Home » Archive

Articles Archive for مارت 2011

ئامرىكدىكى ئىشلار, ئويلانمىلار, توردىن تەمەچلەر, چەتئەلدە كۆرگەنلىرىم »

[28 مارت 2011 | 2 Comments | 3,157 قېتىم كۆرۈلدى]

ئامېرىكىدىكى مۇساپىر تۇيغۇلار
گۇلەن
30. ئامېرىكىدىكى بەيتۇللاھ
بۈگۈنكى جۈمە خۇتبىسىدە ئەرەبچە بەيتۇللاھ دېگەن سۆز كۆپ تەكرارلاندى. خاتىپ بۇنىڭ ئېنگىلىزچە مەنىسىنى يېشىپ “ ئاللاھنىڭ ئۆيى “ دەپ چۈشەندۈرۈپ، مەسجىدنىڭ خاسىيىتى، مەسجىدنىڭ مۇسۇلمانلار ھاياتىدىكى ئورنى ھەققىدە تەبلىق قىلىۋاتقاندا ۋەتەندىكى بەيتۇللاغا ئۇچقان خىياللىرىمنى يىغالمىدىم. بەيتۇللاھ دېگەن سۆزنى ئاڭلىساملا يادىمغا قەھرىتاندىكى غۇلجام ۋە ”مەن ئۇيغۇرنىڭ!“ دېگىنىچە مەغرۇرانە سۈكۈتتە تۇرغان بەيتۇللا جامەسى كېلىدۇ. جامەنىڭ چىۋىننىڭ قانىتىدەك داغدىن خالى ئاق-سۈزۈكلىكى ئىلى ئۇيغۇرلىرىنىڭ ئاقكۆڭۈللىكىنى سېغىندۇرسا، مەغرۇر قەددى ئىلى پەرزەنتلىرىنىڭ قورقۇمسىز، جەسۇرلىقىنى نامايىش قىلىدۇ. خاتىپ تەسىرلىك دۇئانى باشلىىغاندىلا تۈگىمەس خىياللىرىمنىڭ نامىزىنى بەيتۇللادا چۈشىرىۋېتىپ جامائەت بىلەن ”ئامىن“ غا ئەگەشتىم. دۇئالاردىن ئېرىپ …

توردىن تەمەچلەر »

[28 مارت 2011 | One Comment | 1,036 قېتىم كۆرۈلدى]

قاراقۇرۇمغا سەپەر
(ساياھەت خاتىرىسى)
تۇردى لېتىپ
 
يېزىدا كۆرگەن-ئاڭلىغانلىرىم
گەرچە كۈن نەيزە بويى ئۆرلىگەن چاغدىكى كائىنات ئىللىق قۇياش نۇرىغا چۆمىلىدىغان سالقىن سەھەر مەزگىلى بولسىمۇ، بىز كۆرىۋاتقان كۆز ئالدىمىزدىكى تەبىئەت شۇ تاپتا تەلەتىنى بۇزىۋالغان ئىدى. بىپايان بوشلۇقنى چاڭ-توزان باسقان، ھەتتا ئاسمانمۇ بىر قەۋەت سېرىق تۇمان بىلەن قاپلىنىپ، قۇياش ئۆز جامالىنى كۆرسىتىشكە ئامالسىز قالغان، دەل-دەرەخ، گۈل-گىياھلارنىڭ يوپۇرماقلىرى بۇ چاڭ توزانلارنى سۈمۈرۈپ تۈگىتىش ئۈچۈن كۈچىنىپ ھالىدىن كېتىپ قالدىمۇ قانداق، تېخى كۈز ئايلىرى كىرمەي تۇرۇپلا سولىشىپ سارغىيىشقا باشلىغان، بىر خىل خۇنۇك تەبىئەت كۆز ئالدىمىزدا يېيىلىپ تۇراتتى. سىرىتتىكى كائىناتنىڭ مەنزىرىسى ياخشى بولمىغىنىدىن بولىۋاتامدۇ قانداق، ماشىنا كابىنكىسىغا تولۇپ ئولتۇرغان …

توردىن تەمەچلەر »

[28 مارت 2011 | No Comment | 1,526 قېتىم كۆرۈلدى]

قانداق ياشىغان ئەۋزەل
تۇردى لېتىپ
 
ئۆزىنى ئۆزى ئىدارە قىلىپ ياشاش بىلەن باشقىلارنىڭ دەۋىتى، كۆرسەتمىسى ھەتتا باشقۇرۇشى ئاستىدا ياشاشنىڭ ھامان ماھىيەتلىك پەرىقلىرى بولغان بولىدۇ. چوڭ جەھەتتىن ئېلىپ ئېيتقاندا، بۇ پەرق مۇستەملىكە بىلەن مۇستەققىللىق، كىچىك جەھەتتىن ئېيتقاندا، باشقۇرۇش بىلەن باشقۇرۇلۇش ئوتتۇرىسىدىكى ئوخشىماسلىق بولۇپ ئىپادىلىنىدۇ. مەيلى قايسى خىل ئۇسۇل بولۇشىدىن قەتئى نەزەر بىرلا يېرى ئېنىقكى ئۇ بولسىمۇ «ئۆزىنى سورىغان خاننىڭ ئالدىغا بارماپتۇ» كاتىگورىيىسىدىن قېچىپ قۇتۇلالمايدۇ. بۈگۈنكى دەۋردە، ئىگىلىك تىكلەش يولىغا ماڭغانلارنى «ئۆزىنى ئۆزى سوراش» يولىغا ماڭغانلار دەپ ئېيتساق مېنىڭچە ئارتۇق كەتمەس.
مانا مەن ئەڭ دەسلەپ ئالىي مەكتەپ دەرۋازىسىغا قەدەم قويغان پەيتلەردىن باشلاپ نېمىلەرنى ئۆگىنىشنى، قانداق …

توردىن تەمەچلەر »

[28 مارت 2011 | No Comment | 1,320 قېتىم كۆرۈلدى]

زامانىمىزدىكى «روھى قۇللۇق»
تۇردى لېتىپ
تەخنىمەن بۇنىڭدىن يىگىرمە يىللار بۇرۇن تېلېۋىزوردا قويۇلغان بىرازىلىيە كۆپ قىسىملىق تېلېۋىزىيە فىلىمى «يىلتىز» نى كۆرگەنلەرنىڭ ئېسىدە بولسا كېرەك، دېدەك ئېزورانىڭ قۇللۇقتىن ھۆرلۈككە ئېرىشىشتىكى ئېچىنىشلىق تەغدىرى سۈرەتلەنگەن بۇ فىلىم، بىزگە «قۇل» دېگەنننىڭ نېمىدىن دېرەك بېرىدىغانلىقى ۋە «ئەركىنلىك» نىڭ نەقەدەر قىممەتلىك ئىكەنلىكىدىن ئىبارەت ھەقىقەتنى تونۇتقان. ھازىرمۇ جاھاندا «قۇل» بار دېسە بەلكىم ھېچكىم ئىشەنمەسلىكى مۇمكىن. ھازىرقىدەك ھەركىم نېمە قىلىشنى ئۆزى بەلگىلەيدىغان مۇشۇنداق كۈنلەردە، يەنىلا روھى قۇللۇقتىن قۇتۇلالمايۋاتقانلارنى ساناپ تۈگەتكىلى بولمايدۇ.
مەن كۆپ ھاللاردا كەچ ئۆيگە قايتىمەن. خېلى كەچلەردە جاھان تىنجىپ ھەممە ئۇيقۇغا پاتقاندا ئۆيگە پىيادە قايتىش مېنىڭ ئادىتىم دېسەممۇ بولىدۇ. …

توردىن تەمەچلەر »

[28 مارت 2011 | 8 Comments | 2,574 قېتىم كۆرۈلدى]

ۋەتىنىم سۈت بەرگەن ھالال ۋە ئاپئاق
خىزمەت يوقمۇ ياكى ساپامۇ
ھاياتلىق مۇساپىسىدە
سەپەر خىياللىرى
مەن ۋە مەن ئىشلىگەن سىستىما
ياپونىيەگە نەزەر
رىقابەتتىن ھەمكارلىق ئەلا
ياپونىيەدە كۆرگەن ئاڭلىغانلىرىم
زامانىمىزدىكى «روھى قۇللۇق»
قانداق ياشىغان ئەۋزەل
قاراقۇرۇمغا سەپەر
مېنىڭ كەسپىم
قوبۇللاش ۋە بېكىنمىچىلىك
كىتاپ ئوقۇش – پارچە ۋاقىتلىرىڭىزنى چىقىرىپ كىتاپ ئوقۇپ قويۇڭ!
سەۋەبىنى سورىماڭ
كەم-كۈتسىز ئادەم
ئەدەبىي ئەسەر توغرىسىدا
بىر نەرسە يازسام…
كەلگۈسى قولىمىزدا
قاراقۇرۇمغا سەپەر
توردىكى يېپىق ئىسىم

خىزمەت يوقمۇ ياكى ساپامۇ

توردىن تەمەچلەر »

[28 مارت 2011 | 2 Comments | 2,008 قېتىم كۆرۈلدى]

ئىچكىرىدىكى سەرسان تۇيغۇلار
ئەرك ئوغلان

مەكتىپىمىزدە 80 نەچچە ئۇيغۇر ئوقۇغۇچى بار. ئەلۋەتتە، بۇ ئىچكىردىكى بىر ئونۋىرسىتىت ئۈچۈن خېلى كۆپ سان سانىلىدۇ. لىكىن بىزنىڭ يەتتە مىڭ نەچچە يۇز ئوقۇغۇچى بار.بۇلارنىڭ ئىچىدە 30 نەچچىمىزلا ئۇيغۇر. ئەمدى سېلىشتۇرساڭلا بىلىسىلەركى بىز يوقنىڭ ھېساۋىدا. ئەمما لىكىن ماشۇ نەچچەيلەن شىنجاڭغا ۋە ئۇيغۇرلارغا ۋەكىللىك قىلىمىز. ئاشخانىدا بولسا <<ئاق قاچا>> مۇسۇلمانلارغا،<<قىزىل قاچا>> دىنسىزلارغا ۋەكىللىك قىلدۇ. ھەم شۇ تەرەققىدە ئۆچىرەتمۇ ئىككىگە ئايرىلدۇ. ئەگەر بىر دىنسىز ئاق قاچىدا تاماق يىسە ئۇ مۇسۇلمان،بىر مۇسۇلمان قىزىل قاچىدا تاماق يىسە دىنسىز سانىلدۇ. دىمەكچىمەنكى بىر قاچىنىڭ رەڭگى ئىمانىمىزنى بەلگىلسە بۇنىڭغا قانداق چىداپ تۇرغۇلۇق؟! بۇنىڭغا بىر …

نەتىجىلىك ئۇيغۇرلار »

[23 مارت 2011 | No Comment | 1,814 قېتىم كۆرۈلدى]
لۇتپۇللا مۇتەللىپ

لۇتپۇللا مۇتەللىپ
ئۇيغۇر ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنىڭ ئاساسچىلىرىدىن بىرى، ۋەتەنپەرۋەر شائىر، ئىنقىلابىي قۇربان لۇتپۇللا مۇتەللىپ 1922 – يىلى 11 – ئاينىڭ 16 – كۈنى يەتتىسۇ ۋىلايىتىنىڭ چۇنجى رايونى (ھازىرقى قازاقىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئالمۇتا ئوبلاستى ئۇيغۇر رايونى) چوڭ ئاقسۇ يېزىسىدا دېھقان ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. 1931 – يىلى ئائىلىسىدىكىلەر بىلەن ئىلىغا ئۆتۈپ، نىلقا ناھىيىسىگە ئورۇنلاشقان. لۇتپۇللانىڭ دادىسى ھېزىم قوشۇمچە مەھەللە مەسچىتىنىڭ ئىماملىقى ۋە دىنىي ئوقوتۇش ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللانغانلىقى ئۈچۈن كىشىلەر تەرىپىدىن « ھېزىم موللا » دەپ ئاتالغان. لۇتپۇللانىڭ كىچىك ۋاقتىدىكى ئەركىلەتمە ئىسمى «لۇتۇن» بولۇپ، ئۇ ئۆزىنىڭ دەسلەپكى شېئىرلىرىدا بۇ ئىسىمنى تەخەللۇس ئورنىدا ئىشلەتكەن.
لۇتپۇللا دادىسىنىڭ تەربىيىسىدە …

توردىن تەمەچلەر »

[23 مارت 2011 | No Comment | 1,109 قېتىم كۆرۈلدى]

ئەدىبلەر نېمە ئۈچۈن پۇشايمان قىلىدۇ
يالقۇن روزى
قەدىمكى زاماندا ئۆتكەن مەشھۇر پەيلاسۇپ سوقرات«ھەقىقەتنى بىر ئادەم سۆزلەيدۇ ، پىتنە –پاساتنى مىڭ ئادەم سۆزلەيدۇ» دېگەن ئىكەن ھەقىقەتنى قۇغداش مەيدانىدا مۇستەھكەم تۇرۇپ دارغا ئىسلغان سوقرات ئۆز زامانداشلرى ئىچىدە ھەقىقەتنى سۆزلىگەن ساناقلىقلا كىشلەرىنڭ بىرى بىرى ھىساپلىندۇ . ئۇنىڭ ئافىنا سوتىدا سۆزلىگەن چاغدىكى جاراڭلىق ئاۋازى تاكى ھازىرغىچە ياڭراپ تالاي كىشلەرنىڭ قەلىبىنى لەرزىگە سالماقتا ، ئەلۋەتتە ھەقىقەتلا ئىجازەتسىز ساياھەت قىلىدىغان قۇدرەتلىك كۈچكە ئىگە.
مەن ئەدەبىيات كوچىسىغا ئىشتىياق باغىلغاندىن بۇيان ئوقۇغان ئەسەرلىرىمدە ئەدىبلەرنىڭ ھەقىقەت قارىشغا ۋە ئىدىيۋى مەۋقەسىگە بەكرەك قاراپ كەلدىم .ئادەتتە ئەدەبىيات تارىخىدىكى ساختىلقىنى ،چىنلىق ،رەزىلىكىنى گۈزەللىك ، قەبىھلىكىنى …

توردىن تەمەچلەر »

[23 مارت 2011 | No Comment | 969 قېتىم كۆرۈلدى]

ئىلاۋە: ئەدەبىياتىمىزدا ئارقا-ئارقىدىن يۈز بېرىۋاتقان چەتنەش خاھىشى، قانۇنچىلىق گېزىتىنىڭ 1-بېتىگە بېسىلىدىغان قاتىللىق، باسقۇنچىلىق، بۇزۇقچىلىق ھەتتا ئاتا-ئانا بىلەن پەرزەنت ئوتتۇرىسىدىكى ھايۋانى قىلمىشلارنىڭ ھەدەپ بازارلىق ئەسەر سۈپىتىدە ئوتتۇرىغا تاشلىنىشى،  خەلقىمىزنىڭ ساپاسىغا پەقەتلا ماس بولمىغان يولدىن چىققان تەسۋىرلەر مېنى«ئەخلاقنىڭ تېخى ۋاقتى ئۆتمىدى، خەلقىمىز تېخى جىنسى ئەركىنلىك تەسۋىرىنى قوبۇل قىلالايدىغان دەرىجىدە «ساپالىق، ئاڭلىق» بولۇپ كەتكىنى يوق» دەپ چۇقان سېلىشقا مەجبۇر قىلدى.
جەمىيىتىمىزدە راستلا شۇنداق رەسۋا ئىشلار مەۋجۇت ، بىراق بۇلارنى تەشۋىقات سەھنىسىدە «جۇلالاندۇرۇش»نىڭ قىممىتى بارمۇ؟ 
بىزدە تىلغا ئالغۇدەك ياخشى ئىش-ياخشى ئادەم تەسۋىرلەنگەن، ئوقۇغانلارنىڭ يۇشۇرۇن ئېڭىدا «مەن بۇلاردىن ياخشى ئىكەنمەن» دەپ گۇناھقا كۆنۈش تۇيغۇسى ئەمەس بەلكى بۇ گۈزەل …

توردىن تەمەچلەر »

[23 مارت 2011 | No Comment | 976 قېتىم كۆرۈلدى]

چۈمۈلە روھى ۋە ئىقتىساد ئېڭىمىز
ئوسمان زاھىر

شەھەر ئەتراپىدىكى مەلۇم يېزىدا بىر دېھقان ئۆي سالماقچى بولۇپ گەنسۇلۇق بىر ئىشلەمچىگە كېسەك قۇيغۇزۇپتۇ. كېسەك قۇيۇلۇپ ئىش ھەققىنى ئالىدىغان چاغدا ھېلىقى دېھقان بۇ ئىشلەمچىگە بىر نەچچە كۈن ساقلاپ تۇرۇشىنى، بىرەيلەندە 10 مىڭ يۈەن قەرزى بارلىقىنى شۇ پۇلنى ئۈندۇرۇپ ئىش ھەققىنى بېرىۋەتىدىغانلىقىنى ئېيتىپتۇ. ئىنتايىن ھەيران بولغان ھېلىقى ئىشلەمچى بۇ ئۇيغۇر دېھقانغا :- خەقنىڭ قولىدىكى 10 مىڭ يۇەنگە ئادەم ياللاپ ئىشلەتكىنىڭگە ھەيران قېلىۋاتىمەن. مېنىڭ 200 مىڭ يۇەن پۇلۇم بار ، لېكىن ھازىرغىچە ئادەم ئىشلىتىشنى ئويلىشىپ باقمىدىم. سەن بۇ ئىدىيەڭنى چۆرىۋەتمىسەڭ، مەڭگۇ نامرات پېتى ئۆتكۈدەكسەن.- دەپتۇ ئاچچىق بىلەن.
ھەر …

تەجرىبە, چەتئەلدە كۆرگەنلىرىم »

[21 مارت 2011 | No Comment | 1,411 قېتىم كۆرۈلدى]
تۈركىيە تەسىراتلىرى

تۈركىيە تەسىراتلىرى
ئىسمائىل مۇھەممەد
مەن بۇنىڭدىن بىر ئاي ئىلگىرى جۇڭگو ئاخباراتچىلار ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئەزاسى سۈپىتىدە تۈركىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىستانبول، ئىزمىر، ئەنقەرە شەھەرلىرىنى زىيارەت قىلىپ، « ساباھ گېزىتى»، «يېڭى ئەسىر گېزىتى»، تۈركىيە دۆلەتلىك رادىيو-تېلېۋىزىيە باش شىتابى، ئاناتولىيە ئاگېنتلىقى قاتارلىق ئاخبارات ۋاسىتىلىرىنىڭ ھجۇڭگوغا ئالاقىدار تەشۋىقاتى، گېزىت-ژۇرنال، رادىيو-تېلېۋىزىيە باشقۇرۇش تەجرىبىلىرى ھەققىدە بەزى ئەھۋاللار بىلەن تونۇشتۇم.شۇنىڭ بىلەن بىللە، بەزى دۇنياۋى مىراسلار، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى ئورنى، مۇزېيلار، پوسفور بوغۇزى ساھىلىغا ئوخشاش مەنزىرىلىك جايلار، كوچىلار، مەھەللىلەر… نى ئارىلاپ، تۈركىيە جەمئىيىتى توغرىسىدا ئازدۇر-كۆپتۇر چۈشەنچىگىمۇ ئىگە بولدۇم. تۆۋەندە سەپەر جەريانىدا كۆرگەن، ئاڭلىغان ھېسسىي چۈشەنچىلىرىمنى «جاھاننى كۆرگەنگە يەتمەيدىكەن» دېگەن ماۋزۇ بىلەن بايان قىلىپ …

ئۇنىۋېرسال, جەميەتكە نەزەر, نەتىجىلىك ئۇيغۇرلار »

[21 مارت 2011 | No Comment | 904 قېتىم كۆرۈلدى]

مۇسابايوۋ ۋە ئۇنىڭ سودا كارخانىسى
شىرىپ خۇشتار
1. شىنجاڭنىڭ يېقىنقى زامان سودىسى توغرىسىدا قىسقىچە بايان
19-ئەسىرنىڭ دەسلەپكى يېرىمى يەنى 1848-يىلىدىن باشلاپ، شىنجاڭدىكى بىر قىسىم ئۇيغۇر سودا-سانائەتچىلەر ئىگىلىك تىكلەشتە دۇنياغا يۈزلىنىپ، تىجارەت پائالىيىتىنى رۇسىيە، ئوتتۇرا ئاسىياغىچە كېڭەيتىپ، تاشكەنت، ئالمۇتا، ئەنجان، سىرۋالىسكى، زەيسەن، موسكۋا، قازان قاتارلىق شەھەرلەردە سودا سارايلىرىنى قۇردى.ئۇنىڭدىن باشقا ئىچكىرى ئۆلكىلەرگىمۇ نەزەر سېلىپ، تيەنجىن، چېڭدۇ، سۇجۇ، خاڭجۇ، شىئەن، لەنجۇ، ۋۇۋىي، جۈچۇەن قاتارلىق شەھەرلەردە ماگىزىنلار ئېچىپ، ۋاكالەتچىلەر تۇرغۇزدى. ئۇزاق ئۆتمەي، ئۇلار سودا تىجارىتىنى تۈركىيە، گېرمانىيە، فىنلاندىيە قاتارلىق ياۋروپا ئەللىرىگە ھەمدە ئەرەب يېرىم ئارىلىغىچە يەتكۈزدى. ئەنە شۇ زامانلاردا مۇساھاجىم(كېيىنرەك مۇسابايوۋ دەپ ئاتىلىپ دۇنياغا تونۇلغان)، باھاۋۇدۇن …

ئامرىكدىكى ئىشلار, ئۈگىنىش, چەتئەلگە چىقىش »

[21 مارت 2011 | 6 Comments | 2,273 قېتىم كۆرۈلدى]

يېقىندا، «ئۇيغۇر بوي» نامىدىكى قېرىندىشىمىزنىڭ تور ئارقىلىق دۇنيادىكى قېرىنداشلاردىن ئۆزىنىڭ چەت ئەلگە چىقىپ ئوقۇش مەسىلىسى ھەققىدە مەسلىھەت سوراپ يازغان خېتى ۋە ئۇنىنغا جاۋابەن بەزى قېرىنداشلىرىمىزنىڭ قايتۇرغان ئىنكاسلىرىنى ئوقۇپ قالدىم. مەنمۇ ئاشۇ ئۇكامدەك جەريانلارنى باشتىن كەچۈرۈپ، چەت ئەلدە ئوقۇش پۇرسىتىگە ئېرىشىش، خىزمەت قىلىش، ياشاش قىسقىسى، رېاللىق بىلەن غايىنىڭ ئوتتۇرىسىدا بىر مەيدان چايقىلىپ ئۆتۈشتەك جەريانلارنى باشتىن كۆچۈرگەچكە بۇ ئۇكام ۋە بۇ ئۇكامغا ئوخشاش ئارزۇسى بار قېرىنداشلىرىمىزغا ئاز-تولا پايدىسى بولسۇن ئۈچۈن ئەدەبىي خاتىرە شەكلىدىكى بۇ ئوچۇق خەتنى يېزىپ چىقتىم.

سالام ئۇيغۇر ئۇكام،
ئالدى بىلەن ئىنتېرنېتتىن پايدىلىنىپ ئۆزىڭىزنىڭ كەلگۈسىڭىز ھەققىدە دۇنيادىكى قېرىنداشلىرىمىز بىلەن پىكىر …

ئويلانمىلار »

[21 مارت 2011 | No Comment | 1,267 قېتىم كۆرۈلدى]

مەدەنىيەت تارىخىمىزدىكى ئېچىنىشلىق پاجىئە- كىتاب كۆيدۈرۈش
ئىمىن تاجى تۈرگۈن، تۇتىگۇل تۇرسۇن
مەدەنىيەت- بىر مىللەتنىڭ ئۇزاق تارىخى تەرەققىياتى جەريانىدا ئۇلارنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇش، ئىشلەپچىقىرىش ۋە تەپەككۇرىغىچە بولغان ساھەلەردە سىستېما ھاسىل قىلغان مەنىۋىي جەرياندۇر. ھەر قايسى مىللەتلەرنىڭ ياشىغان جۇغراپىيلىك ئورنىنىڭ ئوخشىماسلىقى، ئۆزىنىڭ ئۇزۇن مۇددەت تەرەققىياتى داۋامىدا شەكىللەندۈرگەن پىسخىك جۇغلانما ۋە ئەتراپتىكى قوشنا مىللەتلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا ئاساسەن مىللەتلەر مەدەنىيىتىنىڭ ئوخشىماسلىقى مۇقەررەر بىر جەرياندۇر.
ئۇيغۇرلار دۇنيا مەدەنىيەت خەزىنىسىگە تېگىشلىك مەدەنىيەت سەمەرىلىرىنى ئاتا قىلغان مەدەنىي مىللەتنىڭ بىرى. بۇنداق بولۇشىدا ئۇيغۇرلار ئۆزىنىڭ ئۇزاق تارىخى جەريانىدا ئۆز مىللىي مەدەنىيىتىنى ساقلاش، راۋاجلاندۇرۇشنى ۋە شۇنىڭ بىلەن بىللە يىپەك يولى ۋادىسىغا جايلىشىشتەك …

ئويلانمىلار, توردىن تەمەچلەر, جەميەتكە نەزەر, چەتئەلدە كۆرگەنلىرىم »

[21 مارت 2011 | 12 Comments | 5,389 قېتىم كۆرۈلدى]

چەتئەللىكلەر : ئۇيغۇرئەرلىرى يارىماس؟
ئاپتورى: نامەلۇم تورداش
مۇقەددىمە؛ئەرەبتىن ئاڭلىغانلىرىم،ئۇيغۇر قىزلىرىنىڭ ئاھۇ-زارى
مەسلە زادى كىمدە؟تۈركلەر قانداق قىلىدۇ؟
ھەر يىلى ئاياللار بايرىمى كەلگەندە ،ئۆزۈمنىڭ ھەقىقى ئەركەكلەرنىڭ ئشنى قىلالمىغانلىقىمدىن ئەپسۇسلىنىمەن.ئوچۇقىنى دىسەم  ئىنتايىن يارىماسلىقىمنى ھىس قىلىمەن.چۈنكى  مەن سىڭىللىرىم،ئاچىلىرىم ۋە ئۇرۇق-تۇققانلىرىم ئىچىدىكى قىزلارغا مەسئۇل ،كۆيۈمچان تۇققان بولالمىدىم.ئۇلارنىڭ تۇرمۇشتىكى يولۇققان قىينچىلىقىغا مەسلىھەتچى  ،تۈۋرۈك بولالمىدىم.شۇڭا قىز-ئاياللىرىمىز ھەققىدە بولۇنغان ھەرقانداق ئەيىبلەش،مەسخىرە قىلىش،ھاقارەتلەشكە قارىتا، مىللەت ھەققىدە گەپ ساتقۇدەك،ھىچكىمگە نەسھەت قىلغۇدەك،قىزلارنى تەنقىت قىلغۇدەك ھەققىم،سالاھىيتىم يوق دەپ قارايمەن.ئۈرۈمچىدە كۆزۇمگە كۆرىنىدىغىنى –قىز-ئاياللارنىڭ مۇرەككەپ تۇرمۇش قاينىمىدىكى يالغۇزلۇقى، ئامالسزلىقى.ئەمما ئەرلەرنىڭ مەسئۇلىيەتسزلىكى. ئۇزۇندىن بىرى ئۇيغۇر قىز-ئاياللىرى ھەققىدىكى ئويلىنىشىم،ئۇلارنىڭ مەسللىرى ھەققىدىكى خىياللىرىم توختىمىدى،گىزىت-ژۇرناللارغا بىسىلغان ماقالىلاردا ئاياللارغا نەسھەت قىلىدىغان ماقالىلار ئۇزۇلمەيتتى،‹‹جەمئىيەت ئىنتايىن چىرىكلەشتى،ئۇيغۇر …