بۇ دوكتور رەيھان بەكتۇرنىڭ يۇقىرى ئۆرلەپ ئوقۇش توغرىسىدىكى يەنە بىر يازمىسى بۇلۇپ ئامرىكىدا مەكتەپ ئىلتىماس قىلغاندا مەكتەپنىڭ دەرىجىسىگە قاراش كىرەكمۇ ياكى پروفىسسورغىمۇ، ئۈزەم ئوقۇۋاتقان كەسىپنى تاللاش كىرەكمۇ ياكى ياخشى كۆرىدىغاننىمۇ دىگەن سۇئاللارغا ئۆز كۆز قارىشىنى  بايان قىلىدۇ. ئۇ بۇندىن بۇرۇن يازغان يازمىلاردىن دەرىسلەرنى ياخشى ئوقۇش ۋە ياخشى نەتىجە ئېلىش بەك مۇھىم قاتارلىقلار بار. بۇ بلوگدا دوكتور رەيھان توغرىلىق بۇرۇن يېزىلغان تىمىلاردىن دوكتور، ئىنژىنىر رەيھان بەكتۇردوكتۇر رەيھان بەكتور بىلەن سۈھبەت دىگەن تىمىلار بار. ۋە

Topic No.2: Ranking, Major, and Professor

Often time, we all face the question of how to make a choice between the rankings of schools, major and major professor. So, I just want to share what I know and think. But, as we talked about at the beginning of this forum, you need to use your own judgment. Everyone may have different story, so what I am sharing is based on my experience and how I see the issues. But your situation may not fit. Therefore, please only use my opinion as one input and listen to as many people as possible before shaping your own decision.

For the ranking, let’s divide the question into two. (1) International/World ranking or US ranking? (2) US ranking and professor.

If what you care the most is the world ranking of the school, then you may go with its international ranking and find a famous school. However, if your priority is coming to USA, then you probably cannot pick the ranking. If your ultimate goal is to live in US, then maybe it is easier you come to US for a MS or PhD degree. But if you really want to study in one of the best school in the world and do not care where this school is, then you have to go with what makes you the happiest. Just remember you balance the reality and your ideal dream.

As for US rankings, if you are accepted to a very good university and a very good professor, then that is the best. In that case, all you need to do is to find out the personality of the professor to make sure that you will get along. But, in my opinion, if you have a great professor and a great school, you really got everything you need. When you have offers from two universities, you may consider both the ranking and professor. If the ranking is similar (like one is 20 and another one 40), then I think you should go with the better professor. Better means he/she has a better research area and good personality. If the ranking is very different, then you may consider going to the school with higher ranking. If you graduate from a school with higher ranking, you may be able to find the first job easily. But you may want to know that you can possibly get good education from a school without very high ranking. So, as long as you have worked hard, and tried many different opportunities to improve yourself, you can always get a very good second job. You may have difficulty in finding the first job, but the second job depends on your skills, not your school.

Finally, someone asked about choosing a major and ranking. If you really have flexibility in choosing your major, then I would say you should go with the major you like and can bring you good future. For example, your current major might be geology and you are a great student. So, you may be accepted by a great school to study for a PhD degree in geology. On the other hand, you may like Computer Science and have taken many classes. So, it is possible that you can get into a Computer Science program in a smaller and unknown school. Now, the question is which one you should choose. Personally, I will choose Computer Science. The reason is, if this is what I like, I can always study it with more passion. Also, whatever you study might become your future career, so of course you should study something that you may enjoy for a very long time. In that sense, ranking does not really matter. You will only go to the best school for at the most 7 years, and you will not live there forever. But your major may be with you for a long time. So, you should choose smething that you like.

I hope this essay help to clarify some questions for you. Again, please use your own judgment.

كۆپىنچە ھاللاردا بىز  مەكتەپ تاللىغاندا مۇنداق بىر تاللاشقا دۇچ كېلىمىز، مەكتەپتنىڭ دەرىجىسگە قاراش كېرەكمۇ، پىروفىسسورغىمۇ ياكى كەسىپكىمۇ؟ مەن بۇ توغرۇلۇق ئۆزۈمىنىڭ   ئويلىغانلىرىمنى دەپ ئۆتمەكچىمەن.

بىز بۇ  مۇنبەرنىڭ بېشىدا دەپ ئۆتكىنىمزدەك ھەر بىر   ئادەم چوقۇم  ئۆزىگە مۇۋاپىق  بولغان  قارارنى چىقىرىشى كېرەك.  چۈنكى ھەممىزنىڭ  ئارقا كۆرىنىشىمىز  ئوخشىمايدىغانلىقى سەۋەبىدىن  مېىنىڭ بۇ يەردە  دەپ ئۆتمەكچى بولغانلىرىم پەقەت ئۆزۈمنىڭ  بۇ مەسىلىگە بولغان شەخسى پىكرىم خالاس، بۇ كۆز قاراشلىرىم بەلكىم سىزنىڭ  ئەھۋالىڭىزغا ماس بولماسلىقىمۇ مۇمكىن، شۇنىڭ ئۈچۈن مەن  ئېيتىپ ئۆتكەن  ئەھۋاللارنى   بىر تەرەپتىن پايدىلىنىش ماتېرىيالى قىلغان   ئاساستا   كۆپلىگەن  كىشىلەر بىلەن بار مەسلىھەت ئىش كۆرىشىڭىزنى  ئۈمىت قىلىمەن.

مەكتەپتىنىڭ دەرىجىسى مەسىلسىنى  ئىككىگە بۆلۈپ سۆزلەشنى مۇۋاپىق تاپتىم. 1. خەلىقئارالىق  دەرىجىمۇ ياكى ئامىرىكىدىكى دەرىجىمۇ؟  2.  ئامىرىكىدى دەرىجە ھەم پىروفىسسور مەسىلىسى.

ئەگەر سىز مەكتەپنىڭ  رەت تەرتىپىنى ئەڭ مۇھىم دەپ قارايدىغان بولسىڭىز   ئۇنداقتا مەكتەپلەرنىڭ دۇنيا بويىچە تىزىلغان رەت تەرتىۋىگە قاراپ داڭلىق مەكتەپ تاللىسىڭىز بۇلىدۇ. ئەگەر سىزنىڭ ئاۋال ئويلىشىدىغىنىڭىز ئامىرىكىغا كىلىش بولسا، ئۇنداقتا مەكتەپلەرنىڭ دەرىجىسىگە بەك قاراپ كەتسىڭىز بولمايدۇ.  ئەگەر سىزنىڭ ئاخىرقى نېشانىڭىز ئامىرىكىدا تۇرمۇش كەچۈرۈش بولسا، ماگىستىرلىققا ياكى دوكتۇرلۇققا  ئوقۇشقا كېلىش سىز  ئۈچۈن بەلكىم ئاسانراق بۇلۇشى مۇمكىن.  لېكىن، ئەگەر سىز دۇنيادىكى ئەڭ ياخشى مەكتەپتە ئوقۇشنى ئارزۇ قىلىپ مەكتەپنىڭ قەيەرگە جايلاشقانلىغى بىلەن كارىڭىز بولمىسا  ئۇنداقتا نىمىدىن رازى بولسىڭىز شۇنى تاللاڭ. ئۈزىڭىزنىڭ ئارزۇيىڭىز بىلەن رىئاللىق ئوتتۇرسىدىكى مۇناسىۋەتنى تەڭشەشكە دىققەت قىلىڭ.

مەكتەپلەرنىڭ ئامىرىكىدىكى  رەت تەرتىۋى مەسىلىسگە كەلسەك، ئەگەر سىز  بۇ يەردىكى  ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان  مەكتەپ ھەم ئېنتايىن  ياخشى بىر پروفىسسور تەرىپىدىن  قوبۇل قىلىنغان بولسىڭىز ئۇ سىزئۈچۈن ئەڭ ياخشى. بۇ خىل ئەھۋال ئاستىدا سىز ئۆزىڭىز  بىلەن مېجەز خاراكتىرى  چىقىشالايدىغان بىر پروفىسسورنى  تاللىسىڭىز بولىدۇ.  مېىنڭ كۆز قارىشىمچە ئەگەر سىز ئەڭ ياخشى مەكتەپتىكى ئەڭ ياخشى پروفىسسورغا ئىرىشكەن بولسىڭىز سىز ئىھتىياجلىق بولغان ھەممە نەرسىگە ئىرىشكەن بۇلىسىز.  ئەگەر  سىز بىردىن ئارتۇق تاللاش پۇرسىتىگە ئېگە بولغان ئەھۋال ئاسىتىدا  مەكتەپتىنىڭ دەرىجىسى ھەم پروفىسسورنىڭ قانداقلىقىنى  تەڭ  ئويلانسىڭىز مۇۋاپىق. مەكتەپلەرنىڭ دەرىجىسى تەڭ بولغان ئەھۋال ئاسىتدا ئەلۋەتتە  يېتەكچى پروفىسسورنىڭ  قانداق بولىشى مۇھىم، بۇ يەردە كۆزدە تۇتماقچى بولغىىنىم تەتقىقات تېمىسى ھەم پروفىسسورنىڭ مېجەز خاراكتىر مەسىلىسى. ئەگەر سىزنى قوبۇل قىلماقچى بولغان ئىككى مەكتەپنىڭ دەرىجىسىدە خېلىلا زور پەرق بولسا ئۇنداقتا ئالدىنقىراق قاتارغا تىزىلغان مەكتەپنى ئالدى بېلەن ئويلىشىڭ، شۇنداق قىلغاندا مەكتەپ پۈتتۈرۈپ چىققاندىن كېيىن خىزمەت تېپىشىڭىز قولايلىقراق بولىدۇ.  بىراق سەمىڭىزدە شۇمۇ بولسۇنكى  دەرىجىسى بەك يۇقىرى بولمىغان مەكتەپلەرنىڭ ئوقۇتۇش سۈپىتىمۇ ياخشى بولىشى مۇمكىن.  مەسىلە شۇ يەردىكى  پەقەت سىز ئۆزىڭىزلا تىرىشپ ئۆگەنسىڭىز ۋە ئۆزىڭىزنى قۇدرەت تاپقۇزۇشقا تىرىشسڭىزلا يەنە بىر قېتىملىق خىزمىتىڭىزئېنتايىن ياخشى بولۇش مۇمكىنچىلىقىمۇ  خېلى چوڭ. ھەر بىرئىشنىڭ باشلىنىشى تەس بولغاندەك  تۇنجى خىزمىتىڭىزنى ئىزلەش  قېيىنغا توختىغان بىلەن  كېيىنكىلىرى ئۇنداق بولماسلىقى مۇمكىن، چۈنكى  كېيىنكى خىزمەتلەر ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم بولغىنى مەكتەپنىڭ دەرىجىسى ئەمەس بەلكى سىزنىڭ ئالدىنقى خىزمىتىڭىزدىكى ئىقتىدارىڭىز.

ئەڭ ئاخىرىدا دەپ ئۆتمەكچى بولغىنىم شۇكى  كەسىپ تاللاش ۋە مەكتەپنىڭ رەت تەرتىۋى.ئەگەر سىزدە باشقا بىر كەسىپنى تاللاش ئەركىنىلىكى بولسا، ئۇنداقتا چوقۇم ئۆزىڭىز ياقتۇرىدىغان ھەم سىزگە پارلاق كېلەچەك ئېلىپ كېلەلەيدىغان  كەسىپنى تاللاڭ.  مەسىلەن ئېيتايلۇق، سىز ھازىر گئولىگىيە كەسپىدە ئوقۇۋاتقان شۇنداقلا نەتىجىلىرىڭىز ياخشى بولغان بىر ئوقۇغۇچى، بۇ ئىپادىڭىز سىزنى ئېنتايىن ياخشى بىر مەكتەپنىڭ دوكتۇرلىقىغا قوبۇل قىلىنىشىڭىزغا شەك شۈبھىسىز يېتىشى مۇمكىن. يەنە بىر تەرەپتىن ئېلىپ ئېيتقاندا  سىز كومپىيوتىر كەسپىنىمۇ  ياخشى كۆرىشىڭىز ھەم دەرس ئالغان بولىشىڭىز مۇمكىن، بۇ خىل ئەھۋال ئاستىدا سىز كومپىيوتىر كەسپى بويىچە بىر كىچىكراق ھەمدە رەت تەرتىۋىمۇ تۆۋەنراق مەكتەپكە  قوبۇل قىلىنىشىڭىز مۇمكىن. سىز قايسىسنى تاللاش مەسىلىسىگە دۇچ كېلىسىز.  مەن ئۈچۈن ئېلىپ ئېيتقاندا، كومپىيوتىر كەسپىنى تاللاش  مۇھىم. چۈنكى ئۈ مەن ياخشى كۆرىدىغان كەسىپ ، پۈتۈن ۋۇجۇدۇم بىلەن بېرىلىپ ئىشلەيدىغان كەسىپ. يەنە بىر قەدەم  ئىلگىرىلەپ ئېيتساق، سىز ئۈگەنگەن بۇ كەسىپ سىزنىڭ شۇغۇللىنىدىغان خىزمىتىڭىز بولۇپ قېلىش ئېھتىماللىقىمۇ بەكلا يۇقىرى، بۇ سىز سۆيۈپ ئىشلەيدىغان ئۇزۇن مۇددەتلىك خىزمەت بولۇش مۇمكىنچىلىقىمۇ بار. بۇنى نەزەردە تۇتقاندا، مەكتەپنىڭ دەرىجىسى ئۇنچىلىك مۇھىم ئورۇندا تۇرالمايدۇ. سىزنىڭ ئەڭ ياخشى مەكتەپكە بېرىش ۋاقتىڭىز ئەڭ ئۇزۇن بولغاندىمۇ  يەتتە يىللا خالاس، شۇنداق ئىكەن ئۇ جاي سىزنىڭ مەڭگۈ ياشايدىغان يېرىڭىزمۇ  ھەم  ئەمەس. بىراق سىزنىڭ كەسپىڭىز سىزگە بىر ئۆمۈر ھەمرا بولىدۇ،، شۇنىڭ ئۈچۈنكى  سىز ئۆزىڭىز ئەڭ  ياخشى كۆرىدىغان كەسىپنى تاللىشىڭىز كېرەك.

بۇ يازمىنىڭ سىلەرنىڭ بەزى سۇئاللىرىڭلاردىكى مەسىلىنى ئىنىقلاشتۇرۋېلىشىڭلارغا ياردىمى بۇلۇشىنى ئۈمىت قىلىمەن. يەنە قايتىلاپ قويىدىغىنىم .قارار چىقىرىشتا ئۈزەڭلارنىڭ ئۈلچىمىنى ئىشلەتكەيسىلەر.