بۇ ماقالە 2006-يىلى ئىزدىنىش مۇنبىرىدە يېزىلغان بولۇپ كىيىن بۇ بلوگقا كۈچۈرۈلۇپ كىلىنگەن. 2010-يىلى 2-ئايدا كىچىك ئۆزگەرتىشلەر كىرگۈزۈلدى ۋە سىتاتسكىلار يىڭىلاندى. ئەسلى ماقالە بۇ يەردە بار.

ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯜﺯ

ﻧﻮﺑﯧﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﺘﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺗﯩﻤﺎ. ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﻰ ﯞﺍﺧﺘﯩﻨﭽﻪ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺋﯜﺯﯨﻤﯩﺰﮔﻪ ﻧﻪﺯﻩﺭ ﺳﺎﻟﺴﺎﻗﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺗﯩﻤﯩﺴﻰ. ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﻳﯜﺭﯛﭖ ﺋﺎﯕﻼﭖ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯩﺘﻪﺗﺘﯩﻢ. ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﭼﯘﺭ ﻣﻪﻧﺒﻪﻳﯩﻤﯩﺰ ﻛﻪﻣﭽﯩﻞ،ﺋﯘﭼﯘﺭﯨﻤﯩﺰ ﭘﻪﻗﻪﺗﻼ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ ﭼﯩﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﮔﯩﺰﯨﺖ ﮊﻭﺭﻧﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ”ﯞﺍﻱ ﭘﺎﻻﻧﭽﻰ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﻰ ﻳﯩﻘﯩﻨﺪﺍ ﺋﺎﻟﻐﯘﺩﻩﻙ؛ ﻳﺎﭘﯘﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﻣﻮﺧﺘﻪﺭ ﭼﻮﯓ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺗﻰ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﻏﺎ ﻗﻮﻳﯘﭘﺘﯘ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﺑﻪﻙ ﭼﻮﯓ؛ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺳﯩﺪﯨﻖ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺑﺎﺭﻣﯩﺶ، ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺗﯘﻡ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﺪﻩ ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ، ﺋﺎﺗﯘﻡ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺴﻰ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﻩ ﺑﻪﻙ ﻧﯘﭘﯘﺯﻟﯘﻗﻜﻪﻥ، ﻧﯜﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻨﯩﯔ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ ﺩﻩﭘﺘﯘﻣﯩﺶ“ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﺴﺎﻕ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ”ﺑﯩﺰﻧﯩﯖﻤﯘ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﻐﯩﻠﻰ ﻗﻮﭘﯘﭘﺘﯘ“ ﺩﻩﭖ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺳﯜﺯﻟﻪﭖ ﻳﯜﺭﻩﺗﺘﯘﻕ. ﺷﻪﺧﺴﻪﻥ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﺯﻩﻣﻨﻰ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﻰ ﺗﯜﺯﯛﻙ ﺳﺎﯞﺍﺗﻠﯩﻖ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻤﯩﺴﺎﻣﻤﯘ ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺧﻪﻗﻨﯩﯔ ﭼﻮﯓ ﺑﯩﻠﯩﺸﻰ ﯞﻩ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺳﻪﯞﻩﭘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ”ﻣﻪﻥ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻪﻥ“ ﺩﯨﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ”ﮬﻪﻣﺴﯜﮬﺒﻪﺕ“ﺗﻪ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ.“ﺋﯧﻐﯩﺰ ﺗﺎﺗﯩﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ“ ﻣﯘﺧﺒﯩﺮﻻﺭﻣﯘ ﭘﺎﺕ -ﭘﺎﺕ ﺯﯨﺮﯨﻜﯩﭗ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺋﻪﺩﯨﭙﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﮔﻪﭘﻜﻪ ﺳﯧﻠﯩﭗ ”ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﺋﻪﺩﯨﺒﻴﺎﺗﺘﯩﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ؟“ ﺩﻩﭖ ﺳﯘﺋﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺳﻮﺭﺍﭖ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﮔﻪﭖ ﻗﯩﻠﻐﯘﺯﯨﺪﯗ. ﺑﻪﺯﻯ ﺋﻪﺩﯨﭙﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻣﯘ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯩﺘﯩﭗ ﺋﻪﺧﻤﻪﻗﻠﻪﺭﭼﻪ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ. ﺋﯩﺸﻘﯩﻠﯩﭗ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺩﻩﭖ ﻛﻪﻟﺴﻪﻡ ﺑﻪﻙ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ. ﺋﻪﯓ ﻣﯘﮬﯩﻤﻰ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﺧﻤﯩﻘﺎﻧﯩﻠﯩﻘﻼﺭ ﺗﯧﺨﻰ ﮬﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺗﯜﮔﯩﻤﻪﯞﺍﺗﯩﺪﯗ. ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﺴﯩﻤﯘ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﻨﭽﯩﻜﻪ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰ، ﺋﺎﺭﻗﺎ ﻛﯜﺭﯛﻧﯜﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﯩﮕﻪﭼﻜﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﯘﻻﺭﭼﻪ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﻩﺭ ﻧﯘﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﺋﻪﺭﭘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﺮﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻣﻪﺗﺒﯘﺋﺎﺗﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺩﻩﭖ ﺧﯧﻠﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎﻣﻤﯘ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﮬﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﮬﯧﭽﻜﯩﻢ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺑﺎﻗﻤﯩﺪﻯ. ﺷﯘﯕﺎ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﻣﯘﺷﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻧﻪﺯﻩﺭﺩﻩ ﺗﯘﺗﯘﭖ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ﺋﯜﺗﻜﻪﻥ ﮬﻪﭘﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻛﯜﻧﻠﯜﻙ ﺋﺎﺧﺸﺎﻣﻠﯩﻖ ﯞﺍﺧﺘﯩﻤﻨﻰ ﺳﻪﺭﯨﭗ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯜﺯﻩﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻢ ﯞﻩ ﺗﻮﺭﺩﯨﻦ ﺗﻮﭘﻠﯩﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﺑﯘ ﻳﺎﺯﻣﯩﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ. ﺑﯘ ﺗﯩﻤﺎ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﻮﺭﺩﺍﺷﻼﺭ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻛﯜﺯ ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺗﯩﻜﻠﯩﯟﺍﻟﺴﺎ، ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﯛﭺ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺳﻮﻏﯘﻗﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺋﯜﻣﯩﺘﺘﯩﻤﻪﻥ.

ﺑﯘ ﻳﺎﺯﻣﯩﺪﺍ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﺴﻘﯩﭽﻪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺗﯘﻧﯘﺷﺘﯘﺭﻟﯩﺪﯗ، ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺗﻪﮬﻠﯩﻠﻠﻪﺭ ﻗﯩﻠﻨﯩﺪﯗ، ﺋﺎﺧﺮﯨﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺑﯩﺰ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻧﻮﻗﺘﺎ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩﻚ ﻣﯘﺯﺍﻛﯩﺮﻩ ﻗﯩﻠﻨﯩﺪﯗ. ﺗﻪﮬﻠﯩﻠﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺳﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻛﯜﻣﯩﺘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﺭ ﺑﯧﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ. ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻳﻮﻗﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﻧﯘﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﻭﻛﻼﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﺪﻯ.

1. ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺗﯜﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﻪ

ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻠﯩﻚ ﻣﻪﺷﮭﯘﺭ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ 1895-ﻳﯩﻠﻰ 11-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 27-ﻛﯜﻧﻰ ﭘﺎﺭﯨﮋﺩﺍ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺋﯩﻤﺰﺍ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﯞﻩﺳﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ 1901-ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ، ﺧﯩﻤﯩﻴﻪ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﻩ ﺟﯩﻖ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﺋﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ. ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﺩﻭﺭﺍ ﻳﺎﺳﺎﺵ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﺯﻭﺭ ﺯﯨﮭﻨﯩﻨﻰ ﺳﯩﯖﺪﯗﺭﮔﻪﻥ ﯞﻩ ﺷﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺋﯩﻠﻐﺎﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺗﯩﺨﻨﯩﻜﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻧﻰ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﯗﭖ ﺑﺎﺯﺍﺭﻏﺎ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﯩﺰ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺷﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﺩﯨﻜﻰ ﻳﺎﯞﺭﯗﭘﺎﺩﯨﻜﻰ ﭼﻮﯓ، ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﯩﭽﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﺳﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ. ﺋﯜﻣﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﯞﻩﺳﻴﻪﺕ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﺋﯜﻣﺮﯨﺪﻩ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﭘﯘﻟﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻛﯜﭖ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺑﺎﻧﻜﯩﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﯴﺳﯜﻣﻨﻰ ”ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻘﻰ، ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﭘﻪﻧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﯜﮬﭙﻪ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ ﺷﻪﺧﯩﺴﻨﻰ ﺗﺎﺭﺗﯘﻗﻼﺵ“ ﻗﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻗﺎﺭﺍﺭﻯ ﺋﯜﺯ ﯞﺍﺧﺘﯩﺪﺍ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﺪﻩ ﭼﻮﯓ ﻏﯘﻟﻐﯘﻻ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ. ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ، ﺋﻮﺭﯗﻕ ﺗﻮﻗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻛﻪﺳﻜﯩﻨﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﺪﯨﻦ ﯞﺍﺯ ﻛﻪﭼﻤﯩﮕﻪﻥ. ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ 1901-ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﮬﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ.

2) ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ﯞﻩ ﺋﯩﺶ ﺋﯩﺰﻟﯩﺮﻯ
ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻮﺭﺩﺍﺷﻼﺭ باشقا ماتىرىياللارنى ئاختۇرۇپ كۆرگەي. ﺋﯘﻻﺭﺩﺍ ﺑﯩﺰ ﺋﯜﮔﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﺗﯩﮕﯩﺸﻠﯩﻚ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ. ﻣﻪﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﯨﺮﺍﻕ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻗﺴﯩﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﯜتىمەن.

ئﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺋﯩﻤﻤﺎﻧﯘﻝ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺋﯜﺯ ﯞﺍﺧﺘﯩﺪﺍ ﺳﯩﺘﻮﻛﮭﻮﻟﯩﻤﺪﯨﻜﻰ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻗﯘﺭﻟﯘﺵ ﺋﯩﻨﮋﯨﻨﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﭽﻰ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺳﯩﺘﻮﻛﮭﯘﻟﯩﻤﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯜﯞﺭﯛﻙ ، ﻳﻮﻝ، ﻗﯘﺭﻟﯘﺵ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻛﻪﺳﯩﭗ ﺋﯩﮭﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﻰ، ﭼﻮﯓ ﻗﯘﺭﺍﻡ ﺗﺎﺷﻼﺭﻧﻰ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩﺘﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﺩﻭﺭﯨﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ. ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺶ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﭼﻮﯓ ﮬﺎﺩﯨﺴﻪ ﻳﯜﺯ ﺑﯩﺮﯨﭗ، ﻗﻮﺭﻟﯘﺵ ﺋﯚﺭﯛﻟﯜﭖ ﭼﯘﺷﯘﭖ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﯞﻩﻳﺮﺍﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺗﻮﺭﻣﯘﺵ ﮬﻪﻟﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﯩﺪﻩ ﺭﯗﺳﯩﻴﻪﻧﯩﯔ ﺳﺎﻥ ﭘﯧﺘﯩﺮﺑﻮﺭﮔﻘﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺨﺎﻧﯩﻜﺎ ﺳﯩﺨﻰ ﻗﯘﺭﯗﭖ ﺗﯩﺰﻻ ﭼﺎﺭ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎ ﯞﻩ ﺋﯜﻧﯩﯔ ﮔﯩﻨﺮﺍﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﺯﻯ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﯞﻩ ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻛﯩﻤﯩﺴﺎﺯﻟﯩﻖ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯜﺳﻜﯜﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﺭﻭﺳﯩﻴﻪ ﺋﺎﺭﻣﯩﺴﻴﯩﮕﻪ ﺳﯧﺘﯩﭗ ﺋﯩﻘﺘﺴﺎﺩﻯ ﻳﻪﻧﻪ ﺟﺎﻧﻼﻧﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﻰ ﺳﺎﻥ ﭘﯧﺘﯧﺮﺑﻮﺭﮔﻘﺎ ﺋﻪﻛﯩﻠﯩﭗ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﯩﮕﻪﻥ. 17 ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﻩ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ، ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ، ﺧﯧﯩﻤﯩﻴﻪ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭﺩﻩ ﻛﯜﭼﻠﯘﻙ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﺑﯘ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﻤﺎﻱ ﺷﯩﺌﯩﺮ، ﺩﯨﺮﺍﻣﺎ ﻳﯧﺰﯨﺸﻘﺎ ﺑﻪﻛﺮﺍﻕ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺰﯨﻨﻰ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯜﮔﯩﻨﯩﭗ ﻛﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟﮕﻪ ﺋﻪﯞﻩﺗﻜﻪﻥ. ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﻓﯩﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪ، ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ، ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﻴﻴﻪ ﯞﻩ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺧﯧﻤﯩﻴﻪ ﺋﯩﻨﮋﯨﻨﯩﺮﻟﯩﻘﻰ ﺋﯜﮔﻪﻧﮕﻪﻥ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﭘﺎﺭﯨﮋﺩﺍ ﭘﺮﻭﻓﯩﺴﺴﻮﺭ ﭘﯩﻠﯘﺯ (T. J. Pelouze) ﻧﯩﯔ ﺷﻪﺧﺴﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺨﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺋﯩﺘﺎﻟﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺳﻮﺑﺮﯦﺮﻭ (Ascanio Sobrero) ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﻧﯘﺷﻘﺎﻥ. ﺳﻮﺑﺮﯦﺮﻭ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯜﭺ ﻳﯩﻞ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻧﯧﺘﺮﻭﮔﯩﻠﯩﺘﺴﯩﺮﯨﻦ ( Nitroglycerine) ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﺳﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻨﯩﯔ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩﺘﯩﺶ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺴﻰ ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭘﻮﺭﯗﺧﻘﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﻪﻙ ﺯﻭﺭ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ،ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺳﻪﺯﮔﯜﺭﻟﯜﻛﻰ ﺑﻪﻙ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ، ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩﺸﯩﻨﻰ ﻛﻮﻧﺘﯧﺮﻭﻝ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ، ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﺑﯧﺴﯩﻢ ﯞﻩ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺴﯩﻼ ”ﺳﻮﺭﯗﻥ ﺗﺎﻟﻠﯩﻤﺎﻱ“ ﭘﺎﺭﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻜﻪ ﻣﯘﯞﺍﭘﯩﻖ ﻛﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ. ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻐﺎ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. 1852-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﮭﺘﯩﻴﺎﺟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭﻭﺳﯩﻴﻪﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩﻩﻣﻠﻪﺷﻜﻪﻥ.ﺩﻩﻝ ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺭﻭﺳﯩﻴﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﻮﺭﯗﺵ ﭘﺎﺭﺗﻼﭖ (Crimean war 1853-1856).ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻳﺎﺳﯩﻐﺎﻥ ﻛﯩﻤﻪ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻚ ﺋﯜﺳﻜﯜﻧﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭﻭﺳﯩﻴﻪ ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﺴﻰ ﺋﯩﮭﯩﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯩﺪﺩﻩﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺗﯜﺭﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﻮﺭﯗﺵ ﺗﯜﮔﯩﮕﻪﻧﺪﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﮬﻪﺭﺧﯩﻞ ﺳﻪﯞﻩﭘﻠﻪﺭ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﯞﻩﻳﺮﺍﻥ ﺑﯘﻟﯘﺵ ﮔﯩﺮﺩﺍﯞﯨﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﮬﻪﻡ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﺩ ﯞﻩ ﯸﻤﯩﻠﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺭﻭﺳﯩﻴﻪﺩﻩ ﻗﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﺩﻩﭖ ﺗﯘﺭﯞﯨﻠﯩﭗ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺗﯩﺮﻣﯩﺸﯩﭗ ﻳﯘﺭﯛﭖ ﻧﯩﻔﯩﺖ ﻗﯩﺰﯨﭗ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯩﺰﻻ ﯞﻩﻳﺮﺍﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﻜﻨﻰ ﺗﯩﻜﻠﻪﭖ ﺷﯘﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺭﻭﺳﯩﻴﻪﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﭼﻮﯓ ﺑﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ.

1863-ﻳﯩﻠﻰ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺯﯨﮭﻨﯩﻨﻰ ﻧﯩﺘﺮﻭﮔﯩﻠﯩﺘﺴﯩﺮﯨﻨﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺳﻪﺭﯨﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ 1864-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺴﺪﻩ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ ﮬﺎﺩﯨﺴﻰ ﻳﯘﺯ ﺑﯩﺮﯨﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﻰ ﺋﯧﻤﯩﻞ ﯞﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺋﺎﺩﻩﻣﻠﻪﺭ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﺯﯨﻠﺰﯨﻠﻪ ﺑﻮﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻼ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻧﯩﺘﺮﻭﮔﯩﻠﯩﺘﺴﯩﺮﯨﻨﻨﯩﯔ ﻏﺎﻳﻪﺕ ﺯﻭﺭ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﻛﯜﭼﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ. ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭼﯜﭼﯜﮔﻪﻥ ﺳﯩﺘﻮﻛﮭﯘﻟﯩﻢ ﮬﯜﻛﯜﻣﯩﺘﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﯩﻨﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﺸﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻳﻮﻕ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﻪﻟﻪﭖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯨﯖﯩﺰ ﺑﻮﻳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻳﻮﻕ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺨﺎﻧﺎ ﻗﯘﺭﯗﭖ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﯩﻖ ﻧﯩﺘﺮﺭﻭﮔﯩﻠﯩﺘﺴﯩﺮﯨﻨﻨﻰ ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺶ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺋﯩﺰﺩﻩﻧﮕﻪﻥ. 1867-ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﻰ ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺘﻘﺎ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﺘﯩﭗ ”ﺩﯨﻨﺎﻣﯩﺖ“ (dynamite) ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺕ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﻛﯜﭘﻠﻪﭖ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﻤﯘ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﺩﻭﺭﯨﻼﺭﻧﻰ، ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻼﺭﻧﻰ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﻣﺮﯨﺪﻩ ﺗﯩﺰﯨﻤﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺘﻰ 355 ﻛﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ.
ﺋﯘ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺎ ﻗﯘﺭﯗﭖ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻨﻰ ﻛﯜﭘﻠﻪﭖ ﺋﯩﺸﻠﻪﭖ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻰ ﯞﻩ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺶ ﺗﯧﺨﻨﻜﯩﺴﻰ ﺷﯘ ﺩﻩﯞﯨﺮﮔﻪ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﺋﯜﻧﯜﻣﻰ ﺋﻪﯓ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ، ﺑﺎﮬﺎﺳﻰ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﭘﯘﺭﯗﺥ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﮬﻪﺳﺴﻪ ﺋﻪﺭﺯﺍﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﮬﺴﯘﻻﺗﻠﯩﺮﻯ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻳﺎﯞﺭﯗﭘﺎ، ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ، ﺋﺎﯞﺳﺘﯩﺮﺍﻟﯩﻴﻪ،ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﺳﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻝ ﻗﻮﺭﺍﻡ ﺗﺎﺷﻼﺭﻧﻰ ﭘﺎﺭﺗﻠﯩﺘﯩﺶ، ﺗﻮﻧﯩﻞ، ﻗﺎﻧﺎﻝ ﻳﺎﺳﺎﺵ، ﻗﯘﺩﯗﻕ ﻗﯩﺰﯨﺶ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻠﻪﺭﺩﻩ ﻛﻪﻡ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ.ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺗﻪﺱ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻗﯘﺭﻟﯘﺷﻼﺭ ﻛﯜﭖ ﺋﺎﺳﺎﻧﻼﺷﻘﺎﻥ. ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪﻣﯘ ﺑﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺎ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺷﺘﯩﻜﻰ ﺗﺎﻻﻧﺘﻨﯩﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﻛﯜﭼﯩﻨﻰ ﺷﯩﺪﺩﻩﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﯖﻪﻳﺘﻜﻪﻥ. ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ 20 ﺩﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺩﯛﻟﻪﺗﺘﻪ 90 ﺩﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺯﺍﯞﻭﺕ ﯞﻩ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﺨﺎﻧﺎ ﻗﯘﺭﻏﺎﻥ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﭘﺎﺭﯨﮋﺩﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻛﯜﻧﻠﯩﺮﻯ ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﺨﺎﻧﯩﻼﺭ، ﺯﺍﯞﻭﺗﻼﺭﺩﺍ ﺋﯜﺗﻜﻪﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﺸﻰ ﯞﯨﻜﺘﻮﺭ ﮬﯩﻴﻮﮔﯘ ﺋﯘﻧﻰ ”ﺑﯘ ﺳﻪﺭﮔﻪﻧﺪﺍﺭ ﻳﺎﯞﺭﯗﭘﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺑﺎﻱ ﺋﺎﺩﻩﻡ “ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﮕﻪﻥ.ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺋﯜﺗﻜﻪﻧﺴﯩﺮﻯ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﻼﺭ ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﻗﻮﺭﺍﻝ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻗﯩﺮﯨﺸﺘﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ . ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯜﺭﯛﭖ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻏﻪﺯﻩﭘﻠﯩﻨﯩﭗ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﯩﻘﻘﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﮬﯩﭽﻜﯩﻢ ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﯩﻐﺎﻥ. 1895-ﻳﯩﻠﻰ ﯞﻩﺳﻴﻪﺕ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﻣﺎﻝ-ﻣﯘﻟﻜﯩﻨﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻣﺎﻱ ”ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻓﻮﻧﺪﻯ“ﻧﻰ ﻗﯘﺭﯗﺷﻨﻰ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.
ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﯘ ﮬﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻘﺎﻥ ﺯﯨﻴﺎﺩﻩ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﯞﻩ ﺳﯩﺮﺗﺘﺎ ﻳﯜﺭﯛﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ 43 ﻳﯧﺸﯩﺪﯨﻼ ﺋﯜﺯﯨﻨﻰ ﻗﯧﺮﻯ ﮬﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﮬﻪﻡ ﻻﻳﯩﻘﻤﯘ ﺗﺎﭘﻤﯩﻐﺎﻥ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺩﻭﺳﺘﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺋﻮﺭﯗﻕ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺩﻩﯞﯨﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮔﯩﺰﯨﺘﺘﻪ“ ﭘﯩﺸﯩﭗ ﻳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ، ﺗﯩﻠﻰ ﺗﺎﺗﻠﯩﻖ، ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪﻩ ﮬﻪﻣﺮﺍ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ، ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﻪ ﻛﺎﺗﯩﭗ ﺑﯘﻻﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺮﻩﻙ“ ﺩﻩﭖ ﺋﯩﻼﻥ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﮬﻪﻡ ﺷﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﯞﯨﺴﺘﯩﺮﻳﯩﻠﯩﻚ ﺑﻪﺭﻓﺎ ﻛﯩﺮﯨﻨﯩﺴﻜﻰ (Countess Bertha Kinsky) ﻧﻰ ﺑﻪﻛﻤﯘ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﯗﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺋﻪﻣﻤﺎ ﻛﯩﺮﯨﻨﯩﺴﻜﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻱ ﺋﺎﯞﯨﺴﺘﯩﺮﯨﻴﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﺳﺎﺗﻨﯧﺮ ( Count Arthur von Suttner) ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺑﻪﺭﻓﺎ ﻛﯩﻠﯩﻨﯩﺴﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﺩ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﯮﺳﺘﻠﯘﻕ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﯩﻨﻰ ﺳﺎﻗﻼﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺧﻪﺕ ﻳﯧﺰﯨﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ. ﻳﯩﻠﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺗﯜﺷﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ ﺑﻪﺭﻓﺎ ﻛﯩﺮﯨﻨﯩﺴﻜﻰ ﻗﯘﺭﺍﻝ، ﺋﺎﺭﻣﯩﻴﻪ ﺩﯨﮕﻪﻥ گەپلەرگە ﺑﻪﻙ ﺋﯜﭺ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﮬﻪﻡ “ ﻗﻮﻟﯩﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻗﯘﺭﺍﻟﻨﻰ ﺗﺎﺷﻼﯓ “ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻣﻪﺷﮭﯘﺭ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﮬﻪﻡ ﮔﯩﺰﯨﺖ ﮊﻭﺭﻧﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺗﻪﺷﯟﯨﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ، ﻧﯘﺗﯘﻕ ﺳﯜﺯﻟﻪﭖ ﺷﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻘﻨﻰ ﺗﻪﺭﻏﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ. ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻛﯜﭖ ﺳﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﻪﮬﻠﯩﻠﭽﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﻨﯩﭽﻠﯩﻘﻰ ﯞﻩ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻜﻪ ﺳﻪﺭﯨﭗ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻗﺎﺭﺍﺭﯨﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﺸﻜﻪ ﺑﻪﺭﻓﺎ ﻛﯩﻠﯩﻨﯩﺴﻜﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﺯ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺧﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﻐﯘﭺ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﯩﻐﺎﻥ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ 1905-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺑﻪﺭﻓﺎ ﻛﯩﻠﯩﻨﯩﺴﻜﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ.

ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﻩ ﺩﯨﻴﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺋﯩﻤﻤﺎﻧﻮﻝ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘ ﺧﻪﯞﻩﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﭼﻮﯓ ﮔﯩﺰﯨﺖ ﮊﻭﺭﻧﺎﻟﻼﺭ ”ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻗﺎﭘﺘﯘ“ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﮔﯩﺰﯨﺘﻨﯩﯔ ﺑﺎﺵ ﺑﯧﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﺩﻧﻰ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﺘﻰ ﺩﻩﭖ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪﻧﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ﺑﺎﮬﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺋﯘﻻﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﺎﮬﺎﻻﺭﺩﺍ ﺋﺎﻟﻔﯩﺮﯨﺪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻱ ﯞﻩ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺯ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﭗ ﺳﻪﮬﯩﭙﯩﻨﯩﯔ ﻛﯜﭖ ﻗﯩﺴﻤﺪﻩ ﺋﯘﻧﻰ ﺩﯨﻨﺎﻣﯩﺘﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺩﭼﯩﺴﻰ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﮕﻪﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﯩﺘﺮﻭﮔﯩﻠﯩﺘﺴﯩﺮﯨﻨﻐﺎ ﯞﻩ ﭘﺎﺭﺗﻼﺗﻘﯘﭺ ﺩﻭﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ ﺗﯜﮬﭙﯩﺴﻰ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯘ ﺩﻭﺭﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﻠﯩﻖ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﮕﻮﻧﺎ ﺋﺎﺩﻩﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﯩﺘﯩﺸﯩﮕﻪ ﺳﻪﯞﻩﭘﭽﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻤﯘ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﺋﯜﺯﻯ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯜﺯ ﻛﯜﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺭﮔﻪﻥ، ﯴﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﺪﻩ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺩﯨﻨﺎﻣﯩﺪﻧﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺩﭼﯩﺴﻰ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺗﯜﮬﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ. ﺋﯜﺯﻯ ﺋﯩﺠﺎﺩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﺮﯨﺸﻘﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻏﻪﺯﻩﭘﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﺑﯘﻻﺭ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﻝ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ”ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻓﯘﻧﺪﻯ“ ﻧﻰ ﻗﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻜﻪ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﺸﻐﺎ ﺗﯘﺭﺗﻜﯩﻠﯩﻚ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﯩﻐﺎﻥ.

3) ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﺶ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﻰ ﯞﻩ ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ، ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺳﻮﻣﻤﯩﺴﻰ
ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﯞﻩﺳﻴﯩﺘﻰ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ “ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻓﻮﻧﯩﺪﻯ“ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﭖ 1901 -ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ، ﺧﯧﻤﯩﻴﻪ، ﻣﯩﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ(ﻳﺎﻛﻰ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ) ، ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﯞﻩ ﺗﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﺗﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﭖ 5 ﺗﯜﺭ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ “ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﯞﻩ ﺗﻨﯩﭽﻠﯩﻐﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯﻭﺭ ﺗﯜﮬﭙﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ، ﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﻪﻧﺪﻩ ﺯﻭﺭ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ“ ﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﻨﻰ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯘﺭﯗﺵ، ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩﻠﮭﺎﻡ ﺑﯩﺮﯨﺶ ، ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﯩﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩﻩﻣﺪﻩ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﻠﯩﺸﻐﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ. ”ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻓﻮﻧﺪﻯ“ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﭖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺗﺎ ﮬﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺋﯘ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻘﻰ، ﻧﯘﭘﯘﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﯘﺭﯗﻧﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﻛﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ. ﮬﺎﺯﯨﺮ ﺋﯘ ﺑﯩﺮ ﺩﯛﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﻥ-ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺳﻪﯞﯨﻴﺴﯩﻨﻰ ﺋﯜﻟﭽﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺋﯜﻟﭽﻪﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﺳﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ.
ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﯞﻩ ﺧﯧﻤﯩﻴﻪ ﺗﯜﺭﻯ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺧﺎﻥ ﺟﻪﻣﻪﺗﻰ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﯩﻴﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺋﺎﻛﺎﺩﯦﯧﻤﯩﻴﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﯩﻴﻪ 1786-ﻳﯩﻠﻰ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﮬﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﻰ ”ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺗﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﭘﻠﯩﻐﻰ، ﮔﯜﺯﻩﻟﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ“ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﻣﯩﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ مۇكاپاتى ﻛﺎﺭﻭﻟﯩﻨﺴﯩﻜﻰ ﺋﯩﻨﺴﺘﯩﺘﻮﺗﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺋﯩﻨﯩﺴﺘﯩﺘﻮﺕ 1810-ﻳﯩﻠﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻣﯩﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯘﻧﯟﯨﺮﺳﯩﺘﯩﺘﻰ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﭼﻮﯓ ﻣﯩﺪﯨﺘﺴﯩﻨﺎ ﺋﯘﻧﯟﯦﯧﺮﺳﯩﺘﻰ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺋﯘﻧﯟﯦﯧﺮﺳﯩﯩﺘﯩﺖ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺑﺎﮬﺎﻻﺵ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﻟﯩﺪﯗ. ﺗﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻧﻮﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪﺩﯨﻜﻰ ”ﻧﻮﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻰ“ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﺪﯗ، ﺑﯘ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻨﯩﯔ ﺑﻪﺵ ﺋﻪﺯﺍﺳﯩﻨﻰ ﻧﯘﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪ ﭘﺎﺭﻻﻣﯩﻨﯩﺘﺘﻰ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳﺪﯗ. ﻳﻪﻧﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﻴﻪ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻧﻮﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﺪﯗ. 1968-ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺑﺎﻧﻜﯩﺴﻰ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﻪﺵ ﻳﯜﺯﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻤﯘ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺑﯘ ﭘﯘﻟﻨﻰ ﺋﯜﺯﻟﯩﺮﻯ ﻛﯜﺗﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻤﯘ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﻴﻪ ﺧﺎﻥ ﺟﻪﻣﻪﺗﻰ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﯩﻴﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﺪﯗ.
ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺑﺎﮬﺎﻻﺵ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﮬﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ 10-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﯜﭼﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﮬﺎﻻﻳﺪﯗ. 12-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 10-ﻛﯜﻧﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﯩﺪﻩ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﺪﻩ ﺩﺍﻏﺪﯗﻏﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻢ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﻟﯘﭖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﮬﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺪﯗ.
ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﻣﯩﺪﺍﻝ، ﻛﯩﻨﯩﺸﻜﺎ ﯞﻩ ﭘﯘﻟﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ﺗﺎﭘﯩﺪﯗ. ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺳﻮﻣﻤﯩﺴﻰ ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻓﯘﻧﺪﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﯜﻣﯩﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ.ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﺭ ﺑﯧﺘﯩﺪﻩ ﺩﯨﻴﯩﻠﯩﺸﭽﻪ، 1865-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﯞﻩﺳﻴﻪﺕ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻰ 31ﻣﯩﻠﯩﻴﯘﻥ ﻛﯩﺮﻭﻥ (ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﭘﯘﻝ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﻰ) ﺋﯩﻜﻪﻥ، ﺑﯘ ﭘﯘﻟﻨﯩﯔ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﻗﯩﻤﻤﻰ 1500 ﻣﯩﻠﻴﯘﻥ، ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺩ 500ﻣﯩﻠﻴﯘﻥ ﻛﯩﺮﻭﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ، ﺑﯘ ﭘﯘﻟﻨﯩﯔ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺋﯜﺳﯜﻣﯩﺪﯨﻦ ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺗﯜﺭﮔﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯘﻝ 2005-ﻳﯩﻠﻰ ﺗﻪﺧﻤﯩﯩﻨﻪﻥ 10 ﻣﯩﻠﻴﯘﻥ ﻛﯩﺮﻭﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ، ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺳﻮﻣﻤﯩﺴﻰ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ 1.3 ﻣﯩﻠﻴﯘﻥ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﺩﻭﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ، ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺧﻪﻟﯩﻖ ﭘﯘﻟﻰ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﯩﺪﻩ 10 ﻣﯩﻠﻴﯘﻧﺪﯨﻦ ﺟﯩﻘﺮﺍﻕ ﻳﯘﻩﻧﮕﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯩﻠﯩﺪﯗ.
ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ1904-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﯘﭼﻪ ﻧﻮﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪ ﭘﺎﺭﻻﻣﻨﯩﺘﻨﯩﯔ ﺭﻩﺋﯩﺴﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ. ﺑﯘ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺖ ﭘﺎﺭﻻﻣﯩﻨﯩﺖ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﻜﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺗﯜﺯﯛﺵ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺟﺎﯞﺍﭘﻜﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﺘﻰ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﻧﻮﺭﯞﯨﮕﯩﻴﻪ ﮬﯜﻛﯜﻣﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯗ.

4)  ﺑﺎﮬﺎﻻﺵ ﺗﻪﺭﺗﯩﯟﻯ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﺮﻯ
ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺰﺍﺕ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﯞﻩ ﺑﺎﮬﺎﻻﺵ ﺗﯜﺯﯛﻣﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﮬﻪﻡ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ. ﺋﯘﻻﺭ ﮬﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻤﺪﺍ 3 ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﻨﺎﻣﻪ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﭗ ﺋﯜﺯ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﯘﭘﯘﺯﻟﯘﻕ ﺋﻪﺭﺑﺎﭘﻼﺭﻧﻰ ﻧﺎﻣﺰﺍﺕ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻜﻪ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻧﺎﻣﺰﺍﺕ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﭼﯧﻜﻰ ﮬﻪﺭ ﻳﯩﻠﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 31-ﻛﯜﻧﻰ. ﻧﺎﻣﺰﺍﺕ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺷﯘ ﯞﺍﺧﺘﯩﺪﺍ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﺑﯘﻻﺭ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﻰ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﻪﺧﭙﯩﻴﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﯸﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﻣﻪﺧﯩﭙﯩﻴﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻚ 50 ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﯓ ﭼﻮﯓ ﺷﻪﺭﺗﻰ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻼﺭ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﭗ ﺑﯘﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺖ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ 200 ﮔﻪ ﻳﯩﻘﯩﻦ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﻳﺮﯨﭗ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯜﺯ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﭗ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﺘﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﻧﺎﻣﺰﺍﺕ 15 ﺋﺎﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻟﯩﺪﯗ. ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺖ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﯩﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﺷﯘﭖ ﺑﯘ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻖ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﯩﻴﮕﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯨﺪﯗ. ﺋﺎﺧﺮﯨﺪﺍ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﯩﻴﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺋﻪﺯﺍﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﻠﻪﺕ ﺗﺎﺷﻼﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪﯓ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﯜﭼﯩﻨﻰ ﺑﯩﻜﯩﺘﯩﺪﯗ.
ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺋﻪﯓ ﻛﯜﭖ ﺑﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯜﭺ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﺎﻟﺴﺎ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﻪﯓ ﺋﯩﻜﻜﯩﮕﻪ ﺑﯜﻟﯜﻧﯩﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ 3 ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ ﻳﯧﺮﯨﻤﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ، ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﻤﻰ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺗﻪﯓ ﺑﯜﻟﯜﭖ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺪﯗ. ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺋﯜﻟﯜﺷﻨﻰ ﺋﯧﻠﯧﺸﯩﻨﻰ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﯩﻴﻪ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﻨﻰ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ.
ﺑﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﻼﺭ ﮬﻪﺭ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺗﯜﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﭘﻪﺭﯨﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭼﻮﯓ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﻰ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﭗ ﻛﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ. ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻼﺭ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺗﻪﯓ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ.

ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﯞﻩﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻰ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺸﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺗﯜﮬﭙﯩﺴﻰ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﭼﻮﯓ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯗﻟﻤﻪﻳﺪﯗ. ﺑﯘ ﺗﯜﺯﯛﻣﻰ ﺗﺎ ﮬﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺗﻪﮬﻠﯩﻠﭽﯩﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯩﻠﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ.ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺋﻮﻟﯘﻍ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ، ﻳﺎﻛﻰ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﺴﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻨﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﯩﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﯜﮬﭙﯩﺴﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﻟﻪﺵ ﻛﯩﺮﻩﻙ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺷﯩﯟﯨﺘﺴﯩﻴﻪ ﺗﻪﺭﻩﭖ ﻧﻮﺑﯩﻠﻨﯩﯔ ﯞﻩﺳﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻤﯩﺰ ﻛﯩﺮﻩﻙ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﭖ ﺗﻪﻧﻘﯩﺪﻟﻪﺭﮔﻪ ﭘﻪﺭﯞﺍ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻧﯘﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺗﯜﮬﭙﯩﻜﺎﺭﻻﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ. ﺑﯘﻻﺭﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻧﺪﻩ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻢ ﺋﯜﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺑﯘﻻﺭ ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺵ ﻛﺎﺗﯩﯟﻯ ﺩﻩﮒ ﺧﺎﻣﺎﺭﯨﺴﻜﺠﻮﻟﺪ( Dag Hammarskjöld ، ﺋﯘ 1961-ﻳﯩﻠﻰ ﺗﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ) ﯞﻩ ﺋﻪﻛﺴﯩﻞ ﻛﺎﺭﯨﻠﻔﯩﻠﺪﯨﺖ ( Axel Karlfeldt ﺋﯘ 1931-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ). 1971-ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺑﯩﺮﯨﺸﻜﻪ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ ﺩﻩﭖ ﻳﯩﯖﻰ ﺗﯜﺯﯛﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ. 1996-ﻳﯩﻠﻰ 10-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﯞﯨﻠﻴﺎﻡ ﯞﯨﻜﺮﻯ (William Vickrey ) ﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﯩﮕﻰ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ 12-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻢ ﺋﯜﺗﻜﯜﺯﯗﻟﮕﯩﭽﻪ ﺑﯘ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﻐﺎﻥ.
ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﮬﯩﺲ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎ ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻤﯩﺴﺎ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻛﺎﻡ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩ 5 ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ.
ﯞﻩﺳﯩﻴﻪﺕ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻐﺎ ﻳﺎﻛﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﻘﺎ ﺑﯩﺮﯨﻠﻤﻪﻳﺪﯗ، ﺷﻪﺧﯩﺴﻜﻪ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺪﯗ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺗﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﻘﺎ ﺑﯩﺮﯨﻠﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ، ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﻘﺎ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻧﺪﻩ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﺧﯩﺴﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﻰ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﮬﯜﻛﯜﻣﻪﺗﻜﻪ ﺑﯩﺮﯨﻠﻤﻪﻳﺪﯗ.

2، ﺳﯩﺘﺎﺗﯩﺴﻜﯩﻠﯩﻖ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ

نوبىل مۇكاپاتى تور بېتى  ئىلان قىلغان سىتاتىسكىلىق مەلۇماتلارغا قارىغاندا [1]ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﻠﯩﭗ ﺗﺎﻛﻰ 2010-ﻳﯩﻠﻐﯩﭽﻪ ﺟﻪﻣﺌﻰ 817 ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ 23 ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻐﺎ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﺪﻯ. ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻣﯘﺗﻠﻪﻙ ﻛﯜﭘﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮﺩﻩك ﮬﻪﻣﻤﻪ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺘﺮﺍﭖ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﺘﻰ. ﺋﺎﺯ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺗﺎﻻﺵ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻻﺭﻣﯘ ﻳﻮﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ. ﺑﯘ ﺗﺎﻻﺵ ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻟﯩﺮﺍﻗﻰ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺷﯘ ﻣﻪﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷﺘﯜﺭﯛﻟﺪﯨﻜﻰ، ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﯩﺸﻜﻪ ﺗﯩﮕﯩﺸﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺋﺎﺩﻩﻣﻠﻪﺭ ﭼﯜﺷﯜﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﻛﯜﭖ ﺳﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻛﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻻﻳﯩﻖ. ﺑﻪﺯﯨﺪﻩ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺳﻪﻝ ﻗﯧﻴﯩﭗ ﻛﯩﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺗﻮﻳﯘﻟﯩﺪﯗ (ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ 2005-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺮﺍﻕ، ﺋﺎﻓﻔﺎﻧﯩﺴﺘﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﺭﯗﺵ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﺷﻨﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻤﻼﺭ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠﯩﻘﻘﺎ ﻛﯜﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ ، ﺑﯘﻻﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺩﻩﻡ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﺮﺍﻕ ﺗﻮﺧﺘﯩﻠﯩﻤﻪﻥ ) ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻮﻣﯘﻣﻰ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﻩ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﺎﺩﯨﻠﻠﯩﻖ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ. ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ، ﺋﻪﺭ ﺧﻮﺗﻮﻥ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺑﺎﻻ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ.

1)        ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ 41سى ﺋﺎﻳﺎﻝ، 776سى

2)        ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺵ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﯩﻨﻰ ﯞﯨﻠﻴﺎﻡ ﻟﻮﺭﯨﻨﯩﺲ ﺑﯩﺮﺍﮒ (William Lawrence Bragg) ، ﺋﯘ 1915-ﻳﯩﻠﻰ 25 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﻳﻪﻧﻪ 31 ﻳﺎﺷﺘﺎ 4 ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ، ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ 1957-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﯘﺑﯩﻞ ڧﯩﺰﯨﻜﺎ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﺗﻪﯞﻩﻟﯩﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺟﯘﯕﮕﯘﻟﯘﻕ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﻟﻰ ﺟﯩﯖﺪﺍﯞ ﻣﯘ ﺑﺎﺭ. ﺋﯘ 31 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﮬﻪﻡ ﮬﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﺗﯘﺭﯞﺍﺗﯩﺪﯗ. ﺋﯩﺴﯩﻤﺪﻩ ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﺑﯘ ﮬﯜﺭﻣﻪﺗﻠﯩﻚ ئالىم 2005-2004 يىللىرى ئەتراپىدا ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺩﺍﺷﯘﮔﻪ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﺋﻪﺕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻤﯘ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺗﻪﺷﯟﯨﻘﺎﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺑﯘ ﺩﻭﻛﻼﺗﻨﻰ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺳﺎﻧﺎﻗﻠﯩﻘﻼ.

3)        ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﺳﺎﺗﺮﻯ (Jean-Paul Sartre). ﺋﯘ  1964-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﺋﻪﺯﻩﻟﺪﯨﻦ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ، ﺷﻪﺭﻩﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﻤﯘ ﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻯ ﯞﯨﻴﺘﻨﺎﻣﻠﯩﻖ Le Duc Tho . ﺋﯘ ﯞﯨﻴﺘﻨﺎﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺭﯗﺵ ﺑﯘﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺩﯨﭙﻠﯘﻣﺎﺗﯩﻴﻪ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﺍﺭﻯ ﯞﻩ ﮔﯩﻨﺮﺍﻝ. 1973-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﺩﯛﻟﻪﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻛﺎﺗﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺗﻮﺧﺘﯩﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻐﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﺸﻨﻰ ﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺩﯨﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺋﻪﻣﯩﻠﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺑﺎﮬﺎﻟﯩﻨﯩﭗ 2ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﻘﺎﻥ. ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻣﻼﺷﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﺩﻩﭘﻤﯘ ﻗﺎﺭﯨﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﻤﻪﻛﺘﻪ.

4)       بەەش ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ، ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻛﯩﻴﻮﺭﻯ ﺧﺎﻧﯩﻢ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺗﯘﺗﯩﺪﯗ، ﺧﻪﻟﻘﺎﺭﺍ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻛﯩﺮﯨﺴﺖ ﺟﻪﻣﻴﯩﺘﻰ ﺋﯜﭺ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ.

5)       ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﺗﻪﯞﻩﻟﯩﻜﯩﺪﻩ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ.
ﺋﻪﺭ ﺧﻮﺗﯘﻥ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ: ﺟﻪﻣﺌﻰ 4 ﺟﯘﭖ.
Marie Curie
Frédéric Joliot Irène Joliot-Curie
Carl Cori Gerty Cori
Alva Myrdal Gunnar Myrdal
ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻛﯩﻴﻮﺭﻯ ﺧﺎﻧﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺮﻯ ﭘﯧﺌﯧﺮ ﻛﯩﻴﻮﺭﻯ ﺑﺎﺭ.

ﺋﺎﻧﺎ ﺑﺎﻻ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ: Marie Curie . ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻛﯩﻴﻮﺭﻯ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ.
ﺩﺍﺩﺍ-ﻗﯩﺰ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ: ، Pierre Curie ، ﻗﯩﺰﻯ Irène Joliot-Curie
ﺩﯨﻤﻪﻙ ﺑﯩﺮ ﺋﯜﻳﺪﯨﻦ 3 ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ.

ﺩﺍﺩﺍ-ﺋﯘﻏﻠﻰ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ: 5 ﺟﯘﭖ
William Bragg ، Lawrence Bragg
Niels Bohr ، Aage N. Bohr
Hans von Euler-Chelpin ،Ulf von Euler
Manne Siegbahn ،Kai M. Siegbahn
J. J. Thomson ، George Paget Thomson
Arthur Kornberg، Roger D. Kornberg
ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﺑﻮﺭ، ﺗﻮﻣﺴﯘﻥ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﺎﺭ. ﺑﯘﻻﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﭘﯩﺰﯨﻜﯩﺴﺪﯨﻼ ﺳﯜﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ.

ﺋﺎﻛﺎ-ﺋﯘﻛﺎ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻼﺭ :
Jan Tinbergen Nikolaas Tinbergen

6)       ئەڭ ﻛﯜﭖ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠەرنىڭ ئالدىنقى قاتارىدا ئامرىكا تۇرىدىغان بولۇپ ھازىرغىچە 326 ئادەم ئىرىشكەن، ئۇندىن قالسا ئەنگىلىيە، گىرمانىيە، ڧىرانسىيە قاتارلىق دۈلەتلەر تۇرىدۇ. ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯩﺮﻩﻛﻜﻰ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﭘﭽﯩﻠﯩﮕﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ 2-ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﻮﺭﯗﺷﯩﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭ. ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ 60-ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 3ﺗﯩﻦ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ. ﻣﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﺪﯨﻤﻜﻰ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﯧﺨﻰ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯩﻞ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻞ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺷﻪﺭﻗﻰ ﺗﯩﻤﻮﺭﻟﯘﻕ (ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ) ﻟﯩﻘﻼﺭﻣﯘ ﺑﺎﺭﻛﻪﻥ.

7)        ﻳﻪﮬﯘﺩﯨﻼﺭ:
ﺑﯘﻻﺭ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﭼﺎﻗﻨﺎﭖ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﺩﯗﺭ. ﺳﯩﺘﺎﺗﯩﺴﻜىغا ئاساسلغاندا[2] ﻛﻪﻡ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩ 181 ﻳﻪﮬﯘﺩﻯ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ 1901-ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ 2010- ﻳﯩﻠﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﯘﻣﯘﻣﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 22 ﭘﯩﺮﺳﻪﻧﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 36%ﻧﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻳﻪﮬﯘﺩﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﻧﯘﭘﯘﺳﻰ ﺩﻭﻧﻴﺎ ﻧﯘﭘﯘﺳﯩﻨﯩﯔ 0.25 ﭘﯧﺮﺳﻪﻧﺘﯩﻨﻰ، ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﻧﯘﭘﯘﺳﯩﻨﯩﯔ 2%ﺗﯩﻨﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﻪﯓ ﻛﯜﭖ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﯜﺭﻯ مېدىتسنا بولۇپ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺟﻪﻣﺌﻰ 53 ﺋﺎﺩﻩﻡ مۇكاپاتقا ئىرىشكەن، ﻣﯘﺷﯘ ﺗﯜﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 27%ﺗﯩﻨﻰ، ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 40 %ﺗﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪﻳﺪﯗ. 1968-ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﻘﯩﺘﯩﺴﺎﺩ ﺗﯜﺭﯨﺪﻩ 42 ﻳﯩﻠﺪﺍ 28 ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺋﯘﻣﯘﻣﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 42%ﺗﯩﻨﻰ، ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻐﺎ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﯩﯔ 55%ﺗﯩﻨﻰ ﺋﯩﮕﻪﻟﻠﻪﻳﺪﯗ. ﻣﻪﻥ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺳﯧﻠﺸﺘﯘﺭﯗﭖ ﻛﯜﺭﺩﯗﻡ، ﻗﺎﺭﯨﺴﺎﻡ ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﮬﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻛﻪﻡ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﭗ ﻛﻪﭘﺘﯘ. ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﻳﯩﻞ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ 1.6 ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﻪﭘﺘﯘ.

3،  نوبىل مۇكاپاتىغا ئىرىشكەن ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭ:
ﺑﯘﻻﺭ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺑﯩﺰ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﺷﯘﯕﺎ ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺳﻪﻝ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﺮﺍﻕ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯛﭖ ﺋﯜﺗﻪﻱ.
ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺟﻪﻣﺌﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻧﻠﻪﺭ ﻳﻪﺗﺘﻪ. ﺋﯘﻻﺭ ﺗﯜﯞﻩﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ:

1)       ﺋﻪﺧﻤﻪﺩ ﮬﻪﺳﻪﻥ ﺯﯨﯟﯨﻞ (Ahmed Hassan Zewail )

،ﻣﯩﺴﯩﺮﻟﯩﻖ.1999-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺧﯧﻤﯩﻴﻪ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ.

ﺋﯘ 1946-ﻳﯩﻠﻰ 2-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 26-ﻛﯜﻧﻰ ﺗﻮﻏﯘﻟﻐﺎﻥ، ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ، ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ، ﺋﺎﻟﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ. ﻣﯩﺴﯩﺮ ﺋﯩﺴﻜﻪﻧﺪﯨﺮﯨﻴﻪ ﺷﻪﮬﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﻜﻪﻧﺪﯨﺮﯨﻴﻪ ﺋﯘﻧﯟﯦﯩﺮﺳﯩﺘﯩﺪﺍ (Alexandria University)ﺑﺎﻛﻼﯞﯗﺭ ﯞﻩ ﻣﺎﮔﯩﺴﺘﯧﺮﻟﯩﻘﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ. ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﭘﯩﻨﺴﯩﻠﯟﺍﻧﯩﻴﻪ ﺋﯘﻧﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﺪﺍ ﺩﻭﻛﺘﯘﺭﻟﯘﻕ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ، ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻛﺎﻟﯩﻔﻮﺭﻧﯩﻴﻪ ﭘﻪﻥ-ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﯩﻨﺴﺘﻮﺗﻰ ( ﻗﯩﺴﻘﺎﺭﺗﯩﻠﯩﭗ caltech ﺩﯨﻴﯩﻠﯩﺪﯗ)غا ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﺩﻭﻛﺘﯘﺭ ﺋﺎﺷﺘﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ 1976-ﻳﯩﻠﻰ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺷﯘ ﺋﯘﻧﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ. 1982-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ”ﺗﻪﺑﯩﺌﻰ ﭘﯘﻗﺮﺍﺳﻰ“ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ، 1999-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ_ﺧﯧﻤﯩﻴﻪﺳﻰ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻼﻣﭽﯩﻠﯩﻖ ﺭﻭﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺧﯧﻤﯩﻴﻪ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ.
ﺋﻪﮬﻤﻪﺩ ﺯﯨﯟﯨﻞ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻓﯧﻤﺘﻮﺳﯩﻜﻮﻧﯩﺪﻟﯩﻖ ﻻﺯﯨﺮ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺧﯧﻤﯩﻴﻠﯩﻚ ﺭﯨﺌﺎﻛﺴﯩﻴﻪﻟﻪﺭﻧﻰ ﻛﯜﺯﻩﺗﻜﻪﻥ ﯞﻩ ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺭﯨﺌﺎﻛﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﮬﯩﻴﺘﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﮔﻪﻥ. ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯘ ”ﻣﻮﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﺭ ﺩﻩﻗﯩﻘﯩﺪﻩ ﻗﺎﻳﺎﻗﻘﺎ ﻣﯧﯖﯩﺸﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ “ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﻧﮕﻪﻥ. ﻣﯩﻨﯩﯔ بىر نەچچە يىل بۇرۇن قىلغان ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪﻣﻨﯩﯔ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯟﻯ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻤﯘ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻓﯧﻤﺘﻮﺧﯧﻤﯩﻴﻪﺳﻰ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻳﯜﻧﯜﻟﯜﺷﻨﻰ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ ﯞﻩ ﺷﯘ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘ ﺳﺎﮬﻪﺩﯨﻜﻰ ﻳﻮﻟﺒﺎﺷﭽﻰ، ﻳﻮﻝ ﺋﺎﭼﻘﯘﭼﻰ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻠﯩﭗ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﺘﻰ. مىنىڭ ئۇ ۋاقىتتا قىلغان تەجرىبەمدە ﻓﯧﻤﺘﻮﺳﯩﻜﻮﻧﺘﻠﯩﻖ ﻻﺯﯨﺮ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ”ﺳﻮﻗﯘﭖ“ ﻧﯩﻤﻪ ﮬﺎﺩﯨﺴﻪ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﻐﯩﻨﻰ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﺶ بولۇپ،  ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯟﻯ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻨﻰ ﺯﯨﯟﯨﻞ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﻗﯘﺭﯗﭖ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ.

2)        ﻧﻪﺟﯩﭗ ﻣﻪﮬﭙﯘﺯ (Naguib Mahfouz )

ﻣﯩﺴﯩﺮﻟﯩﻖ، ،ﺋﯘ 1988-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺕ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ. ﺑﯘ ﻳﺎﺯﻏﯜﭼﻰ ﺗﯘﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺗﻮﻧﯘﺷﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ”ﺋﯜﭺ ﻛﻮﭼﺎ ﺗﯧﺮﯨﻠﻮﮔﯩﻴﺴﻰ“ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺘﺎﭘﺨﯘﻣﺎﺭ ﺩﻭﺳﺘﻼﺭﻏﺎ ﺗﻮﻧﯘﺵ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯜﺯ ﯞﺍﺧﺘﯩﺪﺍ ﻣﻪﻥ ﺑﻪﻙ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﻧﻰ ﺧﯧﻠﻰ ﺋﻮﻗﯘﭘﻤﯘ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻤﻪﻱ ﺋﻮﻗﯘﻣﺎﻱ ﺗﺎﺷﻼﭖ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ. ﭼﻮﯓ ﺑﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﺩﻩﻙ ﭘﯜﺭﺳﻪﺕ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺑﯘﻻﻟﻤﯩﺪﯨﻢ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺑﯩﻠﺴﻪﻡ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺋﯩﺴﻤﻰ ”ﻗﺎﮬﯩﺮﻩ ﺗﯧﺮﻭﻟﯩﮕﯩﻴﺴﻰ“ (Cairo Trilogy ) ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﺋﯘ ﺋﯜﻣﺮﯨﺪﻩ 30 ﺩﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺭﻭﻣﺎﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺭﻭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ “ ﻛﻮﭼﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﻠﯩﺮﻯ“  (Children of the Alley)، ﺋﻪﺭﻩﭘﭽﻰ ﺋﯩﺴﻤﻰ Awlad Haratina) )، ﻳﻪﻧﻪ ”ﻣﯩﺪﺍﻕ ﻛﻮﭼﯩﺴﻰ“ (Midaq Alley) ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﻣﯩﺪﺍﻕ ﻛﻮﭼﯩﺴﻰ ﺩﯨﮕﯩﻨﻰ ﺧﻮﻟﻠﯩﯟﻭﺩﺗﺎ ﺭﻭﻣﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺳﯩﻨﺎﺭﯨﻴﻪ ﺋﯜﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯗﭖ 1994 ﻳﯩﻠﻰ ﻛﯩﻨﻮ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﭙﺘﯘ. ﺭﻭﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﯞﻩﻗﻪﻟﯩﻚ 1940ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﮬﯩﺮﻩ ﺩﻩﭖ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺋﯘ ﻓﯩﻠﯩﻤﺪﻩ 1990-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻜﯩﺴﻜﺎ ﺩﻩﭖ ﺋﯜﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﯩﭙﺘﯘ. ﺗﯘﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻘﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﻧﻐﺎ ﺑﯘ ﻛﯩﻨﯘ ﺑﯧﺮﻟﯩﻦ،ﮬﺎﯞﺍﻧﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﺧﯩﻠﻰ ﺟﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﯩﭙﺘﯘ. ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﺎﺵ ﺭﻭﻟﻐﺎ ﺧﻮﻟﻠﯩﯟﻭﺩﺗﯩﻜﻰ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻣﯩﻜﺴﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺋﺎﺭﺗﯩﺲ ﺳﺎﻟﻤﺎﻥ ﮬﺎﻳﯩﻚ (Salma Hayek) ﺭﻭﻝ ﺋﺎﭘﺘﯘ. ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﺰﺩﻩﭖ ﻛﯜﺭﯛﭖ ﺑﺎﻗﻘﺎﻱ. ﻛﯩﻨﻮﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ”Midaq Alley“ ﺑﻮﻟﯘﭖ 94-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻥ.
ﻧﻪﺟﯩﭗ ﻣﻪﮬﭙﯘﺯﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ”ﻛﻮﭼﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ”ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﯞﻯ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﻏﯘﻟﻐﯘﻻ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ. ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﯞﻯ 1959-ﻳﯩﻠﻰ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﯩﯔ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ. ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﯩﯔ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﺷﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻚ ﺑﯘﻟﻤﯩﺪﯨﻢ. ﻛﯩﺘﺎﭘﺘﺎ ”ﺷﺎﻟﻼﻕ ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺕ ﻣﻪﺩﯨﮭﻠﻪﻧﮕﻪﻥ، ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩﻛﻪ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺩﯨﮭﻠﻪﺭ ﺋﺎﺯ “ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻗﻮﻳﯘﭘﺘﯘ. ئۇنىڭ يەنە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺭﻭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﻮﻗﯘﺷﯩﻐﺎ ﻣﯘﻳﻪﺳﺴﻪﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ. 1988-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ، 1989-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺮﺍﻧﺪﺍ ﺩﯨﻨﻰ ﺳﻮﺕ ﺳﺎﻟﻤﺎﻥ ﺭﺍﺷﯩﺪﻗﺎ ﭘﻪﺗﯟﺍ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺋﯘﻧﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﺩﻩﭖ ﺗﯩﻠﻼﭖ ﻗﻮﻏﻼﭖ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪﻩ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﭼﻮﯓ ﻣﻮﻟﻼ، ﺷﻪﻳﯩﺦ ﺋﯜﻣﻪﺭ ﺋﺎﺑﺪﯗﻝ ﺭﺍﮬﻤﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺧﺒﯩﺮﻏﺎ “ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯩﺰﻣﯘ ﺋﯜﺯ ﯞﺍﺧﺘﯩﺪﺍ ﻧﻪﺟﯩﭗ ﻣﻪﮬﭙﯘﺯﻏﺎ ﺟﺎﺯﺍ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎﻕ ﺋﯘ ﮬﯧﻠﯩﻘﻰ ﻛﯩﺘﺎﯞﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻘﺎ ﭘﯧﺘﯩﻨﺎﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ “ ﺩﯨﮕﻪﻥ. ﺑﯘ ﮔﻪﭖ ﺷﯘ ﮬﺎﻣﺎﻧﻼ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ ﺑﯩﺮ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻧﻪﺟﯩﭗ ﻣﻪﮬﭙﯘﺯ ﺩﯨﻨﻰ ﺭﺍﺩﯨﻜﺎﻝ ﻛﯜﭼﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﯸﻐﯩﺮې ﺑﯧﺴﯩﻤﯩﻐﺎ ﺩﯛﭺ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ، ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩﮕﻰ،ﺋﯜﺯﻯ ﯞﻩ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﻰ ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﻟﯩﮕﻰ ﺗﻪﮬﺪﯨﺘﻘﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻥ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺷﻪﻳﯩﺦ ﺋﯜﻣﻪﺭ ﺑﯘ ﮔﻪﭘﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﭖ “ ﻣﯩﻨﯩﯔ ﺩﯨﮕﯩﻨﯩﻢ ﻣﻪﮬﭙﯘﺯﻧﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﺩﯨﮕﯩﻨﯩﻢ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯘ ﺩﯨﮕﯩﻨﯩﻢ ﺳﻮﺗﻨﯩﯔ ﮬﯜﻛﯜﻣﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﮬﯩﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﭘﻪﺗﯩﯟﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ“ ﺩﻩﻡ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺭﺍﺩﯨﻜﺎﻟﻼﺭ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﯩﻖ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﺳﺘﻠﻪﺷﻨﯩﯔ ﻛﻮﻳﯩﺪﺍ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ. 1994-يىلى ﺭﺍﺩﯨﻜﺎﻟﻼﺭ 82 ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔەن ﻣﻪﮬﭙﯘﺯﻧﻰ ﻗﺎﮬﯩﺮﻩﺩﯨﻜﻰ ﺋﯜﻳﯩﺪﻩ ﻗﻪﺳﯩﺘﻠﻪﭖ ﺑﻮﻳﻨﯩﻐﺎ ﭘﯩﭽﺎﻕ ﺗﯩﻘﯩﭗ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻳﺎﺭﯨﻼﻧﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ، ﺑﻪﺧﯩﺘﻜﻪ ﻳﺎﺭﺷﺎ ﺋﯘ ﺋﺎﻣﺎﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﮬﻪﻡ ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻗﺎﺭﺍﯞﯗﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﺪﻩ ﻳﺎﺷﺎپ 2006-ﻳﯩلى ۋاپات بولغان.

3)       مۇھەممەد ﺋﺎﺑﺪﯗﺳﺎﻻﻡ. ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ، 1979-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘ ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﯟﻯ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺋﻪﻣﮕﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ. ﺋﺎﺑﺪﯗﺳﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﯞﻩ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﯩﻐﺎ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ ﺗﯜﮬﭙﯩﺴﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﺘﻰ ﭼﻮﯓ. ﺋﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺗﯜﺕ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯜﭼﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﯸﻠﯩﻜﺘﯧﺮﻣﺎﮔﻨﯩﺖ ﻛﯜﭼﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻛﯜﭺ ﺋﯩﻜﻜﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﻛﯜﭺ ﻣﺎﮬﯩﻴﻪﺕ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﻛﯜﭺ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﺪﻯ ﯞﻩ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﭖ ﭼﯩﻘﺘﻰ. ﺑﯘ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ تۆت ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﻛﯜﭼﻨﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯛﺵ، ﮬﻪﻣﻤﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﺧﯩﻞ ﻣﺎﮬﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻗﻼﺵ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩﺸﻜﻪ ﺗﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﺍﺩﯨﻞ ﭼﻮﯓ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﺑﯘﻟﺪﻯ.

ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺗﯘﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﭽﻰ، ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﭽﻰ. ﺋﯘ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺘﺎﻟﯩﻴﻪ ﮬﯜﻛﯜﻣﯩﺘﯩﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺘﺎﻟﯩﻴﻪﺩﻩ ﻗﯘﺭﻏﺎﻥ “ ﺋﺎﺑﺪﯗﺳﺎﻻﻡ ﺧﻪﻟﻘﺎﺭﺍ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﯟﻯ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ“ ﮬﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪﻩ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻨﻤﯘ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﭼﯩﻘﺘﻰ. ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻜﻪﻥ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﯩﻤﯘ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳﺪﯗ. ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺟﯩﻖ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺟﯘﯕﮕﯘﺩﯨﻨﻤﯘ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯜﭖ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ. ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯ ﻛﻪﻡ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩ ﺑﯩﺰ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻏىمۇ 7-8 تەتقىقاتچى ئالىملارنى يىتىشتۈرۈپ بەردى ۋە ھازىرمۇ ئۇيغۇرلاردىن قۇبۇل قىلىۋاتىدۇ. ﺑﯘﻻﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﻣﻪﻥ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ“ ﻣﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭ ﺩﻭﻛﺘﯘﺭﻟﯩﺮﻯ“ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺗﯩﻤﯩﺪﺍ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺗﻮﺧﺘﺎﻟﻐﺎﻥ. ئابدۇسالام 1970-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ”ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﺗﯘﻡ ﺋﯩﻨﯩﺮﮔﯩﻴﺴﻰ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﻰ (Pakistan Atomic Energy Commission)ﻧﻰ ﯞﻩ ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻨﻰ ﻗﯘﺭﯗﺷﺘﺎ ﮬﺎﻟﻘﯩﻠﯩﻖ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﯩﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ 3-ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﻪﻟﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯨﻤﻴﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﺭﻏﺎﻥ. ﻳﻪﻧﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﺟﯩﻖ. 1956-ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﻟﻮﻧﺪﯗﻥ ﺋﯩﻤﭙﯩﺮﯨﻴﻪ ﺷﯘﻳﯘﻩﻧﯩﻨﯩﯔ ﭘﺮﻭﻓﯩﺴﺴﻮﺭﻯ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ، 1996-ﻳﯩﻠﻰ 70 ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﻮﻛﯩﺴﻔﻮﺭﺩﺗﺎ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ.
ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻗﯩﺰﺯﻯ ﻳﯩﺮﻯ ﺷﯘﻛﻰ، ﺋﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﭘﻪﺗﯩﯟﺍﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻜﻪﻥ. ﺳﻪﯞﻩﺑﻰ ﺗﯜﯞﻩﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ:

19- ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﮬﯩﻨﺪﯨﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﯩﻤﺎﻟﻰ، ﻛﻪﺷﻤﯩﺮ، ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺟﻪﻧﯘﺑﻰ، ﺑﯩﻨﮕﺎﻝ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺭﺍﻳﻮﻧﻼﺭﺩﺍ ﺋﻪﮬﻤﻪﺩﯨﻠﻪﺭ ﺩﻩﭖ ﻳﯩﯖﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮬﻪﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ. ﺑﯘ ﻣﻪﺯﮬﻪﭖ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﮔﯜﻟﻠﻪﻧﺪﯗﺭﯗﺵ ﺷﯘﺋﺎﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯩﺮﺯﺍ ﻏﯘﻻﻡ ﺋﻪﮬﻤﻪﺩ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ. ﺋﯘ ﺋﯜﺯﯨﻨﻰ ﻣﯘﺟﺎﮬﯩﺪ، ﻣﻪﮬﺪﻯ، ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﻯ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﭖ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﻰ ﮔﯜﻟﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ. ﮬﻪﻡ ﺑﻪﺯﯨﺒﯩﺮ ﺋﺎﺳﺎﺳﻼﺭﻧﻰ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﻏﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﯩﻨﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻖ ﻣﺎﺗﯩﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﺸﺎﺭﻩﺗﻠﻪﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﺎﻥ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘ ﺭﺍﻳﯘﻧﺪﯨﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﯩﻖ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﻣﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﭼﻮﯓ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮬﻪﭘﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﻣﻪﺯﮬﻪﭖ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﺋﯧﻘﯩﻤﺪﯨﻜﻰ ”ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ئەلەيھىسسالامدىن ﺗﯩﻦ ﻛﯩﻴﯩﯩﻦ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﻛﻪﻟﻤﻪﻳﺪﯗ“ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻧﻮﻗﺘﯩﻨﯩﺌﻪﺯﻩﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯨﺖ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﭘﻪﺗﯩﯟﺍ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﺩﯨﻨﻨﻰ ﺑﯩﺪﺋﻪﺕ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻥ ﮬﻪﻡ ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﯘﭼﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ. ﮬﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺧﯧﻠﻰ ﻧﯘﭘﯘﺳﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﮔﻪﺷﻜﯜﭼﯩﻠﻪﺭ ﭘﺎﻛﺴﯩﺘﺎﻧﺪﺍ ﯞﻩ ﺑﯩﻨﮕﺎﻟﺪﺍ ﻧﯘﭘﯘﺳﻨﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﭘﯧﺮﺳﻪﻧﺘﯩﻨﻰ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻪﻥ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜﯩﻼ ﺩﯛﻟﻪﺗﺘﻪ ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ دەپ قاراپﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﺎﺭﯨﻐﺎ ﺋﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻥ. ﮬﻪﺗﺘﺎ، ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻥ 1974-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﻗﺎﻧﯘﻧﻐﺎ ﺋﯜﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯗﭖ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﯘﻏﺎ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺋﯩﻨﯩﻘﻠﯩﻤﺎ ﺑﯩﺮﯨﭗ ﺋﻪﮬﻤﻪﺩﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺩﻩﭖ ﮬﯜﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﯘﻧﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻨﯩﻤﯘ ﺗﯜﺯﮔﻪﻥ.

ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺋﺎﺑﺪﯗﺳﺎﻻﻡ ﺩﻩﻝ ﺷﯘ ﺋﻪﮬﻤﻪﺩﯨﻠﻪﺭ ﺟﻪﻣﻪﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ. ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯘﻧﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻮﺭﻏﯘﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﭘﻪﺗﯩﯟﺍﭼﯩﻼﺭ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺩﻩﭖ ﺗﯘﺭﯞﺍﻟﯩﺪﯨﻜﻪﻥ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺩﯨﻨﻰ ﻗﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﮬﺎﺯﯨﺮﭼﻪ ﺋﻮﺧﻤﺎﻳﺪﯗ. ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻥ ﮬﯜﻛﯜﻣﯩﺘﯩﻤﯘ ﺧﻪﻗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺭﻗﯘﭖ ﺋﺎﺑﺪﯗﺳﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﮬﯩﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﺭﻩﭖ ﻳﺎﻛﻰ ﻣﺎﺩﺩﻯ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﻪﻥ.

4)         ﻳﺎﺳﯩﺮ ﺋﻪﺭﻩﭘﺎﺕ، ئۇيغۇرلارغا ناھايتى تۇنۇش.  1994-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ، 2004-ﻳﯩﻠﻰ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﯘﻟﺪﻯ.

5)        ﺷﯩﺮﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺩﻯ، ﺋﺎﻳﺎﻝ، ﺋﯩﺮﺍﻧﻠﯩﻖ، 2003-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ. ﺋﯘ ﺗﻮﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻭﯞﻛﺎﺕ، ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﮬﻮﻗﯘﻕ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﭽﯩﺴﻰ، ﺋﯩﺮﺍﻥ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﮬﻮﻗﯘﻗﯩﻨﻰ ﻗﻮﻏﺪﺍﺵ ﺟﻪﻣﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﺴﻰ. 2003-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﯘ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﯩﺮﺍﻧﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ.

6)        ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺩ ﺋﻪﻝ ﺑﺎﺭﺍﺩﻯ(Mohamed El Baradei)، ﻣﯩﺴﯩﺮﻟﯩﻖ.  2005-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ تىنىچلىق ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ بولۇپ ئىرىشكەن ۋاختىدا ﺧﻪﻟﻘﺎﺭﺍ ﺋﺎﺗﯘﻥ ﺋﯩﻨﯩﺮﮔﯩﻴﻪ كومىتىتىنىڭ ﺑﺎﺵ ﺩﯨﺮﯨﻜﺘﻮﺭﻯ بولغان. ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻗﯘﺭﺍﻟﯩﻨﯩﯔ ﻛﯩﯖﯩﻴﯩﭗ ﻛﻪﺗﻤﻪﺳﻠﯩﮕﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘ ﺯﻭﺭ ﺗﯜﮬﭙﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ. ﺑﯘ ﺋﻮﺭﮔﺎﻥ ﺏ ﺩ ﺕ ﻧﯩﯔ ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﯩﯩﺸﯩﺪﻩ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ. ﻳﯩﻘﯩﻨﻘﻰ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﻧﻮﻗﺘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﺪﻩ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺰﻯ ﺑﺎﺭ.

7)        ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺕ ﺋﻪﻧﯟﻩﺭ ﺳﺎﺩﺍﺕ (Muhammad Anwar as-Sadat .).  ﺋﯘ 1970-ﻳﯩﻠﻰ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ ﺯﻭﯕﺘﯘﯕﻠﯘﻗﻘﺎ ﺳﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ، 1981-ﻳﯩﻠﻰ ﻗﻪﺳﺘﻜﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﭖ ﺋﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ. 1978-ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ. ﺋﯘ70-ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺷﻪﺭﯨﻘﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﻣﯘﻧﻪﯞﻩﺭ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻴﻮﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻣﯩﺴﯩﺮ ﻳﯩﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﮬﯩﻢ ﺷﻪﺧﯩﺲ. ﺳﺎﺩﺍﺕ ﺯﻭﯕﺘﯘﯕﻨﯩﯔ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﻣﯘ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﯩﻐﺎ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ.

8)       مۇھەممەد يۇنۇس (Muhammad Yunus)، بىنگاللىق، 2006-يىلى نوبىل تىنىچلىق مۇكاپاتىغا ئىرىشكەن بولۇپ ئۇ خەلقارادىكى داڭلق ئىقتىسادشۇناس ۋە كارخانىچى بولۇپ گرامېن بانكىسىنىڭ (Grameen Bank) قۇرغۇچىسى. ئۇ بۇرۇن ئۇنۋېرسىتىتتا پروپىسسر بولغان بولۇپ ئۇ يەردە ئۇ مىكروكىرېدىت، مىكرو پۇل مۇئامىلە دىگەن ئىقتىساد نەزىرىيەلىرىنى ياراتقان ۋە شۇ نەزىرىيەگە تەدبىقلەپ گرامېن بانكىسىنى قۇرغان. بۇ بانكا ئەڭ ئاساسلىقى ئادەتتىڭى نورمال بانكىدىن قەرىز ئېلىشقا سالاھىيتى توشمايدىغان كەمبەغەللەرگە تۈۋەم سوممىلىق قەرىز بىرىدىغان بولۇپ كەمبەغەللەرنىڭ شۇ قەرز پۇلنى ئىشلىتىپ ئۆزىنىڭ كېرىدىت تارىخىنى قۇرۇشىغا ۋە ئۆزىنى ئوڭشىۋېلىشىغا ياردەم قىلىدۇ.

9)       ئۇرخان پامۇك (Orhan Pamuk)، تۇركىيەلىك.  2006-يىلى نوبىل ئەدىبىيات مۇكاپاتىغا ئىرىشكەن بولۇپ ئۇنىڭ مىنىڭ ئىسمىم قىزىل دىگەن رومانلىرى داڭلىق.

ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﻪﻥ 9 ﺋﺎﺩﻩﻣﺪﯨﻦ 5ﺋﻰ ﺗﯩﻨﯩﭽﻠﯩﻖ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ئىرىشكەن.

3،  ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ”ﻛﻮﭼﺎ ﮔﻪﭘﻠﯩﺮﻯ”
ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺩﻩﭖ ﺋﯜﺗﻜﻪﻧﺪﻩﻙ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺋﻪﭘﻘﺎﭼﺘﻰ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﻪﺗﺘﯘﻕ. ﻛﯩﻤﺪﯗﺭ ﺑﯩﺮﻯ ”ﭘﺎﻻﻧﭽﻰ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﺎﺭﻛﻪﻥ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻻﺭﻣﯩﺶ “ ﺩﯨﺴﻪ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯩﭽﯩﭽﻪ ﺋﻮﺧﻠﯩﻤﺎﻱ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﮔﭙﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﺎﺗﺘﯘﻕ. ﺋﻪﯓ ﻛﯜﭖ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺳﯩﺪﯨﻖ ﺑﻮﭘﺘﯘ. ”ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺳﯩﺪﯨﻖ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺑﺎﺭﻛﻪﻥ. ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ ﺋﺎﺗﯘﻡ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺑﺎﺯﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﭽﯩﻠﯩﮕﻰ ﺑﺎﺭﻣﯩﺶ “ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﻪﻡ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩ 5-6ﺋﺎﺩﻩﻣﺪﯨﻦ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻤﻪﻥ. ﮬﻪﻡ ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺷﻪﻛﺴﯩﺰ ﺋﯩﺸﻪﻧﮕﻪﻧﻤﻪﻥ. ﭼﻮﯓ ﺑﯘﻟﯘﭖ، ﺋﯩﻨﺘﯧﺮﻧﯩﺖ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﺸﻨﻰ ﺋﯜﮔﯩﻨﯩﭗ ﮔﻮﮔﯩﻞ ﻏﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯩﺰﺩﻩﺷﻨﻰ ﺋﯜﮔﯩﻨﯩﭗ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﺴﺎﻣﻤﯘ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺧﻪﯞﻩﺭﻧﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﮬﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﺪﯨﻢ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺑﯩﻠﺴﻪﻡ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ”ﺪﯙﻟﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﺗﯘﻡ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﻧﻰ“ ﺩﻩﭖ ﻳﻪﺭﻣﯘ ﻳﻮﻗﻜﻪﻥ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﭘﺎﻛﺎﺗﯩﻐﺎ ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﻜﯜﭼﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﯩﻤﯘ 50 ﻳﯩﻞ ﻣﻪﺧﭙﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻜﻪﻥ. ﺗﯧﺨﻰ ﺑﯩﺮﻩﺭ-ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ، ﺋﯜﺯﻩﻡ ﺋﻮﭘﺘﯩﻜﺎ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﺗﯜﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ  ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺳﯩﺪﯨﻖ ﺋﺎﻛﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﯘﻡ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﻮﭘﺘﯩﻜﺎ ﺋﯩﻨﮋﯨﻨﯩﺮﻟﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﺋﯘﻧﯩﯔ NASA (ئامرىكا دۆلەتلىك ئالەم بوشلۇقىنى باشقۇرۇش ئىدارىسى) ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﻮﺧﺘﯘﻡ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﭖ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﯩﻨﯩﻢ ”ﻳﺎﭘﯘﻧﺪﺍ ﻣﯘﺧﺘﻪﺭ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻤﯩﺰ ﻣﻮﺧﺘﻪﺭ ﭼﻮﯓ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺗﻰ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﭙﺘﯘ،  ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﺎﻏﺰﯨﻨﻰ ﯸﭽﯩﭗ ﻗﺎﭘﺘﯘ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺋﻮﻳﻠﯩﺸﯩﯟﯦﯧﺘﯩﭙﺘﯘﺩﻩﻙ “ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﮔﻪﭖ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻘﻤﯘ ﺧﯧﻠﻰ ﺟﯩﻖ ﺋﺎﺧﺘﯘﺭﯗﭖ ﺑﺎﻗﺘﯩﻢ، ﻣﯘﺧﺘﻪﺭﻛﯩﻤﯩﺰ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﭘﺘﯩﻢ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﮬﯧﭻ ﻳﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺕ ﺑﺎﺭﻟﯩﻐﯩﻨﻰ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺪﯨﻢ. ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻛﻮﻣﯩﺘﯩﺘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯘﻳﻼﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺘﻤﯘ ﮬﯧﭽﻴﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﯩﺪﯨﻢ. ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩﻤﯩﺰﻏﺎ ﻧﯩﺴﺒﻪﺗﻪﻥ ﮬﯜﺭﻣﯩﺘﯩﻤﻨﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﯕﻼﭖ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﭗ ﻳﯜﺭﮔﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﯜﺭﻣﻪﺳﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺋﯜﻣﯩﺖ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ. ﺭﻩﺳﻤﻰ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭمۇ كەپ قالار.

ﺋﯩﭽﻜﯩﺮﺩﻩ ﺋﻮﻗﯘﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﯞﺍﻗﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻢ ﺋﯩﺪﻯ.  ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻠﻰ ﺗﻪﺗﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﻮﺭﺗﻘﺎ ﻗﺎﻳﺘﺴﺎﻡ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻏﯩﻨﻪﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﺭﺍﯓ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﯘ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺳﯜﭘﻪﺕ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﻳﯩﻘﯩﻨﺪﺍ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﭼﻮﯓ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺧﻪﻟﻘﺎﺭﺍﻏﺎ ﺋﺎﯕﻠﯩﺘﯩﺸﻘﺎ ﻧﯩﺴﯩﭗ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺪﻩ ﻣﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﻩﻣﺪﻩ ﺑﯘﻟﯘﺷﯘﻡ ﻛﯩﺮﻩﻛﻠﯩﮕﯩﻨﻰ دىدى. ﺋﺎﻏﺰﯨﻤﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﮬﺎﯓ-ﺗﺎﯓ ﻗﺎﭘﺘﯩﻤﻪﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﯞﯨﺪﺍ ﺟﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﭖ ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ، ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﻗﺎﻳﺴﯩﺪﯗﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ، ﮬﯜﻛﯜﻣﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ، ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﭘﻪﻧﮕﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﻧﻰ ﻗﻮﻟﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﯜﺭﻣﻪﻱ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﯨﻨﺪﯨﻤﯘ، ﭘﻪﻧﺪﯨﻤﯘ ﺗﻪﯓ ﻳﯩﺘﯩﺸﻜﻪﻥ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﮬﯜﺭﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺳﺎﺯﺍﯞﻩﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ.

ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﯩﯔ ”ﺋﻮﻟﯘﻍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ“ ﻏﺎ  ﺩﻩﺧﻠﻰ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯘ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﻪﺗﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺋﯜﻳﯩﮕﻪ ﺑﺎﺭﺩﯗﻕ.  ﻗﺎﺭﯨﺴﺎﻡ 60 ﻳﺎﺷﻼﺭﻏﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻗﺎﭘﺘﯘ، ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﺘﯘﺭ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺴﻪﻝ ﺑﯧﺴﯩﯟﯨﻠﯩﭗ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﮕى ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﻛﯜﺗﯜﯞﺍﻟﺪﻯ. ﭘﺎﺭﺍﯕﻼﺷﺘﯘﻕ. ﺑﯩﺮﺩﻩﻣﻠﯩﻚ ﭘﺎﺭﺍﯕﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﻨﻦ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺗﯩﻤﯩﻐﺎ ﻛﯜﭼﺘﯘﻕ. ﺋﯜﻳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻗﻠﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﻛﯩﺘﺎﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯜﺭﯛﭖ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ، ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺟﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﭖ ﺳﺎﻗﻼﭘﺘﯘ. ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﺷﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﭘﻘﯩﻠﻰ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻜﻪﻥ. ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﭽﻪ “ ﺋﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻛﯜﭺ ﮊﻭﺭﻧﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ‘ﺩﯗﻧﻴﺎﺋﯩﻠﯩﻢ ﭘﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﮬﻪﻝ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ 10 ﭼﻮﯓ ﻣﻪﺳﯩﻠﻪ’ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﭘﺘﯘ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﺸﺘﯩﻴﺎﻗﻰ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘﭖ ﺋﯜﺯﻯ ﮬﻪﭘﯩﻠﯩﺸﯩﭗ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﯩﮕﯩﻨﯩﻤﭽﻪ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﭗ ﺑﺎﻗﺎﻱ ﺩﻩﭖ  ﮬﻪﭘﯩﻠﯩﯩﺸﭗ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﻘﯩﭽﻪ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺗﯚﺗﻨﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﭙﺘﯘ. ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﯩﻤﯘ ﻛﯜﺯﻯ ﻳﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻪﻥ.   ﻟﯧﻜﯩﻦ ﮬﺎﺯﯨﺮ ﺳﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﮕﻰ ﻳﺎﺭ ﺑﻪﺭﻣﯩﮕﻪﭼﻜﻪ ﺗﻮﺧﺘﺎﭖ ﻗﺎﭘﺘﯘ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺷﯘ 4 ﻣﻪﺳﯩﻠﻪ ﺧﻪﻟﻘﺎﺭﺍﻧﯩﯔ ﻗﻮﻟﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﺴﻪ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻳﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﮔﻪﭖ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺴﺎﻡ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﺗﻮﻧﯩﻠﻰ، ﯞﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﻛﻪﻳﻨﯩﮕﻪ ﻣﯧﯖﯩﺸﻰ، ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﻗﻠﯩﻤﯩﻠﯩﻖ ﺧﯘﺳﯘﺳﻴﯩﺘﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻛﻠﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻥ ، ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺴﯩﻤﺪﻩ ﻗﺎﻟﻤﺎﭘﺘﯘ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﭽﻪ ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﻗﻠﯩﻤﯩﻠﯩﻘﻰ ﺩﯨﮕﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺧﺎﺗﺎ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯟﺍﻟﻐﯩﻨﻰ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﻛﯜﺯ ﻗﺎﺭﯨﺸﯩﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﺋﯜﺗﺘﻰ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﯩﻖ ﺋﯩﺴﯩﻤﺪﻩ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﻰ “ ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺯ ﺋﻮﻗﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﻛﺸﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﻳﺎﻧﺘﯘﻟﯘﻗﻰ 30 ﮔﯩﺮﺍﺩﻭﺱ ﺑﯘﻟﯘﺷﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﻟﭽﻪﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ 20 نەچچە گىرادۇس (22.1°  ۋە 24.5° بولۇپ، پەسىلگە قاراپ ئۆزگىرەيدۇ)ﮔﯩﺮﺍﺩﯗﺱ ﺩﯨﮕﯩﻨﯩﺪﻩ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻣﻪﺳﯩﻠﻪ ﺑﺎﺭ. ﺧﺎﺗﺎ ﺋﯜﻟﭽﯩﮕﻪﻥ ﺑﯘﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ “ ﻧﯩﻤﯩﺸﻘﺎ“ ﺩﯨﺴﻪﻡ  ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﭘﻪﺭﯨﺰﯨﻨﻰ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﺋﯜﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﺩﯨﻨﻨﻰ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﺩﻯ. ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺟﯩﻖ ﺗﺎﻻﺷﻤﯩﺪﯨﻢ ﯞﻩ ﺋﯜﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﻣﺎﯕﺎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﭖ ﺑﯩﺮﯨﺸﯩﻨﻰ، ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭﺍﺳﺘﻼ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻼﺭﻟﯩﻖ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﻣﻪﻥ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﯩﻐﺎ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩﺴﭽﯩﻐﺎ ﺋﯜﺭﯛﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺗﯧﭙﯩﭗ ﺧﻪﻟﻘﺎﺭﺍﺩﺍ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻐﺎ ﻛﯜﭺ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻐﺎ ﯞﻩﺩﻩ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ. ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻤﯘ ﺗﯩﺰﻛﻪﻥ، 3 ﻛﯜﻧﮕﻪ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ ﻛﻮﻣﭙﯩﻴﻮﺗﯧﺮﺩﺍ ﺋﻮﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻗﻪﻏﯩﺰﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ  15 ﺑﻪﺕ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﯘﻣﻐﺎ ﺗﻪﻛﻜﯜﺯﺩﻯ. ﻣﻪﻥ ﻗﻮﻟﯘﻣﻐﺎ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﺗﻮﺧﺘﺎﺗﻤﺎﻳﻼ ﺋﻮﻗﯘﭖ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ، ﺋﻮﻗﯘﭖ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﯜﻣﯩﺘﺴﯩﺰﻟﻪﻧﺪﯨﻢ. ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻛﯜﭺ ﮊﻭﺭﻧﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪﻩ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻨﯩﭙﺘﯘ، ﻳﯧﺰﯨﺶ ﺋﻮﺳﻠﯘﺑﯩﻤﯘ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯗ، ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺪﺍ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﭘﻪﺭﻩﺯ ﻗﯩﭙﺘﯘ ﮬﻪﻡ  ﻣﻪﻟﯘﻡ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﭖ ﺷﯘﻧﻰ ﺩﻩﻟﯩﻠﻠﻪﭘﺘﯘ. ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻧﻮﻗﺘﯩﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﺩﯨﮕﯩﻠﻰ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺘﺘﻰ. ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﺩﯨﮕﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﻣﻪﻳﻠﻰ ﺋﯩﺪﻯ، ﺋﯘﻧﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯜﺯﻩﻡ ﯞﻩ ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﺎﻻﻳﺘﺘﯘﻕ . ﺋﻪﯓ ﻣﯘﮬﯩﻤﻰ ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﻯ ﻧﯩﻤﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﮔﻪﭘﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻛﯜﭺ ﮊﻭﺭﻧﯩﻠﻰ ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﯩﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﮔﻪﻧﺪﻩﻙ ﺋﯘﻣﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﭘﺘﯘ. ﻳﯩﻐﯩﭗ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ ﻳﺎﻛﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﻰ ﺋﯩﻨﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﻧﯩﻤﯩﺸﻘﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﮬﯧﭽﻨﯩﻤﻪ ﻳﻮﻕ، ﭘﯜﺗﯜﻧﻠﻪﻱ ﭘﻪﺭﻩﺯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ. ﮬﻪﻗﯩﻘﻰ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯩﻘﯩﻦ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯩﺮﯨﻤﯘ ﻳﻮﻕ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻛﯜﻥ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﻗﻮﻟﯘﻣﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﯩﺰﺩﻩﭖ ﺑﺎﻗﺘﯩﻢ. ﮬﯩﭽﻨﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﯩﺮﯨﺸﻪﻟﻤﯩﺪﯨﻢ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘ ﺩﻭﺳﺘﯘﻣﻐﺎ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﻣﺎﺱ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﻧﯩﻴﻮﺗﯘﻧﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺭ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﻣﻪﻥ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﯘﻟﯘﺷﯘﻡ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻠﯩﮕﯩﻨﻰ ﺩﻩﭖ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺩﺍﺷﯜﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﯩﺮ ﭼﻪﺗﺌﻪﻟﺪﯨﻦ ﻳﯩﯖﻰ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺶ ﺋﺎﺩﯨﺮﺳﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ ﯞﻩ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﺸﻨﻰ ﺋﯩﻴﺘﺘﯩﻢ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻐﺎ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﯩﻤﯘ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﭙﺘﯘ. ﺋﯘﻣﯘ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﻧﯩﻤﯘ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﯖﻼﺭ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﭘﺘﯘ.

ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﻛﯜﯕﻠﯘﻡ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﻳﯜﺭﺩﻯ. ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻐﺎ ﻣﻪﻥ ﺷﻪﻛﺴﯩﺰ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪﯨﻢ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﻣﻮﻟﻠﯩﻘﯩﻐﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﻪﻧﺪﯨﻢ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺩﺍﺋﯩﺮﺳﻰ ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﭘﻪﻧﻨﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺵ ﻛﯩﺘﺎﭘﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﮊﻭﺭﻧﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﻪﻙ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺗﯩﻠﺪﺍ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﻳﻮﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﭖ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻤﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺋﻮﻳﻼﭖ ﻗﺎﭘﺘﯘ. ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﺩﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﻟﯩﺪﯗ؛“ ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ﻧﯩﻴﯘﺗﻮﻥ ﺯﻩﺭﺭﯨﭽﻪ ﺩﯨﮕﻪﻥ، ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ…، 100 ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺋﯜﺗﻜﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﮬﯘﻳﮕﯩﻨﯩﺲ ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻨﻰ ﺩﻭﻟﻘﯘﻥ ﺩﯨﮕﻪﻥ، ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﯩﺮﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ..، 20-ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯩﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﻦ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺧﯘﻻﺳﻪ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ ﮬﻪﻡ ﺯﻩﺭﺭﯨﭽﻪ، ﮬﻪﻡ ﺩﻭﻟﻘﯘﻥ، ﺑﯘﻻﺭ ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩﻞ ﺧﯘﺳﯘﺳﻴﯩﺘﻰ “ . ﻗﺎﺭﯨﺴﺎﻕ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺩﻭﻟﻘﯘﻥ ﺩﻩﭘﺘﯘ، ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺯﻩﺭﺭﯨﭽﻪ ﺩﻩﭘﺘﯘ، ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﻰ ﺑﯘﻟﯘﺵ ﺋﯩﮭﺘﯩﻤﺎﻟﻠﯩﻘﻰ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﻧﯩﻤﻪ ﺑﻮﭘﺘﯘ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﺧﯘﻻﺳﯩﻐﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﯩﻤﯩﺰ.ﺋﯘ ﺋﺎﻛﯩﻤﯩﺰﻣﯘ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻥ. ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﻨﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺧﯘﻻﺳﻪ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﯩﻨﯩﻨﻰ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻟﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ  ﺗﺎﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﯩﻨﯩﭙﺘﯩﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﺳﺎﻕ ﺋﯩﻜﻜﻰ  ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻳﯩﻞ  ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ،  ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ  ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﻪﻧﮕﯩﻠﻰ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ. ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺴﯩﺪﯨﻤﯘ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﭖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩﺸﻰ ﻧﺎﮬﺎﻳﺘﻰ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﻟﯩﺪﯗ. ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘ ﻗﺎﻧﯘﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﭖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﺋﯩﺶ ﺋﻪﻣﻪﺱ. ﺷﯘﻧﻰ ﺩﯨﻤﻪﻛﭽﯩﻤﻪﻧﻜﻰ ﺑﯩﺰﺩﻩ ﭼﯩﻘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﻧﻨﻰ ﺋﻮﻣﯘﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺵ ﻛﯩﺘﺎﭘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﺍﭖ ”ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﯘﻟﯘﯞﯨﺘﯩﭙﺘﯘ“  ﺩﻩﭖ ﭼﯜﺷﻪﻧﺴﯩﯖﯩﺰ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗﻛﻰ ﮬﻪﺭﮔﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻟﯜﭖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩﺶ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﻨﻰ ﺋﯘﻧﺪﺍ ﺋﺎﺩﺩﻯ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯟﺍﻟﺴﯩﯖﯩﺰ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻧﻼﺭ ﺋﺎﻟﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﻛﯩﺘﺎﯞﯨﻨﻰ ﯞﺍﺭﺍﻗﻼﭖ ﺑﺎﻗﺴﯩﯖﯩﺰﻻ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺴﯩﺰ. ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﮬﯩﻠﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗﯞﺍﻟﻐﺎﻥ ﻳﯩﺮﻯ ﺷﯘﻛﻰ، ﺋﯘ ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻗﻴﭙﺎﺵ ﺑﯘﻟﯘﯕﻰ 30 ﮔﯩﺮﺍﺩﻭﺱ ﺑﯘﻟﯘﺷﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ، ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﭖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﯟﺍﻟﻐﺎﻥ 20 نەچچە ﮔﯩﺮﺍﺩﻭﺱ ﺩﯨﮕﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﺎ. ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺯﺭﺍﻕ ﺧﻪﯞﯨﺮﻯ ﺑﺎﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪﻟﯘﻣﻜﻰ ﺋﺎﺳﺘﯩﯧﺮﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺋﻪﯓ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ﭘﻪﻥ. ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ  ﺋﯜﻟﭽﻪﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ  ﺑﻮﭘﺘﯘ ﺧﺎﺗﺎ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯗ ﺩﻩﭘﻤﯘ ﺗﯘﺭﺍﻳﻠﻰ، ﺷﯘ 90-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺳﻪﯞﯨﻴﺴﻰ ﯸﺸﯩﭗ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﻗﯩﺮﻏﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﺸﯘﺭﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ، ﺑﯘﻧﺪﺍ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻪﻛﺸﯘﺭﮔﻪﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭ ﮔﯩﺮﺍﺩﻭﺱ ﺋﯩﻨﯩﻘﻠﯩﻘﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﮔﯩﺮﺍﺩﻭﺳﻨﯩﯔ 100دىن ﺑﯩﺮىدىنمۇ كىچىك ﺋﯩﻨﯩﻘﻠﯩﻘﺘﺎ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ  ﺋﯜﺯﯨﻤﯩﺰ ﺗﯘﺭﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﻳﻪﺭﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﯘﻟﯘﯕﯩﻨﻰ 7 ﮔﯩﺮﺍﺩﻭﺱ ﺧﺎﺗﺎ ﺋﯜﻟﭽﻪﭖ ﻗﻮﻳﺎﺭﻣﺎ.  60-70 ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﯸﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﯩﻦ ﻳﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻤﯘ ﺋﻪﮔﺮﯨﻠﯩﻨﯩﺪﯗ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﺸﯘﺭﯗﭖ ﺩﻩﻟﯩﻠﻠﯩﮕﻪﻧﺪﻩ ﺷﯘ ﺋﯩﮕﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﻪﮔﺮﯨﻠﯩﻜﻤﯘ بىر گىرادوستىن كىىچك ئىدى.  ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﺋﺎﻛﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ، ﻧﯘﭘﯘﺯﻏﺎ ﺟﻪﯓ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺭﻭﮬﯩﻐﺎ ﮬﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﻦ ﺋﻮﻗﯘﻳﻤﻪﻥ.

ئۇندىن كىيىن مەن ئوقۇش پۈتتۈرۈپ كىلىپ شىنجاڭ ئۇنۋېرسىتىنىڭ پىزىكا پاكولتىتىغا ئىشقا چۈشتۈم ۋە ﭘﺎﺕ ﭘﺎﺕ ”ﭘﺎﻻﻧﭽﻰ ﺋﯩﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﻨﻨﯩﯔ ﻧﯩﺴﺒﯩﺴﻠﯩﻚ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﺴﻨﻰ ﺋﯜﺭﯛﯞﯨﺘﯩﭙﺘﯘ، ﭘﺎﻻﻧﭽﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﺗﻪﯕﻠﯩﻤﻪ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭙﺘﯘ “ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﮔﻪﭘﻼﺭ ﻗﻮﻻﻗﻘﺎ ﺗﻮﻻ ﻛﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﺪﻯ. ﮬﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ 2004-يىللىرىدىكى ئەتىيازنىڭ بىر كۈنى ﭼﯜﺷﺘﯩﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯜﺯﻩﻡ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﯜﺯﻩﻣﻨﻰ ﺑﺎﺯﺍﺭﻏﺎ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﭼﯜﺭﮔﯩﻠﻪﭖ ﻛﯩﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﺳﻪﻡ ﺳﻪﻧﺸﯩﺨﺎﯕﺰﯨﺪﯨﻜﻰ ﭘﺎﻳﭙﺎﻗﭽﯩﻼﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﻗﻮﻟﯘﻣﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻼﻧﺪﻩﻙ ﺑﯩﺮ ﯞﺍﺭﺍﻗﻨﻰ ﺗﯘﺗﻘﯘﺯﯗﭖ ﻗﻮﻳﺪﻯ، ﻣﻪﻧﻤﯘ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻳﻼ ﻛﯜﺗﯜﺭﯞﺍﻟﻐﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯ ﺳﻮﻣﻜﯩﻐﺎ ﺗﺎﺷﻠﯩﺪﯨﻤﺪﻩ ﻳﻮﻟﯘﻣﻐﺎ ﺭﺍﯞﺍﻡ ﺑﯘﻟﺪﯗﻡ.ﻣﻪﻥ  ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﺧﻪﻗﻠﻪﺭ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻼﻧﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﯕﻠﯩﺴﻪ ﺋﺎﻟﻤﺎﻱ ﺑﯧﺸﯩﻤﻨﻰ ﭼﺎﻳﻘﺎﭖ ﻗﻮﻳﯘﭖ ﻛﯩﺘﯩﯟﯨﺮﯨﺸﻜﻪ ﺋﯜﺯﻩﻣﭽﻪ ﺧﯩﺠﯩﻞ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﯩﻤﻪﻥ. ﺷﯘﯕﺎ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﻣﺎﯕﺴﺎﻡ ﺧﻪﻕ ﺗﻪﯕﻠﯩﮕﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﯸﻠﯩﯟﯨﺮﯨﭗ ﻛﯜﺗﯜﺭﯞﺍﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﺗﺎﺷﻼﭖ ﻣﯧﯖﯩﯟﯨﺮﯨﻤﻪﻥ. ﺩﺍﺷﯩﻤﯧﻦ، ﺧﻮﯕﭽﯩﻠﯘﻻﺭﺩﺍ ﻣﯧﯖﯩﭗ ﻗﺎﻟﺴﯩﯖﯩﺰ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺟﯩﻘﻠﯩﻐﯩﺪﯨﻦ ﺳﻮﻣﻜﯩﯖﯩﺰﻏﯩﻤﯘ ﭘﺎﺗﻤﺎﻱ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺧﻮﺗﻪﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺋﺎﻧﺎﻡ ﺑﯩﺮﻩﺭ ﺋﺎﻱ ﻣﻪﺷﻜﻪ ﺋﻮﺕ ﺗﯘﺗﺎﺷﺘﯘﺭﺍﺗﺘﯩﻐﯘ ﺩﻩﻳﻤﻪﻥ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺳﻪﻧﺸﯩﺨﺎﯕﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﯩﻨﯩﻤﯘ ﺳﻮﻣﻜﺎﻣﻐﺎ ﺗﺎﺷﻼﭖ ﻛﻪﭼﺘﻪ ﺋﻮﻳﻘﯘﻡ ﻛﻪﻟﻤﻪﻱ ﻛﺎﺭﯨﯟﺍﺗﺘﺎ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻳﯩﻐﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯﻟﻪﺭﻧﻰ ﺋﻮﻳﺎﻗﺘﯩﻦ ﺑﯘﻳﺎﻗﻘﺎ ﺗﺎﺷﻼﭖ ﻛﯜﺯ ﻳﯜﮔﯜﺭﺗﯘﭖ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺳﺎﻡ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﻏﻪﺯﮔﻪ ﻛﯜﺯﯗﻡ ﭼﯘﺷﯘﭖ ﻗﯧﻠﯩﭗ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺋﻮﻗﯘﭖ ﺑﺎﻗﺎﻱ ﺩﻩﭖ ﺋﻮﻗﯘﺩﯗﻡ. ﺋﯘﻗﯘﭖ ﺑﯘﻟﯘﭘﻼ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﻮﻗﯘﭖ ”ﻗﺎﻧﻤﺎﻱ“ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﻮﻗﯘﺩﯗﻡ. ﮬﻪﻳﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻤﺪﯨﻦ ﻳﺎﻗﺎﻣﻨﻰ ﭼﯩﺸﻠﯩﺪﯨﻤﻤﯘ ﺗﺎﯓ ﺋﯘﺧﻤﺎﻳﻤﻪﻥ. ﺑﯘ ﻗﻪﻏﻪﺯﺩﯨﻜﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﮔﻪﭖ ﺋﯩﺴﯩﻤﺪﻩ ﻗﺎﻟﻤﺎﭘﺘﯘ. ﺋﺎﺳﺎﺳﻰ ﻣﻪﺯﻣﯘﻧﻰ ﺗﯜﯞﻩﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ: 
”ﻣﻪﻥ ﭘﺎﻻﻧﭽﻰ ﺑﯘﻟﯩﻤﻪﻥ، ﺳﺎﻧﺠﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯩﺮﯨﺪﯨﻦ، ﻛﯩﭽﯩﮕﯩﻤﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﭘﻪﻧﮕﻪ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﻤﻪﻥ، ﺷﯘﯕﺎ ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﭘﻪﻧﻨﻰ ﺗﯩﺮﯨﺸﭗ ﺋﯜﮔﻪﻧﺪﯨﻢ، ﺑﯘﻳﯩﻞ 17 ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﺩﯨﻢ. ﮬﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ 3 ﺗﯜﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺕ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﭗ ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺖ ﺋﺎﻟﺪﯨﻢ (ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﻟﻐﯩﻠﻰ ﻗﻮﭘﺘﯘﻣﻤﯘ ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺮﺍﻕ). ﻣﻪﻥ ﻳﯩﻘﯩﻨﺪﺍ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﭼﻮﯓ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺗﯩﻤﯩﺴﯩﺪﺍ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺯﻭﺭ ﺑﺎﻳﻘﺎﺵ ﮬﺎﺳﯩﻞ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﯩﻢ ﻧﺎﭼﺎﺭ، ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻢ ﺗﯜﯞﻩﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻨﻰ ﺩﺍﯞﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺋﺎﻣﺎﻝ ﺑﯘﻟﻤﺎﻱ ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺗﻮﺧﺘﺎﭖ ﻗﺎﻟﺪﻯ، ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﺎﺭﺳﺎﻣﻼ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﭼﻮﯓ ﺯﯨﻠﺰﯨﻠﻪ ﻳﯜﺯ ﺑﯩﺮﯨﺪﯗ. ﻣﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯜﭺ ﻳﯩﻠﻐﺎ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻻﻟﯩﺸﯩﻤﻐﺎ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻢ ﻛﺎﻣﯩﻞ. ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻣﯘ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﻐﺎ ﻗﯧﺘﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺷﯘﯕﻼﺷﻘﺎ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺳﯜﻳﻪﺭ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺷﻠﯩﺮﯨﻤﻨﯩﯔ ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻨﻰ ﺗﯜﮔﯩﺘﯩﺸﯩﻤﮕﻪ ﮬﻪﻣﺪﻩﻣﺪﻩ ﺑﯘﻟﯩﺸﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﺍﻳﻤﻪﻥ. 
ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺶ ﺗﯧﻠﻔﯘﻥ ﻧﯘﻣﯘﺭﻯ: ………..
ﺑﺎﻧﻜﺎ ﮬﯩﺴﺎﯞﺍﺕ ﻧﯘﻣﯘﺭﻯ: …………… ”. 
ﮬﺎ ﮬﺎ، ﺗﻮﻏﯘﻟﯘﭖ ﺗﯧﺨﻰ ﺷﯘ ﻛﻪﻣﮕﯩﭽﻪ ﺑﯘﻧﺪﺍ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻘﻨﻰ ﻛﯜﺭﻣﻪﭘﺘﯩﻜﻪﻧﻤﻪﻥ. ﻗﺎﻗﺎﻗﻼﭖ ﻛﯜﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﺘﯩﻢ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺩﻩﻡ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﻳﺎﻛﻰ ”ﺋﯧﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﻨﺪﻩﻙ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﭼﯩﻘﺘﯩﻤﯘ“ ﻳﺎ ﺩﻩﭖ ﺋﻮﻳﻼﭘﻤﯘ ﻗﻮﻳﺪﯗﻡ. ﻧﯩﻤﻪ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺋﯩﺸﻼﺭ. ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺗﺎﺷﻠﯩﯟﻩﺗﺴﻪﻣﻤﯘ ﺑﯘﻻﺗﺘﻰ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﭼﺎﺧﭽﺎﻕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﯜﺭﯛﭖ ﺑﺎﻗﺎﻱ ﺩﻩﭖ ﺋﯘ ﻗﻪﻏﻪﺯﻧﻰ ﺋﺎﯞﺍﻳﻼﭖ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﭼﯜﺷﺘﯩﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﺎﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﺳﻪﻡ ﺩﻭﻛﺘﯘﺭ ﭘﻪﺭﮬﺎﺕ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻢ ﺑﺎﺭﻛﻪﻥ. ”ﯞﺍﻱ ﭘﻪﺭﮬﺎﺩﻛﺎ، ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺧﻮﺵ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﺑﺎﺭ، ﻣﺎﯞﯗﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘﯓ“ ﺩﻩﭖ ﻗﻪﻏﻪﺯﻧﻰ ﺑﻪﺭﺳﻪﻡ ﺋﯘﻣﯘ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﭗ ﺋﻮﻗﯘﭖ كەتتى ۋە بۇنىڭغا ئەستايىدىل مۇئامىلە قىلايلى دەپ ئويلىدۇق. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺳﻠﻪﮬﻪﺗﻠﯩﺸﯩﭗ  ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﺗﯧﻠﻔﯘﻧﻐﺎ ﺗﯧﻞ ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ. ﺗﯧﻠﻔﯘﻧﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺷﺘﺎ ﭼﻮﯕﺮﺍﻕ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺋﺎﻟﺪﻯ. ﺳﺎﻧﺠﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﯩﺪﯗﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺰﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻪﻥ. ﺑﯩﺰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯﻧﻰ ﻛﯜﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﻧﻰ، ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﻦ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻤﯩﺰﻧﻰ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﺘﯩﮕﯩﻤﯘ ﺷﻪﻛﺴﯩﺰ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﺩﯗﻕ. ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺩﺍﺷﯘ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﻓﺎﻛﻮﻟﺘﯩﺘﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩﻤﯩﺰﻧﻰ، ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﺭﯛﺷﯘﭖ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺗﯩﻤﯩﺴﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯘﺭﺳﺎ ، ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭﺍﺳﺘﯩﻨﻼ ﺑﺎﻟﯩﺴﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺶ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺨﺎﻧﺎ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻰ، ﺩﯛﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺧﯩﺮﺍﺟﯩﺘﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ ﭼﻮﯓ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺩﯨﺪﯗﻕ. ﺋﯘ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﻗﻮﺭﻗﯘﭖ ﻛﻪﺗﺘﻰ ﮬﻪﻡ ”ﺑﺎﻻﻡ ﺋﯜﻳﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺑﯘﻟﺪﻯ، ﻛﯘﭼﺎﺩﺍ ﺗﯘﺭﯞﺍﺗﻘﺎﻥ. ، ﻣﻪﻧﻤﯘ ﺑﺎﻻﻣﻨﻰ ﻛﯜﺭﻣﯩﮕﯩﻠﻰ ﺧﯧﻠﻰ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﺪﻯ، ﺋﯜﭺ ﻛﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ، ﻧﯩﻤﻪ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﻮﺧﻤﺎﻳﻤﻪﻥ “ ﺩﯨﺪﻯ. ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﺎﻻﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺶ ﺗﯧﻠﻔﯘﻧﻰ ﺑﺎﺭ ﻳﻮﻗﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺴﺎﻕ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﯖﯩﺰ ﻛﻪﭖ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﯞﯗ ﻧﯘﻣﯘﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩﻼﺷﺴﯘﻥ ﺩﻩﭖ ﺗﯧﻠﻔﯘﻥ ﻧﯘﻣﯘﺭﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺩﻩﭖ ﺑﻪﺭﺩﯗﻕ. ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﯘ ﺋﯩﻨﯩﻘﻼ ﺋﺎﻟﺪﺍﻣﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺪﻯ. ﻣﻪﻥ ﺳﺎﻗﭽﯩﻐﺎ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ، ﺑﯘﻧﺪﺍ ﺋﯘﺳﯘﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﻪﻗﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﺍﭖ ﻳﯜﺭﺳﻪ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ، ﺳﺎﻗﭽﯩﻼﺭ ﮬﻪﻗﯩﻘﻰ ﺋﻪﮬﯟﺍﻟﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻗﺴﯘﻥ ﺩﯨﺴﻪﻡ، ﭘﻪﺭﮬﺎﺩﻛﺎﻡ ﻗﯘﺷﯘﻟﯘﭖ ﻛﻪﺗﻤﯩﺪﻯ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻧﻤﯘ ”ﮬﻪ ﮬﯘ“ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻡ ﻳﻮﻕ ﺑﯘﻟﺪﻯ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ. ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻛﯜﻥ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﻟﻪﻳﺪﯨﻴﻪﻥ ﺷﯩﻴﻪﻧﺸﻰ ﺋﯩﻜﺮﺍﻧﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ  ﻧﯘﻣﯘﺭﻻﺭﻧﻰ ﺗﻪﻛﺸﯘﺭﯗﭖ ﺑﺎﻗﺘﯩﻢ. ﺋﯘ ﺑﺎﻻ ﺗﯧﻠﻔﯘﻥ ﺋﯘﺭﻣﯩﺪﻯ. ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﻰ ﻧﺎﻣﻪﻟﯘﻡ.

ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩﯨﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﺭﺍﺱ ﺑﻮﻟﺴﺎ  ﺋﯘ ﺑﺎﻻ ﺭﺍﺳﺘﯩﻨﻼﺭ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻥ ﺑﺎﻻ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ، 3 ﺗﯜﺭﺩﯨﻦ ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺖ ﺋﺎﻟﺪﯨﻢ ﺩﯨﮕﻪﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﯩﺠﺎﺩﭼﺎﻧﻠﯩﻖ ﺭﻭﮬﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﻛﺎﻟﻠﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﺎﺭ.ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ. ﺋﯘ ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺘﻨﯩﯔ ﭼﻮﯕﺮﺍﻗﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﺴﺎ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻛﯩﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺩﻩﭖ ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﺎﻥ بولۇشىمۇ مۇمكىن. ﻳﯩﯖﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯘﺵ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻰ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺟﯩﻖ ﭘﯘﻝ ﻛﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﻪﻟﻜﯩﻢ ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺌﺎﻧﻪ ﻳﯩﻐﺎﻱ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺭﺍﺳﯩﺘﯩﻨﻼ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺶ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻻﻗﯩﻼﺷﻘﺎﻥ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﺭﻭﮬﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘﻟﺴﯩﻤﯘ  ﺷﯘ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﻪﻛﯩﺮﯨﭗ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻖ ﺋﯜﺳﻜﯜﻧﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﻗﻮﻳﺎﺗﺘﯘﻕ. ﺋﻪﻣﻤﺎ ﺷﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﺶ ﻛﯩﺮﻩﻛﻜﻰ، ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺖ، ﻛﯩﭽﯩﻚ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺕ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﻪ. ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﻪ. ﺟﯘﯕﮕﯘﻧﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﯨﻤﯘ ﺟﯘﯕﮕﯘﺩﺍ ﮬﻪﺭ ﻳﯩﻠﻰ ﻣﯩﻠﻴﯘﻧﺪىن كۆپ  ﭘﺎﺗﯩﻨﯩﺖ ﮬﯘﻗﯘﻗﻰ ﺑﯩﺮﯨﻠﯩﺪﯗ. ﺑﯘﻻﺭﻧﻰ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﯗﺵ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻏﺎﺭ ﻗﯘﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻣﻠﯘﻗﻨﻰ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﯩﺶ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﻯ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰ ﺷﯘ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﺋﯩﺮﯨﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﻳﻮﻕ. ﻧﻮﺭﻣﺎﻝ ﮬﯩﺴﺎﭘﺘﺎ 15-20 ﻳﯩﻞ.ﺟﯩﻖ ﺑﯘﻟﺴﺎ 30-40 ﻳﯩﻞ، ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﻛﯩﺘﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ. ﺷﯘﻧﭽﻪ ﻧﯘﭘﯘﺯﻯ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﯩﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﻨﻐﯩﻤﯘ 1905-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﮕﻪ 16 ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ 1921-ﻳﯩﻠﻰ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺑﯩﺮﯨﻠﮕﻪﻥ.   ﺋﯘ ﺑﺎﻻ 3 ﻳﯩﻠﻐﯩﭽﻪ ﺋﺎﻟﯩﻤﻪﻥ ﺩﯨﮕﯩﻨﻰ ﺋﯩﻨﯩﻘﻼ ﺋﺎﻟﺪﺍﻣﭽﯩﻠﯩﻖ. ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻤﯘ ﺋﻮﻗﯘﻣﯩﻐﺎﻥ 17 ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﻛﯘﭼﺎﻧﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﭘﻪﻧﺪﻩ ﺋﺎﻟﻪﻣﺸﯘﻣﯘﻝ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺶ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﭽﯩﻠﯩﮕﻰ ﻧﯜﻝ ﭘﯧﺮﺳﻪﻥ ﺩﯨﺴﻪﻙ ﺋﺎﺷﯘﺭﯞﻩﺗﻜﻪﻥ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﻤﯩﺰ.

ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻰ ﻣﻪﻥ ﺩﻩﺭﯨﺲ ﺑﯩﺮﯨﯟﺍﺗﻘﺎﻥ  ﺳﯩﻨﯩﭙﺘﺎ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ  ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﺎﻣﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ، ﺑﯘ ﺑﺎﻻ ﻧﺎﮬﺎﻳﺘﻰ ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻥ، ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺪﻯ. ﻣﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﯩﺸﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯗ ﺩﻩﭖ ﻣﻪﻥ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﮬﯟﺍﻟﯩﻨﻰ ﺳﻮﺭﯨﺴﺎﻡ ﺑﯘ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ  ﭼﯩﺮﺍﻳﻰ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺳﯜﺭﻟﯜﻙ ﮬﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ”ﻣﺎﻟﯩﻢ ﻣﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﺘﯩﻢ، ﺳﯩﺰ ﻳﺎﺷﺘﺎ ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺟﯩﻖ ﭘﻪﺭﯨﻘﻠﻪﻧﻤﯩﮕﻪﭼﻜﻪ ﺳﯩﺰﮔﻪ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﺎﻗﺎﻱ ﺩﯨﮕﻪﻥ“ ﺩﯨﺪﻯ، ﺑﯘﻧﯩﯔ ﮔﯩﭙﻰ ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﻤﺎﻱ ﺗﯘﺭﯗﭘﻼ ﻗﯧﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﻳﻪﻧﻪ ”ﻣﺎﻟﯩﻢ ﺑﯘﻧﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯜﺯﯨﯖﯩﺰﻻ ﺑﯩﻠﯩﯔ، ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻛﯜﺭﺳﻪﺗﻤﻪﯓ، ﭼﯘﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯩﺮﯨﺸﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ“ ﺩﻩﻳﺪﯗ. ﺗﺎﺱ ﻗﺎﻟﺪﯨﻢ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯩﻠﻰ. ﮬﻪ، ﻗﯧﻨﻰ ﻛﯜﺭﯛﭖ ﺑﺎﻗﯩﻠﻰ ﺩﻩﭖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻮﻟﯘﻣﻐﺎ ﺋﺎﻟﺴﺎﻡ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ئۇزۇن ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻜﻪﻥ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻛﯜﺭﯛﭖ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﻤﮕﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﻪﻟﻤﻪﻱ، ﻣﻪﻥ ﯞﺍﻗﯩﺖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺋﯘﺑﺪﺍﻧﺮﺍﻕ ﻛﯜﺭﻩﻱ، ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻨﻰ ﺋﻪﺗﻪ ﻣﯘﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺩﯨﻴﯩﺸﻤﻪﻳﻠﯩﻤﯘ “ ﺩﯨﺴﻪﻡ ﮬﻪ ﺩﻩﭖ ﺋﯘﻻﺭ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ. ﻣﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺟﯩﺪﺩﻯ ﺋﯩﺸﯩﻤﻨﯩﻤﯘ ﻗﯩﻠﻐﯘﻡ ﻛﻪﻟﻤﻪﻱ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﻗﯘﺭﻣﯘ ﻗﯘﺭ ﺋﻮﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﻮﻗﯘﭖ ﭼﯩﻘﺘﯩﻢ. ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﭙﺘﯘ.  ﮬﻪﻡ ﺗﻮﺭﻏﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﺎﺧﺘﯘﺭﯗﭖ ﺑﺎﻗﺘﯩﻢ. ﺋﻪﺳﻠﻰ ﺋﯘ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ  ﮬﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻱ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﻪﺳﯩﻠﻪ ﺋﯩﻜﻪﻥ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻗﯩﺰﺯﯨﻘﯩﭗ ﺗﻮﺭﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﻪﺱ ﺋﺎﺧﺘﯘﺭﯗﭖ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﻡ، ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺑﯘ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺋﻮﻗﯘﺩﯗﻡ. ﻗﺎﺭﯨﺴﺎﻡ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺑﻪﺕ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻳﻮﻟﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭙﻼ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺑﺎﺭﻛﻪﻥ، ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯘ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﺭﻩﺯﻧﯩﯔ ﺋﯜﺯﯨﺪﯨﻼ ﯸﻐﯩﺮ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺑﺎﺭﻛﻪﻥ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﯘ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻨﻰ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﭗ 30-40 ﻣﯩﻨﯘﺗﺘﻪﻙ ﻗﻪﻏﻪﺯﺩﻩ ﮬﯩﺴﺎﭘﻠﯩﺸﯩﭗ ﻛﯜﺭﯛﭖ ﺋﯘ ﺑﺎﻻ ﺭﺍﺱ ﺧﺎﺗﺎ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﭘﺘﯘ. ﻣﻪﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻮﻝ ﺗﺎﭘﯩﻤﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﺘﻰ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺭﻭﮬﯩﻐﺎ ﻣﻪﺩﻩﺕ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ ﯞﻩ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﺎ ﻓﺎﻛﻮﻟﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﯩﻚ ﻣﺎﻟﯩﻤﻼﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪﺳﻠﻪﮬﻪﺕ ﺳﻮﺭﺍﺷﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ. شۇغىنىسى ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﻭﺳﺘﻰ ﺗﯧﺨﻰ ﻣﺎﺗﯩﻤﺎﺗﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ.

ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﻩ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻛﯜﻥ ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯘ ﺋﺎﺭﻗﺎ ﺗﯧﻠﻔﯘﻥ ﺋﯘﺭﯗﭖ دوكتۇر ﺳﺎﮬﯩﭙﺠﺎﻣﺎﻝ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻨﻰ  ﺋﯩﺰﺩﻩﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﯩﻴﺘﺘﻰ. ( ﺋﯘ ﻛﯜﻧﻠﻪﺭﺩﻩ ﺳﺎﮬﯩﭙﺠﺎﻣﺎﻝ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﺎﻡ ﺑﯩﺮ ﺗﯧﻠﻔﯘﻥ ﺳﯩﻤﯩﻐﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﯧﻠﻔﯘﻥ ﺋﯘﻻﭖ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ) . ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻥ ﺋﯘ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺑﯩﺮﻩﺭ ﺋﯘﺧﺘﯘﺭﯗﭖ ﻗﻮﻳﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﻣﺎﯕﺎ ﺩﻩﭖ ﻗﻮﻳﺴﯩﯖﯩﺰ ﻣﻪﻥ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﭖ ﻗﻮﻳﺎﻱ ﺩﯨﺴﻪﻡ ﺋﯘ ”ﺳﯩﺰﻣﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﻓﺎﻛﻮﻟﺘﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﺸﻠﻪﻣﺴﯩﺰ“ ﺩﻩﭖ ﺳﻮﺭﯨﺪﻯ، ﻣﻪﻥ ”ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ“ ﺩﯨﺴﻪﻡ ”ﺋﻪﻣﯩﺴﻪ ﺳﯩﺰﮔﻪ ﺩﻩﯞﯨﺮﻩﻱ“ ﺩﻩﭖ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﻴﺘﺘﻰ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﯘ ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﭘﯘﻝ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪ ﺋﻮﺭﮔﯩﻨﯩﺪﺍ ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻜﻪﻥ. ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻐﺎ ﺑﯘﺭﯗﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﺎﻣﺮﺍﻗﻜﻪﻥ. ﺋﯘ ﻳﯩﻘﯩﻨﺪﺍ ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﯞﺍﻗﯩﺘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯩﻴﻨﯩﺸﺘﯩﻴﯩﻨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭ ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻜﻰ  ﻧﯩﺴﺒﯩﻠﯩﻚ ﻧﻪﺯﯨﺮﯨﻴﺴﯩﻨﻰ ﺋﯜﮔﯜﻧﯜﭖ ﯞﻩ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﻴﻨﯩﺸﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﻏﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻣﺎﺳﺴﺎ-ﺋﯩﻨﯩﺮﮔﯩﻴﻪ ﺗﻪﯕﻠﯩﻤﯩﺴﺪﻩ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻖ ﺑﺎﺭﻟﯩﻐﯩﻨﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﭘﺘﯘ ﮬﻪﻡ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯜﺯﮔﻪﺭﺗﯩﺶ ﻛﯩﺮﻩﻙ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﻳﺪﯨﻜﻪﻥ. ﻗﺎﺭﺍﭖ ﺑﺎﻗﺴﺎﻡ ﺑﯘ ﺋﯩﺶ ﺑﻪﻙ ﭼﻮﯓ ﺋﯩﺸﻜﻪﻥ. ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯘﻧﻰ ﺗﯧﻠﻔﯘﻧﺪﺍ ﺩﯨﻴﯩﺸﭗ ﺑﻮﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻨﻰ، ﺋﯩﻼﺟﻰ ﺑﯘﻟﺴﺎ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺳﺎﮬﯩﭙﺠﺎﻣﺎﻝ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﻰ ﺩﯨﻴﯩﺸﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﯞﺳﯩﻴﻪ ﻗﯩﻠﺪﯨﻢ. ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯘﻟﺪﻯ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺳﯜﺭﯛﺷﺘﯘﺭﯗﭖ ﺑﺎﻗﻤﺎﭘﺘﯩﻤﻪﻥ. ﺋﯩﺸﻘﯩﻠﯩﭗ 10ﻧﯩﯔ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯﻯ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﻗﯘﺭﯗﻕ ﮬﺎﻳﺎﺟﺎﻥ.

يەنە ئۇنىڭدىن كىيىنمۇ ھەر يىلى ئانچە مۇنچە شۇنىڭغا ئوخشىغان ماقالىلارنى تاپشۇرۇپ ئالىمەن، ھازىرغىچە كەم دىگەندە 20 دىن ئارتۇق ئادەمدىن شۇلارغا ئوخشاش ماقالىلارنى تاپشۇرۇپ ئالغاندىمەن. .

ﺋﺎﺧﺮﯨﻘﻰ ﺳﯜﺯ
ﺳﯜﺯﻟﻪﭖ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ، ﮬﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻥ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﻳﯩﻐﯩﭗ ﻛﻪﻟﺴﻪﻙ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺗﻤﺎﻥ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ﺗﯘﺭﻏﺎﻧﻼ ﮔﻪﭖ. ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺗﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺑﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺋﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﯧﺰﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻥ ﺩﯨﮕﻪﻧﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﻣﯘ ﻳﯘﻕ ﺋﯩﻨﯩﻖ ﺋﻮﺧﻤﺎﻳﻤﻪﻥ، ﻳﯘﻗﻠﯩﻘﯩﻐﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﻪﻧﻤﻪﻳﻤﻪﻥ. ﺷﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻨﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺮﺍﺩﻩ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﯩﮕﻪ، ﻏﻪﻳﺮﯨﺘﯩﮕﻪ، ﺷﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻤﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﯨﻨﻰ ﻛﯜﺗﯜﺭﯨﻤﻪﻥ ﺩﻩﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯩﻠﻠﻰ ﺭﻭﮬﯩﻐﺎ ﺗﻪﺷﻪﻛﻜﯘﺭ ﺋﯩﻴﺘﯩﺶ ﻛﯩﺮﻩﻙ.ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺷﯘﻧﻰ ﺋﯩﺘﺮﺍﭖ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗﻛﻰ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ.ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﯩﺮﺍﺩﻩ ﺑﯘﻟﺴﯩﻼ، ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺩﯨﺴﻪ ﻣﻪﻳﺪﯨﻨﻰ ﻳﯧﺮﯨﭗ ﻳﯜﺭﻩﻛﻨﻰ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﯜﺩﻩﻙ ﺑﯘﻟﯘﺷﻼ ﻛﯘﭘﺎﻳﻪ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ.  ﺋﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﻛﻪﻟﮕﯘﺩﻩﻙ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻣﺎﺱ ﻛﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺖ ﺑﯘﻟﯘﺷﻰ ﻛﯩﺮﻩﻙ. ﺋﯘ ﺷﯘ ﺷﻪﺧﺴﻨﯩﯔ ﻗﺎﺑﯩﻠﯩﻴﺘﻰ، ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ، ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﯘﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺳﯩﺮﺕ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﺷﯘ ﺟﻪﻣﻴﻪﺗﺘﻜﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻨﯔ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﻪﺵ ﻛﯜﭼﻰ، ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩ، ﺷﯘ ﻗﻪﯞﻣﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﺳﺎﭘﺎﺳﻰ، ﻳﺎﺷﺎﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﺟﻪﻣﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﻪﻥ -ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻣﯘﮬﯩﺘﻰ ﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﻛﯜﭖ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﯩﻤﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ. ﭘﺎﻛﯩﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﺑﺪﯗﺳﺎﻻﻡ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﻴﻪﺩﻩ كامبىرىجغا ئوخشاش دۇنيادىكى ئەڭ يۇقىرى بىلىم يۇرتىدا ئوقۇپ ۋە تەتقىقات قىلىپ ئالغان. ﻣﯩﺴﯩﺮﻟﯩﻖ، ﺟﯘﯕﮕﯘﻟﯘﻕ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﯩﻨﯩﯔ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺳﻪﯞﯨﻴﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﯩﻨﯩﭗ ﺋﯜﮔﯩﻨﯩﭗ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ. ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﺧﯩﺴﻜﻪ ﺗﻪﯞﻩ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺷﯘ ﺟﻪﻣﻴﻪﺗﻜﻪ ﺗﻪﯞﻩ ﺋﻮﻣﯘﻣﻰ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﯗﺭ. ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﭘﻪﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻣﯘﮬﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﻰ ﺳﯜﺯ ﺋﺎﭼﻘﯩﻠﻰ ﺑﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﺷﯘﻧﭽﻪ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯩﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﺟﯘﯕﮕﯘﺩﯨﻨﻤﯘ ﺗﯧﺨﻰ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﺎﻟﻐﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ. ﺑﯘﻻﺭﻏﺎ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﻏﺎﻧﺪﺍ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﻐﺎ ﻣﯩﻨﯩﯖﭽﻪ ﺧﯧﻠﻰ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭ.ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ  ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﻨﯩﯔ ﺋﯩﻘﯩﺘﯩﺴﺎﺩﻯ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﮬﯩﭻ ﺑﯘﻟﻤﯩﺴﺎ ﺟﯘﯕﮕﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﭽﻪ ﺳﻪﯞﯨﻴﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﺴﺎ، ﻛﯩﺘﺎﭘﺨﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﺷﯩﺌﯩﺮ، ﻗﻮﺷﺎﻕ ﺭﻭﻣﺎﻧﻼﺭ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﭘﻪﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻛﯩﺘﺎﭘﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﭘﻠﯩﺴﺎ ﮬﻪﻡ ﺑﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﺎ، ﺟﺎﻱ- ﺟﺎﻳﻼﺭﺩﺍ ، ﺗﻪﺗﯩﻠﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﻮﻧﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﺖ ﭘﯩﺮﻭﻓﯩﺴﺴﻮﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﭘﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﻭﻛﻼﺗﻼﺭﻧﻰ ﺑﻪﺭﺳﻪ،  ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﻧﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﺘﻼﺭ ﺟﯘﯕﮕﯘﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ 10 ﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﺳﻪ، ﮬﻪﻡ ﺷﯘ ﺳﻪﯞﯨﻴﻪﺩﻩ ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻣﯩﯖﻼﭖ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﯩﺴﻪ، ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻳﯜﺯﻯ ﺋﺎﻣﺮﯨﻜﺎ، ياۋرۇپا، ياپۇنىيەﺩﯨﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﭘﻪﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﻰ ﺋﯩﻠﻐﺎﺭ ﺩﯛﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﺩﺍ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﻧﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯩﺘﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺋﺎﻟﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﺴﺎ، ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺳﻪﯞﯨﻴﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺪﺍﺵ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﺸﻠﯩﺴﻪ ﺋﯘﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﻮﻳﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﯞﺍﻗﯩﺘﻠﯩﺮﻯ ﻛﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻜﯩﭽﻪ ﺗﯩﻨﯩﻢ ﺗﺎﭘﻤﺎﻱ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺸﻘﺎ ، ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺟﻪﻣﻴﻪﺕ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﮬﻪﻣﻤﻪﻳﻠﻪﻧﻨﯩﯔ ﻛﯜﭺ ﺳﯩﯖﺪﯗﺭﯗﺷﯩﻐﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺑﯩﺮ ﺩﯛﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﭼﯩﻘﺴﺎ ﺋﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺋﺎﺳﺎﺳﻘﺎ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﯩﺪﯗ،ﺋﯘ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ ﺷﯘ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ۋە ﺭﺍﻳﯘندىكى  نۇرغۇنلىغان ئادەمنىڭ ﯞﺍﺳﺘﯩﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﯞﺍﺳﺘﯩﺴﯩﺰ ﺋﻪﻣﮕﯩﻜﻰ ﺳﯩﯖﮕﻪﻥ ﺑﯘﻟﯩﺪۇ. بۇ يەردە شۇنى قىستۇرۇپ قويۇش كىرەككى، پاكىستانلىق ئابدۇسالام

ﻧﻮﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﺋﯩﻠﯩﺶ ﭼﻮﯓ ﺋﯩﺶ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻧﻰ ﻧﯩﺸﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﯟﯨﻠﯩﺶ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ. ﺑﯩﺰﺩﯨﻦ ﺗﯜﺭﻛﯜﻡ ﺗﯜﺭﻛﯜﻣﻠﻪﭖ ﺋﺎﻟﯩﻢ، ﺋﯩﻨﮋﯨﻨﯩﺮﻻﺭ، ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺳﺎﭘﺎﻟﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ، ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻼﺭ، ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﯩﭽﯩﻼﺭ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﺍ ، ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺟﻪﻣﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﭖ ﺷﻪﻳﺌﻰ ﮬﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻮﺑﯩﻜﺘﯩﭗ ﺑﺎﮬﺎ ﺑﯩﺮﯨﺶ ﻣﯩﺨﺎﻧﯩﺰﯨﻤﻰ ﺋﻮﺭﻧﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ، ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺋﺎﺗﺎ ﺋﺎﻧﯩﺴﻨﯩﯔ ﻛﯜﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﯩﺮﯨﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺟﻪﻣﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﯩﻤﯩﻨﻰ ﻣﺎﺧﺘﺎﭖ ﻛﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻐﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﯨﺋﯜﺯﻯ ﮬﯜﻛﯜﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﺑﯘﻟﯩﻤﻪﻥ، ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﭽﻰ ﺑﯘﻟﯩﻤﻪﻥ  ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺮﺍﺩﻩ ﺗﯩﻜﻠﯩﮕﻪﻧﺪﻩ ، ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﯩﭽﯩﻼﺭ، ﺑﺎﻳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗ ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﯩﻜﻰ ﻣﺎﺋﺎﺷﭽﯩﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﭘﯘﻟﯩﻨﻰ ﺟﻪﻣﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﭘﺎﺭﺍﯞﺍﻧﻠﯩﻐﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯩﺌﺎﻧﻪ ﻗﯩﻼﻟﯩﻐﺎﻧﺪﺍ، ﺋﯜﺯﻯ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻥ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻜﻪ ﺋﺎﺗﯩﻴﺎﻟﯩﻐﯩﻨﯩﺪﺍ، ﻧﯘﺑﯩﻞ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺷﯘ ﺳﻪﯞﯨﻴﻪﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﯜﺯﻟﯜﮔﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ.
تۈگىدى

مەنبەلەر:

[1] نوبىل موكاپاتى سىتاتسىكىسى، نوبىل مۇكاپاتى تور بېتى، تور ئادېرسى:

http://nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html

[2] يەھۇدى نوبىل مۇكاپاتىغا ئىرىشكۈچىلەر ، تور ئادېرسى: http://www.jinfo.org/Nobel_Prizes.html

تۈگىدى.