باشبەت » Headline, جەميەتكە نەزەر

خوتەن قاشتېشى نيۇرك ۋاقىت گىزىتىدە: جۇڭگۇنىڭ غەربىدە قاشتېشىنىڭ قىممىتى ئالتۇندىن يۇقىرى New York Times: Jade From China’s West Surpasses Gold in Value

27 سېنتەبىر 2010 2,502 قېتىم كۆرۈلدى 2 ئىنكاس

جۇڭگۇنىڭ ئىشىكنى ئېچىۋىتىشىگە ئەگىشىپ غەرىپنىڭ مۇخبىرلىرى جۇڭگۇنىڭ ھەممە يېرىدە پەيدا بولدى، لېكىن شىنجاڭ بولۇپمۇ خوتەندەك رايونلارغا غەرىپتىكى چوڭ گىزىتلەرنىڭ مۇخبىرى بىرەر ھاجىتى بولمىسا بېرىپ يۈرمەيتتى. ئەمما 3-4 يىلدىن بويان ئامرىكىدىكى ۋال كوچىسى گىزىتى، نىيۇرك ۋاقىت گىزىتى قاتارلىق چوڭ ئاخبارات ۋاستىلىرىدا پات پات شىنجاڭنىڭ سىياسى، ئىقتىسادى ۋە مەدىنىيتىنى تۇنۇشتۇرۇدىغان ماقالىلار كۆرۈلۇشكە باشلىدى،  نىيۇرك ۋاقىت گىزىتدە ئۆتكەن ھەپتە ئىلان قىلىنغان بىر ماقالىگە قارىغاندا  بۇ گىزىتىنىڭ مۇخبىرى خوتەندە تۇيۇقسىزلا گۈللىنىپ كەتكەن قاشتېشى ئىقتىسادىغا قىززىقىپ قالغان ۋە كۆزىتىپ باققان. بۇ ماقالىنى مەن تەرجىمە قىلىپمۇ يۈرمىدىم، شۇڭا قىززىقىدىغانلار ئۆز ئادېرسىدىن ئوقۇغايسىلەر. بۇ يەردە بۇ ماقالىدىكى بىر نەچچە نوقتا مىنىڭ دىققىتىمنى تارتتى.

1.  خوتەننىڭ لاتىنچە يېزىلىشىنى Khotan دەپ ئېلىنغان. مەسىلەن:
KHOTAN, China — As long as anyone here can remember, the muddy river that flows through this oasis city in southern Xinjiang has yielded creamy white stones, their rough edges polished smooth by the waters that tumble down the mountains from Tibet.
مەن ئامرىكىغا كەلگەندىن بۇيان غەرىپتە نەشىر قىلىنغان نۇرغۇن خەرىتىلەردە بولۇپمۇ بۇرۇن نەشىر قىلىنغانلىرىدە خوتەننىڭ ئىسمى Khotan دەپ ئېلىنغان. يىڭىدىن نەشىر قىلىنغانلىرىدا بولسا قارىسام He tian دەپ ئېلىنىۋاتقان چىراي. ئاخبارات ۋاستىلىرىدا بولسا ئاساسەن Khotan دەپ ئېلىنىۋاتىدۇ، نىمىشقا بىر ئۇبدان  Hotan دەپ تۇرسا ئۇنىڭ ئالدىغا K نى قېتىپ قويىدىغاندۇ دەپ دىققەت قىلىپ باقسام ئىنگىلىس تىلىدا H ھەرپى بىزنىڭ تىلىمىزدىكى ھ غا يىقىن تەلەپپۇز قىلىنىدىكەن. ياكى خ بىلەن ھ نىڭ ئوتتۇرىسىدا تەلەپپۇز قىلنىدىكەن. شۇڭا باشقا تىلدا ئۇچۇق خ بىلەن باشلنىدىغان سۆزلەربولسا بولسا ئۇنى Kh بىلەن باشلاپ ئالىدىغان، مەسىلەن، ھىندىستاننىڭ كىنولىرىدىكى شارۇلخان، ئۇ خان، بۇ خاننىڭ ئىسمىدىكى خان نىمۇ Khan دەپ ئالىدىكەن، قارىغاندا بۇ بىر قەدەر قۇبۇل قىلىنغان شەكىل ئوخشايدۇ. مەكتەپتىكى مەن تۇنۇشىدىغان ئىرانلىق بالىلاردىن سوراپ باقسام ئۇلاردا تىل يېزىق كومىتىتى دىگەندەك ئورۇنلار يوقكەن، شۇنداقلا بىرلىككە كەلگەن بىزدىكى ULY غا ئوخشاش تىلنى لاتىنچىدە ئىپادىلەش ئۆلچىمىمۇ يوقكەن، شۇڭا ئۇلاردىمۇ لاتىنچىدە يازغاندا ھەر خىل ئادەملەر ھەر خىل ھەرىپلەرنى ئىشلىتىش مۇمكىنچىلىگى باركەن. گەرچە تۇزۈلگەن ئۆلچەم بولمىسىمۇ لېكىن ئۇزۇن ۋاقىتلاردىن بۇيان ئادەملەر ئىشلىتىپ ئادەتلەنگەن بولغاچقا قالايمىقانچىلىقمۇ ئۇنچە جىق ئەمەس. بۇلارنىڭ ئادىتىدە ھ نىڭ ئورنىغا H نى، خ نىڭ ئورنىغا KH نى ئىشلىتىدىكەن.  kh ھەرپىنى بىزلەر بۇرۇن توردا ق ھەرپىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن ئىشلەتكەن، ھەم ھازىرمۇ بەزىلەر ئىشلىتىپ قالىدۇ. ئۇندىن باشقا بىز  خ نى ھازىر X بىلەن ئىپادە قىلىۋاتىمىز.
2. بۇ ماقالىدا مۇخبىر « بۇ كۈنلەردە خوتەن قاشتېشى ئۈچۈن ساراڭ بولدى،…، بۇ شەھەرنىڭ ئالدىنقى قېتىمدىكى بۇنداق گۈللىنىشى نەچچە مىڭ يىللار بۇرۇنقى يىپەك يولى گۈللىنشى ۋاختىدا يۈز بەرگەن» دەپتۇ.
These days, Khotan is mad about jade, or at least the riches it has brought to a city whose previous bout of prosperity occurred a few thousand years ago, when traders from ancient Rome and Constantinople were making their way toward Xi’an, then the capital of the Chinese empire and the eastern terminus of the Silk Road.
يەنى دىمەكچى جۇڭگۇدىكى ئەڭ نامرات رايون ھىساپلانغان خوتەننىڭ بايلىرىنىڭ ھازىرقى تاپقان بايلىقى نەچچە مىڭ يىللار بۇرۇنقى يىپەك يۇلى ۋاختىدىلا بولۇپ باققان.  شۇنىڭدىن تارتىپ ھازىرغىچە بولغان نەچچە مىڭ يىللىق تارىختا خوتەن ھازىرقى جۇڭگۇنىڭ ئەڭ نامران رايونى بولۇۋاتقان ھالىتىدەك گۈللىنىپ باقمىغان، بۇنداق چوڭ بايلارمۇ چىقىپ باقمىغان.
مۇخبىرنىڭ بۇ ھۈكۈمى قانچىلىك كۈچكە ئىگە؟ خوتەننىڭ ھازىرقى چوڭ بايلىرىنىڭ قانچىلىك بايلىق بارلىغىنى ئۇخمايمەن،ئەمما كۆپ بايلىقى يوق ئىكەنلىگىنى پەرەز قىلالايمەن. خوتەندە تارىختا نەچچە مىڭ يىلدىن بۇيان ھازىرقى بايلىرىچىلىك بايلار چىقىپ باقمىغان دىسە ئىشەنگۈم كەلمەيدۇ.  تارىختا بۇ توغرىلىق مەلۇماتلار بارمۇ؟
3. بۇ بازاردا ئالدامچىنىڭ كۆپ بولۇپ كەتكەنلىگىنىمۇ تىلغا ئاپتۇ.
4.  جۇڭگۇ ۋە جۇڭگۇ مەدىنىيتىنىڭ قاشتېشىنى قانچىلىك چوڭ بىلىدىغانلىغىنى چۈشەندۈرۈپ كىلىپ قاشتىېشىنىڭ ھازىرقى باھاسىنىڭ ئۆسۈپ كىتىشىنىڭ سەۋەبى ئۇنى تاپماقنىڭ تەس بولۇپ كەتكەنلىگى، ئەمما دۇنيادا باشقا نۇرغۇنلىغان رايۇنلاردا مەسىلەن ئاۋستىرالىيە، پولشا، كورىيە قاتارلىق رايۇنلاردىمۇ قاشتېشى چىقىدىغانلىغى لېكىن ئۇ يەرلەردە ئىھتىياج بولمىغاچقا دىققەتنى تارتالمىغانلىغىنى سۆزلەپتۇ. خوتەندىن قاشتېشى تاپالمىغانلار شۇ يەرلەردىن تاش يۆتكەپ باقامسىلەر يا.
5. مۇخبىر ئىشلەتكەن بىر قىسىم ئىنگىلىسچە سۆزلۈكلەر
خوتەن: Khotan
يۇرۇڭقاش دەرياسى: White Jade River
دوپپا: embroidered skullcaps
ئۇيغۇر: Uighur
دەريا قاشتېشىسى: river jade
قاشتېشى گۈللىنىشى:  jade boom
قاشتېشى ئېلىپ ساتقۇچى:  jade dealer
羊脂玉:  mutton fat jade
تۈگىدى. توردىن تىرىۋالغان رەسىملەر



2 ئىنكاس بار »

پىكرىڭىزنى بايان ئەيلەڭ!

تۆۋەنگە ئىنكاس يېزىڭ, ياكى تور بېتىڭىزدىن قايتىلىما ئەۋەتىڭ. بۇ ئىنكاسلارغا RSS ئارقىلىق مۇشتىرى بولۇپ قويسىڭىزمۇ بۇلىدۇ.

ياخشى،پاكىز، ئىخچام ئىنكاس يېزىڭ. ئىنكاس تىمىغا مۇناسىۋەتلىك بولسۇن.
To type in English press CTRL-K. 要输入中文先按CTRL-K, 再按CTRL-SHIFT

 تۆۋەندىكى خەتكۈچلەرنى ئىشلەتسىڭىزمۇ بولىدۇ:

تېخىچە باش سۆرەت بېكىتمىدىڭىزمۇ؟ بولۇڭ تىز،باش سۆرەت بېكىتىڭ..