ئالەم نىمەلەردىن تۈزۈلگەن؟ جىمسارى ئالەم نىمەلەردىن تۈزۈلگەن؟ دىگەن مەسىلە، ئەڭ ئاز ھېساپلىغاندىمۇ  2000 يىلدىن بۇيان ئىنسانلار ئىزدەنىپ كەلىۋاتقان مەسەلىلەرنىڭ بىرى. بىر نەچچە يىلنىڭ ئالدىدا، توردىن تۆۋەندىكى رىسىمنى كۆرۈپ قالدىم. ئۇنىڭدا، ئالەمنىڭ تەركىۋى كۆرسەتىلگەن ئىكەن.  بۇ رەسىمدىكى مەلۇماتلارغا قاراغاندا، ئالەم مۇنداق …

ئالەمنىڭ پەيدا بولۇشى جىمسارى ئالەمنىڭ پەيدا بولغان جەرياننى كۆرگەن ئادەمزاتى يوق. ھەم تەپسىلى خاتىرلەنگەن كىتاپلارمۇ يوق. شۇڭا، ئالەم قانداق يارالغان؟ دىگەن مەسىلە، ئادەمزاتى پەقەت ئىلاھى كىتاپلاردىن ئاڭلىغانلىرىدىن،  ئەمەلىيەتتىكى بايقاشلىرىدىن  قىلىنغان  پەرەز، قىياس ھەم ئىزدەنىۋاتقان مەسەلىدۇر. 1-ئالەم قانداق پەيدا بولغان؟ مۇشۇ …

ئالەمگە مۇقەددىمە جىمسارى مەن تۇغۇلۇپ ئەس-ھۇشۇمنى بىلسەم، ئۇ ئالەم، بۇ ئالەم ياكى بولماسا، پانى ئالەم، باقى ئالەم دىگەندەك سۆزلەر بار ئىكەن. لېكىن ھازىرغىچە ئادەملەردە  ئالەم دىگەن سۆزنىڭ ۋە چۈشەنچەنىڭ قاچاندىن باشلاپ پەيدا بولغانلىقىنى تەخمىنى بولسىمۇ ئېنىق بىلمەدىم. بۇلار ھەققىدە ئىزدەنىش …

يەتتە ئاسمان جىمسارى بىز 1000 يىلدىن بۇيان، ئاسمان ۋە ئاسماننىڭ يەتتە قەۋەت بولۇدىغانلىقىنى ئاڭلاپ كەلدۇق. ئەمما، ئاسمان دىگەن نىمە؟ ئۇنىڭ قاتلاملىرى بولامدۇ؟ دىگەندەك مەسىلىلەر توغرىسىدا يازىلغان ئۇيغۇرچە ئەسەرلەرنى مەن كۆرۈپ باقمادىم. مەن ئالى مەكتەپ جۇغراپىيە كىتاپلىرىدىن ئاتموسڧېرا قاتلىمىنىڭ  بەش قەۋەتكە …

يەتتە ئالەم جىمسارى كىچكىمدىن باشلاپ ماڭا سىڭگەن چۈشەنچەلىرىم بۇيىچە قارغاندا، ئالەم، «پانى ئالەم» ۋە «باقى ئالەم» دەپ ئىككى قىسىمغا ئايرىلىدىكەن. مىنىڭ نەزەرىمدە، پانى ئالەم، ئادەملەر كۆرۈۋاتقان ھەم كۆرۈش مۇمكىنچىلىكى بولۇدىغان ئالەمدۇر. باقى ئالەم، ئادەملەر كۆرۈپ باقماغان ھەم كۆرۈش مەڭگۇ مۇمكىن …

ئالدىنقى ئەسەردە، ئالەم توغرىسىدا گەپچەپ بولۇنغان ئىدى. مەزگۇر ئەسەر، ئەنە شۇ ئالەم توغرىسىدىكى گەپچەپنىڭ داۋامى بولۇدۇ.

شوق بىلەن جىم بۇرادەر، ئالەم توغرىسىدا گەپچەپتە بولدى. بۇرادەرلەرنىڭ مۇھاكىمە قىلىپ باقىشى ئۈچۈن، ھوزورىڭىزلارغا سۇنۇلدى.

Torstan heverlerige karifanda, NASA 17-vmvd cvni “ilim” jornalida, alemxunaslarning kuyaxlem sirtida ziminfa becla ohxap citidifan bir dunyani (planit) baykafanlikini hever kilfan.

«قۇياشلەم» دىگەن سۆز، ئۇيغۇرچە يازىق مەنبەلەردە «قۇياش سىستېمىسى» دەپ ئاتالغان. بىز ئادەملەر قۇياشلەمدىكى زىمىنلەمدە ياشاۋاتىمىز. بىز ئادەملەر، قەدىمدىن تارتىپ تا ھازىرغىچە «قۇياشلەم قانداق يارالغان»؟ دىگەن سۇئالغا جاۋاپ ئىزدەپ كىلىۋاتىمىز. «ئاكادېمىيە تور بېكىتى»دە جىمسارىنىڭ «قۇياشلەم، بۇلۇتئىزىم پەرەزىدەك پەيدا بولغانمۇ؟» ناملىق ئەسەرى نەشىر قىلىنغان. ئۇنىڭدا، «زىمىننامە»، « ئالەمنامە» مەنبەلىرىدە، « بۇلۇتئىزىم»، « توپانئىزىم»، « بەنىدئىزىم» دىگەن 3 خىل پەرەز ئەڭ كۆپ تىلغا ئالىنغانلىقى كۆرسۈتىلگەن. ھەمدە، كانت ۋە لاپلاس ۋەكىللىكىدىكى كىشىلەرنىڭ، ئالەم، يۇلتۇزلۇق بۇلۇتلار (ياكى تۇمانلار) دىن پەيدا بولغان دىگەن «بۇلۇتئىزىم ياكى كانت-لاپلاس پەرەزى»ىنى قىسقىچە تۇنۇشتۇرغان. ئەندى مەزگۇر ئەسەردە، يەنە بىر مۇھىم پەرەز« توپانئىزىم پەرەزەى» قىسقىچە بايان قىلىندى.