Uylat layihesi (sinaq nusqa) A.R.jimsary Yeqinda, bagdax torida, latin heriblik yaziqimiz togrisida kwpligen munazireler boldi. 20 yildin buyan hel bolmigan latin heriblik yaziqimiz togrisida menmu teyiz izdinip baqtim. Mezgur layihe, peqetla latin heriblik yaziqimizning xekli togrisida bolundi. xunga, inkas yazganda, …

«دۈمبە نېرۋا تۇمۇرى» دىگەن نىمە؟   رەھمەتۇللا ئادىللا   خوردالىق ھايۋاناتنىڭ خورداسىدىكى دۈمبە قىسمىدا بىر تال نېرۋا تۇمۇر بولۇپ، «دۈمبە نېرۋا تۇمۇرى» (背神经管 dorsal tubular nervecord) دەپ ئاتالدى. دۈمبە نېرۋا تۇمۇرى،  ھامىلەنىڭ دۈمبە قىسمىدىن پۈرلەشكەن يۆگۈمەچ شەكىلدە ھاسىل بولىدۇ. دۈمبە …

خوردانبىلە ھايۋاناتىنىڭ ئالاھىدىلىكى رەھمەتۇللا ئادىللا خوردانبىلە (门 脊索动物 Chordata)، (خوردالىق ھايۋانات قەبىلىسى) [6،2-1]، دەپ ئاتالدى.  ئۇيغۇرچە مەنبەدە، «خوردىلىق ھايۋانلار تىپى» دەپمۇ ئاتالغان[3]. خوردانبىلە، ھايۋانات مىقياسدىكى ئەڭ ئالى قەبىلە بولۇپ[1]، ئىنسانلار بىلەن زىچ مۇناسىۋەتى بار ھايۋانات تۈركۈمى بولۇپ ھېساپلىنىدۇ. خوردانبىلەدىكى ھايۋاناتنىڭ خورداسى (脊索notochord)، دومبەنېرۋا …

«خوردا» دىگەن نىمە؟   رەھمەتۇللا ئادىللا   ھايۋاناتنىڭ دۇمبە قىسىمدىكى بەدەن غولىنى قۇۋەتلەپ تۇرىدىغان رولغا ئىگە بولغان تاياقچە ئەزا، «خوردا» (脊索 notochord) دەپ ئاتالغان[1]. «خوردا» ، ئادەتتە، ھايۋاناتنىڭ ھەزىم قىلىش يولى بىلەن نېرۋا تۇمۇرى ئارالىقىدا بولۇدۇ. ئۇ، ئەسلىدە، ھامىلە باسقۇچىدىكى …

ھايۋانات مىقياس   رەھمەتۇللا ئادىللا   ھايۋانات مىقياس (动物界Animalia)، جانىۋارلار دۇنياسىدىكى ھەقىقى يادروسى بولغان ئالى جانىۋارلار تۈركۈمىنى كۆرسەتىدۇ. ھايۋانات مىقياسنىڭ تارقىلىش دائىرەسى كەڭ، زاتى خىلمۇ خىل بولۇدۇ. بۇلارنىڭ ھۈجەيرە سانى، بۆلۈنىشى، بەدەن شەكلى، ئىچچامانى (体腔)، بەدەن بوغۇملىرى، ئىچكى ئەزالىرىنىڭ ئالاھىدىلىكى، …

ئىنكاس «ئەل ئىچىدىن چىققان ئالىم （民科）ئادەتتە ئەل ئارىسىدىكى مەلۇم بىر پەنگە يۈكسەك ئىشتىياق باغلىغان، شۇ پەندىكى دۇنياۋى مەسىللەرگە جەڭ ئىلان قىلغان، لىكىن شۇ پەندىكى بىلىم سەۋىيەسى نىسبەتەن تۆۋەن، تەتقىقات ئۇسۇلى ئىلمى بولمىغان كىشىلەرنى كۆرسىتىدۇ. قاسىم سىدىق، سىز دىيارىمىزدىكى ئەل ئىچىدىن …

Embolgiyamet   (无油樟目 Amborellales Melikyan, A.V.Bobrov & Zaytzeva (1999)) A.R.jimsari Embolgiyamet, 2009-yili, APG III etrap qilğan qapliqdan giyahlarning bir jemeti bolup hesaplinidu. Hemde, qapliqdan giyahlarning tünji bolup ayrilip çiqqan jemeti boludu. Embolgülmette, peqetla 1 aile, 1 ruq ve 1 la zat bar. Embolgiyaile (无油樟科 Amborellaceae Pichon (1948)), aıleside, embolgiyaruq …

جەمىيەت  قاچان تەبىئەتكە يېتىشەر؟! جىمسارى قۇياش چىقىپ پارلاپ، ئىسسىقلارنى تەۋرىتەر. يۇلتۇزلارمۇ جىمىرلاپ، سوغۇقلارنى تەۋرىتەر. ئىسسىق-سوغۇق سۈركۈلۈپ، شاماللارنى تەۋرىتەر. شاماللارمۇ غۇرقۇراپ، بۇلۇتلارنى تەۋرىتەر. بۇلۇتلار لەيلەپ يۈرۈپ، يامغۇرلارنى تەۋرىتەر. يامغۇرلار سىم-سىم يغىپ، گىياھلارنى تەۋرىتەر. گىياھلارمۇ ياشىرىپ، چىچەكلەرنى  تەۋرىتەر. گۈل-گىياھلار ئېچىلىپ، يايلاقلارنى تەۋرىتەر. يايلاقلارنىڭ گۈزىلى، …

  «نەشىرى» ۋە «تور ئەسەرلىرى» دىگەن سۆز توغرىسىدا مۇھاكىمە   جىمسارى   بىزدە «نەشىر، نەشىرى» دىگەن بىر سۆز بار. بۇ سۆزنى «گوگل تەرجىمانى» دىن ئىزدەپ باقسام، ئەرەپچە «ناشر»، پارىسچەدە «انتشار» دەپ ئاتالغاندەك قىلىدۇ. بىزدىكى «نەشىر» دىگەن سۆزنىڭ مەناسى، «ئۇيغۇر تىلىنىڭ …

تور ئەسەرىدە نىمەنى يازىمىز، قانداق يازىمىز؟ (ئەزىزھېيتكۈن بۇرادەر بىلەن كىڭەش) ئا.ر.جىمسارى ھۆرمەتلىك «ئەزىزھېيتكۈن» بۇرادەر، بۈگۈن سىزنىڭ يازغان «جىمسارىنىڭ تارىخقا قىزىقىش،ئىزدىنىش روھى ئېتراپ قىلىنىشقا تېگىشلىك. لېكىن ئىلمىي بولۇش، ئىلمىيلىكتىن پۈتۈنلەي خەۋەرسىز قېلىشى قەلەم بىلەن شۇغۇللىنىشقا تېخى شەرت ھازىرلىيالمىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. قارا قۇرۇم تاغ …