2015-يىلى 8-ئاي نىڭ ئارخىپلىرى
2015ئاۋغۇست30

يەتتە ھايۋانات

يىڭى مەلۇماتلارغا قارىغاندا، دۇنيادىكى ھايۋاناتنىڭ زات سانى 7مىليون 700مىڭ دەپ مۆلچەرلەنگەن[2]. دۇنيادىكى ئالىملار، ھايۋاناتنى ئالدى بىلەن ئومۇرتقالىق ھايۋانات بىلەن ئۇمۇرتقاسىز ھايۋانات دىگەن ئىككى چوڭ بۆلەككە ئايرىغان. بۇلارنى ئالاھىدىلىكى بۇيىچە يەنە كۆپلىگەن بۆلەكلەرگە ئايرىغان. مەزگۇر ئەسەردە، چۈشۈنىشكە قولايلىق بولۇش ئۈچۈن، «يەتتە ھايۋانات»، يەنى-دۇنيادىكى ھايۋاناتنىڭ يەتتە چوڭ بۆلىكى ۋە ئۇلارنىڭ ناملىرى كۆرسۈتىلدى.

2015ئاۋغۇست23

يەتتە ئاشلىق (七粮) ۋە يەتتە چارۋا (七畜)

يەتتە ئاشلىق (七粮) ۋە يەتتە چارۋا (七畜) ئارجىم مەن يېقىندا مەلۇم بىر جايدىكى باشلانغۇچ مەكتەپنىڭ يوقۇرى يىللىقىدا ئوقۇيدىغان بىر ئوقۇغۇچىنى ئۇچرۇتۇپ، ئۇنىڭ بىلەن ئازاراق پاراڭلىشىپ باقتىم. گەپ ئارالىقىدا، مەن بۇ ئوقۇغۇچىدىن، «بەش چارۋا، يەتتە چارۋا» دىگەن نىمە؟ دەپ سورۇدۇم. بۇ …

2015ئاۋغۇست23

رومان، پوۋىسىت دىگەن سۆزلەردىن تۇغۇلغان ئويلار (从长篇小说, 短篇小说名词所想)

بىزنىڭ ئەدەبىياتقا ئائىت گەپلىرىمىزدە، «رومان، پوۋىسىت» دىگەن سۆزلەر كۆپ ئۇچرايدۇ. بۇ سۆزلەرنىڭ تىلىمىزغا چەتئەل تىلىدىن كىرگەنلىكى مەلۇم. ئەمما، بۇ سۆزلەرنىڭ تىلىمىزدا قوللۇنىۋاتقانىغا 100 ئۆپچۆرىسىدە بولغان بولۇشى مۇمكىن دەپ پەرەز قىلىمەن. شۇڭا مىنىڭدە، ئۇنىڭدىن بۇرۇن بىز بۇ «رومان، پوۋىسىت» دىگەن سۆزلەرنى قانداق سۆز بىلەن ئاتىغان؟ دىگەن سۇئال تۇغۇلدى. مەن، ئىچىڭدىكى خىيال، تىشىڭدىكى رىيال دەپ قارايمەن. شۇڭا، مەزگۇر ئەسەردە، ئەنە شۇ ھەقتىكى خىياللىقنى، رىياللىققا چىقاردىم.

2015ئاۋغۇست22

يەتتە پەلىسەپە (七部哲学)

پەلىسەپەنىڭ تۈرلىرى ناھايىتى كۆپ ئىكەن. مەن ئۆتكەندە «ئاكادېمىيە تورى» دا نەشىر قىلغان «پەلىسەپە دىگەن سۆزگە شەرھى» ناملىق ئەسەرىمدە، پەلىسەپەنىىڭ يەتتە تۈرىنىڭ نامىنى كۆرسۈتۈپ ئۆتكەن ئىدىم. بۇ قىتىمقى ئەسەردە، بۇرادەرلەر بىلەن ئورتاقلىشىشنى ئويلاپ، ئەنە شۇ يەتتە پەلىسەپەگە قىسقىچە ئىزاھات بەردىم. ئىزاھاتىمدا نۇقسان يىتەرسىزلىكلەر ياكى خاتالىقلار بولۇشى مۇمكىن. بۇرادەرلەرنىڭ يېقىندىن ياردەمدە بولۇشىنى ئۈمۈد قىلىمەن.

2015ئاۋغۇست21

ئىچكى يەتتە ئەزا (内部的七个器官)

بىز ئادەتتە، ئادەمنىڭ تاشقى يەتتە ئەزاسىغا ئوخشاش، ئىچكى ئەزالارنىڭ بارلىقىنى بىلىمىز. ئەمما، بۇ ئەزالارنى ئادەتتە يۈرەك، ئۆپكە، جىگەر، بۆرەك، ئاشقازان دىگەندەك «بەش ئىچكى ئەزا» دەپ ئاتاۋاتقاندەك ھەم شۇنداق چۈشۈنىۋاتقاندەك قىلىمىز. مەن، ئادەم تېنىنىڭ ئىچىدىمۇ بەش ئەزا ئەمەس، «يەتتە ئەزا» بار دەپ قارايمەن. مەزگۇر ئەسەردە، چۈشەنچەمدىكى ئىچكى يەتتە ئەزا كۆرسىتىلدى.

2015ئاۋغۇست21

تاشقى يەتتە ئەزا (外部的七个器官)

مەن باشلانغۇچ مەرىپەتتىن باشلاپ، ئادەم تېنىدە (بەدەندە) تاشقى بەش ئەزا بولۇدۇ دىگەن چۈشەنچىدە چوڭ بولغان. ھازىرمۇ، بارلىق دوختۇرخانىلاردا «بەش ئەزا بۆلىمى» دەپ ئاتالغان بۆلۈملەر بار. كۈندۈلۈك گەپلىرىمىزدە، «ئۇنىڭ بەش ئەزايى ساق» دىگەندەك گەپلەرنى قىلىپ ياكى ئاڭلاپ تۇرۇمىز. ئەمما مەن، ئۇزۇندىن بۇيان، بۇ «بەش ئەزا» دىگەن سۆز ھەم چۈشەنچە خاتا بولۇپ قالغانمۇ قانداق؟ دىگەندەك گۇمانلاردا بولۇپ كەلدىم. دىمەك، مەن، «بەش ئەزا» ئەمەس، ”يەتتە ئەزا » بولۇدۇ دەپ قارايمەن. مەزگۇر ئەسەردە، چۈشەنچەمدىكى يەتتە ئەزا كۆرسىتىلدى.

2015ئاۋغۇست18

(sevserruq zatliri(风毛菊属物种系列

مەزگۇر ئەسەردە، سەۋسەررۇقتىكى 160 زاتىنىڭ لاتىنچە، ئۇيغۇرچە ناملىرى، بەزىلىرىنىڭ خەنزۇچە ناملىرى كۆرسۈتىلدى.

2015ئاۋغۇست16

菊亚科及其族系列) Esreshaxile ve uning tebeliri)

مەزگۇر ئەسەردە، ئەسرە شاخئىلەدىكى 22 تەبە ۋە ئۇلارنىڭ ناملىرى كۆرسىتىلدى.

2015ئاۋغۇست15

菊科中的亚科系列及其名称) Esreilediki shaxile ve ularning namliri)

Esreile (Asteraceae 菊科), esremet (Asterales 菊目) tiki 11 ailening biri [1,2]. Menbelerge qaraghanda, Esreilede 13 shaxile (Subfamilies 亚科) bar iken[3,4]. Mezgur eserde, esreilening ene shu 13 shaxilesi ve ularning namliri kwrsetildi. Mezgur eserdiki latince giya namliri esli menbedin alindi. Henzuce namliri “baidu”, “好搜” websitlardin alindi. Tapalmighan xanzuce isimlar aq qaldi. Uyghurce namlirini Rehmetulla Adilla qoyghan.

2015ئاۋغۇست11

胡颓子科的物种) Jigdeile zatliri)

Jigdeilede, jigderuq, jighanruq ve sheperruqtin ibaret 3 ruq bar iken[1]. Menbelerge asasen, Ularning 73 zatini jemter qildim. Buning icide, jigderuqning 68 zati, jighanruqning 2 zati, sheperruqning 3 zati bar.