ھايۋاناتلار ئىچىدە قايسى ھايۋاناتنىڭ سۈرئەتى ئەڭ تېز؟ 1-بېلىقلار ئىچىدە، يەلكەنبېلىق (Istiophorus platypterus旗鱼) ناملىق بېلىق زاتىنىڭ ئۈزۈشى ئەڭ تېز بولۇپ، سائەتلىك تېزلىكى، 120 كلومېتىرغا يېتىدىكەن. 2-ھاشارەتلەر ئىچىدە، «سىندىسەل» (虎甲虫Cicindela dorsalis) ناملىق قۇڭغۇز زاتىنىڭ يۈگرىشى ئەڭ تېز بولۇپ، سائەتلىك تېزلىكى، 770 كلومېتىرغا …
«قۇرۇمقاش شەھرى» دىگەن سۆزگە ئىزاھات بېرىلىشى زۆرۆر جىمسارى تۆنۈگۈن، زىيا ئەپەندى، « شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى قۇرۇمقاش شەھىرى رەسمىي قۇرۇلدى» دىگەن خەۋەرنى ئىنكاس شەكلىدە يوللاپتۇ. مەن ئالدى بىلەن، زىيا ئەپەندىنىڭ مۇھىم بىر خەۋەر بىلەن تەمىن ئەتكەنىگە كۆپ رەھمەت ئېيتىمەن. ھەمدە، …
نىمە ئۈچۈن ئىككى تىمۇرنىڭ بىرى خان، يەنە بىرى ئەمىر دەپ ئاتالغان؟ جىمسارى بايان ئەۋۋەل بايانىمدىن ئەۋۋەل، بۇرادەرلەرگە مەلۇم بولغايكى، 20-جۇد كۈنى، ۋېبتور «باغداش»تا، «تارىختا ئۆتكەن كىشىلەرنى قانداق باھالاش كېرەك؟» ناملىق ئەسەر نەشىر قىلىندى. ئۇنىڭدا، قوشۇمچە قىلىنغان، «بەزى ئىنكاسلاردا، ئەمىر تىمۇر …
ئاناتىل خاتىرە كۈنىدىكى خىياللار جىمسارى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ مائارىپ، ئىلىم ۋە مەرىپەت مەھكىمىسى، 1999-يىلى، ھەريىلنىڭ 21-جۇد كۈنىنى (2-ئاينىڭ 21-كۈنى)، «دۇنياۋى ئاناتىل كۈنى» قىلىشنى قارار قىلغان. بۇ قارار ئارقىلىق، دۇنيادىكى ھەر قانداق بىر مىللەتنىڭ ئانا تىل ۋە يېزىقىنى قوللىنىش …
تارىختا ئۆتكەن ھۆكۈمدارلارنى قانداق باھالاش كېرەك؟ جىمسارى بايان ئەۋۋەل بايانىمدىن ئەۋۋەل بۇرادەرلەرگە مەلۇم بولسۇنكى، 2016-يىل 18-جۇد (2-ئاينىڭ 18-كۈنى) كۈنى، ۋېبتور «باغداش»تا، «تۇغلۇق تىمۇر، ئەمىر تىمۇر ۋە تىمۇرىلەر دەۋرىگە باھا» ناملىق ئەسەر نەشىر قىلىندى. ئەسەر ئاپتورى، بۇ ئىككى «تىمۇر» ياكى …
«تۇغلۇق تىمۇر، ئەمىر تىمۇر ۋە تىمۇرىلەر» دەۋرىگە باھا جىمسارى بايان ئەۋۋەل ۋېبتور «باغداش»تا نەشىر قىلىنغان، «ئەمىر تىمۇر ھەققىدە بىر سۆز» ناملىق ئەسەرگە يازىلغان ئىنكاسلارغا قاراغاندا، بەزى بۇرادەرلەر، تۇغلۇق تىمۇر، ئەمىر تىمۇرنىڭ نەسەپ تىگى مۇڭغۇل ئىكەنلىكىگە قاراپ، ئۇلارغا سەلبى …
«ئەمىر تىمۇر» ھەققىدە بىر سۆز جىمسارى دۇنيا تارىخىدا مەشھۇر نامى بار ئىمپىراتور ئەمىر تىمۇر، ئۇيغۇر جامائەتىگە تۇنۇشلۇق. شۇنداق بولسىمۇ، مەن ئۆزبەكىستانغا نەچچە قىتىم بېرىپ، سەمەرقەنتتە زىيارەتلەردە بولدۇم. ئەمىر تىمۇر مەقبەرىسىنى، ئۇ سالدۇرغان مەچىتلەرىنى، مەدىرىسلەرىنى كۆردۈم. تاشكەنت، سەمەرقەنتتىكى ئەمىر تىمۇرگە ئائىت …
تۈرك تىل گۇرۇپىسىدىكى تىل تۈرلىرى جىمسارى بايان ئەۋۋەل 2016-يىل 11-جۇد (2-ئاي 11-كۈنى)، ۋېبتور «باغداش»تا، «ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەۋەلىكى» ناملىق ئەسەر نەشىر قىلىنغان. ئۇنىڭدا، تۈرك تىل گۇرۇپىسىدا 5 خىل تىل تارماقى بارلىقى كۆرسەتىلگەن. ئەمدى مەزگۇر ئەسەردە، بۇرادەرلەرنىڭ پايدىلىنىشى ئۈچۈن، مەنبەلەرگە …
چاغاتاي توغرىسدا قىسقىچە مەلۇمات جىمسارى بايان ئاۋۋال ئىككى كۈننىڭ ئالدىدا، «باغداش»تا نەشىر قىلىنغان، «ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەۋەلىكى» ناملىق ئەسەرگە، بۇرادەرلەر قىزغىن ئىشتىراك قىلىپتۇ. مول مەزمۇنلۇق كۆپلىگەن ئىنكاسلار يېزىلىپتۇ. بۇ ئىنكاسلارنىڭ ئىچىدە، چاغاتاي تىلى، چاغاتاي يېزىقى، مۇڭغۇل، مۇغۇل دىگەندەك سۆزلەرگە بولغان ھەر …
«تۈرك»دىگەن قانداق سۆز؟ جىمسارى بايان ئاۋۋال تۆنۈگۈن «باغداش»تا نەشىر قىلىنغان، «ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەۋەلىكى» ناملىق ئەسەرگە، بۇرادەرلەر قىزغىن ئىشتىراك قىلىپتۇ. مول مەزمۇنلۇق كۆپلىگەن ئىنكاسلار يېزىلىپتۇ. بۇ ئىنكاسلارنىڭ كۆپۈنچىسى، تۈرك، ئۇيغۇر، مىللەت، تىلغا ئائىت ئىكەن. ئۇيغۇرنى، تۈرك ئەمەس دەپ …