Temer hindy (تەمەر ھىندى)

罗望子

ARjim

bvgvn vebsit “izdinish” ta “uyghury” namliq burader, twvendiki resimde kwrsvtilgen giyaning uyghurce ismini soraptu. Buninggha twvendikice javap bermekci. Muvapiq kwrsingiz, paydilinarsiz.

1. temer hindy (تەمەر ھىندى)

Siz sorighan giyaning ismini, “temer hindy” (تەمەر ھىندى)  dep atidim. Temer hindy digen swz, aptor uning latince namigha asasen qoyulghan uyghurce isim swz. “Temer hindy” ning latince nami,  “Tamarinddus indica” dep atalghan. Xenzucesi, “罗望子” diyilgen. Shundaq bolsimu, xenzuqe menbelerde酸梅，罗晃子，酸角，答满林度，九层皮果，，曼姆，姆夯，木罕，酸(酉/交)，酸（酉+交），酸豆，酸荚酸饺，酸梅，树酸，酸，酸枣，通血图，通血香，乌梅，酸酸果” digendek kwp xil namlarda atalghan.

“xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “tamarind derixi” (تامارىند دەرىخى) diyilgen. Wzbekce neshir qilinghan “ABU AlI IBN SINA” namliq kitapta, “Tamarind, Tamarhindi” dyilgen.

2. “Temer hindy” ning neseb teveliki

Menbelerdin jemter qilishimce, temer hindy zatining neseb teveliki mundaq boludu:

Giya miqyas (Plantae 植物界)

  Qapliqdan giyalar (Angiosperms 被子植物)

     Qoshpel giyalar (Eudicots 双子叶植物)

        Ruxsa tarmaqi (Rosids 蔷薇支)

           Purcaqmet (Fabales 豆目)

            Purcaqile (Fabaceae 豆科)

             Kespin shaxile (Caesalpinioideae 云实亚科)

              Temerruq (Tamarindus 酸豆属)

                Temer hindy (T.indica 罗望子)

Temer hindy, derex giya bolup, igizliki 10-25 m, ghol diame’tiri 30-90 cm boludiken. Kvqet 3-5 yil bolghanda gvllgydiken, 8-10 yil bolghanda kwp mive devrige kiridiken. Kislataliq yaki qizil tupraqlarda yahxi wsvdiken.

Temer hindy, hindistan, sherqy-jenub azia,jongguo, amerika, mesika qatarliq rayonlargha tarqalghan. Bvgvnkh kvnde, hindistan, dunya buyice, temer hindy ishlepciqiridighan eng cong dwlet bolup qalghan.

Temer hindy, dangliq bolghan hwl, quruq yaki pishiqlap ixlengen yimeklik qilinidu. Hem uning doriliq hususiyeti bolup, tibabette dor yasilidu.

Menbeserler

[1] ARjim, “engel sistemasi(1)”, websit “../”, 2015-yil, 9-etiyaz neshiri.

[2] ARjim, “neqqoshpel giyalar”, websit “../”, 2015-yil, 5-jud neshiri.

[3] ARjim, “giyaile namini qoyush ve yazish qaidesi”, websit “../”, 2012-yil, 10-etiyaz neshiri.

[4] ARjim, “giya zat namini uyghurce qoyush ve yazish qaidesi”, websit “../”, 2012-yil, 17-cille neshiri.

[5] Wikipedia, “Tamarind”, websit “Wikipedia”, 2015-yil, 24-seper neshiri.