Ruxsamet ve uningdiki aililer

蔷薇目及其科系列

ARjim

“Ruxsamet”,  A.Rehmetulla qoyghan uyghurce giya isimini bildvrdighan isim swz bolup, “ruxsa giyalar jemeti” digenni bildvridu. Uyghurce menbelerde, “etirgvl etriti” dep atalghan.

Ruxsamet, qapliqdan giyalar icidiki qoshpel giyalr tvrkvmining ruhsalar tamaqigha teve bolup, uning 24 ailisi, 260 /etrapida ruqi, 7700 etrapida zati bar. mezgur eserde, ruhsamettiki 24 aile ve ularning namliri kwrsvtvldi.

1. ruxsametning nesep teveliki

Ruxsametning nesep teveliki mundaq boludu:

  Giyamiqyas (kingdom plantae 植物界)

    Qapliqdan giyalar (Angiosperms 被子植物)

      Qoshpel giyalar (Eudicots 双子叶植物)

         Ruxsalar turkvmi (Rosids 蔷薇支)

             Ruxsamet (Rosales  蔷薇目)

2. ruxsamettiki aililer

“APGⅢ” melumatigha qaraghanda, nurghun aililer qaytidin retke tizilghan, eng axirida, ruxsametke 24 aile teve qilinghan. Ular twvendikilerdin ibaret (qizilreng het bilen yazilghini uyghurcr nami boludu):

1. Alsumile (Alseuosmiaceae假海桐科). “xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “yalghan qutltq gvl” (ailisi) diyilgen. 

2. Ensolile (Anisophylleaceae四柱木科). 

3. Bunelile (Brunelliaceae 辧裂果科). 

4. Bunyaile (Bruniaceae 假石南科).

5. Bibilile (Byblidaceae 腺毛草科).

6. Sifalile (Cephalotaceae 捕蝇草). 

7. Khsbalile (Chrysobalanaceae 金壳果科).

8. Colmilile (Columelliaceae 弯药树科).

9. Konnarile (Connaraceae 牛栓藤科).  

10. Kassulile (Crassulaceae 景天科). “xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “kwkmaral ailisi” diyilgen.

11. Kossomile (Crossosomataceae 燧体木科). 

12. Kunyaile (Cunoniaceae 火把树科). 

13. Davsonile (Davidsoniaceae 欧秋科).

14. Dialpaile (Dialypetalanthaceae 毛枝树科).

15. Esripile (Eucryphiaceae 船形果科).

16. Greyile (Greyiaceae 鞘叶树科).

17. Gossulile (Grossulariaceae 茶鹿子科). “xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “qariqat ailisi” diyilgen.

18. Hidranile (Hydrangeaceae 绣球花科). “xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “gvlcimen ailisi” diyilgen.

19. Nuradile (Neuradaceae 脉叶苏科).

20. Pitosile (Pittosporaceae). (xenzucesini tapalmadim. bilidighan buraderler yazip qoysa digen vmvddimen).

21. Rabdanile (Rhabdodendraceae 俸木科).

22. Ruxsaile (Rosaceae 蔷薇科). “xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “etirgvl ailisi” diyilgen. Bezi uyghurce menbelerde “azghan ailisi” diyilgen.

23. Sakfaile (Saxifragaceae 虎耳草科). “xenzuce-uyghurce wsvmlvk lughiti” de, “tashyarghan ailisi” diyilgen.

24. Suryanile (Surianaceae 海人树科).

Menbeserler

[1] ARjim, “engel sistemasi(1)”, websit “../”, 2015-yil, 9-etiyaz neshiri.

[2] ARjim, “neqqoshpel giyalar”, websit “../”, 2015-yil, 5-jud neshiri.

[3] ARjim, “giyaile namini qoyush ve yazish qaidesi”, websit “../”, 2012-yil, 10-etiyaz neshiri.

[4] Wikipedia, “Rosales”, websit “Wikipedia”, 2015-yil, 11-seper neshiri.