باش بەت > گىياھنامە > لالەزاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ناملىرى
25ئىيۇل

لالەزاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ناملىرى

لالەزاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ناملىرى

郁金香种类及其名称

ئاپتورى: بوستاني

مەنبەلەرگە قارىغاندا، لالەزاتلىرى ئوتتۇرا دېڭىز ۋە ئوتتۇرا ئاسىيا رايونلىرىغا مەرگەزلىك تارقالغان بولۇپ، دۇنيا بويىچە 150 خىل ئەتراپىدا لالەزاتى بار ئىكەن. ئوتتۇرا ئاسىيا، تەبىئى لالەزاتلىرى تارقالغان رايونلارنىڭ بىرى. مەنبەلەرگە قارىغاندا، ئوتتۇرا ئاسىياغا تارقالغان تەبىئى لالەزاتلىرى 65 خىلغا يېتىدىكەن. جۇڭگودا 18 خىل لالەزاتى خاتىرلەنگەن بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىغا تارقالغان زاتى 12 خىل. مەزگۇر ئەسەردە، مەنبەلەردىن تېپىلغان 80 خىل لالەزاتلىرى جەمتەر (ئىستاتىستىكا) قىلىندى. ھەمدە ئۇلارنىڭ لاتىنچە، ئۇيغۇرچە، ئۆزبەكچە ۋە خەنزۇچە ناملىرى كۆرسىتىلدى. ئۇيغۇرچە ناملىرى بولسا، « بوستانينىڭ گىياھزات ناملىرىنى ئاتاش ۋە يېزىش قائىدىسى »دە دىيىلگەن گىياھزات ناملىرىنى يېزىشتىكى ئىككى خىل لايىھەنىڭ 1- لايىھەسى بويىچە ئاتالدى ھەم يېزىلدى. بۇنىڭدىن بۇرۇن، رەھمىتۇللا ئادىللا ئاپتورلىقىدا يېزىلغان، «ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە شىنجاڭغا تارقالغان لالەرۇقزاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ئاتىلىشى» ناملىق ئەسەردىكى لالە زاتلىرىنىڭ نامى، «بوستانينىڭ گىياھزات ناملىرىنى ئاتاش ۋە يېزىش قائىدىسى »دە دىيىلگەن گىياھزات ناملىرىنى يېزىشتىكى 2- لايىھەسى بويىچە ئاتالغان ھەم يېزىلغان ئىدى. ئاپتور، بۇ ئىككى خىل لايىھەنىڭ ئىچىدىكى 1- خىل لايىھەنى ئىلمىي، قولايلىق دەپ قارايدۇ. شۇڭا، ئەسەردىن پايدىلىنشقا توغرى كەلسە، مەزگۇر ئەسەردىكى لالە زاتلىرىنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى (1- لايىھە بويىچە ئاتالغان ھەم يېزىلغانلىرى)نى ئاساس قىلىشىڭىزلارنى ئۈمۈت قىلىمەن. مەزگۇر ئەسەردە ئاق قالغان يەرلەردىكى ناملىرىنى تاپالمىدىم. بىلىدىغانلار بولسا، قوشۇمچە ئەسەر يېزىپ، «ئاكادېمىيە» تورىدا نەشىر قىلىشىنى ئۈمۈت قىلمەن.

1-جەدۋەل: بىر قىسىم لالەزاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە، لاتىنچە، خەنزۇچە ۋە ئۆزبەكچە ناملىرى

ئۇيغۇرچە مەنبەلەردىكى نامى

ئۆزبەكچە نامى

بوستاني ئۇيغۇرچە نامى

خەنزۇچە نامى

لاتىنچەنامى

NO

قاغا تىرنىقى ئۇرۇقدىشى8.

تۇلپانگۈل ئۇرۇقدىشى10

لالە ئۇرۇقدىشى

لالەرۇق

郁金香属

Tulipa L.

 

 

ئەجەم لالە

لالە مەشھورى

 

T.praestans Hoog

  1.  

 

ئانتىقە لالە

لالە داڭلىقى

 

T.subpraestans Vved.

  1.  

 

ئەفراسىياپ لالەسى

لالە ماكسىموۋى

 

T.macsimowiczii Regel

  1.  

 

بالقاش لالەسى

لالە بەھمەنى

 

T.behmiana Regel

  1.  

 

بەش بەرگ لالە

لالە بەشبەرگى

 

T.subquinqefolia Vved.

  1.  

 

بىبەرىستان لالەسى

لالە بىبەرى

 

T.biebersteniana schult

  1.  

 

بورشوۋ لالەسى

لالە بورشوۋى

 

T.borszczowii (Regel)

  1.  

 

بۇتكوۋ لالەسى

لالە بوتكوۋى

 

T.butkovii Z.Botsch

  1.  

 

ۋىۋېدېنىسكى لالەسى

لالە ۋىۋەدى

 

T.Vvedenslyi Botsch

  1.  

 

دىبەند لالە

لالە مىكەلى

 

T.micheliana Hoog

  1.  

 

جاۋغازا لالە

لالە فەرغانى

 

T.ferganica Vved.

  1.  

 

جاۋقاسىن لالە

لالە لېھمانى

 

T.lehmanniana Merckl

  1.  

 

جۇڭغار لالەسى

لالە ئالاتاۋى

 

T.brachystemon Regel

  1.  

 

زىنائىدا لالەسى

لالە زەينىدى

 

T.zenaidae Vved.

  1.  

 

زىغىربەرگ لالە

لالە ۋىلسونى

 

T.wilsoniana Hoog

  1.  

 

كورشىنسكى لالەسى

لالە كورشىنكى

 

T.korshinskyi Vved.

  1.  

 

كورولكوۋ لالەسى

لالە كورولكوۋى

 

T.Korolkovii Regel

  1.  

 

كۇشكا لالەسى

لالە كۇشكېنى

 

T.Kuschkensis B.Fedtsch.

  1.  

 

موغۇلتاغ لالەسى

لالە موغۇلتاغى

 

T.mogoltavica M.Pop.et Vved.

  1.  

 

نېستىروۋا لالەسى

لالە نىسرۇۋى

 

T.neustruevae Pobed.

  1.  

 

نۇروتا لالەسى

لالە ئافىنى

 

T.affinis Z.Botsch.

  1.  

 

ئالاي لالەسى

لالە ئالايتاغى

 

T.subbiflora Vved.

  1.  

 

ئامانقوتان لالەسى

لالە فوستېرى

 

T.fosteriana Irv.

  1.  

 

ئوستروۋىسكى لالەسى

لالە ئوستروۋى

 

T.ostrovskiana Regel

  1.  

 

ئاق لالە

لالە ئاقگۈلى

 

T.orithyioides Vved.

  1.  

 

ئاھاكتاش لالەسى

لالە سوزۇقى

 

T.prolongata Vved.

  1.  

 

پۇشتى لالە

لالە رۇخسائى

 

T.rosea Vved.

  1.  

 

رېگىل لالەسى

لالە رېگىلى

 

T.regelii Krassn.

  1.  

 

سارىباي لالەسى

لالە چىمتاغى

 

T.platystemon Vved.

  1.  

 

ساختا قوشگۈل لالە

لالە ناجۈپگۈلى

 

T.bifloriformis Vved.

  1.  

 

سۇرخان لالەسى

لالە لانتائى

 

T.lanata Regel

  1.  

 

سوغىد لالەسى

لالە سوغدىيانى

 

T.sogdiana Bunge

  1.  

 

تەڭسىز بەرگ لالە

لالە ئەنسوفى

 

T.anisophulla Vved.

  1.  

 

تىك لالە

لالە تىكغولى

 

T.ansdroma Z. Botsch.

  1.  

 

تۇبىرگىن لالەسى

لالە تۇبىرنى

 

T.tuberiniana Hoog.

  1.  

 

تۈركىستان لالەسى

لالە تۈركىستانى

 

T.turkestanica Regel

  1.  

 

تۈركمەن لالەسى

لالە تۈركمەنى

 

T.turkomanica B.Fedtsch.

  1.  

 

ئۇلۇغ لالە

لالە بويلىقى

 

T. ingens Hoog

  1.  

 

خۇگ لالەسى

لالە خوگى

 

T.Hoogiana B. fedtsch.

  1.  

 

چىپار لالە

لالە  چىپارى

 

T.dubia Vved.

  1.  

 

چار بەرگ لالە

لالە تۆتبەرگى

 

T.tetraphulla Regel

  1.  

 

چىل لالەسى

لالە قوشغولى

 

T.binutans Vved.

  1.  

 

چۆلبايىر لالەسى

لالە كارىنى

 

T.carinata Vved.

  1.  

 

شالپاڭ بەرگ لالە

لالە ئوزوپى

 

T.orthopoda Vved.

  1.  

 

يايلاۋ لالەسى

لالە باياۋانى

 

T.dasystemoides Vved.

  1.  

 

ئۆزبېكىستان لالەسى

لالە ئۆزبېكى

 

T.uzbekistanika Z.Botsch.et Scharipov

  1.  

 

قىزىل لالە

لالە گىرېگى

 

T.greigii Regel

  1.  

 

قويا لالەسى

لالە تاردائى

 

T.tarda Stapf.

  1.  

 

قۇيانكۆز لالە

لالە ئالبېرتى

 

T.alberti Regel

  1.  

 

قوشگۈل لالە

لالە قوشگۈلى

 

T.biflora Pall.

  1.  

 

ھىسار لالەسى

لالە ھىسارى

 

T.hissarica M.wt Vved.

  1.  

يۇمشاق تۈكلۈك قاغا تىرنىقى8

تۈكلۈك تۇلپانگۈل10

لالەسى بۇزې

لالە مويلىقى

柔毛郁金香

T.buhseana Baiss

  1.  

ئىلى قاغا تىرنىقى8

ئىلى تۇلپانگۈلى10

ئىلى لالەسى

لالە ئىلى

伊利郁金香

T.ilensis Regel

  1.  

ئالتاي قاغا تىرنىقى8

ئالتاي تۇلپانگۈلى11

ئالتاي لالەسى

لالە ئالتايى

阿尔泰郁金香

T.altaica Pall.et Spreng

  1.  

 

سارغىش لالە

لالە چۆلتاغى

毛柔郁金香

T.dasystemon (Regel) Regel

  1.  

جۇڭغار قاغا تىرنىقى8

جۇڭغارىيە تۇلپانگۈلى، يۇمشاق تۈكلۈك تۇلپانگۈل10

شرېنىك لالە

لالە شىرېنكى

准格尔郁金香

T.schrenkii Regel

  1.  

ساڭگىلىما غۇنچىلىق قاغا تىرنىقى8

ساڭگىلىما غۇنچىلىق تۇلپانگۈل10

ئېگىك لالە

لالە ئەگىرى

垂蕾郁金香

T.patens Agardh.et Schult.

  1.  

يەككە گۈللۈك قاغا تىرنىقى8

خاس تۇلپانگۈل10

يەككە گۈل لالە

لالە تاقگۈلى

单花郁金香

T.uniflora (L.) Boss.

  1.  

كەچ گۈللەيدىغان قاغا تىرنىقى8

كەچ گۈللۈك تۇلپانگۈل10

قىر لالەسى

لالە كولپاكوۋى

迟花郁金香

T.kolpakowskiana Regel

  1.  

ھەر خىل يوپۇرماقلىق قاغا تىرنىقى8

غەيرىي يوپۇرماقلىق تۇلپانگۈل10

تۈرلى بەرگ لالە

لالە خىلبەرگى

异叶郁金香

T.heterophulla (Regel) Baker

  1.  

ھەر خىل گۈلتاجىلىق قاغا تىرنىقى8

ھەر خىل گۈل تاجىلىق تۇلپانگۈل10

تارباغاتاي لالەسى

لالە ھەتروپى

异辩郁金香

T.heteropetala Ledeb.

  1.  

تەڭرىتاغ قاغا تىرنىقى8

تەڭرىتاغ تۇلپانگۈلى10

تىيانشان لالەسى

لالە تەڭرىتاغى

天山郁金香

T.tianschanica Regel

  1.  

شىنجاڭ قاغا تىرنىقى8

شىنجاڭ تۇلپانگۈلى10

 

لالە شىنجاڭى

新疆郁金香

T.sinkiangensis Z.M.mao

  1.  

 

 

لالە بۇرۇتى

 

T.aristata

  1.  

مۇندۇلاق، ئىلى قاغا تىنىقى10

 

لالە يىمىشى

老鸦辧

T.edulis

  1.  

تۇلپانگۈل10

 

لالە گەسنەرى

郁金香

T.gesneriana

  1.  

 

 

لالە ئۇچلۇقى

锐尖郁金香

T.acuminata

  1.  

 

 

لالە ئاۋۇسترالى

南方郁金香

T.australis

  1.  

 

 

لالە كۇلسىيانى

克鲁斯氏郁金香

T.clusiana

  1.  

 

 

لالە ئەكلەرى

艾赫勒氏郁金香

T.eichleri

  1.  

 

 

لالە فەستەرى

福斯特氏郁金香

T.festeriana

  1.  

گرېيگىي تۇلپانگۈلى10

 

لالە گرېگى

格雷格氏郁金香

T.greigi

  1.  

 

 

لالە ھىگېرى

黑格尔氏郁金香

T.hageri

  1.  

كوفمان تۇلپانگۈلى10

 

لالە كوفمانى

考夫曼氏郁金香

T. kaufmanniana

  1.  

 

 

لالە زىقبەرگى

线叶郁金香

T.linifolia

  1.  

 

 

لالە كۆزلىكى

日眼郁金香

T.oculussolis

  1.  

 

 

لالە كۆكلەمى

早发郁金香

T.praecox

  1.  

 

 

لالە ستەللى

星郁金香

T.stellata

  1.  

 

 

لالە خۇشبۇيى

香郁金香

T.suaveolens

  1.  

ئورمان تۇلپانگۈلى10

 

لالە ئالۋايى

林生郁金香

T.sylvestris

  1.  

 

 

 

 

 

  1.  

 

مەنبە ئەسەرلەر

1. رەھمەتۇللا ئادىللا، ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە شىنجاڭغا تارقالغان لالەرۇق زاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ئاتىلىشى، قۇرغاق رايونلار تەتقىقاتى، 2009-يىللىق 3-سان.

2. بوستاني، گىياھئىلە ناملىرىنى ئۇيغۇرچە قويۇش ۋە يېزىش قائىدىسى، «../» ياكى «ئاكادېمىيە تور بېكىتى»، 2012-يىل 7-ئاي نەشىرى.

3. بوستاني، گىياھرۇق ناملىرىنى ئۇيغۇرچە قويۇش ۋە يېزىش قائىدىسى، «../» ياكى «ئاكادېمىيە تور بېكىتى»، 2012-يىل 7-ئاي نەشىرى.

4. بوستاني، تاكسون ناملىرى، «../» ياكى  «ئاكادېمىيە تور بېكىتى»، 2012-يىل،7-ئاي نەشىرى.  

5. رەھمەتۇللا ئادىللا،تاكسون ناملىرى بويىچە گىياھ ناملىرىنى ئۇيغۇرچە ئاتاش ۋە يېزىشتىكى پىرىنسىپ-قائىدىلە توغرىسىدا ئىزدىنىش، قۇرغاق رايونلار جۇغراپىيەسى، 2011-يىللىق 1-سان.

6. مىجىت باۋۇدۇن، مىجىت خۇدا بەردى قاتارلىقلار، «گىياھلارنىڭ ئۇيغۇرچە ئىسىملىرىنى ئۆلچەملەشتۈرۈش توغرىسىدا ئىزدىنىش» ماۋزولۇق ماقالە توغرىسىدا، قۇرغاق رايونلار تەتقىقاتى 2010-يىللىق 2-سان.

7. «فلورا شىنجاڭ»نى تەھرىرلەش كومىتىتى، «فلورا شىنجاڭ» 6-توم، شىنجاڭ پەن تېخنىكا سەھىيە نەشىرىياتى،1996-يىل.

8. مىجىت خۇدابەردى، شىنجاڭ يوقۇرى دەرىجىلىك ئۆسۈملۈكلىرى ۋە ئۇلارنىڭ جۇغراپىيەلىك تارقىلىشى، شىنجاڭ خەلق نەشىرىياتى،1983-يىل.

9. ياسىن ھازىت،شىنجاڭ ئۆسۈملۈكلىرىنى ئېنىقلاش ئاچقۇچى، شىنجاڭ پەن-تېخنىكا سەھىيە نەشىرىياتى،1992-يىل.

10. ئالاۋىدىن ئابدۇرېھىم، خەنزۇچە-ئۇيغۇرچە ئۆسۈملۈك لوغىتى، قەشقەر ئۇيغۇر نەشىرىياتى،2006-يىل.

11. ئا. شەرىپوۋ، ي. پاراتوۋ، لالىلەر، ئۆزبېكىستان مىللى ئېنسىكلوپودىيەسى، دۆۋلەت ئىلمىي نەشىرىياتى،تاشكەنىت،1997-يىل(رۇسچە نەشىرى).

12. بوستاني، «ياۋا ئوتلارنى ئوتاپ»، «لالىلەرنى» قوغداپ قالايلى، «../» ياكى  «ئاكادېمىيە تور بېكىتى»، 2012-يىل،7-ئاي نەشىرى. 

13.  ئا.ر. جىمسارى، «ئىنكار ماقالە»دە جاۋاپسىز قالغان مەسىلىلەرگە 15 سۇئال، قۇرغاق رايونلار جۇغراپىيەسى، 2011-يىل،2-سان.

 14. بوستانى، لالىلەر توغرىسىدا قىسقىچە بايان،«../» ياكى «ئاكادېمىيە تور بېكىتى»، 2012-يىل 7-ئاي نەشىرى.

15. ر. ئا.جىمسارى، «ئىنكار ماقالە» دە جاۋاپسىز قالغان مەسىلىلەرگە 15 سۇئال، قۇرغاق رايونلار جۇغراپىيەسى،2011-يىللىق 2-سان

16. 关克俭、陆定安 编,英拉汉植物名称,科学出版社。1979年第二版

يازما ئاپتورى: ئارجىم
يازما يوللانغان ۋاقىت: 2012-يىلى 07-ئاينىڭ 25-كۈنى
يازما ئاۋاتلىقى: 673 قېتىم كۆرۈلدى
يازما ئادرېسى: ../?p=1700
بارلىق ھوقۇق ئاكادېمىيە تور بېكىتىگە غا تەۋە! رۇخسەتسىز قالايمىقان كۆچۈرۈپ ئىشلەتمەڭ!

مەزكۇر يازمىغا تېخى باھا يېزىلمىدى

باھا يېزىشىڭىزنى قارشى ئالىمىز