باش بەت > تىل ۋە يېزىق, گىياھنامە > شىنجاڭدا بايقالغان ئۆرۈك زاتلىرى
22نويابىر

شىنجاڭدا بايقالغان ئۆرۈك زاتلىرى

شىنجاڭدا بايقالغان ئۆرۈك زاتلىرى

新疆分布的杏属物种 

جىمسارى 

بايان ئاۋۋال

ئاكادېمىيە تورىنىڭ 2012-يىل 21-نويابىر سانىدا، «ئۆرۈكرۇق زاتلىرى» ناملىق ئەسەر نەشىر قىلىنغان. ئۇنىڭدا، ئۆرۈكرۇقنىڭ نەسەپ تەۋەلىكى ۋە دۇنيا بويىچە بايقالغان زاتلىرى كۆرسۈتۈلگەن. ئەندى مەزگۇر ئەسەردە، بۇرادەرلەرنىڭ پايدىلىنىشى ئۈچۈن، ئۆرۈكرۇقنىڭ شىنجاڭدا تارقالغان زاتلىرى بىلەن شاخزاتلىرى ھەم ئۇلارنىڭ ناملىرى كۆرسۈتۈلدى.

1. شىنجاڭدا ئۇچرايدىغان  ئۆرۈكرۇق زاتلىرى

شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايۇنىنىڭ ئۆزگىچە تەبىئي جۇغراپىيلىك ئورنى ۋە شۇنىڭغا مۇناسىپ بولغان تەبىئي شارائىتى ، ئۆرۈكرۇق زاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ سورتلىرىنىڭ كۆكلەپ ياشىشىغا مۇۋاپىق كېلىدۇ. شۇڭا، مەنبەلەردە، شىنجاڭدا تارقالغان ئۆرۈكرۇققا تەۋە زاتتىن ئۈچى، شاخزاتتىن  44 ى بارلىقى خاتىرلەنگەن. تۆۋەندە، ئۆرۈكرۇقنىڭ شىنجاڭدا ئۇچرايدىغان 3 زاتى، 44 شاخزاتى ھەمدە، ئۇلارنىڭ لاتىنچە، خەنزۇچە، ئۇيغۇرچە ناملىرى كۆرسىتىلدى.

1-جەدىۋەل:  شىنجاڭدا تارقالغان ئۆرۈكرۇق زاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ،لاتىنچە،خەنزۇچە ئاتىلىشى

                      خەنزۇچە نامى

لاتىنچە نامى

ئۇيغۇرچە نامى

تەرتىپى

普通杏

Armeniaca vulgaris Lam.[6]

ئۆرۈك ۋۇلگارى

1-

大似光杏

李光杏

Armeniaca vulgaris f. macroglabriuscula L. Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا تاقىرى

1

大梨杏

A. v. f . macropyriformis L. Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا چوڭى

2

大扁圆红杏

A. v. f. macrooblata Z. Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا ياپىلاقى

3

大圆杏

A. v. f. macrorotudata L. Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا يۇمۇلاقى

4

裂果杏

A.v. f. fissilis L . Wang et D.F. Cui forma now.

ئۆرۈك ۋولگا يېرىقى

5

半粘核似光杏

A.v. f. macroadnera L . Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگاشىرنەئى

6

大粘核杏

A. v. f. macroadnata L . Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا شىلىمشىقى

7

大半粘核杏

A. v. f. semiadnata L. Wang et D . F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا سېمىيانى

8

纺锤杏

A. v. f. fusiformis L .Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا ئۇرچۇقى

9

霍城野杏

A. v. f. huochengensis Z. Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا قورغاسى

10

大黄杏

A. v. f. citrea Z. Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا سىترى

11

大绵杏

A. v. f. macrocarnos L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا ئەتلىكى

12

粘核似光杏

A. v. f. aggiutinata L.Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئاگۇتى

13

毛杏

A. v. f. hebecarpa L.Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا مويلىقى

14

半离核杏

A. v. f. semiapodrupa L.Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئاجراقى

15

甜仁杏

A. v. f. glycyosma L . Wang et D . F . Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا تاتلىقى

16

桃花杏

A . v. f. persica Z. Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا فارىسى

17

小叶杏

A . v. f. microfolia Z .Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئۇششاقى

18

小叶黄杏

A. v. f.fulvida L.Wang et D . F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا سارى

19

露根杏

A. v. f. armeniaca Z. Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئەرمەنى

20

红(树)皮杏

A. v. f. erythrocaulis L. Wang et D.F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا قىزىلى

21

离核似光杏

A. v. f. apodrupa L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئاپرۇپى

22

橙黄杏

A. v. f. aurantica L.Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئاۋرانتى

23

细肉橙黄杏

A. v. f. auraria L.Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئاۋرارى

24

黄绵杏

A. v. f .chrysocarpa L.Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا سارقۇمى

25

小黄杏

A. v. f. microcarpa L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا خەشىكى

26

大叶杏

A. v. f. macrophylla L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋولگا فۇللى

27

歪尖黄杏

A. v. f. anisoacuta L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ساركۇتى

28

无吐布拉克杏

A. v. f. uatunblakansis Z. Xu forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئۇتۇنبۇلاقى

29

鲜黄杏

A. v. f. flarers L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا فلارى

30

黄绿杏

A. v. f. chlorochrysa L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ساركۆكى

31

鸡心杏

A. v. f. cordata L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا يۈرەكچى

32

偏心杏

A. v. f. anisocordata L.Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا قىيسىقى

33

浅沟杏

A. v. f. satural-obscurus L . Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا جىجىقى

34

野黄圆杏

A. v. f. citrina L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ياۋاسارى

35

橘红杏

A. v. f. rubro-lutea L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا رۇبرى

36

野白杏

A. v. f. alba L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا ئېقى

37

扁圆杏

A. v. f. oblata L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا يېسى

38

小裂果杏

A. v. f. fissa L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا فىسسى

39

短椭圆杏

A. v. f. brevielliptica L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا سوقىسى

40

水蜜杏

A. v. f. malacoidis L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا سۇلۇقى

41

甜心杏

A. v. f. glycycarpa L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا شېرىنى

42

宽卵杏

A. v. f. laliovata L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا لاۋاتى

43

黄圆杏

A. v. f. xanthochromus L. Wang et D. F. Cui forma nov.

ئۆرۈك ۋۇلگا سارى

44

西伯利亚杏

A. sibirica (L.) Lam.[6]

ئۆرۈك سىبىرى

2-

紫杏

A. dasycarpa (Ehrh.) Borkh

ئۆرۈك سۆسۈنى

3-

 

2. ئۆرۈكرۇقنىڭ ياۋائىي زاتلىرى

رايونىمىزنىڭ ئىلى قازاق ئاپتونۇم ئوبلاستى تەۋەسىدىكى تەڭرىتاغ، بارلۇقتاغ قاپتاللىرىدا ئۆرۈكلەرنىڭ ياشىشىغا ماس كېلىدىغان شارائىت يارىتىلغان. شۇڭا، بۇ يەرلەردە كۆپلىگەن ياۋائىي ئۆرۈك زاتلىرى بايقالدى. مەنبەلەردىن جەمتەر قىلىشىمچە، شىنجاڭدا بايقالغان ئۆرۈكرۇق ياۋايى زاتلىرى 47 خىلغا يېتىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە، 3 خىلى زات، 44 خىلى شاخزات بولىدۇ. بۇلارنىڭ ناملىرىنى 1- جەدۋەلدىن كۆرۈڭ.

بايان ئاخىر

يۇقىرىدا  دىيىلگەن مەزمۇنلارنى يىغىنچاقلىساق، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىمىزغا تارقالغان ئۆرۈكرۇق زاتلىرى 3 خىل بولۇپ، ئۇلار، ئۆرۈك ۋۇلگارى، ئۆرۈك سىبىرى ۋە ئۆرۈك سۆسۈنىدىن ئىبارەت. مەزگۇر ئەسەردە كۆرسۈتۈلگەندەك، رايونىمىزدا ئۆرۈك شاخزاتىدىن يەنە 44 خىلى بار. بۇلارنىڭ مۇتلەق كۆپ ساندىكىسى، ئۆرۈك ۋۇلگارى زاتىنىڭ شاخزاتلىرىدىن ئىبارەت. ئەندى بەزى مەنبەلەردە، شىنجاڭدا ئۆستۈرىلىۋاتقان ئۆرۈك سورتلىرى 65 خىل دىيىلگەن، بەزى مەنبەلەردە 200 خىلدىن ئاشىدۇ دىيىلگەن. ئەمما، بۇلارنىڭ لاتىنچە، ئۇيغۇرچە ناملىرىنى مەن ئۇچرۇتۇپ باقمىدىم. خەنزۇچە يازىلغان ناملارنى كۆردۈم، بۇلار، ئۇيغۇرچە ناملىرى ئاساسىدا بۇزۇپ ئاتالغان. بۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە توغرىسى قانداق ئاتىلىدۇ دىگەن مەسىلدە، تېخى ئىزدىنىپ باقمىدىم. مەيلى قانداق بولۇشىدىن قەتئى نەزەر، رايونىمىزدىكى كۆپلىگەن ئۆرۈك سورتلىرى، ئەنە شۇ يوقۇرىدا تىلغا ئالىنغان 3 خىل ئۆرۈك زاتى ھەم 44 خىل شاخزاتى ئاساسىدا يېتىشتۈرۈلگەن بولۇشى مۇمكىن.

ئاخىرىدا، مۇھىم ئەسكەرتىشكە تىگىشلىك بىر مەسىلە شۇكى، شىنجاڭدا تارقالغان ئۆرۈكرۇق زاتلىرى ۋە شاخزاتلىرى قەيەرلەرگە تارقالغانلىقى، ئۆرۈك سورتلىرى بىلەن قانداق باغلىنىشلىقى بارلىقى توغرىسىدا ئىزدىنىپ بېقىش تولىمۇ زۆرۆر. ھەمدە، شىنجاڭدا ھازىر قانچە خىل ئۆرۈك سورتلىرى بارلىقى، ئۇلارنىڭ لاتىنچە، خەنزۇچە ۋە ئۇيغۇرچە ناملىرىنىڭ قانداقلىغىنى ئېنىقلاپ چىقىش زۆرۆر.

يازما ئاپتورى: ئارجىم
يازما يوللانغان ۋاقىت: 2013-يىلى 11-ئاينىڭ 22-كۈنى
يازما ئاۋاتلىقى: 387 قېتىم كۆرۈلدى
يازما ئادرېسى: ../?p=3555
بارلىق ھوقۇق ئاكادېمىيە تور بېكىتىگە غا تەۋە! رۇخسەتسىز قالايمىقان كۆچۈرۈپ ئىشلەتمەڭ!

بىر پارچە باھا يېزىلدى

  1. Its excellent as your other blog posts : D, regards for posting . ”It takes less time to do things right than to explain why you did it wrong.“ by Henry Wadsworth Longfellow.

باھا يېزىشىڭىزنى قارشى ئالىمىز