ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ئەزىزلەر. دۆلىتىمىز بىلەن دىيارىمىزنىڭ سودا ۋە باشقا جەھەتتىكى ئالاقىسىنىڭ كۈچىيىشىگە ئەگىشىپ، تۈركىيەگە خىزمەت، ساياھەت ۋە ئۆگىنىش ئۈچۈن كېلىدىغانلارنىڭ سانى ئۆزلۈكسىز ئاشماقتا، شۇنداقلا تۈركچە ئۆگىنىدىغانلارنىڭ سانى بارغانسىرى ئاچماقتا. مەزكۇر ئەپ تۈركچە ئۆگىنىۋاتقان ياكى ئۆگىنىش ئارزۇسىدا يۈرگەن ۋە ياكى تۈركىيەگە ساياھەتكە كېلىپ ئاددى شەكىلدە تۈركچە ئ‍ۆگىنىشى زۆرۈر بولغانلارغا ياخشى قورال بولغۇسى.

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ئەزىزلەر. سىلەر بىلگەن «ئۇيغۇربەگ» بۇ ئىسىمنى 2005-يىلىدىن بىرى كەمىنە مۇھەممەتئەلى بەزىدە تەخەللۇس، بەزىدە تورنام قىلىپ ئىشلىتىپ كەلگەن. 2005-يىلىدىن 2012-يىلىغىچە بولغان مەزگىلدە بىر قىسىم مەتبۇئاتلاردا(مەسىلەن:«كومپىيۇتېر ۋە تۇرمۇش»، «شىنجاڭ مەدەنىيىتى») قاتارلىق مەتبۇئاتلاردا بېسىلغان كىچىك يازمىلىرىمدا مۇشۇ تەخەللۇسنى ئىشلەتكەن، 2009-يىلىدىن باشلاپ «ئۇيغۇربەگ» نامىدا بلوگ ئېچىپ، ئىزچىل داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن ئىدىم…

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم. مەزكۇر ئەپ 2011-يىلى، 2012-يىلى ئۇيغۇرچە ئون نادىر بلوگلارنىڭ بىرى بولغان ئۇيغۇربەگ تور تۇرايىنىڭ بلوگ ئەپى بولۇپ، مەزكۇر ئەپ ئارقىلىق ئ‍ۇيغۇربەگ تور تۇرايىغا يوللانغان ئەڭ يېڭى يازمىلارنى ئايفون ۋە ئايپەددە بىلەن تىز ۋە ئەڭ قولاي ئۇسۇلدا ئېرىشەلەيسىز.

شېئىرغا ئىشتىياق باغلىغان چاغلىرىم تولۇق ئوتتۇرا ۋاقىتلىرىم بولسا كېرەك، ھەر كۈنى بىر كىچىك بولسىمۇ بار بولغان خاتىرەمگە ئۆزۈم بىلگەن پەدىدە شېئىر يېزىپ باقىتىم. يازغان شېئىرلىرىمنى توپلاپ بىر قانچە خاتىرىنىمۇ توشقۇزغان. شۇنداقلا، بىر مۇنچە شېئىرلىرىمنى ئاقسالىق قىلىپ، «تەڭرىتاغ»، «تارىم» دېگەندەك چوڭ – چوڭ ژۇرناللارغا ئەۋەتىپ يۈرگەن. ئىچىدە بىر تال شېئىرىمنىڭ ئېزىپ قېلىپ «ئاقسۇ ژۇرنىلى»دا ئېلان قىلىنغانلىقىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، قالغان شېئىرلار شۇ پېتى يوقاپ كەتتى. ئۇ شېئىرلارنى ھازىر ئوقۇسام ئۆزەممۇ كۈلىمەن، خۇددى تۆۋەندىكى بىر قانچە شېئىرنى سىلەر ئوقۇساڭلارمۇ كۈلگەندەك…

ئىستانبۇلغا كېلىشدىن بۇرۇن، تۈركچە ئەدەبىي ئەسەرلەردىن ئىستانبۇلغا ئائىت پارچىلارنى تېپىپ ئوقۇشقا، بۇ ئارقىلىق مەن بارماقچى بولغان بۇ گۈزەل شەھەر ھەققىدە كۆپلىگەن ئۇچۇرلارغا ئىگە بولۇشقا تىرىشاتتىم. گەرچە، بۇرۇن ماڭا يادا بولۇپ كەتكەن بىر مۇنچە تۈركچە ناخشىلاردىن ئىستانبۇل دېگەن گەپلەرنى ئاڭلىغان بولساممۇ، لېكىن بۇ سۆزگە ئانچە ئىرەڭشىپ كەتمەپتىكەنمەن، كېيىن بىلسەم، ئاشۇ ناخشىلار ئەسلى شۇ بىر «ئىستانبۇل» سۆزى بىلەن ماڭا نۇرغۇن ھېكايىلەرنى سۆزلەپ بېرىۋاتقان ئىكەن.

بۇرۇن سورۇنغا ئۇدۇل كەلگەن نەرسىنى يوللاۋېرەتتىم، باشقىلار يوللىغان نەرسىنى تېمىسىنىمۇ ئوقۇماي تارقىتاتتىم، ھازىر سورۇنغا بىر نېمە يوللاي دەپ بىر نېمىلەرنى قىلىۋېتىپ تۇيۇقسىز يالتىيىۋالىدىغان ۋە ياكى يوللاپ بولغان نەرسىنى تۇيۇقسىز ئۆچىرىۋاتىدىغان، خەق يوللىغان نەرسىنى كۆڭلۈم ۋە كۆزۈمدىن ئۆتكۈزۈپ بولۇپ تارقىتىدىغان بولۇپ قاپتىمەن.

ھازىر دۇنيا مىقياسىدا ئۆمۈرلۈك ئۆگىنىش دېگەن شۇئار ھەممىلا يەرگە يېيىلىپ كەتتى، ئۇنىڭدىن باشقا ئېنتېرنېتنىڭ ۋە كۆچمە ئۈسكۈنىلەرنىڭ تەرەققىي قىلىشى بىلەن ھەر يەردە ئۆگىنىش شۇئارىمۇ قوزغۇلۇپ ھەمدە مۇھىتلار ھازىرلىنىپ، خالىغان ۋاقىتتا ۋە خالىغان ۋاقىتتا ئۆگىنىشدەك قولاي شارائىتلار تەييارلاندى، قىسقىسى مەنمۇ ئۆزلۈكىمدىن iOS ئۆگىنىشنى باشلىۋەتكەن(ماۋۇ يېڭىلىق ھەققىدە پات يېقىندا يوللىنىدىغان «ئۇيغۇربەگنىڭ iOS پروگراممېرلىقى چۈشى» ناملىق يازمىدا تەپسىلىي توختالغۇسىمەن) ۋاقتىمدىن بىرى، بۇ تور بېكەتلەردىن ئىنتايىن ياخشى پايدىلاندىم. نۆۋەتتە، مەن ئۆزۈم ياخشى دەپ قارىغان بىر قانچە تور دەرسخانىلىرىنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتىمەن.

ئىستانبۇلغا كېلىشتىن بۇرۇن، تۈركىيەنىڭ كىنو-تىياتىرلىرىنى تولىمۇ قىزىقىپ كۆرەتتىم، گەرچە، كىنو-تىياتىرلارنىڭ ھەقىقىي تۇرمۇشنىڭ ئۆزى بولمىسىمۇ، تۇرمۇشتىن ئۆرنەك ئېلىپ ئىشلىنىدۇ دەپ قارايدىغانلا بولغاچقا، شۇ كىنونىڭ كۆرۈنۈشلىرىدىن تۈركىيە ھەققىدە ئازراق بولسىمۇ مەلۇماتلارغا ئېرىشىشنى ئۈمىد قىلاتتىم. ئىستانبۇلغا كەلگەندىن كېيىن، ئەينى چاغدا كىنولاردىن كۆرگەن كوچىلارنىڭ كۆرۈنۈشلىرىنى تونۇۋېلىشقا تىرىشتىم ھەمدە بۇ ئېكسپېدىتسىيە داۋامىدا ئىستانبۇلنىڭ كوچىلىرى ھەققىدە تېخىمۇ كۆپ تېپىشماقلارنى تېپىشقا ۋە تېخىمۇ كۆپ تېپىشماقنى كەشىپ قىلىشقا مۇۋەققەت بولدۇم…

«تۈركىيە تەسىراتلىرى»نى باشلىغاندا كاللامدا نۇرغۇن ھېكايە، نۇرغۇن سەزگۈرەشتىلەر بار ئىدى، ئەلۋەتتە، بۇ سەزگۈرەشتىلەرنىڭ بەزىلىرى تۈركىيەگە كېلىشدىن بۇرۇن يۈز بەرگەن ئىشلار تۈپەيلى قاتتىق تەسىر قىلغان بولغاچقا، تۈركىيەگە كېلىشدىن بۇرۇنقى بىر قانچە ئىشلارنى دەۋېلىشنى، شۇ ئارقىلىق تۈركىيەدىكى ھىس-تۇيغۇلىرىمنى ئىپادىلىگەندە بۇرۇنقى ئويلىرىم بىلەن سېلىشتۇرما قىلىشنى ئويلاشقان بولغاچقا، ۋەتەندىكى بىر قانچە ئىشلارنى سۆرەپ كېلىشنى ئويلاشقان ئىدىم. ئويلاپ باقسام، بۇ شەكىلدە سۆزلەپ كەلسەم، پەقەتتىن ۋەتەندىكى مەن يۇلۇققان ئىشلاردىن بىر قانچە كىتاب چىققۇدەك يازما تۆكۈلۈپ، مەنمۇ ئۇ دۇنياغا بارغۇدەك بولۇپ كەتكۈدەكمەن. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇقۇرمىنىم مەندىن ھەممە ئادەم بىلىپ كەتكەن ھېكايە ئەمەس، بەلكى تۈركىيەدىكى ھىس – تۇيغۇلىرىم كۆرۈشكە بەك قىزىققاندەك قىلىدۇ. شۇڭا، ۋەتەندىكى ئىشلارنى بۈگۈن پۈتتۈرىۋېتىپ، تۈركىيەگە كېلىشنى باشلىۋەتسەم بولغۇدەك.

ئالىي مەكتەپكە كىرگەن تۇنجى يىلى(2009-يىلى) بىزنىڭ سىنىپقا قازاقىستانلىق ئىككى سۇلۇ قىزنى بۆلۈپ قۇيۇپتىكەن، دەرس باشلىغان تۇنجى كۈنى ئۇلارنى ئۇيغۇر ئوخشايدۇ دەپ سالام بەرسەم، گېپىمنى چۈشەنمىدىمۇ ياكى باشقا سەۋەبمۇ چىرايى بىر خىل ئۆزگىرىپ كەتتى ۋە شۇ ھامان «بىز قازاقىستانلىق» دېدى خاڭسوچە. مەنمۇ شۇ ھامان «ۋاي مەنمۇ قازاقىستانلىق» دەپ قازاقچە گەپ قىلىۋىدىم، ئۇلارنىڭ كۆزى يەنە لامپۇچكىدەك پالىلداپ كەتتى. گېپىمنى چۈشەنمەپتۇ-دە بۇلار دەپ ئويلىدىم بىر غۇلجىلىق قازاق دوستۇمنىڭ قازاقىستاندىكى قازاقلارنىڭ بىر كۆپ قىسمى قازاقچە بىلمەيدۇ دېگەن سۆزىنى ئېسىمگە ئېلىپ.

تۈركىيەگە كەلگەندىن كېيىن، ۋەتەندە قالغان نۇرغۇن دوستلىرىم ئۈندىدار ئارقىلىق ماڭا سالام يوللىشىپ، ئۆزلىرىنىڭ ماڭا ئىنتايىن ھەۋەس قىلىدىغانلىقىنى، مېنىڭ ئۆزۈمنىڭ كەسپىدە تىرىشىپ نەتىجە قازىنىشىمنى تىلەيدىغانلىقلىرىنى بىلدۈردى. ئۇلارنىڭ نەزىرىدە مەن تەلەيلىك ئىدىم. بىلمىدىم، بۇ تەلەينى مەن ئۆزۈم تىرىشىپ تاپتىممۇ ۋە ياكى مەن ھەقىقەتەن «تەلەيلىك» بولغانلىقىم ئۈچۈن تۈركىيەدە ئۇقۇش پۇرسىتىگە ئېرىشتىممۇ…لېكىن، بەزى جەھەتتىن ئېيتقاندا، مەن ھەقىقەتەن تەلەيلىك ئىدىم. چۈنكى، ئىستانبۇل خۇددى ئۆزىمىزنىڭ يۇرتىدەكلا ئىدى، ھەر يەردە ئۇيغۇر، ھەر يەردە ئۇيغۇر ئاشخانىلىرى، ھەتتا ئۇيغۇر ساتىراشخانىسى، ئۇيغۇر دورا-دەرمەك دۇكىنى، ئۇيغۇر كىتاپخانىسى…بارتى، قورسىقىمىز ئاچسا دىككىدە بېرىپ، ئۇيغۇر دوستلىرىم بىلەن ئۇچرىشىپ، ئوخشاپ ئېتىلگەن لەغمەنلەرنى يەپ كېلەتتۇق.

ئەسسالامۇئەلەيكۇم، ئەزىز بلوگداشلار. بۈگۈن ئۆزۈمگە چەكسىز دەرىجىدە مەدەت بېرىش، ئىچىمدىكى ھورۇنلۇق، بوشاڭلىق، ئىرادىسىزلىكلەرگە جەڭ ئېلان قىلىش ئارقىلىق، شەخسەن ئۆزەمنىڭ تۈركىيەدە كۆرگەن-ئاڭلىغانلىرىم ھەمدە ئوقۇغانلىرىم ئاساسىدا، «تۈركىيە تەسىراتلىرى» تېمىسى ئاستىدا مىكرو يازمىلارنى يېزىشكە تىرىشماقچى بولدۇم. ئەسلى، خېلى بۇرۇنلا تۈركىيە ھەققىدىكى ماڭا چوڭقۇر تەسىر قىلغان ئىشلارنى ئەدەبىي خاتىرە شەكلىدە گۈزەل بىر تىل بىلەن يېزىپ چىقىپ كۆپچىلىك بىلەن ئورتاقلاشقۇم، بولسا ئەدەبىي ژۇرناللاردا ئېلان قىلىپ باققۇم بار ئىدى، ئەپسۇسكى، بۇ ئىشنى تاكى ھازىرغىچە سۈرۈپ كەلدىم. بەزى ئىشلارنى قىلىمەن دېگەن بىلەن، قىلىشقا باشلىغاندا كىشىدىن چەكسىز چىدامچانلىق ۋە پۈتمەس قىزغىنلىق تەلەپ قىلىدىكەن. بەزى ئىشلارنى باشلىماق تەس، بەزى ئىشلارنى باشلىغاندىن كېيىن داۋاملاشتۇرۇش تەس بولىدىكەن، قىسقىسى، مەن قىلىمەن دېگەن ئىشنى قىلمىغۇچە بولدى قىمايدىغان بىرى بولغىنىم بىلەن، «تۈركىيە تەسىراتلىرى»نى يېزىشقا ھېچ بىر بېلىمنى چىڭ باغلاپ بولالمىدىم.