‘تىل ۋە يېزىق’ 分类下的所有文章
2013ئىيۇل29

گىيامىقياستا قانچە قەبىلە بار؟

Giyamicyasta canqe cebile bar? 植物界有多少门? Jimsary bayanavval “Academiye.com”  torida, Uygurqe “Giyamicyas” digen termin bar. termin, henzuqe 术语 digen menisci bar. terminni, biz atalgu dep collanip kelivatimiz. Atalgu digen swzge cariganda, termin dep atax enic, ihqam hem has isim swz bolidu. Giyah, bizge …

2013ئىيۇل29

ئەركەك ھورمون

Erkek hormon (雄性激素) Jimsary   Jinisi hormonlar, erke hormone ve qixihormon dep ayrilidiken. Erkek hormon, erlerni copal, cattic cilidiken, bu hormunnin’ kvqide, avazi yogirax, sacal-burut qicix, buguzmuneki bolux hadisesi bolidiken. Qixihormon, ayallarni mulayim latapetlik cilidiken. Bu hormonnin’ kvqi bilen, ayallarnin’ kassa ve kwksi yugiraydiken. Dimek, Adem …

2013ئىيۇل28

ھورمون قانداق بايقالغان؟

Hormon candac baycalgan? 荷尔蒙是怎样发现的? Jimsary 1. hormonlar candac baycalgan? Menbelerdin biliximqe, fransiyelik Barnard isimlik kixi, herhil hayvanlar axcazan suyucini tetcic cilip, jigerde kwphil sirlik ictidarnin’ bolidiganlicini 1853-yilila baycaptiken. Barnard, bu ictidar melum bir madda arcilic bolidiganlicini perez cilgan. Emma u bu hil …

2013ئىيۇل27

گىيانامە تارىخى

Gyaname tarihi (Botanica,植物学简史) Jimsary 1. Gyaname digen terminga izah Gyaname, bu giya ve name digen ikki swzdin tvzvlgen uygurqe termn (术语). Bu swznin’ ikki menesi bar. bunin’ biri, (gyalar togrisidiki ilim),  ikkinqisi, (gyalarga ait …

2013ئىيۇل24

شىنجاڭدىكى ئاقشات سىبىرىي تەپسىلاتى

Xinjian’diki acxat sibiry tepsilati 新疆分布西伯利亚冷杉植物志 Jimsary Bayan avval Acxat sibiry, uygurqe gyah nami bolup, buni akadim (unvan nami,研究员) Rehmetulla Adilla tunji bolup otturiga coygan gyah zat namini coyux ve yazix caidisi boyiqe koyfan. akxat sibiriy digen giyah nami, uygurqe menbelerde, …

2013ئىيۇل16

شىنجاڭدىكى قاراغايئىلەنىڭ خاسۋار، يانخەۋپتە زاتلىرى

شىنجاڭدىكى قاراغايئىلەنىڭ خاسۋار، يانخەۋپتە زاتلىرى 新疆分布的松科特有浙危植物种类 جىمسارى 1. مەزگۇر ئەسەردىكى قاراغايئىلە، خاسۋارزات، ئالخەۋپتە زات دىگەن سۆزلەرگە ئىزاھ قاراغاي، يىلكۆك (يىلبويى كۆپكۆك) تۇرىدىغان، زىقبەرگلىك (يىڭنە يوپۇرماقلىق)، ئېگىز، يوغان ھەم  تىك ئۆسۈدىغان دەرەخ شەكىلدىكى گىياھلارنىڭ ئومۇمى نامى. قاراغاي دىگەن سۆز، ئۇيغۇرچە مەنبەلەردە …

2013ئىيۇل14

پەيەقلەر

شىنجاڭدىكى پەيەقلەر 新疆的木贼属植物 جىمسارى   1. «پەيەق»  ۋە «پەيەقلەر» دىگەن نام توغرىسدا «پەيەق » دىگىنىمىز، پەيگىياھ (Pteridophyta)دىگەن سۆزنىڭ باش بوغۇمى <پەي> سۆزى بىلەن ئەقسەت (Equisetum)دىگەن سۆزنىڭ باش بوغۇمى <ئەق> سۆزىنىڭ قوشۇلۇشىدىن تۈزۈلگەن ئۇيغۇرچە گىياھرۇق نامى. بۇ نام، رەھمەتۇللا ئادىللا ئوتتۇرىغا …

2013ئىيۇل3

ھىيوسرۇق گىياھلىرى

شىنجاڭغا تارقالغان ھىيوسلار 在新疆分布的天仙子属植物 جىمسارى بايان ئاۋۋال مۇشۇ «ئاكادېمىيە تورى»نىڭ2013-يىل 1-ئىيۇن سانىدا، «پىدىگەنئىلەدىكى رۇقلار» ناملىق ئەسەر نەشىر قىلىنغان. ئۇنىڭدا، «ھىيوسرۇق» دىگەن بىر گىياھرۇق نامى ئۇچرايدۇ. ئۇنداقتا،«ھىيوسرۇق» دىگەن قايسى گىياھرۇق نامى؟ بۇ رۇقتا قانچە زات بار؟ بۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى نىمە دەپ …

2013ماي5

ئارسلانئىلە زاتلىرى

ئارىسلانئىلە زاتلىرى   猫科动物的种类 ئا.ر. بوستانىي   بايان ئاۋۋال ئارىسلانئىلە دىگەن  ئۇيغۇرچە ئاتالغۇ. ئۇنىڭ مەنىسى، ئارسلانلار ئائىلىسى دىگەننى بىلدۈرىدۇ. بۇ ئاتالغۇنى، ئا.ر.بوستانىي ھايۋانات نامىنى ئاتاش ۋە يازىش قائىدىسى بويىچە، تۇنجى قېتىم  ئىجاد قىلىپ قوللانغان.  ئارسلانئىلە دىگەن ئاتالغۇ، ئۇيغۇرچە مەنبەلەردە، مۈشۈك …

2013ئاپرېل11

ھايۋاناتنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرىنى ئاتاش ۋە يازىش قائىدىسى

ھايۋاناتنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرىنى ئاتاش ۋە يازىش قائىدەسى 维吾尔语动物名称的命名和连写规则 ئا.ر. بوستانىي بايان ئاۋۋال بۇنىڭدىن 40 يىل بۇرۇن، ئالى مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چاغلىرىمدا، ھايۋاناتقا ئائىت بىلىملەرنى، 陈 چېن مۇئەللىم خەنزۇچە ئۆتكەن دەرسلەردىن ئۆگەنگەن. شۇڭا، ھايۋاناتنامەدىن ( پەن نامى، ھايۋانات بىلىملىرى، زوئولوگىيە) ئانچ-مۇنچە ساۋادلىق …