لەۋىيائىلە رۇقلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى

唇形科的种属及其维吾尔语名称

ئاپتورى: بوستاني

لەۋىيائىلە، مەنبەلەردە «كالپۇكسىمان گۈللۈكلەر ئائىلىسى» دەپمۇ ئاتالغان. مەنبەلەرگە قارىغاندا، لەۋىيائىلەنىڭ تەخمىنەن223 رۇقى، 3500 زاتى بار ئىكەن. لەۋىيائىلەدىكى 223 رۇقنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى تولۇق ئاتالغان ئۇيغۇرچە ئەسەرلەر تېخى دۇنياغا كەلمىگەن. شۇ سەۋەپتىن مەزگۇر ئەسەردە،  لەۋىيائىلەدىكى 223 رۇقنى جەمتەر قىلىپ، رۇيخەتكە ئالدىم. ھەمدە بارلىق رۇقلارنىڭ نامىنى ئۇيغۇرچە قويۇپ چىقتىم. بۇ رۇقلارنىڭ ناملىرىنى قويۇشتا، ئا.ر.بوستانينىڭ «گىياھرۇق نامىنى ئۇيغۇرچە قويۇش ۋە يېزىش قائىدىسى» بويىچە ئاتاپ، يېزىپ چىقتىم. بۇرادەرلەرنىڭ پايدىلىنىشىغا قولايلىق بولسۇن ئۈچۈن، بۇ رۇقلارنىڭ لاتىنچە، خەنزۇچە ناملىرى، قائىدىگە چۈشۈرۈلگەن ئۆلچەملىك ئۇيغۇرچە ناملىرى، ۋە نۆۋەتتە بىزدىكى ئەڭ چوڭ گىياھنام لۇغىتىدىكى ناملىرىنى تاپالىغىنىمچە كۆرسەتتىم.مۇھاكىمە قىلىپ كۆرگەيسىزلەر.

مەزگۇر ئەسەر يېزىلغانغا قەدەر، ئۇيغۇرچە مەنبەلەردە «لەۋىيائىلە رۇقلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى» دىگەندەك، رۇقلىرى تولۇق، ناملىرى 3 تىللىق بېرىلگەن ئەسەرلەر يېزىلىپ باقمىدى. شۇڭا، بۇ ئۇيغۇرچە تۈنجى ئەسەر بولۇش بىلەن بىرگە يەنە تۇنجى لەۋىيائىلە رۇقلىرى لۇغەتى بولۇپمۇ قالىدۇ. مەزگۇر ئەسەردىكى گىياھرۇق ناملىرىنى قوللانسىڭىز، تەشۋىق قىلسىڭىز بولىدۇ. ئەگەر مەزگۇر ناملاردىن پايدىلانماقچى بولسىڭىز، «ئاكادېمىيە تورى» دىن ئېلىندى دەپ قويۇشىڭىزنى ئۈمىت قىلىمەن.شۇنىڭدەك، لاتىنچە، خەنزۇچە ۋە ئۇيغۇرچە ئىسىملارنىڭ خاتا يېزىلىپ ياكى ئورۇن ئالمىشىپ قالغانلىرى بولسا، ئىنكاسىڭىزدا ئەسكەرتىشىڭىزنى، تۈزۈتۈش بېرىشىڭىزنى ئۈمۈت قىلىمەن.

لەۋىيائىلەدىكى رۇقلار ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى

مەنبە ئەسەرلەر

1. رەھمەتۇللا ئادىللا، قۇربان نىزامىدىن، خېلىل قۇربان، ئەنىۋەر مۇھەممەت، تاشقىن جاپپار، گىياھلارنىڭ ئۇيغۇرچە ئىسىملىرىنى ئۆلچەملەشتۈرۈش توغرىسىدا ئىزدىنىش، قۇرغاق رايونلار تەتقىقاتى، 2008-يىللىق 2-سان.

2. رەھمەتۇللا ئادىللا، تاكسون ناملىرى بويىچە گىياھ ناملىرىنى ئۇيغۇرچە ئاتاش ۋە يېزىشتىكى پىرىنسىپ-قائىدىلە توغرىسىدا ئىزدىنىش، قۇرغاق رايونلار جۇغراپىيەسى، 2011-يىللىق 1-سان.

3. بوستاني، گىياھئىلە ناملىرىنى ئۇيغۇرچە قويۇش ۋە يېزىش قائىدىسى، «../» ، 2012-يىل 7-ئاي نەشىرى.

4. بوستاني، تاكسون ناملىرى، «../» ، 2012-يىل،7-ئاي نەشىرى.

5. بوستاني، گىياھرۇق ناملىرىنى ئۇيغۇرچە قويۇش ۋە يېزىش قائىدىسى، «../» ، 2012-يىل 7-ئاي نەشىرى.

6. بوستاني، گىياھزات ناملىرىنى ئۇيغۇرچە قويۇش ۋە يېزىش قائىدىسى، «../» ، 2012-يىل،7-ئاي نەشىرى.

7. ئالاۋىدىن ئابدۇرېھىم تۈزگەن، خەنزۇچە-ئۇيغۇرچە ئۆسۈملۈك لوغىتى، قەشقەر ئۇيغۇر نەشىرىياتى،2006-يىل.

8. مىجىت باۋۇدۇن، مىجىت خۇدا بەردى، مەمتىمىن سۇلايمان، ئالاۋىدىن ئابدۇرېھىم، قاتارلىقلار، «گىياھلارنىڭ ئۇيغۇرچە ئىسىملىرىنى ئۆلچەملەشتۈرۈش توغرىسىدا ئىزدىنىش» ماۋزولۇق ماقالە توغرىسىدا، قۇرغاق رايونلار تەتقىقاتى 2010-يىللىق 2-سان.

9. مىجىت خۇدابەردى، شىنجاڭ يوقۇرى دەرىجىلىك ئۆسۈملۈكلىرى ۋە ئۇلارنىڭ جۇغراپىيەلىك تارقىلىشى، شىنجاڭ خەلق نەشىرىياتى،1983-يىل.

 10. ياسىن ھازىت، شىنجاڭ ئۆسۈملۈكلىرىنى ئېنىقلاش ئاچقۇچى، شىنجاڭ پەن-تېخنىكا سەھىيە نەشىرىياتى،1992-يىل.

11. ئا.ر. جىمسارى، «ئىنكار ماقالە»دە جاۋاپسىز قالغان مەسىلىلەرگە 15 سۇئال، قۇرغاق رايونلار جۇغراپىيەسى، 2011-يىل،2-سان.

12. لاۋانرۇق زاتلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرچە ناملىرى،  «../» ، 2012-يىل 8-ئاي نەشىرى.

13. ۋىكىپېدىيا تورى، تورئادىرىسى  : http://zh.wikipedia.org