ئەنئەنىۋى تېزلىك ۋە زامانىۋى تېزلىك

بۇ يەردە دېمەكچى بولغىنىم ھەرگىزمۇ فىزىكا ئۇقۇملۇق تېزلىكنىڭ گېپى ئەمەس.چۈنكى فىزىكىدىكى تېزلىك ھەققىدىكى پىكىرلەرنى فىزىكا ئوقۇتقۇچىلىرى ياكى تېزلىك تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلار دېسە توغرا بولىدۇ.

بىر قانچە يىل بۇرۇن  «ۋاقىت ئەجەپ تېز ئۈتۈپ كېتىپ بارىدۇ»دېيىشكەن بولساق، يېقىنقى ۋاقىتلاردا «ۋاقىت يوق شۇ، ئالدىراش» دېيىشىدىغان بولدۇق. بۇرۇن كۈندۈزلىرى دوست بۇرادەرلەر يىغىلىپ پاراڭلىشىدىغان بولساق، ھازىر كۈندۈزلىرى ۋاقىت چىقماي، كەچ ۋاقىتلىرى توق قورساققا تاماقنى بۇلۇشىغا زورلاپ، پاراڭلىشىدىغان بولدۇق… ھەي توۋا…. داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

ئەلىشىر نەۋائى تۇغۇلغانلىقىنىڭ 570 يىللىقى خاتىرلەندى

جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتى مەدەنىيەت مىنىستىرلىقى ،شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەستىقلىشى ۋە قوشۇلىشى بىلەن جۇڭگو ئۇيغۇر كىلاسسىق ئەدەبىياتى ۋە مۇقام ئىلمىي جەمئىيتى 2011-يىلى 11-ئاينىڭ 1-كۈنى ئۈرۈمچىدە ئۆتكۈزدى.گىرمانىيە،تۈركىيە،قازاقىستان ۋە دۆلەت ئىچىدىن كەلگەن 100دىن ئارتۇق مۇتەخەسىس ئالىم ئۈرۈمچىگە جەم بولدى.يىغىندا 40نەچچە پارچە ئىلمىي ماقالە تاپشۇرۋېلىنىپ،27پارچە ئىلمىي ماقالە ئوقۇپ ئۆتۈلدى. ئاپتونۇم رايوننىڭ سابىق رەئىسى تۆمۈر داۋامەت باشلىنىش مۇراسىمىغا قاتناشتى،مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتىتىنىڭ مۇئاۋىن ۋېييۈەنجاڭى ئىسمايىل تىلىۋالدى ،ئىسمايىل ئەھمەت،مەملىكەتلىك سىياسىي كېڭەشنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى ئابلەت ئابدۇرېشىت قاتارلىق رەھبەرلەر تەبرىك خېتى ئەۋەتتى.شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى تېلىۋالدى ئابدۇرېشىت يىغىندا سۆز  قىلدى.يىغىنغا مەركىزىي تېلىۋىزىيە ئىستانسىسى ،مەركىزىي خەلق رادىئو ئىستانسىسى،شىنجاڭ تېلىۋىزىيە ئىستانسىسى داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

قۇربان ھېيىتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن !

قۇربان ھېيتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن!

«قۇربان» سۆزى «قۇربانلىق قىلىش» مەنىسىدە بولۇپ، قۇربان ھېيت ھىجرىيە بويىچە زۇلھەججە ئېيىنىڭ 10-كۈنى يەنى ھەج تاۋاپنىڭ ئاخىرقى كۈنى بولىدۇ. ئۇيغۇرلاردا روزا ھېيت ۋە قۇربان ھېيت، بولۇپمۇ قۇربان ھېيىت مۇناسىۋىتى بىلەن، باشقا مىللەتلەرگە ئوخشاش مۇراسىم ۋە ئادەتلەردىن سىرت، نۇرغۇن ئېسىل ئەنئەنە ۋە ياخشى ئادەتلەر شەكىللەنگەن.

ھېيتتىن بۇرۇن ھەممە ئائىلىدە چوڭ تازىلىق قىلىدۇ، ھويلا-ئارامنى پاكىزلايدۇ، ئائىلە ئەزالىرى ئىمكان بار بىرەر قۇردىن يېڭى كىيىم كىيىدۇ ياكى يېڭىراق كىيىملەرنى يۇيۇپ ھېيتلىق كىيىم قىلىدۇ، بولۇپمۇ كىچىك بالىلارغا يېڭى كىيىم قىلىپ بېرىپ، ئۇلارنى چىرايلىق ياساندۇرۇپ قويىدۇ، ھېيت-ئايەم كۈنلىرى ئۆز-ئارا ھېيتلىشىدۇ، ئۇرۇق-تۇغقان، ئەل-ئاغىينە ۋە قولۇم-قوشنىلار ئارىسىدا ئازارلىشىپ يۈرگۈچىلەر ھېيىت-ئايەم مۇناسىۋىتى بىلەن بىر-بىرىنىڭ ئۆيىگە تەشەببۇسكارلىق بىلەن ھېيتلاپ كىرىپ، ئوتتۇرىدىكى ئاداۋەتلەرنى يۇيۇپ تاشلايدۇ ھەمدە ياخشىلىشىپ قالىدۇ. ئۇرۇق-تۇغقانلار شۇ ئائىلىدىكى كىچىك بالىلارغا ھېيتلىق تۇتقۇزۇپ قويىدۇ، بۇ بايرام ھازىر مىللىي بايرامغا ئايلىنىپ قالدى. شۇڭا، مۇسۇلمانلارنىڭ خۇشال-خۇرام ھېيت ئۆتكۈزۈۋېلىشى ئۈچۈن، ئارامغا قويۇپ بېرىش قانۇنلۇق بولۇپ قالدى.
(ئەسلى مەنبەسى: شەمشىدىن ھاجى، مىلادىيە ۋە ھىجرىيە كالېندارى سېلىشتۇرمىسى، مىللەتلەر نەشرىياتى، 2008-يىل بېيجىڭ)

مەنبە: ئالىم ئەھەت بىلوگى

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

ئايەملەر موللاشماقتا، بىراق…….

ئايەملەر موللاشماقتا…

 مەيلى يېزا، مەيلى شەھەر ئىچى سودا دۇكانلىرىدا لىقلا ئادەم…

يېزىدىن شەھەرگە قاتنايدىغان ئاپتوبوسلاردا لىقلا ئادەم.

شەھەر ئىچىدىكى تاكسىلاردا لىقلا ئادەم….

 بۈگۈن ھەتتا مەن چىققان 1-يول ئاپتوبوس شوپۇرىمۇ «ئادەم پاتمايدۇ، كېيىنكى ئاپتوبوسقا چىقىڭلار» دەپ ئاپتوبوسقا ئادەم چىقارمىدى. كوچا ئاپتوبوسلىرىدىمۇ لىقلا ئادەم…..

 بىر دېھقان تۇققىنىمىزنى شەھەردە ئۇچرىتىپ قالدىم. «تۈنۈگۈن يېزا بازىرىدا ھېيتلىق ئېلىپ بولالماي، بۈگۈن شەھەرگە كەلدۇق» دېدى ئۇلار. يېزا ئاتلاپ، شەھەرلەردە لىقلا ئادەم…. داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

زاھىر ئابدۇراخماننى ياد ئېتىمىز

دۇنيادا ياخشى ئادەملەرنىڭ ئۆمرى قىسقا بولىدىغان ئوخشايدۇ. ئاڭلىشىمچە، ئاللاتائالا ياخشى بەندىلىرىنىڭ ئۆمىرىنىڭ ئۇزۇن بۇلۇش سەۋەپلىك ئۇلارنىڭ گۇناھى ئىشلار بىلەن شۇغۇللىنىپ قېلىشىنى خالىمايدىكەن. شۇنداقلا گۇناھكار بەندىلىرىنىڭ گۇناھىغا تۆۋە قىلىۋېلىشى ئۈچۈن ئۇنىڭ ئۆمرىنى ئۇزۇنراق قىلارمىش.

مېنىڭچە ئادەمدە ئادىمىيلىك ۋە مەردانىيلىق ، شۇنداقلا ئۆزىگە خاس ياشاش ئىرادىسى بولىدىكەن، ئۇ ھەقىقى ئادەم بولۇش خىسلىتى بىلەن باشقىلارنىڭ ھۆرمىتىگە ئېرىشەلەيدۇ. ئىنساننڭ ئۆمرى ئۇنىڭ قانچە يىل ياشىشىدا ئەمەس، ئۇنىڭ ئۆز ئارزۇ ئارمانلىرى بويىچە ئۆزىگە خاس ئەقىدە ئىخلاس بىلەن ياشىشىدا بولۇشى مۈمكىن. داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

بىز نېمىلەرنى كۈرۈۋاتىمىز؟

بۈگۈن يەنە توۋا دەي

چۈنكى يەنە بىر پۇرسەت بىلەن بىر دېسكو كۇلۇبىدا ئولتۇرۇشقا مەجبۇر بۇلۇپ قالدىم. مېنى كۈندە دىبادە، رېستوراندا يۈرۈپ يازما يازامدىكىن دەپ قالماڭلار يەنە.

يەنە شۇ بىر تونۇشۇمنىڭ تەكلىپى بىلەن باشقا بىر ناھىيەگە چىقىپ، بىر دىسكوخانىدا ئولتۇرۇشقا مۇۋەپپەق بولدۇم. دېسكوخانا ئىچىدە 80پىرسەنت قىز ئاياللار ئولتۇراتتى. داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | ئىنكاس يازاي

بالدۇر يېتىلىش ۋە بالدۇر بۇزۇلۇش

قەدىمقىنى بىلمەيدىغانلىقىمىز ئېنىق، بىر يىل بۇرۇنقىنى ئەمەس، بىر كۈن بۇرۇنقى ئىشلارنى ئەستە ساقلىماقمۇ ناھايتى تەس بۇلۇپ كەتتى. بىراق ئېغىزىمدىن چىقىرالمايدىغان ئۇنتۇشلار كۆپ بولسىمۇ، قەلبىمىزدە ھەممىمىز «قىزلارنىڭ يولدىن چىقىشى»نى  شۇ ئائىلە، شۇ ئاتا-ئانا ، قەۋىم قېرىنداشلار ئۈچۈن ناھايتى نومۇسلۇق ئىش دەپ قارايدىغانلىقىمىز دەرھەقىقەت.

ئۇيغۇر قىز ئاياللىرىنىڭ ئىپپەت نومۇسنى جاندىن ئارتۇق كۆرىدىغان ئېسىل خىسلەتلىرىگە يېنىدا پىچاق ساقلاپ بىر ئۆمۈر خاننى ئۆزىگە يېقىن داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | ئىنكاس يازاي

ئابدۇشۇكۈر مۇھەممەتئىمىن قەيەرلىك؟

غەيرەتجان ئوسمان

ئالىمنىڭ تۇغۇلغان جايىنى ئۆزگەرتىشتىن پەيدا بولغان تەسىراتلار
 

دۇنيا سىر بىلەن تولغان، ئىنسانلار ئۇنىڭ سىرىنى يېشىش ئۈچۈن ئۈزلۈكسىز تىرىشىپ كەلگەن. بەزى سىرلار يېشىلىشكە تەشنا بولغان بولسا، بەزى سىرلار بەكمۇ مۇرەكەپ بولۇپ، ئىنسان ئەقلىنى لال قىلىپ كەلگەن. سىرلارنى يېشىش ئادەم بالىسىنىڭ مۇھىم بىر ئەمگىكى ھېسابلىنىپ كەلگەن. سىرنى يېشىش ئۈچۈن بەزىلەر ئاڭلىق ھەرىكەت قىلسا، بەزىلەر ئىستېخىيىلىك يوسۇندا ئۇرۇنۇپ كۆرگەن. بەزى سىرلار يېشىلگەندىن كېيىن كىشىلەرنى ئاجايىپ سۆيۈندۈرگەن بولسا، بەزى سىرلار يېشىلمىسىمۇ، ئۆزىنىڭ جەلپكارلىقىنى سۇسلاشتۇرماي كەلگەن. ئومۇمەن، سىر ئىنتىلىش، داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

ئۇلۇغ ئالىم ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنى ئەسلەيمىز!

2011-يىلى 5-ئۆكتەبىر — 20-ئەسىر ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدا مۇھىم ئورۇن تۇتىدىغان داڭلىق ئەدىب، شۇنداقلا، ئۆزىنىڭ ئېسىل پەزىلىتى، مول بىلىمى، قىممەتلىك ئەدەبىي مىراسلىرى بىلەن خەلقىمىزنىڭ قەلب تۆرىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان ھۆرمەت ساھىبى ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر (1995.10.5-1923) ۋاپاتىنىڭ 16 يىللىقى. بىز مەركىزىي خەلق رادىيو ئىستانسىسى ۋە جۇڭگو ئۇيغۇرچە رادىيو تورىدىكى بارلىق خادىملار ئەدىب ۋاپاتىنىڭ 16 يىللىقىنى چوڭقۇر سېغىنىش ئىچىدە خاتىرىلىمەكتىمىز. داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: نادىر ماقالىلار | ئىنكاس يازاي

شىنجاڭنىڭ مەدەنىيەت تارىخى- كىنوچىلىق ھەققىدە

يېقىندا شىنجاڭ كىنوچىلىق تارىخىغا ئائىت مۇنداق  ئۇچۇرنى تەڭرىتاغ ئىكرانى ناملىق ژورنالدىن كۈرۈپ قالدىم.مەيلى مەدەنىيەت ياكى باشقا جەھەتلەردىن بولسۇن، تارىخىمىزغا ئائىت ئۇچۇرلاردىن دوستلارنى خەۋەردار قىلىش ئۈچۈن، بۇ يەرگە يوللاپ قويدۇم.

 1930-يىللاردىكى شىنجاڭدا قۇرۇلغان خۇسۇسىيلار ئىگىلىكىدىكى ئۈچ كىنو شىركىتى

ئاپتورى: شېرىپ خۇشتار

1930-يىللار شىنجاڭدا زور ئىجتىمائى ئۆزگىرىشلەر ( قۇمۇل دېھقانلار قوزغىلىڭى، 12-ئاپرىل ئۆزگىرىشى) يۈز بەرگەن. بۇنىڭغا ماسلىشىپ، بىر خىل يېڭى پىكىر ئېقىمى، مەدەنىيەت ھەركىتى ۋۇجۇدقا كەلگەن. جۈملىدىن شۇ ۋاقىتتىكى ۋەزىيەتنىڭ تەقەززاسى، تەرەققىياتىنىڭ تەلىپى بويىچە ۋەتەن، مىللەتنى سۆيىدىغان تەرەققىپەرۋەر زاتلار، مەرىپەتچىلەر شۇ زاماندا ھۆكۈم سۈرگەن زۇلۇم-زۇلمەتكە، خوراپاتلىققا قارشى ئوت ئېچىش بىلەن، ئېلىم-ئىرپان ۋە پەن-مەدەنىيەتكە يۈرۈش قىلغان ئىدى.

داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

ئاقسۇ رەستە جامەسى

ئاپتورى: ئابدۇخالىق ئالىم

ئاقسۇ شەھەر تەزكىرىسى ۋە بىر قىسىم ئوقۇمۇشلۇق، پىشقەدەم زاتلارنىڭ قەيت قىلىشىچە، ھىجرىيە 1140-يىلىرى (مىلادى 1728-يىلىرى) ئاقسۇنىڭ ھۆكۈمەت، رەئىيەت ۋە مەھكىمەئى شەرئى ئورگانلىرى ھازىرقى ئاقسۇ ۋېلايىتىگە قاراشلىق ئونسۇ ناھىيەسىدە بۇلۇپ، ئاقسۇ شەھىرىنىڭ ھازىرقى ئورنى قەشقەر، خوتەن ۋە باشقا جايلاردىن كەلگە تىجارەتچى، يولۇچىلار ئۈچۈن چۈشۈپ ئۆتىدىغان ھاۋاسى ساپ، سۇلىرى مول، يايلاق ۋە ئوت-چۆپلىرى مول بىر لەڭگەر ئىكەن. ھىجرىيە 1160-يىللىرى (مىلادى 1747-يىللىرى) غا كەلگەندە ئاقسۇغا ھەرقايسى تەرەپلەردىن دېھقان، چارۋىچىلار كېلىپ ئولتۇراقلىشىپ خېلى ئاۋات بولغان بىر مەھەللە بەرپا بولۇپتۇ. مۇشۇ داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

بەزى دوختۇر، تىۋىپلارغا ئۆلۈممۇ ئازلىق قىلىدىكەن…

يېقىنقى بىر ئىككى يىلدا نېمە بولدىكىن ، دوختۇرخانىدىن بېرى كېلەلمەي قالدىم. ئادەم خىزمەتتىكى بېسىمدىن چارچاپ ھالىدىن كەتكەندە، دوختۇرخانىغا كىرىپ، خۇددى بەشيۇلتۇزلۇق مېھمانسارايدا ياتقاندەك ھوزۇر ھېس قىلغان بىلەن، 3 كۈندىن كېيىن تولا سانجىلىدىغان ئاسما ئۇكۇل يىڭنىسىنىڭ ۋەھىمىسى ۋە كۈندىن كۈنگە قېتىپ، چالمىلىقتا ياتقاندەك تۇيغۇ بېرىدىغان بىمار كارۋىتى ئاخىرقى ھېساپتا، سىزگە يەنىلا خىزمەت ۋە خىزمەتداشلارنى سېغىندۇرۇدۇ. چۈنكى ئاغرىق دېگەن ئادەم تىلەپ تاپىدىغان نەرسە ئەمەستە؟ داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | ئىنكاس يازاي

بىر چىنە تاماق

يېقىندا شىنجاڭ ياشلار ئۆسمۈرلەر نەشرىياتى قەلبىنۇر ئېلياسنىڭ «ئانام ئەتكەن كۆك چۆچۈرىسى» ناملىق نەسىرلەر توپلىمىنى نەشىر قىلدى. ئۇنىڭدىكى «بىر چىنە تاماق» ناملىق نەسىر ماڭا بەكلا تەسىر قىلغان بولغاچقا، دەرس ۋاقتىمدا ئوقۇغۇچىلارغا ئوقۇپ بەردىم ۋە تورداشلارنىڭ زوق ئېلىشى ئۈچۈن يوللىدىم.

بىر چىنە تاماق

قەلبىنۇر ئېلياس

ئال قىزىم!

ئەقىدە قازىنىدا پىشقان يۇمشاققىنە كۆڭۈلنى مېھىر-ۋاپانىڭ قاچىسىغا ئاۋايلاپ تۇرۇپ ئال! ئۇنى چاچلىرى كۈمۈشتەك ئاقارغان، ئېغىزىدا چىشلىرى قالمىغان ، نۇرسىز كۆزلىرىدە قۇلۇڭغا گويا كىچىك بالىلاردەك تىلىنىپ قاراپ داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: مېنىڭ يازمىلىرىم | ئىنكاس يازاي

تاۋۇس ئەللەيىن

 ياسىنجان سادىق چوغلان

 ئېشەكمۇ ئۇچامدۇ؟
 ئۇچۇرسا ئۇچىدۇ.
 نۇرمۇھەممەت توختى
راستىنى دېگەندە بوز ھاڭگا ئادەتتىكىچىلا بىر ئېشەك ئىدى. بوي – بەستى، رەڭگى رويى، يول يۈرۈشى ئۆز جەمەتىدىكىلەردىن ئانچە پەرقلىنىپ كەتمەيتتى. ئەمما ھارۋا سۆرىگەن، يۈك كۆتۈرگەندىكى ھورۇنلۇقى سەۋەبىدىن سەپرا ئىگىسىنى ئاياۋسىز ساۋاپ ئوڭ قۇلىقى بىر تەرەپكە قىڭغىيىپ قالغاچقا، تەقى – تۇرقىنى خېلىلا كۆرۈمسىز كۆرۈنەتتى. جەمەتىدىكى باشقىلار ئىككى قۇلىقىنى تىك تۇتۇپ، سۆلەت بىلەن ئۇيان – بۇيان چىپىپ يۈرۈشلىرى ئۇنىڭ ھەسىتىنى قوزغايتتى. ئۇ ئىككى قۇلىقىنى ھەرقانچە تىك قىلىپ بىقىشقا تىرىشسىمۇ شورى قۇرغۇر ئوڭ قۇلىقىنىڭ كەپتەر قونىدىغان پەغەزدەك قىڭغايغىنى قىڭغايغانىدى. ئەمما ئۇنىڭ بىرقىسىم ئارتۇقچىلىقلىرىمۇ يوق ئەمەس ئىدى. يەم – خەشەككە كەلگەندە داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئەدەبىي ئەسەرلەر | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

تۈركىيە پىرىزدىنتى ئەردۇغاننىڭ نوتۇقى

ئىزاھات:بۇنىڭدىن 3يىل مۇقەددەم ئوباما نۇتۇقلىرى ياشلىرىمىزغا نۇرغۇن نەرسلەرنى ھىس قىلدۇرغان ئىدى،بۇگۇن پۈتۈن دۇنيانىڭ دىققىتىنى تارتىۋاتقان تۈرك سايلىمى بىزگە يەنە ئۆزىمىزنىڭكىدەك يىقىن،ئنسانپەرۋەلىك ،دىموكراتىيە ۋە ئسلامى روھنىڭ جۇلاسى سۈپىتىدە نامايان بولماقتا.  تۈركىيە سايلىمى ئوتتۇرا شەرق ۋەزىيتى كەسكىنلەشكەن،تۈركىيەنىڭ سىياسى يۆنىلىشى –ئوتتۇرا شەرق،ياۋرو-ئاسيا رايونىغا بىۋاستە تەسر كۆرستىدىغان ،تۈركىيە ئېقتسادى ئۇچقاندەك تەرەققى قىلىپ،دۇنيا سياسىيسغا ئالدىنقى قاتاردا تەسر كۆرسىتىدىغان بىر مەزگىلدە ئۆتكۈزۈلدى.ئۇيغۇر خەلقىگە ئەڭ يىقىندىن كۆڭۈل بۆلۈپ،جۇڭگو بىلەن تۈركىيە ئوتتۇرسدا ئۇيغۇرلارنى كۆۋرۈك قىلىش ۋە ‹‹تارىخ قەيەردىن ئۈزۈلگەن بولسا،شۇ يەردىن باشلاش ››سىتراتىگىيسى بويىچە ئش ئىلىپ بىرىۋاتقان تۈركىيەگە سەگەك ئۇيغۇر  كۆزەتمەنلەر ئەلۋەتتە دىققەت قىلىدۇ. داۋامىنى ئوقۇي
كاتېگورىيە: نادىر ماقالىلار | ئىنكاس يازاي