كاتېگورىيە ئارخىپلىرى: ئۆزلۈك ۋە كىملىك

مەدەنىيەت ۋە ئەنئەنە

ئەلىشىر نەۋائى تۇغۇلغانلىقىنىڭ 570 يىللىقى خاتىرلەندى

جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتى مەدەنىيەت مىنىستىرلىقى ،شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەستىقلىشى ۋە قوشۇلىشى بىلەن جۇڭگو ئۇيغۇر كىلاسسىق ئەدەبىياتى ۋە مۇقام ئىلمىي جەمئىيتى 2011-يىلى 11-ئاينىڭ 1-كۈنى ئۈرۈمچىدە ئۆتكۈزدى.گىرمانىيە،تۈركىيە،قازاقىستان ۋە دۆلەت ئىچىدىن كەلگەن 100دىن ئارتۇق مۇتەخەسىس ئالىم ئۈرۈمچىگە جەم بولدى.يىغىندا 40نەچچە … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

قۇربان ھېيىتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن !

قۇربان ھېيتىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن! «قۇربان» سۆزى «قۇربانلىق قىلىش» مەنىسىدە بولۇپ، قۇربان ھېيت ھىجرىيە بويىچە زۇلھەججە ئېيىنىڭ 10-كۈنى يەنى ھەج تاۋاپنىڭ ئاخىرقى كۈنى بولىدۇ. ئۇيغۇرلاردا روزا ھېيت ۋە قۇربان ھېيت، بولۇپمۇ قۇربان ھېيىت مۇناسىۋىتى بىلەن، باشقا مىللەتلەرگە ئوخشاش مۇراسىم ۋە ئادەتلەردىن … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

ئابدۇشۇكۈر مۇھەممەتئىمىن قەيەرلىك؟

غەيرەتجان ئوسمان ئالىمنىڭ تۇغۇلغان جايىنى ئۆزگەرتىشتىن پەيدا بولغان تەسىراتلار   دۇنيا سىر بىلەن تولغان، ئىنسانلار ئۇنىڭ سىرىنى يېشىش ئۈچۈن ئۈزلۈكسىز تىرىشىپ كەلگەن. بەزى سىرلار يېشىلىشكە تەشنا بولغان بولسا، بەزى سىرلار بەكمۇ مۇرەكەپ بولۇپ، ئىنسان ئەقلىنى لال قىلىپ كەلگەن. سىرلارنى يېشىش … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

شىنجاڭنىڭ مەدەنىيەت تارىخى- كىنوچىلىق ھەققىدە

يېقىندا شىنجاڭ كىنوچىلىق تارىخىغا ئائىت مۇنداق  ئۇچۇرنى تەڭرىتاغ ئىكرانى ناملىق ژورنالدىن كۈرۈپ قالدىم.مەيلى مەدەنىيەت ياكى باشقا جەھەتلەردىن بولسۇن، تارىخىمىزغا ئائىت ئۇچۇرلاردىن دوستلارنى خەۋەردار قىلىش ئۈچۈن، بۇ يەرگە يوللاپ قويدۇم.  1930-يىللاردىكى شىنجاڭدا قۇرۇلغان خۇسۇسىيلار ئىگىلىكىدىكى ئۈچ كىنو شىركىتى ئاپتورى: شېرىپ خۇشتار … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

ئاقسۇ رەستە جامەسى

ئاپتورى: ئابدۇخالىق ئالىم ئاقسۇ شەھەر تەزكىرىسى ۋە بىر قىسىم ئوقۇمۇشلۇق، پىشقەدەم زاتلارنىڭ قەيت قىلىشىچە، ھىجرىيە 1140-يىلىرى (مىلادى 1728-يىلىرى) ئاقسۇنىڭ ھۆكۈمەت، رەئىيەت ۋە مەھكىمەئى شەرئى ئورگانلىرى ھازىرقى ئاقسۇ ۋېلايىتىگە قاراشلىق ئونسۇ ناھىيەسىدە بۇلۇپ، ئاقسۇ شەھىرىنىڭ ھازىرقى ئورنى قەشقەر، خوتەن ۋە باشقا … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

ئۇيغۇر مىللىتى

ئۇيغۇرلار ئېلىمىزدە ياشىغۇچى قەدىمقى مەدەنىيەتلىك ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ بىرى. ئۇيغۇرلار خەنزۇ تارىخنامىلىرىدە «يۈەنخې»، «چۇخۇ»، «ۋېيخې»،«خۇيخې»«خۇيگۇ(خۇيخۇ)» قاتارلىق ناملار بىلەن ئتالغان. ئۇيغۇرلارنىڭ 96.2 پىرسەنتى ئېلىمىزنىڭ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىدا توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان ؛ نۇپۇسى 7 ىليۇن 194 مىڭ؛ قالغان قىسمى قازاقىستان (186مىڭ)، ئۆزبېكىستان … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

ئاقسۇغا كاۋىچى لەقىمىنىڭ قۇيۇلۇشى

ئاقسۇ قۇمباشقا كاۋىچى دېگەن لەقەمنىڭ قۇيۇلۇشى ھەققىدە ئۇلۇغ شائىرىمىز موللا شاكىر «زەپەرنامە»دە مۇنداق شېئىرى بايانلارنى قىلغان. بۇ قۇمباش دېگەن كەنتىدە بىر دېھقان، تېرىلغۇ زىرائەت قىلىپ ئۇل زامان. تېرىپ ئەردىلەر بىر ئېتىزغا قۇغۇن، ئاڭا تەربىيە ئەيلەدى كۈن-تۈن، چۈشۈپتۇ ئېتىزدا ئىككى كاۋا … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

ئوغۇزنامە

….ئاشۇنداق بولسۇن دىيىشتى. ئۇنىڭ تۇرقى مانا مۇنداق: ( بۇقىنىڭ رەسىمى سىزىلغان)، شۇندىن كېيىن شادلىققا مۇيەسسەر بولدى. بىر كۈنى ئايخاننىڭ كۈزى يۇرىدى، ئۇ بىر ئوغۇل تۇغدى. ئوغۇلنىڭ يۈز- چىرايى كۆك ئېدى. ئاغزى چوغدەك قىزىل، كۆزلىرى ھال، چاچلىرى، قاشلىرى قارا ئېدى. ئۇ … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

«ئىز» ناملىق شېئىرنىڭ ئېنگلىزچە تەرجىمىسى

ئىز ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ياش ئىدۇق مۈشكۈل سەپەرگە ئاتلىنىپ چىققاندا بىز، ئەمدىئاتقا مىنگۈدەك بوپ قالدى ئەنە نەۋرىمىز. ئاز ئىدۇق مۈشكۈل سەپەرگە ئاتلىنىپ چىققاندا بىز ، ئەمدىچوڭ كارۋان ئاتالدۇق قالدۇرۇپ چۆللەردە ئىز. قالدىئىز چۆللەر ئارا، گاھى داۋانلاردا يەنە، قالدىنى-نى ئارسلانلار دەشتى-چۆلدە قەبرىسىز. … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | ئىنكاس يازاي

غەرىپ دۇنياسىدىكى تۇنجى ئۇيغۇر تىلى دەرسلىكى

نەبىجان تۇرسۇن ئۇيغۇر تىلى دەرسلىكى يېقىنقى يىللاردىن بۇيان غەرب دۆلەتلىرىدە ئۇيغۇرلارغا بولغان قىزىقىشنىڭ كۈچىيىشىگە ئەگىشىپ، غەرب دۆلەتلىرىنىڭ بىر قىسىم ئۇنىۋېرسىتېت ۋە تەتقىقات ئورۇنلىرىدا ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى، سىياسىي، ئىجتىمائىي-ئىقتىسادىي ۋە مەدەنىيەت مەسىلىلىرى ئۈستىدىكى مەخسۇس ئوقۇ-ئوقۇتۇش ھەم تەتقىقات پائالىيەتلىرى قانات يايماقتا. ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنە … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

بۈيۈك ئۇيغۇر ئالىمى مەھمۇد قەشقىرى

مەھمۇد قەشقىرى ۋە ئۇنىڭ تۈركى تىللار دىۋانى ناملىق ئەسىرىنىڭ نامىنى بىلمەيدىغان ئۇيغۇرلىرىمىز ئاز بولمىسا كېرەك. بىراق بۇنداق يوغان قامۇسنى ۋە ئۇنىڭ ئىچىدە نېمىلەر پۈتۈلگەنلىكىنى بىلىدىغان ئۇيغۇرلىرىمىزنىڭ ئازلىقى – بىزنى تولىمۇ ئېچىندۈرۈشى كېرەك ؛ يېقىندا نەشىر قىلىنغان «مىڭ يىل بۇرۇن، مىڭ … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

قەدىمقى قۇرۇقلۇق دۆلىتى – مۇ

ھاجى قۇتلۇق قادىرىنىڭ «بار ئىكەنمەن يادىڭدا دۇنيا» ناملىق كىتابىدىن قىسقارتىپ ئېلىندى كىرىش سۆز <<مېكسىكا تابلىچكىلىرى>> نىڭ قەيەردە ئىجاد قىلىنغانلىقى ھازىرغىچە ئېنىق ئەمەس. ئۇلار شىمال ياكى ئۇيغۇرچە سىمۋول ۋە بەلگىلەر بىلەن يېزىلغان. بىراق، ھەر ئىككىلا تابلىچكىلار ئىنسانلارنىڭ ئەڭ قەدىمكى ۋەتىنى مۇ … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

ئاقسۇ چوغتال مەشرىپى

ئاقسۇ «چوغتال مەشىرىپى» ئاقسۇ دىيارىنىڭ قاراتال، بەشتۈگۈمەن، ئايكۆل، قۇمباش ئىگەچى قاتارلىق جايلاردىكى ئەلنەغمىلەر مۇقام ۋە ھەرخىل قوشاق-بېيتلەر، چۆچەك، ئويۇنلار ئۆز-ئارا قوشۇلۇپ بىر گەۋدىگە ئايلىنىپ، ئۇزاق زامانلاردىن بىرى ئاقسۇ دېھقانلىرىنىڭ مەدەنىي ھاياتىدا كەم بولسا بولمايدىغان بىر خىل ئاممىۋىي مەشرەپكە ئايلانغان .

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي

قەدىمقى ئۇيغۇر يېزىقىنىڭ كورىيەدە قوللىنىلىشى

قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىنىڭ چاۋشىيەندە قوللىنىلىشى                                                                                        ئۆمەرجان نۇرى ئىلاۋە تارىخ پەنلەر دوكتورى، كورىيىلىك خې سۇلې (DR.HEE-SOOLEE)كورىيەنىڭ تۈركىيىدە تۇرۇشلۇق باش ئەلچىسى بولۇپ خىزمەت قىلىش جەريانىدا، تۈركچە يېزىپ نەشىر قىلدۇرغان ‹‹ئسلام ۋە تۈرك مەدەنىيىتىنىڭ يىراق شەرققە تارقىلىشى››دېگەن ئەسىرىدە كورىيە (چاۋشىيەن يېرىم ئارىلى)نى … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | بىر ئىنكاس

ئاقسۇدىن تېپىلغان قەدىمقى پۇللار

 ئاقسۇنىڭ زېمىنى قەدىمكى زاماندىكى قۇم ۋە ئونسۇ بەگلىكى جايلاشقان جاي بولۇپ، خەن سۇلالىسى دەۋرىدە غەربىي يۇرت قۇرۇقچىبەگ مەھكىمىسىگە، تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدە ئەنشى قۇرۇقچىبەگ مەھكىمىسىگە ۋە كۈسەن تۇتۇق مەھكىمىسىگە تەۋە بولغان. ‹‹كېيىنكى خەننامە. غەربىي يۇرت تەزكىرىسى›› ناملىق ئەسەرنىڭ 1575-، 1580-بەتلىرىدە كۈسەن … داۋامىنى ئوقۇي

كاتېگورىيە: ئۆزلۈك ۋە كىملىك | خەتكۈش: | ئىنكاس يازاي