خەتكۈش ‘جەزىرە’
2014يانۋار5

جەزىرە (شېئىرى تەسۋىر)

مەزگۇر ئەسەردە، جەزىرە دىگەن نىمە؟ ئۇ قانداق جاي؟ ئۇ يەردە نىمىلەر ئەڭ كۆپ؟ بىز نىمە ئۈچۈن جەزىرەنى ئاسرايمىز؟ دىگەن مەسىلىلەر شېئىرى شەكىلدە ئىخچام تەسۋىرلەندى. ئاكادېمىيە تورىدا يەنە جەزىرە ناملىق ئەسەر ماقالە شەكلىدە نەشىر قىلىنغان، مالال كۆرمەسىڭىز، ئۇنىمۇ كۆرۈپ قويۇڭ.

2012سېنتەبىر6

جەزىرە دىگەن نىمە؟

ئۇيغۇر تىلىدا، «جەزىرە» دەپ ئاتىلىدىغان بىر سۆزىمىز بار. ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىزاھلىق لۇغەتىدە، «جەزىرە» دىگەن سۆزگە مۇنداق ئىزاھات بېرىلگەن: « جەزىرە، ئى [ئە] ① يېز ت. ئارال: ……؛ ② چۆل، باياۋان، دەشىت؛ ساي؛……. ؛ ③ئاياللارنىڭ ئىسمى». مەن، بۇ خىل ئىزاھاتتىن، «جەزىرە» دىگەن سۆزنىڭ ئۇيغۇر تىلىدىكى چۈشەنچىسى ئېنىق بولماي قالىدۇ دەپ قارايمەن. ھەمدە، «جەزىرە» دىگەن سۆز، ئەرەپچىدىن قۇبۇل قىلىنغان دىگەن قاراشقىمۇ گۇمانىم بار. شۇڭا، مەزگۇر ئەسەردە، «جەزىرە» دىگەن سۆزگە بولغان چۈشەنچەم ۋە ئۇنىڭغا بەرگەن تەبىر ياكى ئىزاھاتىم، شۇنىڭدەك، جەزىرەنىڭ جۇغراپىيەلىك ئالاھىدىلىكى، تۈرلىنىشى ۋە دۆلىتىمىزدىكى جەزىرىلەر تىپلىرى بايان قىلىندى. مۇھاكىمە قىلىپ كۆرگەيسىزلەر.