Xinjian’da curulgan tebystan namlari

新疆建立的自然保护区名称

A.R.Bostany

Xinjian’ uygur aptonum rayonimizda hazirgiqe 35 tebystan curuldi. Bularnin’ uygurqe namliri, henzuqe terjimini asas cilganlictin, her hil namlarda atap kilivatimiz. menu, ”xinjian’da curulgan dwletlik tebystanar“ , ”xinjian’diki aptonum rayonluc tebystanlar“ ve ”xinjian’dici wilayet, xeher, nahiyelik tebystanlar“ catarlic eserlirimde, yenila henzuqe naminin’ ramkisidin qicip kitelmidim. sevebi, birinqidin, tebystan namliri uygurqe menbelerde xunin’ga yacin atalgan. men bu namlarga yacinlixixni oyludum. ikkinqidin, tebistan namliri togrisidiki pikir ayrim bir eserde otturiga coyulgini yahxi dep oyludum. elvette men yocurida tilga algan eserlerimdiki tebystan namlirini muwapic emes dep karaymen.  dimek, tebystan namlarini uygurqe ihqam, enic hem birlikke keltvrvp ataxca bolamdu yoc? Digen mesilide izdinip becixni zwrwr taptim. Xun’a, mezgur eserde, menbelerge asasen, xinjian’ uygur aptonum rayonimizdiki tebystanlarnin’ uygurqe namini  baxcidin atap bactim. Bu uygurqe isimlardin bir kwrvpla, tebystannin’ jaylaxcan ornini, unin’ obiktini hem unin’ derijisini bilgili bolidu.

1. Dwletlik canas tebystan, 新疆喀纳斯国家级自然保护区

2. Dwletlik Tumur qocca  tebystan, 新疆托木尔峰国家级自然保护

(Uygurqe menbelerde twmvr qocca dep atalgan. Miningqe tumur qocca atalgini togra).

3. Dwletlik Gerby ten’ritag  tebystan, 新疆西天山国家级自然保护区

4. Dwletlik Tarim tograczar  tebystan, 新疆塔里木胡杨国家级自然保护区

5. Dwletlik Genjiahu swkswkzar  tebystan, 新疆甘家湖梭梭林国家级自然保护区

6. Dwletlik Bayinbulac acculuc  tebystan, 新疆巴音布鲁克天鹅国家级自然保护区

7. Dwletlik Altuntag  tebystan, 新疆阿尔金山国家级自然保护区

8. Dwletlik Lopkwl twge lopnuri  tebystan, 新疆阿尔金山罗布泊野骆驼国家级自然保护区

9. X.U.A rayonluc ten’rikwl  tebystan, 新疆天池自然保护区. (X.U.A,xinjiang uygur aptonum rayonluk digen swznin’ ciscartilmisi bolidu, hazir ”Bogdakwl“ dep atavatimiz togrisi ”ten’rikwl“).

10.X.U.A rayonluc Xarxil tebystan, 新疆夏尔希里自然保护区

11. X.U.A rayonluc Altay ikkiderya baxecin tebystan, 新疆阿尔泰山两河源头自然保护区

12. X.U.A rayonluc Xercy ten’ritag makanrol tebystan, 新疆哈密东天山生态功能自然保护区

13. X.U.A rayonluc Jintas tagbayavan tebystan, 新疆福海金塔斯山地草原类自然保护区

14.X.U.A rayonluc Kvnes tagqimtan tebystan, 新疆天山中部巩乃斯山地草甸类自然保护区

15.X.U.A rayonluc Guqun’ Jezire tebystan, 新疆奇台荒漠草地自然保护区

16. X.U.A rayonluc Ibnurkwl sulucyer tebystan, 新疆艾比湖湿地自然保护区

17.X.U.A rayonluc  Altay kwksu sulucyer tebystan, 新疆阿勒泰科克苏湿地自然保护区

18.X.U.A rayonluc Qimkwl(qinggedahu)tebystan, 新疆青格达湖自然保护区

19. X.U.A rayonluc Pamirtaglen’ sulucyer tebystan, 新疆帕米尔高原湿地自然保护区

20. X.U.A rayonluc Ertix-kwktocay sulucyer tebystan, 新疆额尔齐斯河科克托海湿地自然保护区

21. X.U.A rayonluc Ili bogun karai tebystan, 新疆伊犁黒蜂自然保护区

22. X.U.A rayonluc Bulgunderya cama tebystan, 新疆布尔根河狸自然保护区

23. X.U.A rayonluc caramayli iricara tebystan, 新疆卡拉麦里山有蹄类自然保护区

24. X.U.A rayonluc corgas taxqarpay tebystan, 新疆霍城四抓陆龟自然保护区

25. X.U.A rayonluc Taxcorgan tebystan, 新疆塔什库尔干自然保护区

26. X.U.A rayonluc Arxan’ randon sibiri tebystan, 新疆温泉新疆北鲵自然保护区

27. X.U.A rayonluc Ottura curumtag tebystan, 新疆中昆仑自然保护区

28. X.U.A rayonluc Barluctag tebystan, 新疆巴尔鲁克山自然保护区

29. X.U.A rayonluc Gulja ermidun kiqiki tebystan, 新疆伊宁小叶白蜡自然保护区

30. X.U.A rayonluc Nilca yan’ac kitayi tebystan, 新疆巩留野核桃自然保护区

31. Avat nahiyelik vqcoxlac hayvanat  tebystan, 新疆阿瓦提胡杨林野性动物自然保护区

32. caramay xeherlik maygil  tebystan, 新疆克拉玛依市玛依格勒自然保护区

33. B. M.A. oblastlic kvnqiderya sulucyer  tebystan, 新疆孔雀河湿地自然保护区

34. Acsu wilayetlik Xayar tarim baxekin sulucyer  tebystan, 新疆沙雅塔里木河上游湿地自然保护区

35. Hoten wilayetlik Gerbycuramtag jur tibety tebystan, 新疆和田地区西昆仑山藏羚羊繁殖地自然保护区

Bayanahir

Yocurida wz pikirimqe, xinjian’diki tebistanlarga nam coyup bactim. Bu namlar,eslidiki henzuqe namiga asasen, uygurqe ipadilexke uygun bolux, ilmy bolux, enic boluxni prinsip cilip cismen wzgertildi. elvette, bu bir izdinix, Togri-hatasini muhakime cilip cwrgeysizler.

Menbe eserler

1.杜农、张平 编著，新疆自然保护区，新疆科学技术出版社，2006年。

2. A.R.Bostany,xinjian’da curulgan dwletlik tebystanlar, ../.

3. A.R.Bostany, xinjian’diki aptonum rayonluc tebystanlar, ../.

4. A.R.Bostany, xinjian’diki wilayet,xeher,nahiyelik tebystanlar, ../.

5. A.R.Bostany, tebystan digen nime? Academiye.com

6. Ablimit Abducadir, Adil Svyvndvk, Talip Osman, Enver musa tvzigen, ”xinjian’diki tebyi muhit muhapizet rayonliri“, xinjian’ pen-tehnika sehiye nexiriyati, 1993-yil.