خەتكۈش ‘غول’
2013دېكابىر15

بايىنغولغا ئائىت ئاتالغۇلار تەبىرى

مەن 1979- يىلىدىن 1982- يىلىغىچە بايىنبۇلاق رايونىدا خىزمەت قىلغان چاغلىرىمدا، كۆپ ئارىلىشىدىغان ئارشات يېزىسىدىكى گېلىن (مۇڭغۇللار موللىسى)نىڭ ئاغزىدىن دائىم بايىنغول دىگەن سۆزىنى ئاڭلايتتىم. بايىنبۇلاقتا 50 يىل ياشىغان، ئۆزىنى چىن تۆمۈر باتۇرنىڭ ئەۋلادى دەپ قارايدىغان ئابلىزئاخۇن دىگەن كىشىنىڭ ئاغزىدىن بايغول، بايانغول دىگەن سۆزنى ئاڭلايتتىم. ئۇيغۇرچە ياكى خەنزۇچە مەنبەلەردە، بايىنغولىن دەپ يازغاننى كۆرەتتىم. كىيىن ئويلاپ قالدىم، بايىنغول، بايغول، بايانغول ۋە بايىنغولىن دىگەن 4 خىل شەكىلدىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى بىرمۇ ياكى ئايرىم مەنىلەرگە ئىگىمۇ؟ بۇ سۆزلەر تىلىمىزدا مەۋجۇد بولسىمۇ، لېكىن، بىزنىڭ ئىزاھلىق لۇغەتىمىزدە بەزىلىرى يوق. شۇڭا، بۇ توغرىدا ئىزدىنىپ بېقىشنىڭ زۆرۆرىيەتى بارمۇ يوق؟ مەن تىلنامە ياكى تارىخنامە بىلەن شوغۇللانمىغان بولساممۇ، مەزگۇر ئەسەردە، مۇشۇ سۆزلەر توغرىسىدا بۇرادەرلەر بىلەن ئورتاقلىشىش مەقسىتىدە بىلگەنلىرىمنى ئوتتۇرىغا قويۇشنى لايىق كۆردۈم.