ئامېرىكا زۇڭتۇڭى ئوباما 28-سىنتەبىر: ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتىگە زەربە بېرىشتە بۇ ئەسەبى قوراللىق تەشكىلاتنىڭ ئەمەلىي كۈچىگە سەل قاراپتۇق دەپ ئېتىراپ قىلدى.ئامېرىكىنىڭ سۈرىيەدىكى بىر يۈرۈش بومباردىمان قىلىش ھەرىكەتلىرى بازا تەشكىلاتىنىڭ ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى بىلەن يارىشىپ، ئامېرىكىغا ئورتاق تاقابىل تۇرۇشىغا تۈرتكە بولدى.

ئامېرىكا بىلەن رۇسىيە ئەسەبىى تەشكىلات ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتىنى دۈشمەن دەپ قارىغىنى بىلەن ئەمما بۇ دۈشمەننىڭ دۈشمىنى دوستىمىز دېگەندىن دېرەك بەرمەيدۇ، ئامېرىكا رۇسىيەنى سۈرىيەدىكى ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى قوراللىق تەشكىلاتىغا ئورتاق زەربە بېرىشكە ئاغزى ئۇپراپ كەتكىچە نەسىھەت قىلغان بولسىمۇ، رۇسىيە يەنىلا چەت چېگرىنى ئېنىق ئايرىپ، ئارىلىشىشنى رەت قىلدى.
ئامېرىكا سۈرىيەنى بومباردىغان قىلغاندىن كېيىن رۇسىيە يەنىلا بۇ مەسىلىدە ئامېرىكا بىلەن ئارىلىق ساقلىدى، ئامېرىكا ئەمەلدارىنىڭ سۆزى بىلەن ئېيتقاندا ئامېرىكىنىڭ دىپلوماتىيە تىرىشچانلىقى ھىچقانداق ئىشنى ئۆزگەرتەلمىدى.

بەزى سىياسىي تەھلىلچىلەر مۇنداق دەپ قارىدى: ئامېرىكىنىڭ رۇسىيەنى زەربە بېرىش ھەرىكىتىگە قاتنىشىشقا كۆندۈرۈشى ھەقىقەتەن قىيىن، ئەمما رۇسىيە ھەرىكەتكە قاتناشقان ھامان بۇنىڭدىن نەپ ئېلىشى مۇمكىن، سانلىق مەلۇماتتىن ئايان بولىشىچە، سۈرىيەدىكى بومبارىدىماندا ئېتىپ ئۆلتۈرۈلگەن ئەسەبى تەشكىلاتنىڭ نۇرغۇن قوراللىق خادىملىرى رۇسىيە چىچىنىيە جۇمھىرىيىتىدىن كەلگەن ئىكەن، ئەگەر بۇ كىشىلەر رۇسيەگە قايتسا رۇسىيەنىڭ بىخەتەرلىكىگە تەھدىد ئېلىپ كېلىدۇ.

ئامېرىكا ھازىرغا قەدەر رۇسىيەنى ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى تەشكىلاتىغا زەربە بېرىش ئۈچۈن قۇرۇلغان خەلقئارا بىرلەشمە فرونتىغا كىرىشكە ئېنىق تەكلىپ قىلىپ باقمىدى، ئەمما نۇرغۇن ئامېرىكا ئەمەلدارلىرى مۇنداق دەپ قارىدى: رۇسىيە ئوتتۇرا شەرقتىكى مۇھىم مەنپەئەت مۇناسىۋىتى بار تەرەپ، ئامېرىكىنىڭ بۇ رايوندىكى ھەرىكىتى رۇسيەدىن ساقىد بولسا بولمايدۇ.
ئەنگىلىيە تاراتقۇلىرى خەۋەر بېرىپ مۇنداق دېدى: ئامېرىكا ۋە ئۇنىڭ ئىتتىپاقداشلىرىنىڭ داۋاملىق بومباردىمان قىلىشىغا ئەگىشپ، بازا تەشكىلاتىنىڭ سۈرىيەدىكى شۆبىسى ــ قۇتقۇزۇش فىرونتى ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى تەشكىلاتى بىلەن يارىشىپ، ئامېرىكىغا بىرلىشىپ تاقابىل تۇرۇشنى ئويلىشىۋاتىدۇ.

سۈرىيە توقۇنىشىدا قۇتقۇزۇش فىرونتى بىلەن ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتىنىڭ ئىچكى تىركىشىشى توختىمىدى، بازا تەشكىلاتى ئىلگىرى ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى بىلەن بولغان ئالاقىنى ئۈزگەنلىكىنى جاكارلىغان ئىدى، قۇتقۇزۇش فىرونتىنىڭ رەھبىرى ئەبۇ مۇھەممەد. چولانى 28-سىنتەبىر ئىنتېر تورى ئارقىلىق لېنتىغا ئېلىنىغان بىر ئاۋازنى قويدى ئۇنىڭدا: غەرپ ئەللىرىدىكى ئامما ھۆكۈمەتنىڭ داۋاملىق سۈرىيەنى بومباردىمان قىلىشىنى توسمايدىغان بولسا، ئېغىر بەدەل تۆلەيدۇ دېيىلگەن ئىدى.

ئەنگىلىيەدە چىقىدىغان «مۇھاپىزەتچىلەر» ژۇرنىلى 28-سىنتەبىر قۇتقۇزۇش فىرونتىنىڭ بىر يۇقۇرى دەرىجىلىك ئەزاسىنىڭ سۆزىنى نەقىل كەلتۈرۈپ مۇنداق دېدى: 26-سىنتەبىر كۈنىلا قۇتقۇزۇش فىرونتىنىڭ 73 خادىمى ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى لاگىرىغا ئۆتۈپ كەتتى، بۇنىڭدىن كېيىنكى بىرقانچە كۈندە تېخىمۇ كۆپىيىشى مۇمكىن، خەۋەردە مۇنداق دېيىلدى: سۈرىيە ئۆكتىچى گۇرۇھى فرونتىدا ئىلگىرى غەرپ ئەللىرىنىڭ بومباردىمانى ئارقىلىق سۈرىيە ھۆكۈمىتىنىڭ ھەربىي كۈچىنى ئاجىزلاشتۇرۇشنى ئۈمىد قىلىدىغانلارنىڭ ئارزۇسى ئىشقا ئاشمىدى، ئۇلار بۈگۈنكى كۈندە ئۆزلىرىنىڭ بومباردىغان نىشانى بولۇپ قالغانلىقىنى ھىس قىلدى.

ئامېرىكا زۇڭتۇڭى ئوباما 28-سىنتەبىر كەچتە قويۇلغان تېلىۋىزىيە سۆھبەت پروگراممىسىدا ئامېرىكىنىڭ ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى تەشكىلاتىنىڭ تەھدىدىنى سەل چاغلاپ قالغانلىقىنى ئېتىراپ قىلدى ھەمدە سۈرىيەنى ئەسەبىي قوراللىق تەشكىلاتنىڭ بۆشۈكى دەپ ئەيىپلىدى، بەزى تەھلىلچىلەر ئانالىز قىلىپ مۇنداق دېدى: ئوباما سۆزىدە ئامېرىكىنىڭ يەنىلا سۈرىيە زۇڭتۇڭى باشار ئەسەد رەھبەرلىكىدىكى ھاكىمىيەتنى ئاغدۇرۇۋېتىش ئويىنىڭ بارلىقىنى ئاشكارىلاپ قويدى.

ئوباما ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى قانداق قىلىپ سۈرىيە ۋە ئىراقتىن ئىبارەت بۇ دۆلەتتە شۇنچە چوڭ زېمىننى ئىشغال قىلالايدۇ دېگەن سۇئالغا جاۋاب بېرىپ: بىزنىڭ ئاخبارات نازارەتچىلىرىمىز ئۆزلىرىنىڭ سۈرىيەدە يۈز بەرگەن ئىشلارغا سەل قارىغانلىقىنى ئېتىراپ قىلدى دېدى.

ئوباما ئامېرىكىنىڭ مەسئۇلىيتى ھەققىدە سۆز ئاچمىدى، ئەمما ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتى تەشكىلاتىنىڭ قەد كۆتۈرۈشىنى سۈرىيەدىن كۆردى، ئۇ مۇنداق دېدى: ئىراق ئۇرۇشى مەزگىلىدە ئىراقتىكى قەبىلىلەرنىڭ ياردىمىدە ئامېرىكا ئارمىيەسى بازا تەشكىلاتىنى ئاغدۇرۇپ تاشلىدى، بۇنىڭ بىلەن بازا تەشكىلاتى يەر ئاستى ھەرىكىتى قىلىشقا مەجبۇر بولدى، ئوباما سۈرىيەدىكى مالىمانچىلىقنى ئەيىپلەش بىلەن بىرگە سۈرىيە ھۆكۈمىتىنىڭ مۇقىملىقىنى ئىشقا ئاشۇرۇشقا ياردەم بەرگۈسى يوقلۇقىنى، سۈرىيەنىڭ بىرلىكىنى قوغداش كېرەكلىكى ئەمما بارلىق جەرياندا باشار رەھبەرلىك قىلسا بولمايدىغانلىقىنى ئېيتتى.
ئىراق ۋە شام ئىسلام دۆلىتىگە زەربە بېرىش ھەققىدە ئوباما مۇنداق دېدى: بىزدە باشقىلاردا يوق ئىقتىدار بار، بىزنىڭ ئارمىيەمىز دۇنيادىكى ئەڭ ياخشى ئارمىيە، شۇڭا يەر شارىدا باشقا جايلار ئاۋارىچىلىققا ئۇچرىسا رۇسىيەنى ئەمەس ئامېرىكىنى ئىزدەيدۇ.

ئەمما ئوباما بومباردىغان قىلىشتا ئىزچىل چىڭ تۇرۇپ، قۇرۇقلۇق قىسمى ئەۋەتىشنى رەت قىلدى.