ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ
( ﺋﺎﺑﺪﯗﻟﻼ ﺗﺎﻟﯩﭗ)

9 - ﺑﺎﺏ
ﻳﯧﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ

"ﺋﯚﺗﻤﯘﺷﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﺵ ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺕ" (ﯞ. ﺋﻰ. ﻟﯧﻨﯩﻦ)، ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﯘﺭﻣﺎ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗﻛﻰ، ﺗﺎﻛﻰ 19 - ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ 80 - ﻳﯩﻠﻠﯧﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺗﻪﯕﺮﯨﺘﺎﻏﻨﯩﯔ ﺷﯩﻤﺎﻟﻰ ﯞﻩ ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﺪﺍ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺕ ﻫﯚﻛﯘﻡ ﺳﯘﺭﻣﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ، ﭘﯘﺗﯘﻥ ﺗﻪﻛﻠﯩﻤﺎﻛﺎﻥ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﺪﺍ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﺷﺎﻣﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻳﺎﻧﻐﺎﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﻩﻙ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩﺮﯨﺪﻩ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﻣﻪﻫﻤﯘﺕ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﻯ ﯞﻩ ﻳﯘﺳﯘﭖ ﺧﺎﺱ ﻫﺎﺟﯩﭙﺘﻪﻙ ﻣﯘﺗﻪﭘﻪﻛﻜﯘﺭ ﺯﺍﺗﻼﺭﻧﻰ ﻳﯩﺘﯩﺸﺘﯘﺭﮔﻪﻥ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ "ﺳﺎﺟﯩﺌﻪ" ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻳﯘﺭﺗﻰ ﯞﻩ ﻛﯩﻴﯩﻨﺮﻩﻙ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﺍ ﺩﺍﯕﻘﻰ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ "ﻣﻪﺳﺌﯘﺩﯨﻴﻪ" ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻳﯘﺭﺗﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﯩﻢ - ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺷﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﺋﯚﭼﯘﭖ ﭘﯘﺗﯘﻥ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﻰ ﺯﯗﻟﻤﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ. ﺩﻩﻝ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﯩﺮ ﭼﯩﺘﻰ - ﻳﺎﯞﺭﻭﭘﺎ ﺋﻪﻟﻠﯩﺮﯨﺪﻩ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﻳﯩﯖﻰ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﯞﻩ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺟﯘﺵ ﺋﯘﺭﯗﭖ ﺟﺎﻫﺎﻧﻨﻰ ﺯﯨﻠﺰﯨﻠﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯘﺭﯗﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﯩﺪﻯ. 1770 - ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺟﯩﻤﯩﺲ ﯞﺍﺕ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﭘﺎﺭ ﻣﺎﺷﯩﻨﯩﺴﻰ، 1804 - ﻳﯩﻠﻰ ﻓﻮﻟﺘﯘﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﺨﺘﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻛﻴﺎﻥ ﭘﺎﺭﺍﺧﻮﺗﻰ، 1805 - ﻳﯩﻠﻰ ﺳﻪﺗﯩﯟﯨﻨﯩﺲ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻮﻳﯩﺰ ﯞﻩ ﺗﯚﻣﯘﺭ ﻳﻮﻝ، ﻓﺎﺭﺍﺩﻯ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﻮﻙ (ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯩﺮ) ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﯩﺴﻰ، 1902 - ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﻛﺎ - ﺋﯘﻛﺎ ﺭﻩﻳﺖ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﺷﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭ ﺷﻪﺭﻗﺘﯩﻜﻰ ﻏﺎﭘﯩﻠﻼﺭ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﻨﻰ ﻫﻪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﺩﻯ. ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﺗﯩﺨﻨﯩﻜﺎ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻪﮔﯩﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﻟﯘﻙ - ﺗﯘﻣﻪﻥ ﺯﺍﯞﯗﺕ - ﻓﺎﺑﺮﯨﻜﯩﻼﺭ ﻳﺎﯞﺭﻭﭘﺎ ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﻗﻪﺩ ﻛﯚﺗﯘﺭﯗﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ.
ﻏﻪﺭﺑﺘﯩﻜﻰ ﻣﯘﺷﯘ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﻮﻳﻐﯩﺘﯩﺸﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﯚﻟﯩﻤﺎﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﯞﻩ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﻛﯩﺸﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺯﻯ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﭗ، ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻧﻪﺯﻩﺭ ﺳﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭ ﺑﻮﻟﺪﻯ. ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺶ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺯﻏﺎﻧﯩﺪﻯ:

ﻗﻮﭖ! ﺋﻰ ﺋﺎﺩﺍﺵ ﺑﯩﺮ... ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﯖﻐﺎ ﺑﺎﻕ،
ﺑﺎﻕ... ﻧﻪ ﻛﻮﺭﻩﺭﺳﻪﻥ ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﯩﻦ ﺋﯘﺯﺍﻕ!
ﻳﻪﺭﺩﻩ، ﻫﺎﯞﺍﺩﺍ، ﺳﯘﺩﺍ ﻛﻪﻟﯘﺭﻟﻪﺭ،
ﻳﺎﯞﺭﻭﭘﺎﻟﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻝ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺳﺎﯞﺍﻕ!...

ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﺍ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻰ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺘﺎﺏ ﯞﻩ ﺋﯩﻬﺘﯩﻴﺎﺝ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ. ﺑﯘ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻰ "ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺟﻪﺩﯨﺖ" ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﺪﻯ. "ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺟﻪﺩﯨﺖ" ﻧﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻪﯓ ﻳﯩﺮﯨﻚ ﯞﻩﻛﯩﻠﻰ ﯞﻩ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳﻜﺎﺭﻯ ﺟﺎﻣﺎﻟﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎفﻐﺎﻧﻰ (1838 - 1897) ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘ ﺷﻪﺭﻕ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ، ﺟﺎﻫﺎﻧﮕﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﯘﺭﯗﺵ ﯞﻩ ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﺍ ﺋﯩﺴﻼﻫﺎﺕ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻨﻰ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺱ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﯩﺪﻯ. ﺑﯘ ﺋﯩﺴﻼﻫﺎﺕ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﯩﻨﻰ ("ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺟﻪﺩﯨﺖ" ﻧﻰ) ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺷﻨﻰ ﺋﻮﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ. "ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺟﻪﺩﯨﺖ" ﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳﻜﺎﺭﻟﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺗﻪﺳﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺗﯘﺵ ﯞﻩ ﺋﯩﻠﯩﺪﺍ ﻫﯘﺳﻪﻳﯩﻦ ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻱ، ﺑﺎﻫﺎﯞﯨﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻱ، ﺋﺎﺑﺪﯗﻗﺎﺩﯨﺮ ﺩﺍﻣﻮﻟﻼ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﻯ، ﺗﺎﺵ ﺋﺎﺧﯘﻧﯘﻡ؛ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﺋﺎﺳﺘﺎﻧﯩﺪﺍ ﻣﻪﺧﺴﯘﺕ ﻣﯘﻫﯩﺘﻰ، ﻛﯘﭼﺎﺩﺍ ﻫﺎﻣﯩﺖ ﻫﺎﺟﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ.
ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻳﯩﯖﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺦ ﺋﯘﺭﯗﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯩﭙﯩﻚ ﯞﻩﻛﯩﻠﻰ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﺗﻪﺭﻏﯩﺒﺎﺗﭽﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻛﯚﻛﺮﻩﻙ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﺘﻰ. ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻫﻪﺗﺘﺎ ﭘﯧﺘﯩﺮﺑﯘﺭﮒ، ﻓﯩﻨﻼﻧﺪﯨﻴﯩﮕﯩﭽﻪ، ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ ﯞﻩ ﭘﺎﺭﮊﻏﯩﭽﻪ، ﻳﻪﻧﻪ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ ﯞﻩ ﺋﻪﺭﻩﺏ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﯩﻐﯩﭽﻪ ﺋﺎﺭﯨﻼﭖ ﻳﯘﺭﯗﭖ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﻣﻪﻧﺰﯨﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﺯﻩﺗﺘﻰ. ﺋﯘﻻﺭ ﯞﻩﺗﻪﻧﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻨﻰ ﺗﯘﺗﺴﺎ، ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻘﺎ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﺳﯧﻠﯩﺶ ﻳﻮﻟﯩﺪﺍ ﺟﯩﺪﺩﯨﻲ ﻛﯘﺭﻩﺵ ﻗﯩﻠﺪﻯ.
1907 - ﻳﯩﻠﻰ ﻫﯘﺳﻪﻳﯩﻦ، ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺋﺎﻛﺎ - ﺋﯘﻛﺎ ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﯩﻨﯩﯔ "ﺩﻭﻻﻕ" ﻣﺎﺭﻛﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﺷﯩﺮﻛﯩﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯦﮕﯩﯟﺍﺭﻟﯩﺸﯩﭗ، ﺋﯩﻠﯩﺪﺍ ﺧﯘﺭﯗﻡ ﺯﺍﯞﯗﺗﻰ ﻗﯘﺭﺩﻯ. ﺗﺎﺵ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﻳﻪﻛﻪﻧﺪﻩ ﺳﻪﺭﻩﯕﮕﻪ ﺯﺍﯞﯗﺗﻰ ﯞﻩ ﺷﺎﺗﯘﯞﺍ ﺗﻮﻗﯘﻣﭽﯩﻠﯩﻖ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﺩﻯ. ﺗﯘﺭﭘﺎﻥ ﺋﺎﺳﺘﺎﻧﯩﺪﺍ ﻣﯘﺳﯘﻝ ﻫﺎﺟﻰ، ﯞﺍﺟﯩﺖ ﻫﺎﺟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﭘﺎﺧﺘﺎ ﺯﺍﯞﯗﺗﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ. ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺑﯘﺭﮊﯗﺋﺎﺯﯨﻴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻐﺎ ﻣﺎﺳﻠﯩﺸﯩﭗ، 1916 - ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﺗﯘﺵ، ﻳﻪﻛﻪﻥ ﯞﻩ ﺋﯩﻠﯩﺪﺍ ﺳﺎﻧﺎﺋﻪﺕ ﯞﻩ ﺑﻮﻏﺎﻟﺘﯩﺮﻟﯩﻖ ﻛﻪﺳﭙﯩﻲ ﺗﯩﺨﻨﯩﻜﻮﻣﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ.
    ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﭘﺎﻛﯩﺘﻼﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﻨﯩﯔ ﺩﻩﯞﺭ ﺋﺎﺭﻗﺎ ﻛﯚﺭﯗﻧﯘﺷﻰ ﯞﻩ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ.
ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﯩﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯩﺘﯩﻢ ﺋﺎﺗﯘﺷﺘﺎ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰ ﺗﺎﺭﺗﯩﺸﯩﺪﺍ ﺑﯘ ﻧﺎﻫﯩﻴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺭﻛﯘﻡ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﺯﺍﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﯞﻩﺗﻪﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭﻟﯩﻚ ﺭﻭﻫﻰ ﺗﯘﺭﺗﻜﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ، ﻳﻪﻧﻪ ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﯩﯟﻯ ﺋﻮﺯﮔﯩﭽﻪ ﻣﯘﻫﯩﺖ - ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﻨﯩﯖﻤﯘ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻚ ﺭﻭﻟﻰ ﺑﺎﺭ. ﺋﺎﺗﯘﺵ ﺋﯩﻘﻠﯩﻤﻰ ﻗﯘﺭﻏﺎﻕ، ﻫﺎﯞﺍﺳﻰ ﺳﺎﭖ ﺟﺎﻱ، ﻗﯘﺭﻏﺎﻕ ﺋﯩﻘﻠﯩﻢ ﺋﺎﺗﯘﺵ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﻰ ﭼﯩﺪﺍﻣﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﻏﻪﻳﺮﻩﺗﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯩﺘﯩﺸﺘﯘﺭﮔﻪﻥ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯘ ﺟﺎﻳﺪﺍ ﺋﯧﻘﯩﻦ ﺳﯘﻧﯩﯔ ﻗﯩﺴﻠﯩﻘﻰ، ﺋﯧﻜﯩﻨﺰﺍﺭﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﻠﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﻰ ﺋﺎﺗﯘﺵ ﺧﻪﻟﻘﯩﻐﻪ ﺷﯩﺠﺎﺋﻪﺕ، ﺗﯩﺮﯨﺸﭽﺎﻧﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶ ﺭﻭﻫﯩﻨﻰ ﺳﯩﯖﺪﯗﺭﮔﻪﻥ. ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭﻭﻫ ﺋﯘﻻﺭﺩﺍ ﺗﯩﺠﺎﺭﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ، ﺳﺎﻳﺎﻫﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﯞﻩ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺋﯚﺭﻟﻪﺵ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯩﺘﯩﻠﺪﯗﺭﮔﻪﻥ.
ﺑﯩﺮﺍﻕ، ﺋﯩﻜﺴﺎﻗﺘﺎ ﺗﻪﺳﯩﺲ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺧﺎﺱ ﯞﻩﺗﻪﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭﻟﯩﻚ ﯞﻩ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭﻟﯩﻚ ﭘﻪﺯﯨﻠﯩﺘﯩﻨﯩﻤﯘ ﻧﻪﺯﻩﺭﮔﻪ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺯﯙﺭﯗﺭ.
ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻱ (ﻣﯘﺳﺎ ﻫﺎﺟﻰ) ﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﯗﺳﯘﻝ ﺋﯚﺯ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﺘﻪ ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﻫﺴﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﺎﻧﺎ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﮕﻪ ﺋﯩﺰﭼﯩﻞ ﻣﺎﺩﺩﯨﻲ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﯩﻠﯩﭗ، ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﻫﯚﺭﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺳﺎﺯﺍﯞﻩﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻳﻤﯘ ﺷﯘ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻨﻰ ﺗﯘﮔﻪﺗﻜﻪﻥ ﯞﻩ 19 - ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺯﻭﺭ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﺩﺍ ﺋﯩﻨﺎﻳﻪﺕ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺧﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺘﯩﻢ ﭼﻮﯓ ﺭﯦﻤﻮﻧﺖ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﻏﺎﻥ. ﻫﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﻫﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﯞﻩﺳﯩﻘﯩﺴﯩﺪﻩ: "ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﺋﻮﺷﺮﻩ - ﺯﺍﻛﺎﺗﯩﻨﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﯞﻩ ﻣﻪﺩﺭﯨﺴﻜﻪ ﺗﻪﺳﻪﺭﺭﯗﭖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺯﯙﺭﯗﺭ" ﻟﯘﻛﯩﻨﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﮕﻪﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﮕﻪ ﯞﺍﺭﯨﺴﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﻯ - ﻫﯘﺳﻪﻥ ﺑﺎﻱ (1844 - 1926 - ﻳﯩﻠﻼﺭ) ﯞﻩ ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻱ (1851 - 1928 - ﻳﯩﻠﻼﺭ) ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﻣﻮﺳﺎ ﻫﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﯞﻩﺳﯩﻴﯩﺘﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﯩﻐﺎ ﺗﻮﻫﭙﻪ ﻗﻮﺷﯘﺷﺘﺎ ﺗﯩﺨﯩﻤﯘ ﺯﻭﺭ ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ. ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﻨﻰ ﺟﺎﻫﺎﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﺎﭘﻘﺎﺭﺍ ﭘﻪﺭﺩﯨﺴﻰ ﻗﺎﭘﻼﭖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﻪﯓ ﺟﺎﻫﯩﻞ ﯞﻩ ﻣﯘﺗﻪﺋﻪﺳﺴﯩﭗ ﻛﯘﭼﻠﻪﺭ ﻫﯚﻛﯘﻡ ﺳﯘﺭﯗﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﺘﺎ ﻫﻪﻣﺪﻩ ﺋﺎﭼﻜﻮﺯ، ﻧﺎﺩﺍﻥ ﺑﺎﻳﻼﺭ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻳﯩﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺭﻩﻫﯩﻤﺴﯩﺰ ﺷﻮﺭﺍﭖ، ﺋﻮﺯﯨﻨﯩﻼ ﺳﻪﻣﺮﯨﺘﯩﺸﻨﻰ ﺋﻪﯞﺯﻩﻝ ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﺘﺎ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﭘﯩﺪﺍﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺶ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺋﻪﻟﯟﻩﺗﺘﻪ. ﺑﯩﺰ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﻟﯩﻠﻼ ﺑﺎﻫﺎ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻼ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ، ﺋﻪﻳﻨﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﻫﯘﺳﻪﻳﯩﻦ ﺑﺎﻱ ﯞﻩ ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻱ ﺋﺎﻛﺎ - ﺋﯘﻛﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﺪﻩ ﯞﻩﺗﻪﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭﻟﯩﻚ، ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭﻟﯩﻚ ﯞﯨﺠﺪﺍﻥ ﺋﻮﺗﯩﻨﯩﯔ ﻧﻪﻗﻪﺩﻩﺭ ﻳﺎﻟﻘﯘﻧﺠﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﯗﯞﺍﻻﻻﻳﻤﯩﺰ.
ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ - "ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﻣﻪﯕﮕﯘﻟﯘﻙ ﻛﺎﺗﯩﮕﻮﺭﯨﻴﻪ". ﺷﯘ ﻧﯘﻗﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﺍ، ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﻘﺎ ﺋﯩﮕﻪ. ﺑﯩﺮﺍﻕ ﺋﯘ، "ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﯩﯟﻯ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ" ﯞﻩ "ﻳﯩﯖﯩﭽﻪ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ" ﺗﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ ﭼﻮﯓ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﺎﺗﯩﮕﻮﺭﯨﻴﯩﮕﻪ ﺑﯚﻟﯘﻧﯩﺪﯗ.
ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ("ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺟﻪﺩﯨﺖ") ﻧﻰ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯩﺘﯩﻢ ﺟﺎﺭﻯ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﭘﯩﺪﺍﮔﻮﮒ - ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ ﭼﯧﺨﯩﺴﻠﻮﯞﺍﻙ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﺴﻰ ﻳﺎﻥ. ﺋﺎﻣﯘﺱ. ﻛﻮﻣﯩﻨﺴﻜﯩﻲ (1592 - 1670 - ﻳﯩﻠﻼﺭ) ﺑﻮﻟﺪﻯ. ﺋﯘ ﻗﯘﺭﺩﺍﺵ ﺋﯚﺳﻤﯘﺭﻟﻪﺭﻧﻰ ﻛﻼﺱ (ﺳﯩﻨﯩﭗ) ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﺋﯘﺳﯘﻟﯩﻨﻰ ﻳﯘﺭﮔﯘﺯﯗﭖ، ﭼﻮﯓ ﻣﯘﯞﻩﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ. ﺋﯘ ﺳﯩﻨﯩﭙﻼﺭ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﯩﺴﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺩﻩﺭﺱ ﭘﺮﻭﮔﺮﺍﻣﻤﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ، ﺩﻩﺭﺱ ﺳﻪﺗﻜﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ، ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻥ ﺗﯘﺯﯗﻣﻰ ﺑﺎﺭ، ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﻧﯩﺸﺎﻧﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺑﯩﺮ ﻳﯘﺭﯗﺵ ﻳﯩﯖﯩﭽﻪ ﺋﯘﺳﯘﻟﻨﻰ ﻗﺎﻧﺎﺕ ﻳﺎﻳﺪﯗﺭﻏﺎﻧﯩﺪﻯ. ﻣﯘﺷﯘ ﺗﻪﻟﻪﭖ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﯘﺭﺩﺍﺵ ﺋﻮﺳﻤﯘﺭﻟﻪﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻰ ﺑﺎﻏﯟﺍﺭﺍﻧﻠﯩﻖ، ﺋﺎﺯﺍﺩﻩ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ، ﻛﻪﯓ ﺩﻩﺭﯨﺰﯨﻠﯩﻚ، ﺋﯩﭽﻰ ﻛﻪﯓ ﯞﻩ ﻳﻮﺭﯗﻕ، ﺋﯘﺳﺘﻪﻝ، ﭘﺎﺭﺗﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﻝ ﺳﯩﻨﯩﭙﻼﺭﺩﺍ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﻫﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺑﯩﻠﯩﻢ - ﭘﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳﺎﯞﺍﻕ ﺋﺎﻻﺗﺘﻰ.
ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺳﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻱ ﺋﺎﻛﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻨﻰ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﻫﻪﻣﻜﺎﺭﻟﯩﺸﯩﺸﻘﺎ ﻛﯚﻧﺪﯗﺭﺩﻯ. ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻻﺭ ﺷﻪﺧﺴﯩﻲ ﺩﺍﺭﺍﻣﯩﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩ ﺋﺎﺟﺮﯨﺘﯩﭗ، ﺋﯩﻜﺴﺎﻗﺘﺎ ﻳﯩﯖﯩﭽﻪ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺑﯩﻨﺎﺳﯩﻨﻰ ﻗﯘﺭﯗﭖ، ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻜﻪ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﺳﺎﻟﺪﻯ. ﺑﯘ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ 1885 - ﻳﯩﻠﻰ ﻛﯘﺯﺩﻩ ﺭﻩﺳﻤﯩﻲ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺑﺎﺷﻠﯩﺪﻯ. ﺋﯩﻜﺴﺎﻗﺘﺎ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻛﯩﻴﯩﻨﺮﻩﻙ "ﻫﯘﺳﻪﻳﻨﯩﻴﻪ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﻰ(1)" ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻧﺎﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺳﻪﻫﯩﭙﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﺪﻯ.
ﺑﯘ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺩﻩﺳﻠﻪﭖ ﺋﯘﭺ ﺳﯩﻨﯩﭙﺘﯩﻦ ﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ. ﺳﯩﻨﯩﭙﻠﯩﺮﻯ ﻛﻪﯓ ﺩﻩﺭﯨﺰﯨﻠﯩﻚ، ﺩﻭﺳﻜﺎ، ﭘﺎﺭﺗﺎ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﯩﻨﯩﭗ ﺟﺎﻫﺎﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ، ﺳﯩﻨﯩﭙﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﻰ - ﺗﯧﺸﻰ ﺋﺎﻗﺎﺭﺗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﺎ، ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﻳﺎﺗﺎﻕ، ﻫﺎﻣﻤﺎﻡ (ﺗﺎﺵ ﻣﯘﻧﭽﺎ) ﺑﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ، ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻰ ﺋﻮﺭﻣﺎﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﯩﻐﺎ ﻻﻳﯩﻖ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﯩﻚ ﻗﯩﻴﺎﭘﯩﺘﻰ ﻧﺎﻣﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ. ﻛﯩﻴﯩﻨﭽﻪ ﻳﯩﺮﺍﻕ ﻳﯩﺰﯨﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﻗﻮﻧﯘﭖ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ. ﻗﻮﻧﯘﭖ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ "ﻟﻪﻳﻠﻰ"، ﻛﯩﻠﯩﭗ - ﻛﯩﺘﯩﭗ ﺋﻮﻗﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ "ﻧﺎﻫﺎﺭﻯ" ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﻼﺗﺘﻰ.
ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﺪﻩ ﺑﯘ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺩﯗﭺ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺟﯩﺪﺩﯨﻲ ﻗﯩﻴﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ - ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻢ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﯩﺪﻯ. ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻨﻰ ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻛﺎ - ﺋﯘﻛﺎ ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻳﻼﺭ ﭼﻪﺗﻜﻪ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﭗ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﻪﺷﻨﻰ ﻣﻪﺭﺩﺍﻧﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﺪﻯ. ﻣﯘﺷﯘ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯩﺘﯩﻢ ﻗﺎﺯﺍﻥ ﺩﺍﺭﯨﻠﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﯩﺪﻩ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ ﻛﻪﺭﯨﻤﺎﺧﯘﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ. ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺋﯘ ﺑﯘ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻜﻪ ﻣﯘﺩﯨﺮ ﺑﻮﻟﺪﻯ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯩﺘﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻜﯩﺪﻩ "ﺑﻪﺵ ﻛﯩﺸﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘﺩﯨﺮﯨﻴﻪﺕ ﻫﻪﻳﺌﯩﺘﻰ" ﻗﯘﺭﯗﻟﺪﻯ. ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﮕﻪ ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﻫﻪﻡ ﻛﻪﺭﯨﻤﺎﺧﯘﻥ، ﻫﯩﺴﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﻫﺎﺟﯩﻢ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯚﺗﯩﯟﻩﺭﻟﻪﺭ ﻛﯩﺮﮔﯘﺯﯗﻟﮕﻪﻧﯩﺪﻯ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻛﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩﺐ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ "ﺋﺎﺗﺎ - ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﻫﻪﻳﺌﯩﺘﻰ" ﻣﯘ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ. ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻫﻪﻳﺌﻪﺕ ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻗﯩﺘﯩﻢ ﻛﯩﯖﻪﺵ ﺋﯧﭽﯩﭗ، ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﻫﻪﻡ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﻲ ﺧﯩﺮﺍﺟﯩﺘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻲ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻫﻪﻝ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ.
ﻛﻪﺭﯨﻤﺎﺧﯘﻥ ﻣﯘﺩﯨﺮ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠﻠﻪﺭﺩﻩ، ﺭﻩﺳﻤﯩﻲ ﺩﻩﺭﺱ ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ ﺑﻪﺵ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘﻻﺭ: ﻛﻪﺭﯨﻤﺎﺧﯘﻥ (ﻣﯘﺩﯨﺮ)، ﭼﻮﯓ ﻏﻮﺟﯩﻜﺎﻡ، ﺳﯘﻟﺘﺎﻥ ﻣﻪﻫﻤﯘﺕ، ﺋﯩﺪﯨﺮﯨﺲ ﻫﺎﺟﻰ، ﺭﺍﺋﯩﻠﻪ ﺑﯘﯞﻯ ﻣﻮﻟﻼﭼﺎﻡ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ. ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ 105 ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﯚﺳﻤﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ 25 ﻧﻪﭘﯩﺮﻯ ﻗﯩﺰ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ ﺋﯩﺪﻯ. ﺋﻮﻗﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﻩﺭﺳﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﯘﺭﻯ: ﻫﯧﺴﺎﺏ، ﺗﯩﻞ، ﺋﯩﻤﻼ، ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺩﻩﺭﺳﻰ (ﺋﻪﺩﻩﺑﯩﻴﺎﺕ)، ﺋﻪﺭﻩﺏ، ﭘﺎﺭﺱ ﺗﯩﻠﻰ، ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﻪ - ﺗﺎﺭﯨﺦ، ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻫﺎﻝ، ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺟﯟﯨﺪ، ﺗﻪﻧﺘﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﻩﺭﺳﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ ﺋﯩﺪﻯ. ﻫﻪﭘﺘﯩﻠﯩﻚ ﺩﻩﺭﺱ ﺟﻪﺩﯨﯟﯨﻠﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﻛﯘﻧﺪﻩ ﺗﯚﺕ ﺳﺎﺋﻪﺗﻠﯩﻚ ﺩﻩﺭﺱ ﺋﯚﺗﯘﺵ ﺗﯘﺯﯗﻣﻰ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪﻯ. ﻫﻪﭘﺘﯩﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺘﯩﻢ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ ﭘﯘﺗﯘﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺩﻩﺭﺳﻰ ﻟﯩﻜﺴﯩﻴﯩﺴﻰ ﺑﯩﺮﯨﭗ ﺗﯘﺭﯗﺵ ﻣﯘﻧﺘﯩﺰﯨﻢ ﺗﯘﺯﯗﻣﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ. ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﻩﻙ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﺯﯗﻡ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﻛﯘﻧﺪﯨﻠﯩﻚ ﻣﻪﺷﻐﯘﻻﺕ ﯞﺍﻗﺘﻰ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺳﺎﺋﻪﺕ، ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﻪﺵ ﺳﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧﮕﻪﻥ. ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻫﻪﺭ ﻛﯘﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ ﻧﯚﯞﻩﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﯨﺠﻮﺭﻧﻰ ﺑﻮﻟﯘﺵ، ﻫﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﻨﯩﭙﻘﺎ ﺳﯩﻨﯩﭗ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻰ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺗﯘﺯﯗﻣﯩﻤﯘ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ. ﺩﯨﺠﻮﺭﻧﻰ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻠﻪﺭ ﺧﺎﺗﯩﺮﻩ ﺗﯘﺗﯘﭖ، ﻫﻪﺭ ﻛﯘﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺳﺎﺋﯩﺘﯩﺪﻩ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻜﻪ ﺩﻭﻛﻼﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺧﺸﻰ - ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺋﻪﻫﯟﺍﻟﻼﺭ ﺋﯘﺳﺘﯩﺪﻩ ﺋﯘﭼﯘﺭ ﺑﯩﺮﻩﺗﺘﻰ.
ﺑﯘ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭘﻼ ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻥ ﺗﯘﺯﯗﻣﻰ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﺪﻯ، ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻥ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﯚﺕ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻼﺗﺘﻰ. ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ: ﺋﻪﻟﯩﻴﯘﻟﺌﻪﻻ (1 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ)، ﺋﻪﻻ (ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻚ ﺋﻪﻻ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭ)، ﺋﻪﯞﺳﺎﺕ (ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭ)، ﺋﻪﺩﻧﺎ (ﺋﻮﺗﻪﻟﻤﻪﻱ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﻼﺭ).
ﺋﻮﻗﯘﺵ ﭘﯘﺗﺘﯘﺭﯗﺵ ﻣﯘﺭﺍﺳﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﭘﯘﺗﯘﻥ ﻛﻪﻧﺖ ﺋﺎﻫﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﻗﯩﺰﻏﯩﻦ ﯞﻩ ﺩﺍﻏﺪﯗﻏﯩﻠﯩﻖ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﻮﺗﻜﯘﺯﯗﻟﻪﺗﺘﻰ. ﺋﻮﻗﯘﺵ ﭘﯘﺗﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻣﺎﺭﺷﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺟﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺘﯩﭗ ﻛﯚﺭﻩﻙ ﻗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺗﯘﮔﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﺗﻮﺕ ﺩﻩﺭﯨﺠﻪ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﻏﺪﯨﺮﻟﯩﻨﻪﺗﺘﻰ. ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ: 1 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ "ﺗﻪﻫﺴﯩﻨﻨﺎﻣﻪ"، 2 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ "ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﻨﻨﺎﻣﻪ"، 3 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ "ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﻧﺎﻣﻪ"، 4 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ "ﺷﺎﻫﺎﺩﻩﺗﻨﺎﻣﻪ" ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮﯨﻠﻪﺗﺘﻰ.
ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺑﻪﻙ ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻜﻪ ﺳﺎﺯﺍﯞﻩﺭ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﻪﺭ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ "ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ"، ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭ "ﻣﻮﻟﻼﭼﺎﻡ" ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﻼﺗﺘﻰ. ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﻣﯩﻨﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﺷﯘ ﻫﯚﺭﻣﻪﺗﻨﻰ ﻛﯘﭼﻪﻳﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﺍﺗﺘﻰ. ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ: 1 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ 400 ﭼﺎﺭﻩﻙ، 2 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ 300 ﭼﺎﺭﻩﻙ، 3 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ 200 ﭼﺎﺭﻩﻙ ﺋﺎﺷﻠﯩﻖ ﻣﺎﺋﺎﺵ (ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ) ﺑﯩﺮﯨﻠﻪﺗﺘﻰ. ﺑﯘ ﻣﺎﺋﺎﺵ ﺗﻪﻣﯩﻨﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﯩﻨﻰ ﺋﺎﻛﺎ - ﺋﯘﻛﺎ ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻘﺘﯩﺴﺎﺩﯨﺪﯨﻦ، ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺋﻮﺷﺮﻩ - ﺯﺍﻛﺎﺕ ﻛﯩﺮﯨﻤﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻼﺗﺘﻰ.
ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ، ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻝ ﯞﻩ ﻳﯩﺘﯩﻢ ﺋﻮﺳﻤﯘﺭﻟﻪﺭ ﺋﯘﭼﯘﻥ "ﺧﺎﻧﻪﻧﺪﯨﻠﯩﻚ" (ﺋﻮﻗﯘﺵ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﭘﯘﻟﻰ) ﺗﯘﺯﯗﻣﻰ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ. ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﻛﯩﻴﯩﻢ - ﻛﯩﭽﻪﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﯩﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ، ﺗﺎﻣﺎﻕ ﺭﺍﺳﺨﻮﺗﻰ ﺋﯘﭼﯘﻥ 1 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ 15 ﭼﺎﺭﻩﻙ، 2 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ 12 ﭼﺎﺭﻩﻙ، 3 - ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﭼﺎﺭﻩﻙ ﺋﺎﺷﻠﯩﻖ ﺗﻪﻣﯩﻨﺎﺕ ﺑﯩﺮﯨﻠﻪﺗﺘﻰ. ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻛﯩﻠﯩﭗ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺋﻮﻗﯘﺷﯩﻐﺎ ﻛﺎﭘﺎﻟﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﻨﯩﯔ ﭼﺎﺭﯞﯨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﭘﻼﭖ ﺑﺎﻗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ "ﭘﺎﺩﯨﭽﻰ" ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ.
1888 - ﻳﯩﻠﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ ﻛﻪﺭﯨﻤﺎﺧﯘﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻛﯩﺘﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺋﻪﻣﺪﯨﻼ ﺑﯩﺦ ﺋﯘﺭﯗﭖ ﻣﯘﺳﺘﻪﻫﻜﻪﻣﻠﯩﻨﯩﺸﻜﻪ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﺗﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﻰ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﺶ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﻨﻰ ﺗﯩﺰ ﺗﻮﻟﺪﯗﺭﻣﯩﻐﺎﻧﺪﺍ، ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺑﯚﺷﯘﻛﯩﺪﯨﻼ ﺗﯘﻧﺠﯘﻗﯘﭖ ﻛﯩﺘﯩﺶ ﺧﻪﯞﯨﭙﯩﻨﻰ ﺟﯩﺪﺩﯨﻲ ﻫﯩﺲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻱ ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﮕﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻘﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﯨﺪﻯ. ﺑﯩﺮ - ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻞ ﭘﯘﺧﺘﺎ ﺗﺎﻟﻼﺵ ﯞﻩ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﻖ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ 1902 - ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺭﻛﯘﻣﺪﯨﻼ ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﻧﻪﭘﻪﺭ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﻳﺎﺷﻨﻰ ﺗﯘﺭﻛﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺋﻪﯞﻩﺗﺘﻰ. ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩﺪﻩ ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ، ﻫﻪﺳﻪﻥ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ، ﻣﻪﺳﺌﯘﺕ ﺳﻪﺑﯩﺮﻯ، ﺟﯩﺮﺟﯩﺲ ﻫﺎﺟﯩﻢ (ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﯩﻴﻠﻪﻥ ﺋﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺗﺎﻟﻼﻧﻐﺎﻥ) ﯞﻩ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﺗﯩﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ ﯞﻩ ﺋﯩﺪﯨﻞ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻳﺎﺷﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﺶ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﻛﯚﺭﯗﻟﺪﻯ.
ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺗﯘﮔﯩﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﯘﭼﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﻨﻰ ﺗﻮﻟﺪﯗﺭﯗﺵ ﺋﯘﭼﯘﻥ، ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻱ 1 - ﺗﯘﺭﻛﯘﻣﺪﻩ ﺗﯘﺭﻛﯩﻴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﺎﺑﻪﻛﺮﻯ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺯﯨﻴﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﻠﯩﻜﻜﻪ ﺗﻪﻛﻠﯩﭗ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﺩﻯ. ﺋﺎﺑﺎﺑﻪﻛﺮﻯ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺋﯩﻜﺴﺎﻗﺘﯩﻜﻰ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﻰ 1890 - ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ 1896 - ﻳﯩﻠﯩﻐﯩﭽﻪ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﺩﻯ.
ﯞﻩﺗﻪﻧﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭽﻰ ﻫﯘﺳﻪﻳﯩﻦ ﻫﺎﺟﻰ، ﺑﺎﯞﯗﺩﯗﻥ ﺑﺎﻱ ﺋﺎﻛﺎ - ﺋﯘﻛﯩﻼﺭ ﻣﯘﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﻛﯩﯖﻪﻳﺘﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺳﯩﻨﯩﭗ ﺳﺎﻧﻰ ﯞﻩ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﺎﻧﯩﻨﻰ ﻛﻮﭘﻪﻳﺘﯩﺶ ﭘﯩﻼﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻛﯚﯕﯜﻟﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﭘﯘﻛﯘﭖ ﻗﻮﻳﯘﺷﻘﺎﻧﯩﺪﻯ. ﺑﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﭼﻪﺕ ﺋﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚﭘﻠﻪﭖ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﯘﺩﺩﯨﺌﺎﺳﯩﺪﯨﻨﻤﯘ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺗﯘﺭﺍﺗﺘﻰ. 1895 - ﻳﯩﻠﻰ ﻣﯘﺳﺎﺑﺎﻱ ﻫﺎﺟﻰ ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻤﯘ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ: "ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﺑﯩﺐ ﺋﻪﺟﻪﻡ" ﻣﺎﺯﯨﺮﯨﻨﻰ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﭼﯩﻘﯩﺸﻨﻰ ﯞﻩ ﻳﯩﻨﯩﻐﺎ ﻛﯩﯖﻪﻳﺘﯩﭗ ﺋﺎﺯﺍﺩﻩ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺑﯩﻨﺎ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﯞﻩﺳﯩﻴﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﻣﯘﺷﯘ ﯞﻩﺳﯩﻴﻪﺕ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ "ﻫﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻫﻪﺑﯩﺐ ﺋﻪﺟﻪﻡ" ﻣﺎﺯﯨﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯩﻨﯩﻐﺎ ﻛﯩﯖﻪﻳﺘﯩﭗ ﺳﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ "ﻫﯘﺳﻪﻳﻨﯩﻴﻪ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﻰ" ﻧﯩﯔ ﭼﻮﯓ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ 1896 - ﻳﯩﻠﻰ ﺭﻩﺳﻤﯩﻲ ﺑﺎﺷﻼﻧﺪﻯ.
1898 - ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯩﻠﻐﺎ ﻳﻪﺗﻪﺭ - ﻳﻪﺗﻤﻪﻱ ﮔﯘﻣﺒﻪﺯ ﻣﯘﻧﺎﺭﻯ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﺑﻮﻱ ﺗﺎﺭﺗﻘﺎﻥ ﻛﯚﺭﻛﻪﻡ ﻣﺎﺯﺍﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺯﺍﺩﻩ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻳﯩﯖﻰ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺑﯩﻨﺎﺳﻰ ﺋﯩﻜﺴﺎﻗﺘﺎ ﻗﻪﺩ ﻛﯚﺗﯘﺭﺩﻯ.
ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﺗﺎﻗﻠﯩﻖ ﺑﯩﻨﺎﻛﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﺎﻫﯩﺮﻯ ﺩﻩﭖ ﺗﻮﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﻪﺷﯘﻕ ﻫﺎﺟﻰ ﻻﻳﯩﻬﻠﻪﭖ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﺎﺗﺘﺎ ﯞﻩ ﻛﯚﺭﻛﻪﻡ ﺑﯩﻨﺎﻧﯩﯔ ﮔﯘﻣﺒﯩﺰﻯ ﻫﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﻗﻪﺩ ﻛﯚﺗﯘﺭﯗﭖ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ. ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﻳﺎﻧﺪﺍﺵ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺯﻭﻗﯩﻨﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﺎﺭﯨﺪﻭﺭﻟﯘﻕ ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﺳﯩﻨﯩﭙﻠﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﺑﯩﻨﺎﺳﯩﻨﻰ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﻛﻪﯓ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺗﭙﻪﺭﯞﻩﺭ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭙﺘﯩﺨﺎﺭﯨﻨﻰ ﻗﻮﺯﻏﺎﻳﺪﯗ.
ﺑﯘ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺳﯩﻨﯩﭙﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ 12 ﺋﯧﻐﯩﺰﻟﯩﻖ ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﻳﺎﺗﯩﻘﻰ (ﻫﯘﺟﺮﺍ)، ﻫﯘﺟﺮﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﺪﺍ ﻗﻮﻳﯘﻕ ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﻠﯩﻖ، ﻧﻪﻗﯩﺸﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﭘﯩﺸﺎﻳﯟﺍﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﺳﭽﯩﺖ، ﺑﯩﻨﺎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺭﯨﺸﺎﺗﻜﯩﻠﯩﻖ ﺯﺍﻝ، ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯧﻐﯩﺰﻟﯩﻖ ﺋﺎﺷﺨﺎﻧﺎ، ﺋﻮﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﻣﯘﻻﺯﯨﻤﻪﺕ ﺩﯗﻛﺎﻥ ﺋﯚﻳﻰ، ﺷﻪﺭﻗﯩﻲ ﺷﯩﻤﺎﻝ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﻩ ﺑﻪﺵ ﻣﻮ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﺪﻩ ﻣﯧﯟﯨﻠﯩﻚ ﭼﻮﯓ ﺑﺎﻍ، ﺑﺎﻏﻨﯩﯔ ﺷﻪﺭﻗﯩﺪﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﭼﻮﯕﻠﯘﻗﺘﺎ ﺗﻪﻧﺘﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻰ، ﺑﻪﺵ - ﺋﺎﻟﺘﻪ ﻣﻮ ﻛﻪﯕﻠﯩﻜﺘﻪ ﺗﯩﺮﻩﻛﻠﯩﻚ، ﭘﻪﺷﺘﺎﻕ، ﺗﺎﺵ ﭘﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﻧﭽﺎ (ﻫﺎﻣﻤﺎﻡ)، ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺳﻮﺯﯗﻟﻐﺎﻥ 200 ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﺘﯩﻜﻰ ﻳﻮﻟﻨﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﻩ ﺋﯧﺮﯨﻖ، ﺋﯧﺮﯨﻖ ﺑﻮﻳﻼﭖ ﺋﯚﺳﺘﯘﺭﯗﻟﮕﻪﻥ ﺗﯚﺕ ﻗﺎﺗﺎﺭ ﺗﯩﺮﻩﻙ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥ، ﺋﯩﺴﻜﯩﻼﺕ، ﻣﯚﺗﯩﯟﻩﻟﻠﻰ ﺋﺎﻣﺒﯩﺮﻯ، ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻨﯩﯔ ﺩﻩﻝ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﺍ ﺗﯩﻴﺎﺗﯩﺮ ﺯﺍﻟﻰ، ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﺟﻪﻧﯘﭘﺘﺎ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻰ ﺗﺎﻝ، ﺋﺎﻟﻤﺎ، ﺋﯘﺟﻤﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﭘﻼﻧﻐﺎﻥ ﭼﻮﯓ ﻛﯚﻝ، ﺑﯩﺮ ﭼﻪﺗﺘﻪ ﻛﺎﻫﯩﺶ ﭘﯩﺸﯩﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﻮﯓ ﺧﯘﻣﺪﺍﻥ، ﺧﯘﻣﺪﺍﻥ ﺋﺎﻣﺒﯩﺮﻯ، ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺟﺎﻳﺪﺍ ﺗﻪﺭﻩﺗﺨﺎﻧﺎ... ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﭘﯩﻼﻧﻠﯩﻖ ﺟﺎﻳﻼﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ .

ﺩﺍﯞﺍﻣﻰ ﺑﺎﺭ