رەسىم سىزىش بالىلارنىڭ زىھنىنى ئۇرغۇتۇپلا قالماي، يەنە كۈزىتىش، ئوبرازلىق تەسەۋۋۇر قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇشقا پايدىلىق . بالىلارئاددىي ، ئوماق بولغان كارتۇن رەسىملەرگە ئامراق كېلىدۇ، شۇڭا ئۇلارنىڭ رەسىم سىزىش مەشىقىمۇ مۇشۇ دائىرىدىن باشلانغىنى ئەۋزەل.
تۆۋەندە تۈرلۈك جان-جانۋارلارغا ئائىت 10 پارچە ئاددىي كارتۇن رەسىملىرىنىڭ سىزىش ئۈلگىسى بېرىلدى، مەن بۇ ئەرزىمەس سوۋغات ئارقىلىق، بالىلارنىڭ ئارام كۈنلىرىگە خۇشاللىق تىلەيمەن.
99 ياشلىق ئامېرىكىلىق بۇۋايLeo Plath يېقىندا ئانا مەكتىۋى تارقاتقان شاھادەتنامىگە ئېرىشتى.1932-يىلى ئامېرىكىدا چوڭ ئىقتىسادى كىرىزىس يۈزبىرىۋاتقان پەيتتە ،Leo Plath شەرقىي ئورېگۇن پىداگۇگىكا مەكتىۋىدىكى ئوقۇشىنى داۋاملاشتۇرۇشقا ئامالسىز قىلىپ،دەرەخ كېسىش ئىشچىسى بولۇپ كەتكەن ئىكەن. ئۇنىڭ ئانا مەكتىۋىمۇ كېيىنچى تەرەققىي قىلىپ، ھازىرقى شەرقىي ئورېگۇن ئۇنۋېرسىتىتىغا ئايلانغان
.
‹ تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ 3-يىللىقىدا ئوقۇۋاتقان ۋاقتىمدا،ھەرقېتىم ئايلىق ئىمتىھان ئېلىنىش ئالدىدا ،بېشىم قاتاتتى.ئەسلىدە پۈتۈن كۈچۈم بىلەن تىرىشىشىم كېرەك ئىدى،لېكىن،نېمە ئامال،‹پالاكەتچىلىك ھامان ئۆزۋاقتىدا يېتىپ كېلەتتى.›
بۇ كۈندىلىك خاتىرىنىڭ ئىگىسى ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ بىر ئەقىللىق ھەم تىرىشچان قىز ئوقۇغۇچىسى .ئەمما ۋاقىت بۇ ‹ئش ئۇقىدىغان› قىز ئوقۇغۇچىنى ھەيز ئېلىپ كەلگەن دېشۋارچىلىقلاردىن چەتتە قويمىدى.
ئەر-خوتۇن ئىككەيلەننىڭ بۇ يىللىق يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈلگەن مۇھىم تۈرلەرنىڭ بىرى دەل بۇيىلقى «1-ئىيۇن» خەلقئارا بالىلار بايرىمىدا ئايقۇت بىلەن ئايچىننى بىر بولسا شەھەردىكى خەلق باغچىسىغا ئېلىپ بېرىپ تۈرلۈك ھايۋانات-ئۇچار قۇشلارنى تاماششا قىلدۇرۇش، كارتون كىتابلىرىنى سېتىۋىلىپ ئۇلارغا بايراملىق سوۋغات قىلىش، ياكى بولمىسا ئابرال تېغى ئىتىكىدىكى «ئۈچ كۆۋرۈك» ساياھەت نۇقتىسىغا ئاپىرىپ ، تەبىئەتنىڭ تەبىئىي گۈزەللىكلىرىدىن قانغۇچە ھوزۇرلاندۇرۇپ كېلىش ئىدى…
ئادەمنىڭ ئۆمرى ،خۇددىي كوچا ئاپتۇبۇسىغا چىققانغا ئوخشايدۇ…
بىز بىلىمىز ئۇنىڭ قوزغىلىش نۇقتىسى بولغىنىدەك ئاخىرقى نۇقتىسىمۇ بولىدۇ، لېكىن بىز بۇ سەپەرجەريانىدىكى كەچۇرمۇشلەرنى ئالدىن بىلەلمەيمىز.
بەزىلەرنىڭ سەپەرمۇساپىسى شۇنچە ئۇزۇن ،بەزىلەرنىڭ شۇنچە قىسقا..
بەزىلەرنىڭ تەلىيى ئوڭ ،ئۇلار دىرىزە سىرتىدىكى مەنزىرىلەردىن ھوزۇر ئالالايدۇ، بەزىلەرنىڭ تەلىيى شۇنچە كاجكى باشتىن ئاخىر قىسلىپ-قىستىلىپ ئۆرە تۇرۇشقا مەجبۇر…
پۈتۈن ئۆمرىنى قۇرۇلۇش لايىھىلەش خىزمىتى بىلەن ئۆتكۈزگەن بىر ياشانغان قۇرۇلۇش ئىنژېنېرى بالدۇرراق قۇرۇلۇش ئورنىدىن ئايرىلىپ ئاخىرقى ئۆمرىنى خوتۇن،بالا-چاقىلىرى بىلەن خاتىرجەم ياشاش ئارزۇسىدا پېنسىيىگە چىقىشقا تەييارلىنىپتۇ.
خوجايىن ئۇنىڭغا بۇرۇنقىدىنمۇ ئەۋزەل شارائىتلارنى يارىتىپ بېرىپ،ئۇنى تۇتۇپ قىلىشقا ھەرقانچە ئۇرۇنغان بولسىمۇ،لېكىن ئىنژېنېر پىكرىدە چىڭ تۇرۇۋاپتۇ. خوجايىننىڭ شۇنچە سەمىمىي نىيىتىدىمۇ ئىنژېنېرنى تەسىرلەندۈرەلمەپتۇ.
1987-يىلى يانۋاردا، 75نەپەر نوبېل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن ئالىملار فرانسىيىنىڭ ئاستانىسى پارىژدا بىريىغىلىش مۇراسىمىغا قاتنىشىدۇ.مۇراسىم ۋاقتىدا بىر كىشى ،بىرنەپەر ئالىمدىن :« سىز قايسى ئالى مەكتەپتە ياكى قايسى تەتقىقات ئورنىدا ئۆزىڭىز ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم بولغان نەرسىنى ئۆگەندىڭىز؟» دەپ سورايدۇ.
بۇ چاچلىرى ئاپئاق ئاقارغان ئالىم ،ھېلىقى سوئال سورىغۇچى ھېچبىر ئويلاپ باقمىغان جاۋابنى بىرىدۇ:«يەسلىدە»
سوئال سورىغۇچى ھەيران قالىدۇ:«يەسلىدە نېمە ئۆگەندىڭىز شۇنچە مۇھىم؟»
تېبابەتكە دائىر بىر ماتىريالدا بىريىلدا بىرەر قېتىممۇ زۇكام بولمايدىغان ئادەملەرنىڭ راك كىسىلىگە گېرىپتار بولۇش نېسبىتىنىڭ دائىم زۇكام بولىدىغانلارغا قارىغاندا ئالتە ھەسسە يۇقىرى بولىدىغانلىقى ئوتتۇرىغا قويۇلغان .بۇ ئاڭلىماققا سەل غەلىتە بىلىنىدۇ ،بىراق بۇ بىر ئەمەلىيەت . بىئۇلۇگلارنىڭ كۈزىتىشىچە ، بىرتال ئالتۇن بىلىقنى بىلىق ئىدىشىدا باققاندا نەچچە كۈنگە بارمايلا ئۆلۇپ قالغان ،ئەمما ئۈچتال ئالتۇن بىلىقنى بىر بىلىق ئىدىشىدا باققاندا ئۇلار بىريىلدىن ئۇزاق مەزگىل ياشىيالىغان .بۇنىڭ يەكۈنى شۇ بولغانكى ئۇلار ئۈچى بىللە ياشاش جەريانىدا رىقابەتلىشش كەيپىياتى شەكىللەنگەچكە ئۇلاررىقابەت داۋامىدا كۈنسىرى «ھاياتى كۈچ»كە تولغان ئىكەن .
بىركېچىك شىياۋلىن مۇرىتىنىڭ ئۆزى تۇرۇشلۇق ئىبادەتخانىدىكى بارلىق مۇرتلارئىچىدە ئەڭ ئالاھىدىسى بولۇش ئىستىكى بەكلاكۈچلۇك ئىدى .ئۇ بىر كۈنى پۇرسەت تىپىپ ،ئۇستازىدىن كۆڭلىدىكى بۇ تۈگۈن ھەققىدە سوئال سوراشقا مۇۋەپپەق بولدى ؛
- ئۇستاز ، يەنە نەچچە يىلدا ئەڭ ئالاھىدە ماھارەت ئىگىسى بولالايمەن ؟
- يەنە ئاز دېگەندە 10 يىلدا -دەپ جاۋاب بەردى ئۇستازى .
مەن نېمىشقا «تېما ئوغرىسى» دەيمەن ؟ چۈنكى بۇلارنىڭ قىلىقلىرى دەل ئوغرىنىڭ قىلىقى .ئۇلارنىڭ ئۆزئالدىغا سەپ-سەتىلىرى بار. ئۇلاردىن :«نېمىشقا ئەسىرىمنى رۇخسەتسىز ئىلىتىسەن؟ نېمىشقا ئۆزۇڭنىڭ نامىدا ئېلا قىلىۋالسىەن ؟…»دەپ سورىسىڭىز، سىزنىڭكىدىن ئۆتە ،زەردە بىلەن :« تورغا نەرسە يوللىشىڭنىڭ مەقىسىدىمۇ شۇ خەقنى كۆرسۈن دېگەنلىكتۇ، مەن خالس تەشىق قىلىۋاتسام نېمىگە كوتۇلدايسەن » دەيدۇ .
بۈگۈن چۈشلۈك دەم ئېلىش ۋاقتىدا، ئامېرىكىدا ئوقۇۋاتقان ،تور تەخەللۇسىنى «ئەينەك دېلفىن» دەپ ئاتىۋالغان بىر خەن كۆچمەن ئوقۇغۇچىنىڭ بىلوگىدا ئېلان قىلغان «جۇڭگولۇقلار ئامېرىكا مائارىپىدىن ئېلىشقا تېگىشلىك ئۆرنەكلەر» ناملىق يازمىنى ئوقۇپ چىقتىم ، بۇ ماقالىدە تىلغا ئېلىنغان مەسىلىلەرئىچىدە ئامېرىكا مائارىپىدىكى يادرولۇق ئۈچ ئىدىيە ئۈستىدە جۇڭگو مائارىپى ھەقىقەتەنمۇ ئويلىنىپ بىقىشى كېرەك دەپ قارىدىم.
بالىلارنىڭ بالدۇر مۇھەببەتلىشش ھادىسىى نۆۋەتتە ئاتا-ئانىلارنى شۇنداقلا بىز ئوقۇتقۇچىلارنى ئەنسىرىتىۋاتقان ، گاڭگىرىتىپ قويىۋاتقان نازۇك ھەم تەخىرسىز مەسىلىلەرنىڭ بىرى بولۇپ قالدى . نەچچە يىللار ئىلگىرى تولۇقسىز يىللىق ئوقۇغۇچىلىرىدا شۇخىلدىكى مەسىلىلەر بايقالسا بۇنى بالدۇر مۇھەببەتلىشش دەپ قارايتۇق، لېكىن يېقىنقى يىللاردىن بۇيان بۇ تەرەققىي قىلىپ ھەتتا باشلانغۇچ مەكتەپلەرنىڭ تۆۋەن يىللىقلىرىدىمۇ كۆرۇلۈشكە باشلىدى.
ۋەتەننىڭ مىكرو پاراڭلىرى...
تورداشلار ئاۋازى