بالىلارنىڭ بالدۇر مۇھەببەتلىشش ھادىسىى نۆۋەتتە ئاتا-ئانىلارنى شۇنداقلا بىز ئوقۇتقۇچىلارنى ئەنسىرىتىۋاتقان ، گاڭگىرىتىپ قويىۋاتقان نازۇك ھەم تەخىرسىز مەسىلىلەرنىڭ بىرى بولۇپ قالدى . نەچچە يىللار ئىلگىرى تولۇقسىز يىللىق ئوقۇغۇچىلىرىدا شۇخىلدىكى مەسىلىلەر بايقالسا بۇنى بالدۇر مۇھەببەتلىشش دەپ قارايتۇق، لېكىن يېقىنقى يىللاردىن بۇيان بۇ تەرەققىي قىلىپ ھەتتا باشلانغۇچ مەكتەپلەرنىڭ تۆۋەن يىللىقلىرىدىمۇ كۆرۇلۈشكە باشلىدى.
مەسىلە بولغان ئىكەن، ئۇنى ھەل قىلىشقا ئۇرۇنىشىمىز، ھەل قىلىش ئۈچۈن ئالدى بىلەن ئۇنى چۈشىنىشىمىز كېرەك . مەنمۇ سەككىز يىللىق ئوقۇتقۇچىلىق ھاياتىمدا كۆپ مەزگىل سىنىپ مەسئۇلىلىق خىزمىتىنى ئىشلەپ كەلگەن بولغاچقا بۇ ھەقتىكى كۆپ مەسىلىلەرنى بىۋاستە كۈزىتىش ۋە ھەل قىلىش جەريانلىرىنى باشتىن ئۆتكۈزدۇم .
بالىلاردىكى بالدۇر مۇھەببەتلىشش ھادىسىسى زادى ئەخلاق مەسىلىسمۇ ئەمەسمۇ دېگەن سۇئالغا نۆۋەتتە بىر قىسىم تەتقىقاتچىلار : بالدۇر مۇھەببەتلىشش ئەخلاق مەسىلىسى ئەمەس، بەلكى پىسخىك مەسىلە دەپ ھۆكۈم چىقارماقتا، ئەلۋەتتە مەنمۇ شۇ خىل قاراشنى قۇۋەتلەيمەن، چۈنكى يات جىنىسقا ئىنتىلىش -بۇ ئەزەلدىنلائادەمنىڭ تەبىئىي ئالاھىدىلىكى.
ھازىرقى مەسىلە شۇكى ، بىر قىسىم ئوقۇتقۇچىلار بالدۇر مۇھەببەتلىشش مەسىلىلىرىنى بايقىغاندا ، نۇقۇللا ئەخلاق مەسىلىسى دەپ قاراپ ،قوپال ئۇسۇللار بىلەن ھەل قىلشىقا ئۇرۇنماقتا، بۇ تونۇش ۋە ھەل قىلىش چارىسى تەرەپلەردىن قارىغاندا قوش خاتالىق ھېسابلىنىدۇ.
ئۇنداقتا قانداق قىلىش كېرەك؟
مەن بۇ مەسىلىگە «قىزىقىپ» قالغاندىن بۇيانقى بىۋاستە كۈزىتىش ئېلىپ بېرىپ چىقارغان يەكۈنلىرىم ۋە بۇ ھەقتە يېزىلىۋاتقان بىرقىسىم تەتقىقات دوكىلاتلىرىدىن كۆرگەنلىرىم ئاساسىدا مەزكۇر يازمىدىن باشلاپ بۇ ھەقتە بىرقىسىم يازمىلارنى ئېلان قىلىشم مۈمكىن، ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئۆزقاراشلىرىنى ئايىماسلىقىنى ئۈمىد قىلىمەن.
گەپنى ئالدى بىلەن قانداق بالىلار بالدۇر مۇھەببەتلىشش قاينىمىغا كېرىپ قالىدۇ دېگەن تېمىدىن باشلايلى .
كۈزىتىش ھەم مۇلاھىزە نەتىجىلىرىدىن قارىغاندا تۆۋەندىكى بىرقانچە خىل بالىلاردا ئاسانلا بالدۇر مۇھەببەتلىشش ئېستىكى پەيدا بولىدۇ:
1.خارەكتىرى روشەن ھالدا ئوچۇق-يورۇق، تەققى-تۇرقى ئالاھىدە قاملاشقان بالىلار
بۇخىلدىكى بالىلارنىڭ بالدۇر مۇھەببەتلىشش نېسبىتى ، ئىچ مىجەز، تاشقى قىياپىتى ئادەتتىكىچە بالىلارغا قارىغاندا يۇقىرى بولىدۇ. ئوچۇق-يورۇق خارەكتىرلىك بالىلار جۈرئەتچان كېلىدۇ.ئۆزى ياقتۇرۇپ قالغان ھەرقانداق نەرسىنى قولغا كەلتۈرۈشكە تېرىشىدۇ.تەشەببۇسكارلىق ئۇلارنىڭ چوڭ كوزىرى ھېسابلىنىدۇ. يەنە بىرى تاشقى قىياپىتى قاملاشقان بالىلار ،ئاسانلا ئەتىراپىدىكىلەرنىڭ ئامراقلىقىغا ئېرىشىدۇ، بولۇپمۇ قىزلار ھەم ئوچۇق خاراكتىرلىك ھەم چىرايلىق بولسا ئاسانلا ئوغۇللارنىڭ قوغلىشش نىشانىغا ئايلىنىپ، كۆپىنچە ھاللاردا باشقا جىنىسداش دوستلىرىغا قارىغانداتېخىمۇكۆپ ياخشى مۇئامىلە،شىرىن-سۆزلەرگەئېرىشىدۇ.
2.ئەدەبىيات -سەنئەتنى ياخشى كۆرىدىغان ۋە بۇ جەھەتتە تالانتى باربالىلار
بۇخىل بالىلارنىڭ ھېسسياتى مول ، تەبىئىتى نازۇك بولىدۇ. كىتابلاردىكى ،ناخشىلاردىكى ، فىلىملەردىكى رومانتىك كەچمىشلەرنى رىئال دۇنياغا ئېلىپ كېلىدۇ،ھەم شۇلاردىن يۇغۇرۇلغان ،غايىۋى مۇھەببىتىنى مەلۇم بىر ئوبىكتىقا باغلىۋالىدۇ.ئەلۋەتتە ئۇلاردىكى باشقىلاردا ئاز كۆرۇلىدىغان ئارتۇقچىلىقلار قارشى تەرەپنىمۇ ئاسانلا بۇ قاينامغا ئېلىپ كىرەلەيدۇ.
3.خارەكتىرى ئاجىز ، ماختىنىش تۇيغۇسى كۈچلۇك بالىلار
بۇ خىلدىكىلەر قىز بالىلاردا كۆپ كۆرۈلىدۇ، بۇنداق قىزبالىلارنىڭ مۇتلەق كۆپىنچىسى ئائىلىدە ئەركە ئۆسۈپ يېتىلگەن بولۇپ،ئۇلارنىڭ نەزىرىدە بىر ئوغۇل دوست تۇتۇش بىر يۆلەنچۈك تاپقانلىق. ئۇلار ئۆزىنى ئوغۇل دوستىنىڭ بىر قىسمى دەپ قارايدۇ،شۇڭا ئاسانلا ئوغۇللارنىڭ مۇھەببەت ئەسىرى بولۇپ قالىدۇ. بۇخىل بالىلاردا يەنە بىرخىل خاھش شۇكى ئۆزى بىلەن تەڭتۇشلىرىنىڭ بىرەرى ئوغۇل دوت تۇتىۋالغان بولسا، ئۇنىڭ بەسلىشش ئۈچۈنمۇ بالدۇر مۇھەببەتلىشش يولىغا قەدەم قويىدۇ.
4.ئۆگىنىش جەھەتتە ئارقىدا قالغان بالىلار
بۇخىل بالىلار ئائىلىدە ئاتا-ئانىسىنىڭ، مەكتەپتە بولسا ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ئالقىشىغا، رىغبىتىگە ئاسانلىقچە ئېرىىشەلمەيدۇ، بەزەن ئالاھىدە غەمخۇرلۇقلارغا نائىل بولۇشتىن سۆزئاچقىلىمۇ بولمايدۇ.ئۇلارنىڭ مىھىرگە ئىچىرقىشى تەبىئىي ھالدائۇلارنى ئۆزى بىلەن تەڭتۇش بولغان يات جىنىسلاردىن ئالاھىدە دوست تۇتۇشقا يىتەكلەيدۇ. بۇ يەردە مەن ئۆزۇم يولۇققان بىر ئىشنى مىسال ئالسام، بالدۇر مۇھەببەتلىشش قاينىمىغا كېرىپ قالغان بىر نەپەر 7-يىللىق ئوغۇل ئوقۇغۇچىسى بىلەن سۆھبەتلەشكىنىمدە ، ئۇنىڭدىن نېمىشقا ئوغۇللاردىن يىقىن دوست تۇمايسەن دەپ سورىسام ،ئۇ ئوغۇللار قىزلاردەك سىر ساقلىمايدىكەن دېگەن ئىدى.
بۇخىل بالىلارنىڭ بىر خەۋپلىك يۈزلىنشى شۇكى ، ئەگەر ئۆزى بىلەن تەڭتۇشلاردىنمۇ سىرداش تاپالمىسا، جەمئىيەتتىكى بالىلاربىلەن، ھەتتا يىشى چوڭلار بىلەن مۇھەببەت قاينىمغا كېرىپ كېتىشى مۈمكىن.
5.ئائىلىسىدە كۆڭۇلسىزلىكلەر كۆپ يۈزبېرىدىغان بالىلار
ئاتا-ئانىسى ئاجىرىشىپ كەتكەن بالىلار، ئاتا-ئانىسىنىڭ ئئۇرۇش-جىدىلى بىسىقمايدىغان بالىلار، ئۆگەي ئاتا-ئانىلارنىڭ قولىدىكى بالىلارنىڭ تۇرمۇشى بىرخىل سوغۇق كەيپىياتتا ئۆتىدۇ.شۇڭا بۇخىلدىكى بالىلارمۇ ئالدىنقى تۈردىكى بالىلارغا ئوخشاش ئىرىشمەكچى بولغان ئىللىق تۇيغۇلارنى باشقا جايدىن ئىزدەيدۇ.
6. مۇھىت جەھەتتىن تەلىيى ئوڭ كەلمىگەن بالىلار
كونىلاردا «دوستۇڭ قارغا بولسا،يېيىشىڭ پوق» دېگەن ھېكمەت بار، بىز بۇ يەردىكى «دوست» نى بىز تىلغا ئىلىۋاتقان بۇ مەسىلىدە بالىلارنىڭ ئىرىشكەن مۇھىتىغا تەدبىقلىساقمۇ بولىدۇ مېنىڭچە.
مەسىلەن بىر بالىنىڭ يىقىن ئۆتىدىغان بىرقانچە دوستلىرى بالدۇر مۇھەببەتلىشش قاينىمىغا شۇڭغىغان بولسا، ئۇنىڭمۇ شۇ يولغا مڭېىپ كېتىش ئىھتماللىقى بەك يۇقۇرى بولىدۇ. ئۇندىن باشقا بىرقىسىم ئائىلىلەردىكى ناچار مۇھىتمۇ ئۇلارنىڭ يات جىنىسقا بولغان ئاڭسىز رەۋشتىكى ئىنتىلىشىنى كۈچەيتىۋىتىدۇ.
بۇلتۇر ، بىزنىڭ مەكتەپتىكى بىرنەپەر ئوقۇغۇچىدىن «جىنسى قوزغىتىش دورىسى» نىڭ ئېلان رەسىملىرى بايقالدى، قاتتىق چۆچۈپ كەتتۇق . كېيىن شۇنى بىلدۇقكى بۇ نەرسىلەرنى ئۇ ئائىلسىدىن قولغا چۈشۈرگەن ئىكەن!؟ ئۇ بالىمۇ سىنىپتىكى بىرقانچىلىغان قىز ساۋاقداشلىرىغا «غەيرى گەپ» لەرنى قىلىدىكەن، ئۇ«ئارقىسىغا كېرىۋالغان» قىزلارنىڭ سانىمۇ بىزنى يەنە بىرقىتىم چۆچۈتتى .
بۈگۈنكى كۈندە بىر قىسىم ئاتا-ئانىلار ئائىلىلەردە پەرزەنتلىرىگە پەدىشەپ تەربىيىسى ئىشلەش ئۇياقتا تۇرسۇن ، جىنسى تۇرمۇشقا ئالاقىدار ئىشلاردا بەكلا تەرتىپسىز بولۇپ كەتمەكتە.
بۇخىلدىكى مۇھىتتا ئۆسكەن بالىلاردا بالدۇر مۇھەببەتلىشش ئىستىكىنىڭ يۇقارقىلارغا ئوخشىمايدىغان يىرى شۇكى ئۇلاردا بالدۇر ئويغىنىپ كەتكەن جىنسىيەت تەۋەككۈلچىلىكى مەۋجۈت ، بۇنىڭ ئاقىۋىتىنى مۆلچەرلەشمۇ قىيىن.
بۇھەقتىكى مەسىلىلەر ئۈستىدە كىلەر ھەپتىگىچە يەنە يازمىلار تەييار بولغۇسى.
