ئالىم بىز بلوگى

             بۇنىڭدىن 1900 يىل ئىلگىرى رىمنىڭ شەرقىي جەنۇبىي تەرىپىدە پومپېي دېگەن قەدىمىي شەھەر بولغان. بۇ شەھەرنىڭ غەربىي تەرىپى سۈيى كۆپ-كۆك بولغان ناپلېس بوغۇزىغا، شىمالىي تەرىپى قىيالىرى پەلەككە ياندىشىدىغان ۋىزۇۋېي يانار تېغىغا تۇتاشقان بولۇپ ، ئۇ يەردە 20 مىڭدىن ئارتۇق ئادەم ياشىغان.               مىلادىيە 79- يىلى 8- ئاينىڭ 24- كۈنى پومپېي شەھىرىگە ۋەيران قىلغۇچ خاراكتېرىدىكى ئاپەت [ تەپسىلاتى... ]

«سىرلىق» يېزىقنىڭ سىرى               1922- يىلى 6- ئاينىڭ 21- كۅنى كېرۋىن (kerwin) ئىسىملىك بىر بىلگىيىلىك مىسسىئونېر جۇڭگونىڭ ئىچكى موڭغۇل بالىن ئوڭ خۇشۇنى تەۋەسىدىكى ئوغرىلانغان بىر قەدىمى قەبرىدىن يېزىققا ئوخشاپ كېتىدىغان غەلىتە بەلگىلەر چۈشۈرۈلگەن بىر تاش ئابىدىنى تاپقان. ئەينى ۋاقىتتا ھېچكىم بۇ «سىرلىق» يېزىقنى تۇنىيالمىغان. بۇ بەلگىلەر دۇنياغا ئاشكارىلانغاندىن كىيىن ئىلىم ساھەسىدىكىلەر بىر مەھەل تالاش-تارتىش [ تەپسىلاتى... ]

           «خەلقئارادا ئاشلىق باھاسى ئۆرلەپ خەتەرلىك ئەھۋالغا يەتتى ھەم دۇنيادىكى نەچچە 100 مىليون كىشىنىڭ تۇرمۇشىغا تەھدىت سالدى››. دۇنيا بانكىسىنىڭ باشلىقى زورىكنىڭ 15–فېۋرال بەرگەن بۇ ئاگاھلاندۇرۇشى ئاشلىق بىخەتەرلىك مەسىلىسىنى يەنە پۈتۈن دۇنيا دىققەت قىلىۋاتقان قىزىق نۇقتىغا ئايلاندۇردى.             دۇنيادا ئاشلىق بىخەتەرلىك ۋەزىيىتى زادى قانچىلىك ئېغىر؟             دۇنيا بانكىسىنىڭ ئەڭ يېڭى ئىستاتىستىكىسىغا قارىغاندا، 2010–يىلى 10–ئايدىن 2011–يىلى [ تەپسىلاتى... ]

               ئامېرىكا يېزا ئىگىلىك چوڭ دۆلىتى، شۇنداقلا يېزا ئىگىلىك مەھسۇلاتلىرىنى ئېكسپورت قىلىدىغان چوڭ دۆلەت. بىراق، ئامېرىكىدا يېزا ئىگىلىك نوپۇسى ئومۇمىي ئاھالىنىڭ ئاران %2 ىنىلا ئىگىلەيدۇ. ئامېرىكىنىڭ 300 مىليون ئاھالىسى بويىچە ھېسابلىغاندا، يېزا نوپۇسى تەخمىنەن 6 مىليوننى ئىگىلەيدۇ. ئامېرىكىدا 2 مىليون 100 مىڭدىن ئارتۇق دېھقانچىلىق مەيدانى خوجايىنى بولۇپ، ھەر بىر دېھقانچىلىق مەيدانىنى بىر مۇستەقىل ئىقتىسادىي گەۋدە، [ تەپسىلاتى... ]

كې جياۋپىڭ               پەرزەنتىنىڭ ياراملىق كىشىلەردىن بولۇشىنى ئارزۇ قىلىش —  ئاتا – ئانىلاردىكى بىر ئورتاقلىق، ‹‹ئالدىنقى قاتاردىن ئورۇن ئېلىش›› — جۇڭگودىكى ھەر بىر ئوقۇغۇچى ئىنتىلىدىغان نىشان. بۇنداق كىشىلىك تۇرمۇش پىلانى، قىممەت قارىشى كىشىلەرنىڭ ئىدىيىسىگە چوڭقۇر ئورناپ كەتكەن.                ئاتا – ئانىلارنىڭ  ئارزۇسى، ئوقۇتقۇچىنىڭ تەلىمى، جەمئىيەتنىڭ ئادەم ئىشلىتىش مېخانىزمى، جامائەت پىكرىنىڭ قوللىشى ئۆزئارا [ تەپسىلاتى... ]

          مىلادىدىن بۇرۇنقى 21- ئەسىردە يۈي جۇڭگو تارىخىدىكى تۇنجى قۇللۇق تۈزۈمدىكى خانىدانلىق – شيا سۇلالىسىنى قۇردى. شۇنىڭدىن ئېتىبارەن ئاۋامنىڭ زېمىنى ئائىلىنىڭ ئىلكىگە ئۆتتى. شيا سۇلالىسى بىلەن شاڭ سۇلالىسى دەۋرى قۇللۇق تۈزۈم تىكلەنگەن ۋە گۈللەنگەن دەۋر بولدى. ھۆكۈمرانلار زورلۇق كۈچ بىلەن پادىشاھنىڭ نوپۇزىنى تىكلەپ، پۈتكۈل دۆلەتنىڭ مەمۇرىي رايونىنى بىرلىككە كەلتۈرۈپ، بىر قەدەر مۇكەممەل بولغان مۈلۈكى ئەمەلدارلىق [ تەپسىلاتى... ]

دىلار (狄 ):     1. قىزىل دىلار (赤翟，赤狄)     2. ئاق دىلار (白翟，白狄)     3. ئۇزۇن دىلار (长翟，长狄) قاڭقىللارنىڭ ئالتە چوڭ قەبىلىسى(高车六部): 1. دىلار (狄) 2. ئۇيغۇرلار (袁纥) 3. قوغۇرسۇ (斛律) 4. چاپىش (斛批) 5. قىرغىزلار (护骨) 6. ئىل تېكىن (异奇斤) قاڭقىللارنىڭ 12 ئۇرۇقى (高车十二姓) :      1. چىپولى (泣伏利)      2. تېلى (吐卢)      [ تەپسىلاتى... ]

           1901- يىلى (كونا كالىندار بۇيىچە شىنچيۇ يىلى) يى گۇاڭ، لى خوڭجاڭلار چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمىتىگە ۋاكالىتەن روسىيە، ئەنگىلىيە، گېرمانىيە، فرانسىيە، ئامېرىكا، ياپونىيە، ئىتالىيە، ئاۋىستىرىيە قاتارلىق دۆلەتلەر بىلەن دۆلەتنى مۇنقەرز قىلىدىغان «شىنچيۇ شەرتنامىسى» نى ئىمزالىدى. شەرتنامىنىڭ ئاساسىي مەزمۇنى: (1) چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمىتى 450 مىليۇن سەر كۈمۈش تۆلەم تۆلەيدۇ. بۇنىڭغا تامۇژنا بېجى، تۇز بېجى ۋە ئادەتتىكى تامۇژنا [ تەپسىلاتى... ]

            ناپالېئون 1812 – يىلى چار روسىيە ئىمپېرىيىسىگە ھۇجۇم قىلىپ، ئاخىرى موسكۋادا پاجىئەلىك مەغلۇبىيەتكە ئۇچرىغان. 1895 – يىلى روسىيىدە ئۆتكۈزۈلگەن مەتبەئەچىلىك كۆرگەزمىسىدە، روسىيە ئارمىيىسى ئەينى يىلى ئولجا ئالغان بىر بۇيۇم كۆرگەزمىگە قويۇلغان. قارىماققا ئانچە كۆزگە چېلىقمايدىغان بۇ ئۈسكۈنە ئەمەلىيەتتە ناپالېئون قوشۇن بىلەن بىللە ئېلىپ يۈرگەن پۇل بېسىش ماشىنىسى بولۇپ، بۇنىڭغا بىر قېتىملىق قىزىقارلىق پۇل مۇئامىلە [ تەپسىلاتى... ]

                چىنگىزخان قالدۇرۇپ كەتكەن سىرلار ناھايىتى كۆپ. بۇ سىرلار ئىزچىل تۈردە جامائەتچىلىكنىڭ دىققىتىنى قوزغاپ كەلمەكتە. بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ گۇمانلىق بولغىنى ئۇنىڭ ئۆلۈمى توغرىسىدىكى سىر بولۇپ ، ئۇنىڭ قاچان ئۆلگەنلىكى، نەگە دەپنە قىلىنغانلىقى ھازىرغىچە سىر بولۇپ كەلمەكتە. چىنگىزخاننىڭ ئۆلۈمى توغرىسىدىكى سىرلار:                 1. ئاتتىن يىقىلىپ چۈشۈپ ئۆلگەن دېگەن قاراش. چىنگىزخاننىڭ ئۆلۈمى توغرىسىدا ئالتە خىل قاراش [ تەپسىلاتى... ]