ئاناتىلىم تورتۇراسى

ئۈچىنجى باپتىن

قىسقىچە خۇلاسە

تۆۋەندىكى رەسىمدىن سىز كۆپ پۇل تېپىشنىڭ سىرىنى بايقايسىز.

باي بولۇش ئۈچۈن سىز چوقۇم مۇنداق بىر ئەمىلىيەتنى ئېنىق تونۇپ يېتىشىڭىز كېرەك: مەسىلە ئەزەلدىن ئۆزلۈكىدىن ھەل بولمايدۇ. سىز بىر مەسىلىنى ھەل قىلىشنىڭ ئۇسۇلىنى ئىگىلىگەندىن كىيىن، يېڭى بىر مەسىلىنىڭ پەيدا بولغانلىقىنى بايقايسىز. مۇھىمى، سىز چوقۇم مەسىلىنى ھەل قىلىش جەريانى ھەقىقىي باي بولۇشتىن ئىبارەت ئىكەنلىكىنى تونۇپ يېتىشىڭىز كېرەك. سىز ئۆزىڭىزنىڭ مەسىلىسىنى ھەل قىلالىسىڭىزلا ئاندىن باشقىلارنىڭ مەسىلىسىنى ھەل قىلالايسىز. سىزنىڭ كەلگۈسىڭىز توسالغۇسىز بولىدۇ .

ئۈچىنجى باپ يەتتىنجى قىسىم  

نېمە ئۈچۈن بايلار تېخىمۇ باي بولۇپ كېتىدۇ؟

تۆۋەندىكى رەسىمنى كۆرسىڭىزلا بايلارنىڭ نېمە ئۈچۈن تېخىمۇ باي بولۇپ كېتىدىغانلىقىنى بىلەلەيسىز

ئۈچىنجى باپ ئالتىنجى قىسىم  

كۆپ پۇل تېپىش

مالىيە ئەھۋالى ۋە نەق پۇلنىڭ ئايلىنىشى رەسىمىنى بىر يەرگە قويساق، سىز بەلكىم بىرىنچى ئىقتىساد قابىلىيەت «كۆپ پۇل تېپىش»قا نىسبەتەن ئېنىق چۈشەنچىگە ئىگە بولۇشىڭىز مۇمكىن.

ئۈچىنجى باپ بەشىنجى قىسىم  

پۇلنىڭ بەك كۆپ بولۇپ كېتىشى

بۇ كىتابنىڭ باش قىسمىدا، مەن ئىككى خىل مەسىلىنى ئوتتۇرىغا قۇيۇپ ئۆتكەن. يەنى، بىر مەسىلە: خەجلەشكە پۇل يوق؛ يەنە بىر مەسىلە: پۇل بەك كۆپ بولۇپ كېتىش. 1974-يىلى، مەن دېڭىز ئارمىيىسىدىن ئايرىلغاندا ئۆزۈمنىڭ چۇقۇم قايسى خىل پۇل مەسىلىسىنى تاللىشىم ھەققىدە كۆپ ئويلانغان. ئەگەر مەن خەجلەشكە پۇل يوق بولۇش مەسىلىسىنى تاللىسام، ئەلۋەتتە ئۆلچەملىك نېفىت شىركىتىگە بېرىپ ئىلگىرىكى خىزمىتىمنى داۋاملاشتۇرسام بولىدۇ ياكى بىر ئۇچقۇچى بولسام بولىدۇ . ئەگەر مەن «پۇل بەك كۆپ بولۇپ كېتىش.» مەسىلىسىنى تاللىسام، مەن شىلې شىركىتى Xerox Corporation نىڭ تەمىنلىگەن ئىش ھەقىقىي بەك تۆۋەن بولسىمۇ يەنىلا شىلې شىركىتى Xerox Corporation دە خىزمەت قىلسام بولىدۇ . سىز كۆرگەندەك مەن ئەڭ ئاخىرى يەنىلا پۇل بەك كۆپ بولۇپ كېتىش مەسىلىسىنى تاللىدىم.

ئۈچىنجى باپ تۆتىنجى قىسىم  

ھېسيات ئەقىل-پاراسىتى

بۇ يەردىكى مۇھىم بىر نۇقتا ، سىز چوقۇم مالىيە ئەقىل-پاراسىتىنىڭمۇ بىر ھېسيات ئەقىل-پاراسىتى ئىكەنلىكىنى تونۇپ يېتىشىڭىز كېرەك.

دۇنيادىكى ئەڭ باي مەبلەغچى ۋارىن بافىت Warren E. Buffett مۇنداق دەيدۇ: «ئەگەر سىز ئۆزىڭىزنىڭ ھېسياتىنى باشقۇرالمىسڭىز، ئۇنداقتا پۇلىڭىزنى باشقۇرالمايسىز»، سىز باشتىن كەچۈرمەكچى بولغان جەريانمۇ ئوخشاش. مېنىڭ ئەڭ جاپالىق سەزگۈرەشتەم: چۈشكۈنلەشكەن ۋاقتىمدا چېكىنىپ چىقماي ھەم مەغلۇب بولغاندا ئىرادەمنى يوقاتماي ئالغا ئىلگىرىلەش جەريانىدا داۋاملىق ئۆگىنىش.
نۇرغۇن كىشىلەر بۇ جەرياندا مەغلۇب بۇلىشىدىكى بىر سەۋەب، ئۇلار بىر قېتىمدىلا رازى بولغىدەك ئۈنۈمگە ئىگە بولالمىسىلا چىدىيالمايدۇ. مەن ئىگىلىك تىكلەشتىن بۇرۇن تۆۋەن مائاشلىق خىزمەتنى قوبۇل قىلىشىمنى بۇ يەردە تىلغا ئېلىشىمدىكى سەۋەب، ئاساسلىقى رازىمەنلىك ھېسياتىنى كىچىكتۈرۈشنىڭ مۇھىملىقىنى چۈشەندۈرۈش. نۇرغۇن كىشىلەر بۈگۈنكى بىر نەچچە دوللار ئۈچۈن ئەتىكى تېخىمۇ كۆپ دوللارلىق پۇرسەتنى قولدىن بېرىپ قۇيىدۇ. مەن 20~30 ياشلاردا ھەرگىزمۇ كۆپ پۇل تاپمىغان، ئەمما بۈگۈن مەن مىلياردېر بولدۇم.

ئۈچىنجى باپ ئۈچىنجى قىسىم  

ھەر بىر نىشانغا يىتىشنىڭ جەريانى بولىدۇ

ھەممىمىز ئوبدان بىلىمىز، ھەر قانداق بىر نىشانغا يىتىش ئۈچۈن بىر جەريان كېرەك، بۇ جەرياندا بىز تېرىشىشىمىزغا توغرا كېلىدۇ. مەسىلەن، بىر دوختۇر بولۇش ئۈچۈن، چوقۇم قاتتىق ئېغىر بولغان تەربىيىلەش جەريانىنى باشتىن كەچۈرۈشىمىز كېرەك. نۇرغۇن كىشىلەر دوختۇر بولۇشنى ئارزۇ قىلىدۇ لېكىن جاپالىق جەريان ئۇلارنىڭ دوختۇر بولۇش قەدىمىنى توسۇپ قۇيىدۇ. كىتابنىڭ بېشىدا سىز مېنىڭ مەقسەتكە يىتىش جەريانىمنى ئوقۇدىڭىز، بۇ جەريان دەل خىزمەت قىلىش جەريانىدۇر.
كىشىلەردە «بىرىنچى ئىقتىسادى قابىلىيەت: كۆپ پۇل تېپىش» كەمچىل بولۇشىدىكى سەۋەبنىڭ بىرى ئۇلار پۇلغا ئېرىشىشىنى ئويلايدۇيۇ ئەمما جەرياننى باشتىن كەچۈرۈشنى خالىمايدۇ. نۇرغۇن كىشىلەر تا ھازىرغىچە ئۇلارنى باي قىلىدىغاننىڭ پۇل بولماستىن بىر جەريان ئىكەنلىكىنى تونۇپ يېتەلمىگەن. نۇرغۇن لاتارىيەدە چوڭ مۇكاپاتقا ئېرىشكەنلەر ۋە زور ئائىلە مىراسىغا ئېرىشكەن«بايۋەچچىلەر» تىزلا ۋەيران بولىدۇ ،

... ...

ئىزاھات: [باي دادا ئىقتىسادىي قابىلىيتىڭىزنى ئۆستۈرسۇن] ناملىق بۇ بازارلىق كىتابنى ئۇيغۇر قېرىنداشلىرىمىز بىلەن تېزلىكتە يۈز كۆرۈشتۈرۈش ئۈچۈن دەۋر بلوگى باشقۇرغۇچىسى ئازغۇن، دوستىمىز كامالىي ۋە پېقىر ئاناتىلىم بلوگىنىڭ باشقۇرغۇچىسى سەبورى ھەمكارلىشىپ سەۋىيىمىزنىڭ چەكلىك، تەجىرىبىمىزنىڭ يېتەرسىز بولۇشىغا قارىماي تەرجىمە قىلىپ چىققان ئىدۇق. مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلى كىتابنىڭ نەشىر قىلىنىش ۋاقتى ئۇزاققا سوزۇلۇپ كەتتى. شۇنداقتىمۇ بۇ نادىر ئەسەرنىڭ كەڭ قېرىنداشلىرىمىزغا قىممەتلىك پايدىلىنىش ماتېرىيالى بولۇپ قېلىشى ئۈچۈن تور دۇنياسى ئارقىلىق تورداشلارغا تەمىنلەپ بېرىشنى لايىق كۆردۇق. تۆۋەندە قولايلىق بولسۇن ئۈچۈن ئانا تىلىم بلوگىدا ئېلان قىلىنىپ بولغان قىسىملىرىنىڭ تېما ئادرىسى مۇندەرىجىىسى بېرىلدى.

خىزمەتتىن ئىستېپا بېرىشتىن ئىلگىرى

مەن ئىلگىرى يازغان«باي دادا خىزمەتتىن ئىستېپا بېرىشتىن ئىلگىرىكى 10 سائەتلىك دەرس» ناملىق كىتابتا، تۇنجى قېتىم ئىگىلىك تىكلەش جەريانىمنى، بىرىنچى قېتىم نىلۇڭ ۋە George de Mestral پۇل قاپچۇقى سېتىش دولقۇنى بازىرىنى يازغان. ئۇ كىتابتا مەن ھەربىر تىجارەتنىڭ ھەممىسى 8 خىل ئامىلدىن تەشكىل تاپىدىغانلىقىنى، ھەمدە بۇ 8 خىل ئامىلغا ئىگە بولۇشنى بىلىمىگەن نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ مەغلۇب بولۇش ياكى پايدا ئالالماسلىقىدىكى سەۋەب ئىكەنلىكىنى يازغان. مەن شۇنىڭغا ئىشىنىمەنكى، ھەر قانداق كارخانىچى بولۇشنى ۋە ئۆز كۈچىگە تايىنىپ تىجارەت قىلىشنى ئويلايدىغان كىشىلەر ئۈچۈن ئۇ كىتاب ھەقىقەتەنمۇ مۇھىم. سىز خىزمىتىڭىزدىن ئىستېپا بېرىشتىن بۇرۇن ئۇ كىتابنى بىر قېتىم ئوقۇپ چىقىشڭىز ھەقىقەتەن مۇھىم.
ئۇ كىتابتا، مەن تىجارەت قىلىپ تەخمىنەن بىر يىل ئىچىدە چوڭ ئۇتۇق قازىنىپ مىليونېر بولغاندىن كىيىن تۇيۇقسىز مەغلۇب بولغانلىقىمنى يازغان. مەن ئاشۇ مەغلۇب بولغان ۋاقىتتىكى چۈشكۈنلۈك ۋە مەغلۇبىيەت تۇيغۇمنى ۋە ئۇنىڭدىن ئۆزۈمنى ئېلىپ قېچىش نىيىتىمنى يازغان. مېنىڭ قەرزىم ھەددى ھېسابسىز بولۇپ كەتكەن. تۇغۇلغاندىن بۇيان ئەڭ ئېغىر مەغلۇبىيەت خەۋپىگە دۇچ كەلگەن ئىدىم.

بىرىنجى ئىقتىساد قابىلىيەت: «كۆپ پۇل تېپىڭ»

مەن نيۇيورك شىتاتىدىكى ئامېرىكا سودا كېمىسازلىق ئونۋېرسىتىتىدا 4 يىل ئونۋېرسىتىت ھاياتىنى باشتىن كەچۈردۈم. 1969-يىلى مەكتەپ پۈتتۈرۈپ ئېرىشكەن بىرىنچى خىزمىتىم كالفورنىيە شىتاتىدىكى ئۆلچەملىك نېفىت شىركىتىدە نېفىت چىقىرىش كېمە ئەزاسى بولۇش بولدى. مەن ئۈچىنچى مۇئاۋىن بولۇپ ، ئالاسكا، ھاۋاي ۋە تاشى ئارىلى ئارلىقىدا قاتنايتتىم. ئۆلچەملىك نېفىت شىركىتى خېلى ياخشى شىركەت بولۇپ ، مېنىڭ خىزمىتىممۇ خېلى يامان ئەمەس ئىدى. مەن ھەر يىلى 7 ئاي خىزمەت قىلىپ، قالغان 5 ئايدا دەم ئېلىپ، دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا ساياھەت قىلالايتتىم. كىرىمىممۇ يامان ئەمەس بولۇپ ، يىللىق كىرىمىم تەخمىنەن 47 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى بولۇپ ھازىرقى 140 مىڭ ئامېرىكا دوللىرىغا تەڭ ئىدى. 1969-يىلى، ئەمدىلا مەكتەپ دەرۋازىسىدىن چىققان يېڭى ئادەم ئۈچۈن 47 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى ھەقىقەتەن ئاز پۇل ئەمەس ئىدى. ئەمما بەزى ساۋاقداشلىرىم بىلەن سېلىشتۇرغاندا مېنىڭ كىرىمىم يەنىلا تۆۋەن ئىدى. بەزى ساۋاقداشلىرىم ئۈچىنچى قول مۇئاۋىن تۇرۇپ يىللىق ئىش ھەققى تەخمىنەن 70~150 مىڭ ئامېرىكا دوللىرى بولۇپ ، ھازىرقى 250~500 مىڭ ئامېرىكا دوللىرىغا تەڭ ئىدى. ئەمما بۇ يىللىق كىرىمى خالاس. ئەمدىلا مەكتەپ دەرۋازىسىدىن ئايرىلغان 22 ياشلىق بىر ياش ئۈچۈن بۇ ھەقىقەتەنمۇ يامان ئەمەس كىرىم ھېسابلىناتتى.
مېنىڭ كىرىمىم بىر ئاز تۆۋەن بولىشىدىكى سەۋەب، ئۆلچەملىك نېفىت شىركىتى بىرلەشمە دېڭىز ترانسپورت شىركىتى ئەمەس. لېكىن مېنىڭ كىرىمى يۇقىرى ساۋاقداشلىرىمنىڭ ھەممىسى بىرلەشمە شىركەتلەردە خىزمەت قىلىدۇ.

ئىككىنجى باپ

قىسقىچە خۇلاسە

1971.يىلىدىن كېيىن ، ئامېرىكا دوللىرى ئىلگىرىكى سەلتەنەت سۈرگەن ۋاقتىغا قايتالمىدى، پەقەت ئاقما ئوبۇرۇت بولۇپ قالدى.
1974.يىلى، كارخانىلار ئىشچى– خىزمەتچىلەر ئۈچۈن قايتا ئۆمۈرلۈك پىنسىيە پۇلى تەمىنلىمەيدىغان بولدى. بۇ ئىككى چوڭ ئۆزگىرىش ئېلىپ كەلگەن نەتىجە، دەل مالىيە پاراسىتىنى ئىلگىرىكىدىن تېخىمۇ مۇھىم بولۇپ كېتىشى بولدى. گەرچە مالىيە پاراسىتى ھەممە ئادەم ئۈچۈن مۇھىم بولسىمۇ، بىراق ئۇ بەزى كىشىلەرگە نىسبەتەن ئىنتايىن مۇھىم، بولۇپمۇ B كوردىنات ۋە I كوردىناتتا ئىگىلىكىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشنى پىلان تۈزىۋاتقانلارغا تېخىمۇ شۇنداق.