ئاناتىلىم تورتۇراسى

 1. ئۇيغۇر تىلى قايسى تىل تۈركۈمى ۋە قايسى تىل تارمىقىغا كىرىدۇ ؟
    جاۋاب : ئۇيغۇرتىلى ئالتاي تىللىرى سىستىمىسىنىڭ تۈركىي تىللار تۈركۈمى ، شەرقىي تۈرۈك تىلى تارمىقىغا كىرىدىغان ئۇزۇن تارىخقا ئىگە قەدىمكى تىللارنىڭ بىرى ھىسابلىنىدۇ . ئۇيغۇرلار ئۇزۇن مۇددەتلىك تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا ئەزەلدىن ئۇيغۇرتىلىنى ئۆزىنىڭ ئالاقە قورالى قىلىپ كەلدى ، ئۇيغۇرتىلى بۇ ئۇزاق تارىخى دەۋىرلەردىن بۇيان فۇنېتىكا ، لېكسىكا ، گىرامماتىكا جەھەتلەردىن ئۆزىنىڭ ئىچىكى قانۇنىيىتى بويىچە تەرەققىي قىلىپ ، ھەر جەھەتتىن بېيىپ ، تاكامۇللىشىپ ، ئىلمىيلىشىپ بۈگۈنكى دەۋرىمىزگە يېتىپ كەلدى . 

كورلا_ئۇيغۇرچە مەنىسى«نەزەر تاشلىماق»

 بايىنبۇلاق_موڭغۇلچە مەنىسى«كەڭرى يايلاق». خۇشۇت_مۇڭغۇلچە«خېخىتې»نىڭ ئاھاڭ تەرجىمىسى بولۇپ،قەبىلىنىڭ نامى.

 باغراش_مۇڭغۇلچە مەنىسى «قەد كۆتۈرۈپ تۇرۇش».

 ئاقسۇ_ئۇيغۇرچە مەنىسى «ئاق رەڭلىك سۇ».

كۇچا_ئۇيغۇرچە«تار كۇچا،خاڭ يولى»قاتارلىق مەنىلەرگەئىگە.

دۇنيادىكى تىللارنىڭ دەرىجىسى:

53- ئۆزبېك تىلى ،قوللىنىدىغان ئادەم سانى 18مىليۇن 466مىڭ. قوللىنىدىغان رايۇن ئۆزبېكىستاننىڭ دۆلەت تىلى.

54-مالاي تىلى ،قوللىنىدىغان ئادەم سانى 17مىليۇن 600مىڭ ،قوللىنىدىغان رايۇن ،مالايسىيە،ھېندۇنېزىيە،شەرقى تېمۇر قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ دۆلەت تىلى، سىنگاپور دا خەنزۇتىلى بىلەن تەڭ باراۋەر قوللىنلىدۇ.

 55- ئامخار تىلى ،قوللىنىدىغان ئادەم سانى 17مىليۇن413مىڭ، قوللىنىدىغان رايۇن ئېفئوفىيە.

56-ھىندۇنېزىيە تىلى،(بۇ ھېندۇنېزىيە مالاي تىلىنى كۆرسىتىدۇ )،قوللىنىدىغان ئادەم سانى 17مىليۇن 50مىڭ ،قوللىنىدىغان رايۇن ھېندۇنېزىيە.

قىسقىچە مەزمۇنى: بۇ ماقالىدە تىل ئامبىرى تىلشۇناسلىقىنىڭ نەزىرىيىۋى ئۇسۇللىرى ئاساسىدا، تارىم ژورنىلى 2002-يىللىق 3-سانىدىكى بىر پارچە پوۋېست ئەۋرىشكە ماتېرىيالى قىلىنىپ، تېكىستتىكى سۆزلەرگە كومپيۇتېردا ئاپتوماتىك  بەلگە قويۇشتا ئۇچرايدىغان بىرقانچە تۈرلۈك مۇھىم مەسىلىلەر ئوتتۇرىغا قويۇلدى ۋە ھەل قىلىش يوللىرى تەھلىل قىلىندى.

4

جاراڭلىق ۋە جاراڭسىز تاۋۇشلارنىڭ يېزىلىشى
ئاخىرى جاراڭلىق تاۋۇش بىلەن تۈگىگەن سۆزلەرگە ئومۇمەن جاراڭلىق تاۋۇشلار بىلەن باشلانغان قوشۇمچىلار ئۇلىنىدۇ.
+ دىن مەسىلەن: ئۇچقۇندىن يانغىن چىقىدۇ. (ئۇچقۇن)

1

ئۇيغۇرچە ھەرپ تەرتىپى

      This work to February 21st - International Mother Language Day.

International Mother Language Day Monument in Sydney, Australia, unveiling ceremony, 19 February 2006

Uyghur is a Turkic language spoken by the Uyghur people in Xinjiang Uyghur Autonomous Region, a Central Asian region administered by China. In English, the name of the ethnicity and its language is spelled variously as Uyghur, Uighur, Uygur and Uigur, with the preferred spelling being Uyghur. Many English speakers pronounce it as "wEEger" (IPA: ['wi.gз]) but the pronunciation "ooygOOr" (IPA: [uj.'gur]) is closer to native .

ئۇيغۇر تىلى ئىملا قائىدىلىرى:
http://www.jilwe.cn/post/107.html

ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىملا ۋە تەلەپپۇزىنىڭ قېلىپلاشتۇرۇلۇشى:
http://www.jilwe.cn/post/111.html

... ...