ئابرال تۇراسى

مەن گەرچە بلوگتا Blogbus ئىلانىنى قويۇشنى تۇغرا چۈشەنسەممۇ، لىكىن بلوگۇمنىڭ بەت يۈزىنىڭ ھەر خىل ئىلانلاردىن خالى پاكىز تۇرۇشىنى بەكرەك خالايمەن، شۇڭلاشقا مۇشۇ كەمگىچە بلوگۇمدا ئىلان قويۇپ باقمىدىم. Blogbus نىڭ بۇ ئىلانى بەك چوڭمۇ ئەمەس ھەم بەتكە بەك چوڭ تەسىر يەتكۈزمىسىمۇ ،لېكىن ئۇنى كۆزدىن يوقۇتۇشنى ئويلاپ يۈرەتتىم. باشقا بلوگلاردا بۇنىڭ ھەل قىلىش چارىلىرى سۆزلەنگەن بولسىمۇ، سىناپ باقسام بەزىلىرى ئىشلىمىدى، بەزىلىرىنىڭ كودې بەكلا ئۇزۇن بولغاچقا بلوگنىڭ ئېچىلىش سۈرئىتىگە تەسىر يەتكۈزىدىكەن. شۇنىڭ بىلەن تورنى مالتىلاپ يۈرۈپ ئاخىرى بۇنىڭ ياخشى ھەل قىلىش چارىسىنى تاپتىم .

    بلوگباسنى ئىشلىتىۋاتقان بلوگ ئېگىلىرىگە مەلۇم بولغىنىدەك ، بلوگباس مۇشۇ كەمگىچە بلوگ يازمىلىرىنىڭ ئوقۇلۇش قىتىم سانىنى  كۆرسىتىشنى ئەمەلگە ئاشۇرغىنى يوق، بۇنداق بولغاندا سىز يوللىغان تېمىنى زادى قانچە ئادەم كۆردى بۇنى بىلىش تەسكە توختايدۇ، ئۇنداقتا بۇنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشنىڭ ئامالى يوقمۇ ؟ كونىلار «سەۋەب قىلساڭ سىۋەتتىمۇ سۇ توختايدۇ» دەپتىكەن. بۇنىڭ ئامالىمۇ بار . قىنى تۈۋەندىكى ئۇسۇل بويىچە سىزمۇ سىناپ كۆرۈڭ.

    خىلىدىن بىرى بلوگنىڭ يان تەرىپىدە Blogbus نىڭ ئىلانى پەيدا بۇلىۋىلىپ،ئۇنى قانداق يوقىتىشنى بىلەلمەي ئىچىم بەك پۇشقانتى، بەلكىم بلوگباسنى ئىشلىتىۋاتقان خىلى كۆپ بلوگداشلار مەندەك تەسىراتقا كەلگەن بولىشى مۈمكىن. مەن بۇنىڭ ئامالىنى تىپىش ئۈچۈن تورنى مالتىلاپ يۈرۈپ ئاخىرى بۇنىڭ ھەل قىلىش چارىسىنى تاپتىم، سىناپ باقسام مۇۋاپىقىيەتلىك بولدى، باشقا بلوگداشلارنىڭ پايدىلىنىشى ئۈچۈن بۇ يەرگە چىقىرىپ قويدۇم.

     ئاۋۋال بلوگباسنىڭ ئارقا ھويلىسىغا كىرىپ ئۇسلۇب دىگەننى بېسىپ ئۇسلۇب تەھرىرلەش ھالىتىگە كىرىمىز ، ئاندىن ئايرىم- ئايرىم Index ۋە Detail كود بۆلىكىنى ئىچىپ تۈۋەندىكى رەسىمدە كۆرسىتىلگەندەك قىزىل ۋە كۆك رامكا ئىچىگە ئىلىنغان كودلارنى تىپىپ شۇ كودلارنى ئۆچۈرۋەتسىڭىزلا ئىش تامام بولىدۇ.

 ئۈرۈمچى،بىر مەركىزى شەھەر، يازدا بەكمۇ چىرايلىق بۇلۇپ كېتىدۇ، قىشتا قار ياغقان كۈنى ئاپپاق قارلىرى بىلەن چىرايلىق ، بىراق ئەتىسىلا ئاپپاق قارلار ئىس-تۈتەك سەۋەبىدىن قارا رەڭگە ئۆزگىرىپ قالىدۇ، ئۈرۈمچىدىكى خەلقئارا چوڭ بازار، دۆڭكۆۋرۈك،سەنشىخاڭزا، يەنئەن يولى ئەتراپىدىكى كونسۇل كوچىسى، چوڭ مەسجىت(ياڭخاڭ مەسجىت، نوغاي مەسجىتى، بەيتۇلمەئىمۇر مەسجىتى دەپمۇ ئاتىلىدۇ) ئالدى قاتارلىق جايلار ھەقىقەتەنمۇ ئادەمگە بىر خىل روھى ئۇزۇق بولىدىغان، باشقا شەھەرلەردە كۈرۈشكە مۇمكىن بولمايدىغان، نازۇ- نىمەتلەرنىڭ ئەنئەنىسى ۋە ھازىرقى زامان ئۇسلۇبى بىرلەشكەن، قانداق بىر خىل تاماقنى يەيمەن دىسىڭىز يىيەلەيدىغان، كۆڭلىڭىز نىمىنى تارتسا شۇ خىل يىمەكلىكلەرنى تاپقىلى بولىدىغان ئاجايىپ بىر دۇنيا، بۇ جايدا ھازىرقى زاماندا مودا كىيىنگەنلەرنىمۇ، ئەنئەنىۋى كىيىم كەيگەنلەرنىمۇ ئىشقىلىپ ھەر خىل ئادەملەرنىڭ ھەممىسىنى ئۇچرىتالايسىز، بىرەرسى بىلەن ئۇچراشماقچى بولسىڭىزمۇ مۇشۇ يەردىن تاپالايسىز ۋە ئۇچرىتالايسىز، ھالال مېھنىتى ۋە ئاددى ساددا، قىزغىنلىقى بىلەن سودا قىلىۋاتقانلار، بىر كويغا ئۈچ،بەش كويغا ئۈچ دەپ توۋلاپ تۇرۇپ سودا قىلىۋاتقانلارنى پەقەت مۇشۇ جايدىلا كۈرۈشىڭىز مۇمكىن....

«نەسىردىن ئەپەندى لەتىپىلىرى»نى قايتا ئوقۇپ

«نەسىردىن ئەپەندى لەتىپىلىرى»نى قايتا ئوقۇپ، لەتىپىلەردىكى باي-غوجاملارنى خېلى ئىنساپلىق پومېشچىكلاركەن، دېگەن ئويغا كېلىپ قالدىم. ئۇلار ئەپەندىمنىڭ ھەر قېتىم كولدۇرلىتىشىغا ئۇچرىغاندا، بىر بولسا ئۆزىنىڭ يولسىزلىقىنى تونۇپ يېتىدۇ، بىر بولسا، نېمە قىلىشىنى بىلەلمەي داڭقېتىپ قالىدۇ، يەنە بىر بولسا، قۇيرۇقىنى قىسىپ غىپپىدە تىكىۋېتىش بىلەن بولدى قىلىدۇ. نېمىشقا ئەپەندىمنى ئىتلىرىغا تالاتمايدۇ؟ نېمىشقا «ئاق» ياكى «قارا گۇرۇھ»تىكى بۇرادەرلىرىنى ھەرىكەتلەندۈرۈپ ئۇنىڭ ئەدىپىنى بەرمەيدۇ؟ نېمىشقا قاتىل ياللاپ ئۇنى ئۆلتۈرۈۋەتمەيدۇ؟ نېمىشقا ئۇنىڭ تىلىنى كېسىۋەتمەيدۇ؟ نېمىشقا تۈرلۈك بېسىملار بىلەن ئۇنى دەرياغا سەكرەپ ئۆلۈۋېلىشقا مەجبۇر قىلمايدۇ؟! ئەمەلىيەتتە، ئاشۇ باي غوجاملارمۇ ئەينى چاغدا پۇل ۋە ھوقۇقى بار، قولىنى نەگە سۇنسا يېتىدىغان مۆتىۋەرلەردىن ئىدىغۇ!

قرىغاندا، ھازىرقى باي غوجاملار ئۇلاردىن كۆپ «ئىقتىدارلىق»تەك قىلامدۇ قانداق؟! (ئاپتورى: ليۇ تىڭتىڭ)

پۇل خەجلەشتە بەدخەجلىك قىلمىساممۇ، ھەر ئاي ئاحىرىدا پۇلدىن قىسىلىپ قىلىۋاتىمەن؛پۇل ئىقتىساد قىلىشنى ئويلىعان بولساممۇ، ھەممە نەرسىنىڭ باھاسى ئۆرلەپ كېتىۋاتىدۇ،پەقەت مائاشلا ئۆسمىدى... ئەگەر سىزمۇ مۇشۇنداق تەسىراتتا بولسىڭىز، ئۇنداقدا مالىيە باشقۇرۇشنىڭ يېڭى ماھارەتلىرىنى ئۈگىنىپ قويۇڭ:

بىرىنجى دەرس: 100 يۅەننى قانداق ئىشلىتىش كرەك؟ھەر كۅنى بىر ئىستاكىنى 50 يۅەنلىك قەھۋە ئىچىشنى توختاتسىڭىز ياكى تاكسىغا بىر قىتىم كەم ئولتۇرسىڭىز، 30 يىلدىن كېيىن بىرنەچچە مىليۇن يۈەنلىك بولۇپ قالىسىز،شۇنداق ئىكەن. سىز يەنە 100 يۈەننى تۈۋەن چاغلاش خىيالىدا بولامسىز؟

ئۇيغۇر خەلقىنىڭ سۆيۈملۈك پەرزەنتى نازۇگۇم 19-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ياشاپ ئۆتكەن ئاتاقلىق خەلق قەھرىمانى ۋە شائىرەدۇر. ئۇ قەشقەردە تۇغۇلۇپ، كىچىكىدىن باشلاپلا ئەقىللىق، زىرەك، ئىرادىلىك قىز بولۇپ ئۆسىدۇ. ئاتا-ئانىسىنىىڭ كۆڭۈل بۆلۈشى نەتىجىسىدە ئۇقۇمۇشلۇق ھەم بىلىملىك بولۇپ يېتىلىدۇ. ئۆزىنىڭ گۈزەللىكى، ئەخلاقىي پەزىلىتى ۋە ئەتراپلىق بىلىمى ئارقىلىق خەلق ئارىسىدا «نازۇگۇم» دېگەن مۇھەببەتلىك نام بىلەن ئاتىلىدۇ. شائىر موللا بىلال موللا يۈسۈپ ئوغلى (نازىم) نازۇگۇم ھەققىدە : «... بۇ نازۇگۇم قىز موللا ئايال ئىدى، ئۆزى ئىلباغدەك ئۆڭلۈك، قارا كۆز، قارا قاش، نازۇك بەدەنلىك بولغان ئۈچۈن، قەشقەر خەلقى 'نازۇگۇم' دەپ ئات قويغان ئىدى.» («نازۇگۇم قىسسىسى» دىن) دەپ يېزىشىمۇ بىكار ئەمەس ئىدى.

زېمىستان كۆرمىگەن بۇلبۇل (پەريادەي، زالىم يارەي، ئاھ يارەي)

باھارنىڭ قەدرىنى بىلمەس (پەريادەي)

جاپانى چەكمىگەن ئادەم (پەريادەي، زالىم يارەي، ئاھ يارەي)

ۋاپانىڭ قەدرىنى بىلمەس (پەريادەي)

مەن باغىڭغا كىرمەسمەن،

ئانارىڭنى ئۈزمەسمەن.

ئەمدى كەلدىم ئەقلىمگە

نادان بىلەن يۈرمەسمەن.

 سەنەم–ئۇسسۇل پەدىلىرىنىڭ ناخشا بىلەن بىرلەشتۈرۈلگەن بىر خىل سەنئەت شەكلى بولۇپ، مىلودىيىلىرىنىڭ ئۆزگىرىشچان ۋە لېرىكىلىقى، ئاھاڭلىرىنىڭ بىر–بىرىگە ئۇلىنىپ بىر–بىرىگە يۈرۈشلىشىشى، رېتىم–ئۇدارلىرىنىڭ بالداقمۇ–بالداق شوخلىشىپ بېرىشى قاتارلىق قۇرۇلمىسى بىلەن ئۇسسۇلچىلارنىڭ ماھارىتىنى ئالاھىدە جارى قىلىشىغا زېمىن ھازىرلاپ بېرىپلا قالماستىن، سورۇن ئەھلىنىڭ ئىستېتىك زوقلىنىشىنى ۋايىغا يەتكۈزىدۇ. «ئىلى سەنىمى» ۋىسال تەشنالىقى بىلەن ھىجران قايغۇلىرى يامراپ تۇرغان مۇھەببەت قوشاقلىرى ۋە ئۇلارغا ماسلاشقان ئاھاڭلارنىڭ بىرلىشىشىدىن بارلىققا كەلگەن شوخ ئۇسسۇل پەدىلىرىنىڭ مۇجەسسەملەشكەن نامايەندىسىدۇر. ئۇ ئۆز ئىچىدە ئىككى يۈرۈشكە ئايرىلغان 24 ئۆزگىرىشلىك ئۇسسۇللۇق ناخشىدىن تەركىب تاپقان. ھەربىر يۈرۈشى ئىچىدىكى ئاھاڭ ۋە تېكسىت ئۆزگىرىشلىرى ئۆزىگە خاس ئۇسسۇل شەكلىنى يارىتىش ئارقىلىق سەنەم قۇرۇلمىلىرىنىڭ يۈكسەك دەرىجىدىكى تەرەققىياتىنى نامايەن قىلدى. «ئىلى ئون ئىككى مۇقامى»دا «چەبىيات» ۋە «مۇشاۋرەك»تىن ئىبارەت ئىككى مۇقامدىلا سەنەم بار. چەبىيات مۇقامىغا كىرگۈزۈلگەن يۈرۈشلەشتۈرۈلگەن سەنەم ناخشىلىرى 12 ئۆزگىرىشتىن تەركىب تاپقان.

مۇھەممەتجان راشىدىن
 
 ﺋﯩﺸﺘﯩﻦ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭ ﻛﯧﺘﯩﺸﺴﻪﯓ، ﯻﺶ ھﻪﻗﻘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯩﻤﻪﻥ،
 ﻗﺎﻳﺴﯩﯔ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻛﯧﭽﯩﻜﺴﻪﯓ، ﺋﯩﺶ ھﻪﻗﻘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯩﻤﻪﻥ.
 ﻛﯧﭽﯩﻜﻤﻪﻣﺴﻪﻥ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﻪ، ﻳﯧﺘﯩﯟﻩﺭﺳﻪﯓ ﭼﯩﺮﻣﯩﺸﯩﭗ،
 ﺑﯩﺮ ﻛﺎﺭﯞﺍﺗﺘﺎ ﻳﯧﺘﯩﺸﺴﺎﯓ، ﺋﯩﺶ ھﻪﻗﻘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯩﻤﻪﻥ.
 
 ﺟﺎﻥ ﻳﯧﺮﻯ ﺑﺎﺭ ﯪﺩﻩﻣﻨﯩﯔ، ﯮﺧﺸﺎﺭ ﯪﯕﺎ ﻣﺎﯪﺷﻤﯘ،
 ﯮﻧﺪﯨﻦ ﻗﯘﺳﯘﺭ ﺗﯧﭙﯩﺸﺴﺎﯓ، ﺋﯩﺶ ھﻪﻗﻘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯩﻤﻪﻥ.
 ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ ﯲﺯﮔﻪ ﺗﻪﺩﺑﯩﺮﻧﯩﯔ، ﯪﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﺗﯜﻣﻪﻧﻤﯩﯔ...!
 ﻣﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﻴﺘﯩﺸﺴﺎﯓ، ﺋﯩﺶ ھﻪﻗﻘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺗﯘﺗﯩﻤﻪﻥ.

1. ئۆزىڭىزگە يېقىنقى بىر ھەپتىلىك تەپسىلى پىلان تۈزۈۋىلىش ئارقىلىق قەتئىي بىكارچىلىققا پۈرسەت بەرمەڭ.

2. تاماكىڭىزنى كۆز ئالدىڭىزدىن يوقىتىڭ.

3. ھەر كۈنى سەھەر ئورنىڭزدىن تۇرۇپ، مەن تاماكىنى ياقتۇرمايمەن، تاماكىغا ئۆچ دەڭ.

4. ئالاھىدە چېنىقىش ئۇسۇلىنى ئۈگۈنىۋىلىپ، تاماك چەككۈڭىز كەلگەندىلا، شۇ ھەركەتنى تەر چىققۇچە ئىشلەڭ.

5. بىر ئىستىكان ھەسەل سۈيى بىلەن چىلان سۈيىنى دائىم ئىستىمال قىلىپ ، ئۆز- ئۆزىڭىزگە : تەن ساغلاملىق-مەن ئۈچۈن بەك مۇھىم ، دەڭ.

6. كۈندىىلىك تاماكىغا كېتىدىغان پۇلنى تىجەپ نۇرغۇن قىممەتلىك نەرسىلەرنى سېتىۋالايدىكەنمەن، دەپ ئۆزىڭىزگە ئەسكەرتىپ تۇرۇڭ.

مۇھەممەتجان راشىدىن
 

قالار دەريا، قالار كېچىلەر،
بۇ دۇنيادىن كېتەرمىز بىر كۈن.
قالار قەلئە، قالار پۈتۈكلەر،
بۇ دۇنيادىن كېتەرمىز بىر كۈن.


باھار باقى ئەمەس باغلارغا،
قايتالماسمىز ياشلىق چاغلارغا.
ئوخشىمايمىز مەڭگۈ تاغلارغا،
بۇ ئالەمدىن كېتەرمىز بىر كۈن.

تەبىئىي پەنلەر شۇنچە مۇھىممۇ؟

ئۇرۇش ئاقىۋەتتە ھەممىنى خاراپ قىلامدۇ؟

ئىنسانلار مارسقا قەدەم قويالامدۇ؟

ئىنسانلار چوڭ مېڭىسى قانداق خىزمەت قىلىدۇ؟

يەر مەركىزىنىڭ ئېغىرلىق تارتىش كۈچى زادى نىمە؟

بىز رىۋايەتلەردىكى«ئاتلانتىس چوڭ قۇرۇقلىقى»نى تاپالامدۇق؟

ئادەمنىڭ تېنىدىكى قانچىلىك ئەزالارنى كۆچۈرگىلى بولىدۇ؟

بىز زادى نىمىلەرنى يېسەك بولىدۇ ؟

كېلەر قىتىملىق مۇز دەۋرى قاچان يېتىپ كېلىدۇ؟

«ئانا» دېگەن بۇ ئىسىم تىلغا ئىلىنسىلاكۆز ئالدىمدا دۇنيادىكى ئەڭ ئۇلۇغ ، ئەڭ جاپاكەش ئىنسان نامايەن بولىدۇ. چۇنكى دۇنيادىكى ئەڭ ئۇلۇغ مەرتىۋىمۇ ئانا مىھرىبانلىقى ئالدىدا ھەيرانۇ _ ھەستۇر .

ئانا قوياش ، ئۇنىڭ مېھرى _ تەپتى ھىچقاچان سوۋۇمايدۇ . ئانا بىر قولى بىلەن بۆشۇكنى تەۋرەتسە ، يەنە بىر قولى بىلەن دۇنيانى تەۋرىتىدۇ .

ئانا ___ ئۇ بىر ئۇلۇغ زات ، ئۇنىڭ دىلى ئاغرىسا ، زېمىن تىتىرەيدۇ . ئۇنىڭ ئاچچىق سوزى بىزنىڭ ئاچچىق كۆزىمىزنى ئاچىدۇ .شۇڭا شان _ شەرەپ تاجىنى ئىزدىمەي ، ئانىنىڭ رازىلىقىنى ئىزدەش بەرھەقتۇر .
دۇنيا تار بىلىنگەن تەختىردىمۇ ، ئانا مېھرى يەنىلا كەڭ . ئانا مېھرى تەپتىگە ھېچ نەرسە توغرا كەلمەيدۇ . پەرزەنت ئۇچۇن ئانا قوينىدىنمۇ ياخشى ، يىقىملىق ۋە سويۇملۇك جاي يوق .دۇنيادىكى ھېچ بىر گۇل ئانىنىڭ بالىغا قىلغان تەبەسسۇمىدىن چىرايلىق ئەمەس. ئانىنىڭ ئەجىرى بەدىلىگە ھېچ نەرسە تەڭ ئەمەدس . ئانا مېھرىبانلارنىڭ مېھرىبانى . ئۇلۇغلرنىڭ ئۇلىغى . ئۇ قىنىمىزغا قان ، قانىتىمىزغا قانات ، جىنىمىزغا جاندۇر . پەخىرلىنىشگە توغرا كەلسە ئۇنىڭغا قىلغان خىزمىتىمىزدىن پەخىرلىنەيلى . ئۇنىڭ كۆزىدىن ئاققان ياش ___ بىزنىڭ يۇركىمىزدىن تامغان قان ، چۇنكى يۇرەكنى بىزگە ئانا ئاتا قىلغان ئەمەسمۇ !؟ ئانا مېھرى ئۇلۇغ ، ئۇ ناھايىتى غۇۋا ۋە ئاجىز ھالدا ئەكىس ئەتكەن تەقدىردىمۇ بالا قەلبىنى ئىللىتالايدۇ ۋە ساپلاشتۇرالايدۇ  .