1987-يىلى يانۋاردا، 75نەپەر نوبېل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن ئالىملار فرانسىيىنىڭ ئاستانىسى پارىژدا بىريىغىلىش مۇراسىمىغا قاتنىشىدۇ.مۇراسىم ۋاقتىدا بىر كىشى ،بىرنەپەر ئالىمدىن :« سىز قايسى ئالى مەكتەپتە ياكى قايسى تەتقىقات ئورنىدا ئۆزىڭىز ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم بولغان نەرسىنى ئۆگەندىڭىز؟» دەپ سورايدۇ.
بۇ چاچلىرى ئاپئاق ئاقارغان ئالىم ،ھېلىقى سوئال سورىغۇچى ھېچبىر ئويلاپ باقمىغان جاۋابنى بىرىدۇ:«يەسلىدە»
سوئال سورىغۇچى ھەيران قالىدۇ:«يەسلىدە نېمە ئۆگەندىڭىز شۇنچە مۇھىم؟»

بالىلارنىڭ بالدۇر مۇھەببەتلىشش ھادىسىى نۆۋەتتە ئاتا-ئانىلارنى شۇنداقلا بىز ئوقۇتقۇچىلارنى ئەنسىرىتىۋاتقان ، گاڭگىرىتىپ قويىۋاتقان نازۇك ھەم تەخىرسىز مەسىلىلەرنىڭ بىرى بولۇپ قالدى . نەچچە يىللار ئىلگىرى تولۇقسىز يىللىق ئوقۇغۇچىلىرىدا شۇخىلدىكى مەسىلىلەر بايقالسا بۇنى بالدۇر مۇھەببەتلىشش دەپ قارايتۇق، لېكىن يېقىنقى يىللاردىن بۇيان بۇ تەرەققىي قىلىپ ھەتتا باشلانغۇچ مەكتەپلەرنىڭ تۆۋەن يىللىقلىرىدىمۇ كۆرۇلۈشكە باشلىدى.

نۆۋەتتە خەلقئارا جەمئىيەت تۈرلۈك ئاشقۇن كۈچلەرنىڭ كاساپىتىدىن خەۋىپسىرەش بىلەن بىرگە ، ئىنكاسى تېز، ئۈنىمى يۇقىرى بولغان تاقابىل تۇرۇش چارىلىرى ئۈستىدە پائال ئىزدەنمەكتە. گەپنى بۇنداق باشلىسام خاتا چۈشىنىپ قالماڭ ، بۇ بىرچاقچاق . ئەمەلىيەتتە مەن ، نۆۋەتتىكى يالغۇز پەرزەنتلىك زاماندا ، بالىلاردا يۈز بىرىۋاتقان ئۆكتەملىك ھادىسىسگە قانداق تاقابىل تۇرۇش ھەققىدە سۆزلىمەكچى . ئەگەر سىز بىر ئاتا-ئانا، ياكى بىر ئوقۇتقۇچى بولسىڭىز ئەلۋەتتە بۇ مەسىلىگە يولۇقىۋاتىسىزدەپ قارايمەن.

بۈگۈن ئادىتىم بويىچە يەنە ئازىراق ۋاقىت چىقرىپ خەنچە مائارىپ بېكەتلىرىنى ئارىلاپ يۈرۈپ، گېگانت ئايال ئالىم مارىيە كيۇرىنىڭ قىزلىرىنى قانداق تەربىيىلىگەنلىكى ھەققىدىكى بىرپارچە ماقالىنى ئۇچرىتىپ قالدىم.
ھەممىمىزگە مەلۇمكى كىيۇرى خانىم ئىنسانىيەت تارىخىدىكى مەشھۇر ئايال ئالىم . ئۇ ئىلمىي تەتقىقات بىلەن شۇغۇللىنىپ قىسقىغىنە سەككىز يىل ئىچىدە ئارقا-ئارقىدىن خىمىيە ۋە فىزىكا پەنلىرى بويىچە ئايرىم-ئايرىم ئىككى نۆۋەت نوبىل مۇكاپاتىنىڭ ساھىبى بولغان.

قانداق قىلغاندا بالىلاردىكى خاسلىقنى بالدۇر بايقىغىلى بولىدۇ؟ ئامېرىكا يالى ئۇنىۋېرسىتىتىنىڭ پىروفىسسۇرى روبەت.سىتىنبرگ ئۇزۇن يىل تەتقىقات ئېلىپ بېرىش ئارقىلىق بىرتۈرلۈك «كۆپ تەرەپلىمە» سىناق ئېلىپ بىرىش ئۇسۇلىنى بارلىققا كەلتۈرگەن.بۇخىل سىناق بالىلارنىڭ كۆپ تەرەپلىمە ئالاھىدىلىكىگىنى چىقىش قىلغان بولۇپ، روبەت.سىتىنبرگنىڭ ئېيتىشىچە ئەگەر تۆۋەندە بىرىلگەن ئىقتىدارلاردىن كۆپ قىسملىرى بالىڭىز 4 ياشقا كىرگۈچە بولغان ئارىلىقتا بايقالسا،

ئالاقىدار مۇتەخەسسلەر، بالىلارنىڭ ئۆسۈپ يىتىلىش باسقۇچىلىرى جەريانىدا پەرھىز تۇتۇشقا تېگىشلىك بولغان يېمەكلىكلەر ھەققىدە بايانلىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشقان ئىكەن ،بۈگۈن تور ئارىلاۋىتىپ تاساددىپى ئۇچرىتىپ قالدىم ۋە ياش ئاتا-ئانىلارغا خىلىلا پايدىسى بولارمىكىن دەپ ئويلاپ تەرجىمە قىلىپ قويدۇم .
تۆۋەندىلەرنى ئوقۇپ چىقسىڭىز پەرزەنتىڭىزنى ئوزۇقلاندۇرۇشتا ئىلمىي بولۇشنىڭ ئىنتايىن مۇھىملىقىنى تونۇپ يېتىىشڭىزمۈمكىن .

بۇ بىرئادەتتىكى بالىلارباغچىسى.

يېڭىلا باغچىغا كىرگەن بالىلار ئوقۇتقۇچىسىنىڭ يىتەكچىلىكىدە باغچە كۇتۇپخانىسىغا كىرىپ كەلدى ۋە ئىنتايىن بەھۇزۇر ھالدا گىلەم ئۈستىدە ئولتۇرۇشۇپ، ھاياتىدىكى تۇنجى سائەتلىك دەرسنى ئاڭلاشقا تەييارلاندى.

بىرئازدىن كېيىن باغچە كۈتۇپخانىسىغا مەسئۇل ئوقۇتقۇچى كۈلۈمسىرىگىنىچە بالىلارنىڭ ئالدىدا پەيدا بولدى، ئۇنىڭ ئارقسىدىكى جاھازىلارغا لىققىنە كىتاب تىزىلغان ئىدى.

ئامېرىكىلىق بالىلار مەكتەپكە كىرگەن تۇنجى كۈنى ،ئوقۇتقۇچىسىدىن ئىچىگە 12خىل سوۋغات سېلىنغان بىر خالتىچىغا ئېرىشىدۇ .گەرچە بۇ بۇيۇملارنىڭ كۆپىنچسى ئۇششاق-چۈشەك نەرسىلەر بولسىمۇ،ئەمما ھەربىرىنىڭ ئۆزىگە خاس ئىپادىلەيدىغان مەنسىى باربولۇپ، ئوقۇغۇچى ھەربىر بۇيۇمدىن بىر خىل ئېسىل پەزىلەتنى ئۆگىنىۋالىدۇ.

1.بالىڭىزبىلەن بىرگە كىتاب كۆرۈش ئادىتى يېتىلدۈرۈڭ، ئۇ ئۆگىنىش قىلىۋاتقاندا بىرئاز ۋاقىت سەرپ ئۇنىڭ يېنىدا گېزىت بولسىمۇ كۆرۈڭ، ئۇ بىر ياخشى ئۆگىنىش ھەمراھىغا ئېرىشسۇن.

2.بالىڭىزئائىلىدە ئۆگىنىش قىلغاندا ئۇنىڭغا قوللىنىدىغان مۇۋاپىق رىغبەتلەندۈرۈش «سىياسەت» لىرىڭىز بولسۇن. مۇۋاپىق ئۆگىنىش مۇھىتى ئىنتايىن مۇھىم.

3.بالىڭىزنى ئۆزى قىلچىمۇ قىزىقمايدىغان نەرسىلەرنى ئۆگىنىشكە ھەرگىزمۇ قىستىماڭ .

4. ئۇنىڭ ئۆگىنىش نەتىجىسى تۈپەيلىدىن ئۇنىڭغا كايىماڭ.

1.ئۇنىڭغا بىرئازپۇل بېرىپ تۇرۇڭ ۋەئۇنىڭغا«مالىيەئىشلىرىنى باشقۇرۇش»نى ئۆگىتىڭ
2.ئۇنىڭ رۇخسىتىنى ئالماي تۇرۇپ،ئۇنىڭ كۈندىلىك خاتىرىسى ۋە خەت چەكلىرىنى كۆرمەڭ.
3.ۋاقتىڭىزنىڭ ياربىرىشىچە ئۇنىڭ بىلەن سەيلە-ساياھەت قىلىپ تۇرۇڭ.
4.ئۇ ئۇخلاشتىن بۇرۇن ئۇنىڭغا ياخشى ھېكايىلەرنى سۆزلەپ بېرىڭ، ئۇ كۈلۈمسرىگىنىچە ئۇخلاپ قالسۇن.

قىسقىچە ئىزاھات:«يولۋاس ئانا»دېگەن بۇگەپ يېقىندىن بۇيان تېلېۋىزىيەۋە خەنزۇچە توربېكەتلەردە كۆپ ئۇچرايدىغان بولۇپ قالدى. «يولۋاس ئانا» زادى كىم ؟

ئۇنىڭ ئەسلى ئىسمى Amy Chua بولۇپ، ئامېرىكا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ جۇڭگۇلۇق پۇشتىدىن بولغان پىرافىسسۇرى، ئۇ يىقىندا«يولۋاس ئانىنىڭ جەڭنامىسى»ناملىق كىتابىنى ئېلان قىلىپ ئامېرىكىنى زىلزىلىگە سالدى.بۇ كىتابتا ئۇنىڭ ئىككى قىزىنى جۇڭگوچە تەربىيىلەش ئۇسۇلى بىلەن قانداق تەربىيىلەپ چىققانلىقى بايان قىلىنغان.

بەلكىم «پولات قانداق تاۋلاندى» رومانى ياكى فېلىمىنى كۆرگەن بولىشىڭىز مۈمكىن، بۈگۈندىن باشلاپ بلوگىمدا«مۇنەۋۋەربالاقاندق تاۋلىنىدۇ»سەرلەۋھىسىدىكى چاتما ماقالە ئېلان قىلىنىشقا باشلايدۇ. بۇبىيجىڭلىق، ئائىلە تەربىيىسى بىلەن شۇغۇللىنىغان مەلۇم بىرتەتقىقاتچىنىڭ «ماگنۇلىيەگۈلى» ناملىق بلوگىدىن تەرجىمە قىلىنغان بولۇپ، ئۇنىڭ توردا ئېلان قىلغان ئائىلە تەربىيسىگەئائىت يازمىلىرى ياخشى باھاغا ئېرىشمەكتە.
ۋاقتىم يىتىشكەندە بۇ تەتقىقاتچىنىڭ باشقا ماقالە-يازمىلىرىدىنمۇتەرجىمە قىلىپ كۆپچىلىك بىلەن ئورتاقلىشش نىيىتىم بار،بولسا سىزنىڭمۇتېخىمۇ ياخشى مەنبەلەر بىلەن تەمىن ئىتىشڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.