قەمەرىيە كالېندارى ۋە يەتتە كۈننى بىر ھەپت

     ئىككى دەريا ۋادىسنىڭ كىلىمات شارائىتى ناھايتى ناچار بولغاچقا ، كىشلەر تېرىش بىلەن يىغىشنىڭ توغرا ۋاقتىنى بىلىش ئۈچۈن ، تۈرلۈك ئاماللار بىلەن ۋاقىت مۇساپىسىگە مەلۇم بەلگە قويۇش ئارقىلىق دەۋر قىلىپ تۇرىدىغان تېرىقچىلىق ۋاقتنى بېكىتىشكە مەجبۇر بولغان . شۇڭا ، شۇ يەرلىك كىشلەر ئاينىڭ تولۇش ۋە كەمتۈكلىشىشنىڭ ئۆزگىرىش قانۇنىيتىنى كۆزىتىش ئارقىلىق ، قەمەرىيە كالېندارىنى تۈزۈپ چىققان . بىر يىل 12 ئايغا بۆلۈنگەن ، ھىلال ئاي كۆتۈرۈلگەن كۈن ئاي بېشى ، ئاي تولغان كۈن ئوتتۇرىسى ،ھىلال ئاي قايتا كۆتۈرۈلگەن ئاشۇ كۈن ئاي ئاخىرى قىلىنغان . بىر يىلدىكى 12 ئاي ئىچىدىكى 6 ئاي 30 كۈن ، 6 ئاي 29 كۈن ، پۈتۈن يىل جەمئي 354 كۈن بولغان . بۇ ۋاقىت بىلەن يەر شارىنىڭ قۇياشنى بىر ئايلىنىپ چىقىش ۋاقتى 11 كۈن پەرقلەنگەن ، بۇنىڭ بىلەن ئىككى - ئۈچ يىلدا بىر ئاي پەرق كۆرۈلۈپ ، << يىلنىڭ كۈن سانى تولۇق بولماسلىق >> ئەھۋالى كېلىپ چىققان ، ئۇلار كەم كۈننى كەبىسە ئاي قوشۇش ئارقىلىق تولۇقلىغان ، يەنى ھەر ئىككى ياكى ئۈچ يىلغا بىر كەبىسە ئاي قوشۇپ ، بىر يىلنى 13 ئاي قىلغان . خاممۇرابى تەخىتتە ئولتۇرغان مەزگىلدە ، كەبىسە ئاي قوشۇشنى ھۆكۈمەت پەرمان چۈشۈرۈپ بەلگىلىگەن ، كېيىن كەبىسە ئاي قوشۇش تەدىرىجىي ھالدا مۇقىم دەۋرلىنىدىغان بولغان . ئۇلار بەش چوڭ سەييارە بىلەنا يۇلتۇزلارنى پەرقلەندۈرەلىگەن ، بەش چوڭ سەييارىنىڭ ھەرىكەت ئوربتىسىنى خېلى توغرا كۆزەتكەن . ئۇلار يۇلتۇز تۈركۈمى بىلەن كۆپلىگەن ئىلاھلارنى باغلاپ ، يۇلتۇزلارنى ئىلاھ دەپ قارىغان . شۇڭا يۇلتۇز بەلگىسى ئارقىلىق ئىلاھ ئۇقۇمىنى ئىپادىلىگەن . ھەر كۈنى بىر يۇلتۇز ئىلاھى نۆۋەتچىلىك قىلىدۇ، يۇلتۇز ئىلاھلىرىنىڭ بىر قېتىمدىن نۆۋەتچىلىك قىلىشىغا يەتتە كۈن كېتىدۇ ، دەپ قاراپ ، يەتتە كۈننى بىر ھەپتە قىلغان ، بىر ھەپتىدىكى يەتتە كۈنگە ئايرىم - ئايرىم ھالدا قۇياش ، ئاي ، مارس ، مېركۈرىي ، يۇپتېر ، ۋېنېرا ، ساتۇرن دېگەن يەتتە يۇلتۇزنىڭ نامىنى قويغان . << ھەپتە دېگەن دەل يۇلتۇزلارنىڭ چېسلاسىدۇر . كېيىن ، ئىلىم - پەننىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ ، ھەپتىلەرگە تېڭىلغان خۇراپاتلىق تۈسى ئېلىپ تاشلاندى . ھەپتە تۈزۈمى ھازىرغىچە قوللىنىلماقتا ، مانا بۇ ھازىر ئومۇميۈزلۈك قوللىنىلىۋاتقان يەتتە كۈن بىر ھەپتە تۈزۈمىنىڭ كېلىپ چىقىش جەريانىدۇر.