ئۆپكە – كاناي كېسەللىكلىرىگە كۆپ ئىشلىتىدىغان رېتسىپ تۈرى

بۇ كېسەللىكلەرگە مەخسۇس ئىشلىتىدىغان ياسالما تۈرى لۇئۇق دەپ ئاتىلىدۇ.

لۇئۇقلار مەجۈناتلاردىن سۇيۇقراق، شەربەتتىن قۇيۇقراق بولغان شىرىلىك خېمىر دورا بولۇپ،ئۇنى يالاپ ىستىمال قىلغانلىقى ۋە شۈمۈپ يېگەنلىكى ئۈچۈن لۇئۇق(يالانچۇق) دەپ نام بېرىلگەن.

لۇئۇقلار مەخسۇس نەپەس يوللىرى ۋە كۆكرەك قىسمىنىڭ كېسەللىكلىرىگە ئىشلىتىلىدۇ.

  لۇئۇق تەييارلاشتا بىر قىسىم يەككە دورىلارنى قاينىتىپ سۈزۈۋالغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ ئۈستىگە شېكەر سېلىپ قىيام قىلىنىدۇ. ئۈستىدىن يەنە ئازراق بىر قىسىم دورا تالقىنىنى ئارىلاشتۇرۇپ ياسىلىدۇ. لۇئۇقلارنى ياسىغان ھامان ئىشلىتىشكە بولىدۇ.

توخۇ گۆشى ، تۇخۇمى، شاكىلى،پەردىسى ۋە قانىسە

توخۇ گۆشى

بۇ ئوڭاي سىڭىدىغان ئۇزۇقلۇق بولۇپ، 100 گرام تۇخۇ گۆشى تەركىبىدە 74 گرام سۇ، 23.3گرام ئاقسىل، 1.2گرام ياغ، 1.1مىكروگرام كۈل، 11گرام كالتسىي، 1.90 مىكروگرام فوسفور، 1.5مىكروگرام تۆمۈر بولىدۇ.يەنە ۋېتامىن ب1 ، ب2، نكوتىن كىسلاتاسى، قىسمەن ۋېتامىن ئا، س، ئې قاتارلىق مۇھىم تەركىبلەر بولىدۇ. توخۇ گۆشى بىمارلار ئۈچۈن ئاسان سىڭىدىغان يەڭگىل ئوزۇقلۇق ھېسابلىنىدۇ. توخۇ گۆشى ئىستىمال قىلغاندىن كېيىن، بەدەندە ھارارەت پەيدا قىلمايدۇ. توخۇ گۆشى شورپىسى ئىچىنى تازىلايدۇ، تاماكا چەككۈچىلەرنىڭ كۆكرىكىنى بوشىتىپ،ئۆپكىسىنى تازىلايدىغان ئوبدان دورا ھېسابلىنىدۇ. قەدىمقى تېببىي كىتابلاردا ‹‹قېرى توخۇنى قوغلاپ تازا تەرلىتىپ، ئاندىن بوغۇزلاپ پىشۇرسا گۆشى

ئەرلەر كېسەللىكىگە كۆپ ئىشلىتىدىغان يەككە دورىلار1

ئاقىرقەرھا

تەبىئىتى؛ ئۈچىنچى دەرىجىدە قۇرۇق ئىسسىق؛

خۇسۇسىيىتى: يەڭگىل دەرىجىدە سەزمەس قىلىپ ، توسالغۇلارنى ئېچىش، مېڭىدىكى ئارتۇق ماددىلارنى تازىلاش، بەلغەمنى يوقىتىش، قىزىتىش، باھنى قۇۋۋەتلەش، ئېغىزدىن شۆلگەي ئاقتۇرۇش، نېرۋىلارنى قۇۋۋەتلەش قاتارلىقلار.

ئىشلىتىدىغان كېسەللىكلەر: پالەچ، لەقۋا، ئىستىرخا، تارتىشىش ، قېتىپ قېلىش، باش ئاغرىقى، تىترىمە كېسەل، باھ ئاجىزلىقى،

مۇكەممەل بىر رېتسىپ قانداق تۈزۈلىدۇ؟

مۇكەممەل بىر رېتسىپ ئاساسىي دورا، قوشۇمچە دورا، تۈزەتكۈچى دورا ۋە تەڭشىگۈچى دورا قاتارلىق بىر قانچە ئامىلدىن تەركىب تاپىدۇ.

ئاساسىي دورا : بۇ ئۆزىنىڭ خاس ۋە ئالاھىدە خۇسۇسىيىتى ئارقىلىق شۇ رېتسىپنىڭ ئاساسىي ئۈنۈمىنى بەلگىلەيدىغان ۋە بىر قىسىم رېتسىپلارنىڭ

155نەپەر دائۇسسۆلەپ كىسىلىنى داۋالاشتىن خۇلاسە

ئاپتۇرى: سىدىق رەمەت (مەسئۇل ۋاراچ)

قىسقىچە مەزمۇنى مەقسەت: دائۈسۆلەپ، (دائىرىلىك چاچ چۈشۈش) كىسىلىنى مىزاجىغا ئاساسەن ئايرىپ، مىزاجىغا ماس ھالدا ئۇيغۇر تىبابەتچىلىك دورىلارنى ياساپ داۋالاش ئىلىپ بىرىپ، دورىلار ئۈستىدە ئانالىز ئىلىپ بىرىش.

ئۇسۇل: دوختۇرخانىمىز 2000-يىلى 1-ئايدىن 2003-يىلى 2-ئايغىچە بولغان ئارلىقتا داۋالىغان 155نەپەر دائۈسۆلەپ بىمارنى ئۇيغۇر تىبابەتچىلىك داۋالاش نەزىرىيەسى بويىچە كىسەللىك سەۋەبىنى ئىنىقلاپ ياش- جىنسى مىزاج بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنى تەھلىل قىلىپ ۋە ئۇنى چاچ ئۈندۈرۈش

خىلىتلار غالىپلىقىنىڭ بەلگىلىرى

بىرىنچىسى: قان خىلىتى غالىپلىقىنىڭ بەلگىلىرى: باش ئېغىر بولۇش، كۆپ كېرىلىش، كۆپ ئەسنەش، مۈگىدەش، ئۇيقۇ كۆپىيىپ كېتىش، گالۋاڭ بولۇپ قېلىش ،ئېغىز تەمى تاتلىق بولۇش، تىلى قىزىل رەڭلىك بولۇش، ئەزالىرىغا مۇدۇرچاقلار كۆپ چىقىش، پۈتۈن ئەزالىرىدا ئېغىرلىق پەيدا بولۇش، ئەزالىرى پۈرۈلۈپ قالغاندەك ھېس قىلىش قاتارلىقلار

بىز ئالدىنقى ماۋزۇدا (مەزكۇز كىتابتىكى)سۆزلىگىنىمىزدىكىدەك ، بازاردا سېتىلىدىغان چا بوياقلىرىنىڭ ئۆزىگە يارىشا سەلبىي تەسىرلىرى بار.شۇڭا چاچنى بوياشقا ھاجەتمەن كىشىلەرنىڭ پايدىلىنىش ئۈچۈن ، ئۆسۈمۈكلەردىن ياسىلىدىغان بىر قىسىم بوياقلارنى تۇنۇشتۇرۇپ ئۆتىمىز.

ئاقارغان چاچنى قارايتىدىغان بوياقلار

بىرىنچى: بىر ھەسسە خېنىگۈلنى سوقۇپ، ئۈچ ھەسسە ئوسما ياپرىقىنى يانجىپ ، ئىككىسىنى بىللى دۆۋىلەپ  قويۇپ ، سۇماق سۈيى

بىرلا ۋاقىتتا ئىستىمال قىلىشقا بولمايدىغان يېمەك – ئىچمەكلەر

كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا تۈرلۈك ھايۋانات ۋە ئۈسۈملۈك تۈرىدىكى يېمەك-ئىچمەكلەر ھەمدە مېۋە –چېۋە ، كۆكتاتلارنى ئىستىمال قىلىپ تۇرىمىز.بەزى يېمەكلىكلەر بىرىنىڭ كەم يېرىنى بىرى تۇلۇقلاپ ياكى ئارتۇقچە تەبىئىتىنى تەڭشەپ ، نىسبەتەن مۆئدىتىل ھالەتكە كەلتۈرگىنى ئۈچۈن ، كىشىلەر ئۇمۇمەن بىرلا ۋاقىتتا بىر نەچچە خىل تاماق ياكى تاماق ئۈستىگە مېۋە – چېۋە ئىستىمال قىلىدۇ.

تېببىي رىسالىلەردىن : سۇلار ھەققىدە بايان

ساپ ھاۋا سۈيى :

تەبىئىتى : ھۆل سۇغۇق.

خاسىيىتىلا تائامنى ئۆز جايىغا يەتكۈزىدۇ.

زەرىرى: كۈندە ئىچىش ئىچكىرىدىكى ھەزىم قىلىشقا زىيان يەتكۈزىدۇ.

زەرىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ئىسكەنجىبىن ۋە شۇنىڭغا ئوخشىغان باشقا شەربەتلەر بىلەن ئىستىمال قىلىنسا بولىدۇ.

ياش ۋە قار سۈيى:

تەبىئىتى: قۇرۇق سۇغۇق.

خاسىيىتى: ئىسسىق مىزاجلىقلار ، جىگەر زەئىپ بىمارلار ئۈچۈن قۇۋۋەت بولىدۇ.

زەرىرى: بەل ئاغرىقى

قەھۋە ھەققىدە كىچىككىنە سۆز

قەھۋە (كافى) قەھۋە دەرىخىنىڭ ئۇرۇقىدىن ئېلىنغان خورما رەڭلىك تالقان بولۇپ. ئۇنىڭ تەركىبىدە تەخمىنەن %3.19 سۇ، %12.05 ئازوتلۇق ماددىلار، %15.63 ياغ، %1.32شېكەر،%38.41 ئازوتسىز بىرىكمىلەر،%3.75 مېنىرال تۇزلار،%1.38 كوففىئىن ۋە باشقا تەركىبلەر بار. ئۇنىڭدا كوففىئىن بولغانلىقتىن قەھۋە ئىچكەن كىشىلەرگە ئەسەبلەرنى قوزغاتقۇچى تەسىر كۆرسىتىدۇ.

ئىكسىرى ئەزەمگە مۇناسىۋەتلىك تېمىلار:

http://www.blogbus.com/kukyal-logs/74392331.html

http://www.blogbus.com/kukyal-logs/74507816.html

ئىكسىرى ئەزەمنى يېزىشتا ئاپتور پايدىلانغان مەنبەلەر:

ئىكسىرى ئەزەم بولسا ئۇنىڭدىن ئىلگىرى يېزىلغان تۆۋەندىكى سەرخىل كىتابلارنىڭ جەۋھىرى بولۇپ ، ئاپتور بۇ ئەسەرنى يېزىش جەريانىدا كىشىلەرنىڭ ھۆرمىتىگە سازاۋەر بولغان مۆتىۋەر تىببىي كىتابلارنىڭ جەۋھەرلىرى ۋە ئاپتورلىرى ، ئىلگىرى ئۆتكەن ھۆكۈمالا-تېۋىپلارنىڭ ئەمەلىي داۋالاش تەجرىبىلىرى ، رېتسىپلىرى ھەمدە شۇ كىتابلارنى تەھرىرلىگەن تەھرىرلەرنىڭ سۆزلىرىنى بۇ ئەسەرگە  نەقىل كەلتۈرۈپ ئەينەن كىرگۈزگەن.ئۇلار تۆۋەندىكىچە؛

كەتىرا   西黄蓍胶 

ئامىلە    余甘子   Emblic leaf flower fruit

گۈلدارچىن  肉桂子  Cassiabarktree flower

خولىنجان  高良姜  Lesser galangal rhizome

ئاقمۇچ   白胡椒    White pepper

قاقىلە   草果    Tsao-ok amonum fruit

پىننە   藿香   Wrinkled gianthyssop herb

يۇمغاقسۈت              芫荽              Coriander Herb      

زەنجىۋىل                  干姜        Dried genger  

قەلەمپۇر                               丁香       Colve

دارچىن                                        肉桂         Cassia Bark

قارىمۇچ                                  黑胡椒     Black Pepper Fruit   

رۇمبەدىيان                                       洋茴香            Anesi Seed

پىلپىل       荜苃     Long Pepper Fruit 

ئۆرۈك مېغىزى                           杏仁        Seed of Apricot

بادام مېغىزى                     甜巴旦杏仁     Sweet Almond Seed  

چۆبچىن ھەققىدە قىسقىچە چۈشەنچە

 بۇ گۈلسامساق ئائىلىسىدىكى ياماشقۇچى غولسىمان چاتقال ئۈسۈملۈك چۆبچىننىڭ يىلتىزسىمان غولى بولۇپ رەڭگى قىزىل، ئاق ۋە قارا رەڭلەردە بولىدۇ.

خېمىيىلىك تەركىبى :دېئوسىگنىن ۋە كۆپ خىل دېئوسىگىندىن تۈزۈلگەن گلۇكوزىلائامىنوكىسلاتا، ئورگانىك كىسلاتا، قەنت تۈرىدىكىلەر بار. ئۇرۇقىنىڭ يېغىدا %11.2 ياغ بار.

فارماكولوگىيەلىك تەسىرى: باكتىرىيىگە قارشى تۇرۇش؛

سانا ئىچىڭ يانا ئىچىڭ

كىمىكى ئىككى يېرىم مىسقال سانانى ھەسەل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ ئىستىمال قىلسا، ئادەمنىڭ بېلىنى كۈچلەندۈرىدۇ.(بۇنى مەن سىناقتىن ئۆتكۈزگەن،بەل ئاغرىقلىرىغىمۇ بەك پايدا قىلىدۇ)؛ئەگەر قەنت بىلەن قوشۇپ يېسە ، بەدەندىكى سوغۇقلۇقنى ھەيدەيدۇ؛ ئەگەر شېكەر قوشۇپ ئىستىمال قىلسا كۆكرەكنى ھەر خىل كېرەكسىز ماددىلاردىن تازىلايدۇ،ئىشتىھانى ئاچىدۇ؛ ناۋات بىلەن قوشۇپ يېسە سەزگۈ ئەزالارنى قۇۋۋەتلەندۈرىدۇ؛ئەگەر ئۇنىڭغا ماي بىلەن

تېبابەت ئۆلچەملىرى بىلەن ھازىرقى زامان ئۆلچەم بىرلىكلىرىنىڭ سېلىشتۇرمىسى

كلوگرام           32سەر                    1000گرام

سەر              10 مىسقال                31.250گرام

مىسقال           10فۇڭ                    3.125گرام

فۇڭ             10لى                      0.312گرام

تىترەك كىسىلى
بەلغەم ئىشىپ كىتىپ تۇتقاندا تىترەك،
مۇناسىپ دورىدىن ئىچكۈزگەن خوپراق.
سەۋەبى مەي ياكى جىمائدىن بولسۇن،
مەي بىلەن جىمائدىن بولسۇنلار يىراق.

ئۇيغۇر تېبابىتىدىكى ئۆزگىچە ياسالما تۈرى:پاشۇيە

پاشۇيە : قاينىتىلغان دورا سۈيىگە ئىلمان ھالدا پۇتىنى(لازىم كەلگەندە قولىنى) چىلاپ ئولتۇرۇش ئارقىلىق كېسەل داۋالايدىغان بىر خىل دورا ياسالمىسى.

پاشۇيىنىڭ تەييارلاش ۋە ئىشلىتىش ئۇسۇلى ئوڭاي بولۇپ ھەممە كىشى ئۆزى تەييارلاپ ئىشلىتەلەيدۇ.

ئۇ پاشۇيىنىڭ ئۈنۈمى كۆزگە كۆرۈنەرلىك بولۇپ ، مۇپاسىل كېسەللىكلىرى ، باش ئاغرىقى قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلسە ئۈنۈمى كۆرۈلىدۇ، ئاغرىق توختىتىدۇ.

پاشۇيىنى تەييارلاش ئۇسۇلى