ئەمەتجان ساۋۇت ئۆزقان

زامان-زامانلاردىن تىڭلايمەن مەغرۇر،

مەھمۇد، يۈسۈفلەردىن بىر سادا كېلەر:

«ئانا تىل ئەركىڭدۇر، ئانا تىل غۇرۇر،

ئانىڭسىز ھەر كىشى بىر گەدا كېلەر…»

تۇغۇلغان ئىكەنمەن تىلى بار ئەلدە،

         ئانام: «‹ئىڭڭە›لىگەن،- دەيتتى،-ئۇيغۇرچە».

     ئاتام: «ئېغىزلاندىڭ ئۇشبۇ ‹ھەسەل› دە،-

دەيتتى،-قەدىرلىسەڭ ئەرزىيدۇ شۇنچە».

 ئۆزقان

غۇنچەم ئېلىپبەنى تۈگەتكەن شۇ ئان،

قاينايتتى قەلبىدە كۈچلۈك ھاياجان.

كىمنىڭ يوق بالىلىقى غۇنچەمدەك ئۆتكەن،

ئانا تىل كۆكىدە مەغرۇر پەر قاققان.

 بۈگۈن قوللىرىمدا كونا ئېلىپبە،

ئالغاننى بېرىشنى ئۆگىتىپتۇ ئۇ.

ئىنسانلىق ئۇنىڭسىز ئەمەسمۇ خىرە،

دىلىمدىن كىرلارنى تۈگىتىپتۇ ئۇ.

ئىشسىزلىق

ئۆزقان

تەنھالىق قورشىغان خانەمنى،

                                       كېچە

روھىمغا سانچىلىپ ياغدى تۇنجى قار.

يوقلۇقنى سوراقلار  بۇندا ھەر نەرسە،

سوغ شامال تام مېشىم ئىچرە پىرقىرار.

دۇئاگۇي بەندىنىڭ قاتقان قولىدەك،

پەنجىرەم كوچىغا تۇرماقتا بېقىپ.

بالاغەت پەيتىدە كىرگەن خىيالدەك،

كىرمەكتە ئىشسىزلىق ئاستا جىلمىيىپ.

ئۆزقان

چىرايىڭدا مىڭ قۇياشنىڭ ئەكسى بار،

مىڭ ماگمىنىڭ ھارارىتى قەلبىڭدە.

كۆڭۈل-كۆكسۈڭ كەڭلىكىدە ئالەم تار،

پارلايدۇ شان تامچە تەرىڭ-ئەجرىڭدە.

ھەر بىر سۆزۈڭ سىر-ھىكمەتلەر قامۇسى،

سەنكى تىرىك جاھاننەما ئەينىكى.

سەن باركى، يوق نادانلىق غەم-قايغۇسى،

 سەن ئىنسانىي پەزىلەتنىڭ ئۆرنىكى.

ئۆزقان

 بالىنىڭ چۆچىكى

 چۆچىكىدۇر بالىنىڭ،

 ئايدالا، خامان.

 چۆچىكىدۇر بالىنىڭ،

 دۆۋە-دۆۋە دان.

چۆچىكىدۇر بالىنىڭ،

 ھەتتا بۇردا نان.

 چۆچىكىدۇر بالىنىڭ،

 تىكەنلىك ئازغان.

      ئۆزقان

1

گۇگۇمنىڭ قوينىدىن چىققان پەرىشتە،

شىۋىرلاپ ياش تۆكتى قەلبىمگە بۇ دەم.

ئۇپۇققا قان چاچقان ئەسەبىي ھېسلار،

مۇزلاتتى سەزگۈچتە قىرتاققىنە تەم.

قارايغان دەرەخزار ئۆكسىدى ئۇزاق،

ياپراقلار شىلدىرلاپ قالدى ئۆمچىيىپ.

مۇڭلانغان ساھىلنىڭ ئاھ، لېۋى چاڭقاق،

تۈن قارا پەردىدەك بۇ كەچ ئاي كۆيۈپ.

(دۇنيا ئانا تىل كۈنىگە بېغىشلاپ)

ئەمەتجان ساۋۇت ئۆزقان

 ئانام ئوغۇزىدا كىرگەن تېنىمگە،

ئۇنىڭ شەيداسىدۇر مېنىڭ ۋەتىنىم.

ھىممەت كەمىرىدۇر تاقسام بېلىمگە،

ئۇنىڭ تۇپراقىدا كۆكلەيدۇ جېنىم.

كەلمىش زۇۋانىغا قەدىمىي تاشلار،

دەرمىش:«ئانا تىلنىڭ ھەغداسى بىز» دەپ،

دەرمىش:«ئانا تىلنى ئەيلەپ ئىپتىخار،

ئەۋلاد مىراسلارنى تاپقۇسى ئىزلەپ».

مۇقام

ئۆزقان

 قەلبىم تۇپرىقىغا تېرىلغان ئۇرۇق،

گىياھ تۆت پەسىلدە چېچەكلەپ تۇرغان.

  شىرىن مېۋىدۇركى يېتىلگەن بولۇق،

 مەسۇم ئەقىدىگە قىلغان ئارمىغان.

قەدىم ئورمانزارنىڭ مۇڭلۇق تىۋىشى،

قۇياش ــ كەلگۈسىچۈن كۆيۈشكە تەييار.

زېمىن يۈرىكىدۇر، شائىر دىلكىشى،

دېھقان روھىناتىغا بولغان مەپتۇنكار.

 
ئىزدىسەڭ شەھرىڭدە ھەر بىر رەستىدىن ئىزدە مېنى،
ئاھ ئۇرۇپ يۈرگەن قەلەندەر كەسپىدىن ئىزدە مېنى.
بىلمىدىم، ئىشقىڭنى كىم قەلبىمگە سالدى قايسى چاغ،
ياق، ئۆزۈڭنىڭ بىر چىرايلىق قەستىدىن ئىزدە مېنى.
ئوت بولۇپ كۆيمەك، كېيىن ئۆچمەك مېنىڭ ھەددىم ئەمەس،
«ھەق» دېگەن دىۋانە – ئاشىق نەسلىدىن ئىزدە مېنى.
كەتمىدىم، كۈندۈز – كېچە ئىتتەك بوسۇغاڭدىن يىراق،
مەيلى قىش، ياز، ئەتىياز، كۈز پەسلىدىن ئىزدە مېنى.
ھالىتىم مىسلى قويۇندۇر پىرقىرايمەن توختىماي،
لەيلىگە كۆيگەن جۇنۇن-سەرگەشتىدىن ئىزدە مېنى.
ھەر كوچا، ھەربىر ئىمارەت، ھەر گىياھ دىلكەش ماڭا،
سىرلىرىم سىڭگەن چىمەننىڭ بەستىدىن ئىزدە مېنى.
ئىككى دەريا قىلدى ھاسىل ياش تۆكۈپ ئىككى كۆزۈم،
ھەم تۈمەن، ھەمدە قىزىلنىڭ ئەسلىدىن ئىزدە مېنى.