قارلىق كىچە
(سادىق چۇباق)-ئىران

     قايسى كۈز كۈنلىرىدە ھاۋانىڭ بۇنداق قاتتىق سوغۇق بولغانلىقىنى ، بۇنداق قىلىن قار ياققانلىقىنى ھىچكىم ئەسلىيەلمەيدۇ . گۇگۇم چۈشكەن مەزگىل ، سوغۇق  شامال ھۇشقىتماقتا ، ھەش - پەش دىگۈچە ھاۋا تۇتۇلۇپ ئاق بۇلۇتلار ئاستا – ئاستا قارىيىشقا باشلىدى . تۈن يىرىملاشماي تۇرۇپلا پۈتۈن شەھەر ئاپپاق قار  ئاستىدا تاتلىق ئۇيقۇغا كەتتى .
    بىر ئوغۇل بالا بىر سىرىق كۈچۈكنى قۇچاقلىغان ھالدا ئۈستى ئىچىۋىلگەن بىر خارابە ئۆينىڭ كارىدۇرىدا ئۇخلاۋاتاتتى . كۈچۈك  بالىنىڭ بەدىنىگە مەھكەم چاپلىشىۋالغان ئىدى . بالا بىشىنى كۈچۈكنىڭ دۈمبىسىگە يىقىپ ، ئىككى قولى بىلەن ئۇنىڭ ئىسسىق بوينىنى مەھكەم قۇچاقلاپ ،  توڭۇپ قىتىپ كەتكەن بارماقلىرىنى ئۇنىڭ يۇڭلىرى ئارىسىغا تىقىپ تۈگۈلۈپ ياتاتتى . بىر ساقچى كىلىپ تىرە پەلەي كىيىۋالغان يوغان قولى بىلەن بالىنىڭ  مۈرىسىدىن تۇتۇپ سىلكىدى .
   بالا ئۆندەرەپ ئورنىدىن سەكرەپ تۇردى - دە ، ساقچىنىڭ خۇرۇم پەلتۇ ئىچىدىكى قاپقارا قوپال گەۋدىسىنى كۆرۈپ قورقۇپ ،  بىشى غۇڭۇلداپ كەتتى ، ئۇ يىغلامسىرىغان ھالدا :
    -بىگىم ، خۇدا ھەققى ، مەن ھىچقانداق ئىش قىلمىدىم . مىنىڭ بارىدىغان جايىم يوق ، بۇ يەرگە كىلىپ  ئۇخلىغان ئىدىم . تاڭ ئاتقاندا بىرىپ ئىشلەيمەن ، - دىدى .
    - قۇچاقلىۋالغىنىڭ نىمە؟ - دەپ سورىدى ساقچى . ئۇنىڭ ئاغزىدىن چاچراپ چىققان تۈكۈرۈك  بالىنىڭ يۈزىگە چاچرىدى .
   - بۇ كۈچۈك ، بۇنى ساتىمەن . ئاڭلىشىمچە ھۆكۈمەت ئىت سىتىۋالىدىكەن .
   - يوقال كۆزۈمدىن ، تىز يوقال !
   كۈچۈك بالىنىڭ  قۇچىقدىن قارغا سەكراپ چۈشتى - دە ، لاغىلداپ تىترەشكە باشلىدى . ئۇ قارغا چۆكۈپ كەتكەن پۇتلىرىنى ھە دەپ يۆتكەيتتى . قاتتىق سىلكىنىپ ئۈستىدىكى  قارلارنى چۈشۈرۋىتىشكە ئۇرىناتتى .
   بۇ بالىنىڭ مۇقىم ئىسمى يوق ئىدى . كىشىلەر ئۇنى « چاپپار» ، « جەۋھەت » « ئەكبەر » « ئىلى » دىگەندەك ناملار بىلەن  ئاتىشاتتى . بەزىدە بولسا « پەرۋىس بولى » دەپ ئاتايتتى . ئۇنىڭ چىچى ۋە قاشلىرى قىزغۇچ ، كۆزلىرى كۆك ، يۈزى ئاپپاق ئىدى . كىشىلەرنىڭ ئىيىتىشىچە  ئۇنىڭ ئاپىسى پاھىشە ئايال ئىكەن . دادىسى ئۇرۇش مەزگىلىدە ئەسكەر بوپتىكەن . ئۇ ئامېرىكىلىقمۇ ، ئەنگىلىيىلىكمۇ ، ۋىنگىرىيىلىكمۇ ياكى روسىيىلىكمۇ  بۇنىسىمۇ ئىنىق ئەمەس ئىدى . ئۇنىڭ گراژدانلىق گۇۋاھنامىسىمۇ يوق ئىدى . ئۆسمۈرلەرنى باشقۇرۇش ئورنىدا ئۇنىڭ ئىسمىنى « ھەسەن خۇنتاخ » دەپ  تىزىملىشاتتى . ئۇ داۋاملىق توخۇ ، ئىت ئوغۇرلاش بىلەن شۇغۇللىناتتى . بەزى ۋاقىتلاردا يىرىم ئوچۇق ئىشىكلەرنى ئىچىپ غىپپىدە كىرىپ كىشىلەرنىڭ قويلىرىنى  يىتىلەپ ياكى قولىغا چىققانلىكى نەرسىلەرنى ئىلىپ چىقىپ كىتەتتى . قىش كۈنلىرى ئاۋاشتا ، ياز كۈنلىرى تىھراندا سەرگەردان بولۇپ يۈرەتتى . تۈرمە ياكى  كوچىلارنىڭ بۇلۇڭ - پۇچقاقلىرى ئۇنىڭ تۇرار جايى ئىدى . ئۇ ئون ئۈچ - ئون تۆت يىلنى ئاتا - ئانىسز ، ئۇرۇق تۇققانسىز ئەنە شۇنداق ئۆتكۈزدى . ساقچى  ئۇنى قويىۋىتىپ كىتىپ قالدى . ئۇ ماغدۇرسىزلىنىپ كەتكەنلىكتىن ئۆز ئورنىدا مىدىر - سىدىر قىلالماي تۇرۇپ قالدى . ئۇ ئەقلىگە كەلگەندىن بىرى بۇنداق  قىلىن قارنى كۆرمىگەنىدى ، پۈتۈن جاھان ئاپپاق تۈسكە كىردى . « ئەمدى قانداق قىلغۇلۇق - دەپ ئويلىدى ئۇ ، - قار قاتتىق يىغىۋاتىدۇ ، ھاۋامۇ سوغۇق .  بۈگۈن كىچە دوسلىرىم قەيەردە تۇرغاندۇ ؟ نىمە بولسا بولسۇن ئەتە چوقۇم پويىزغا چىقىۋىلىپ ئاۋاشقا بىرىشنىڭ ئامالىنى قىلىش كىرەك ھەي ، بۇرۇن سوغۇق  چۈشۈپ كىتەر دەپ ئويلىماپتىكەنمەن .
   چوڭ كوچىدا ئادام كۆرۈنمەيتى . ئۇ چىراق نۇرىدا لەپەڭشىپ چۈشىۋاتقان قار ئۇچقۇنلىرىغا تىكىلىپ تۇرۇپ قالدى .  ئىلىكتىر سىملىرىغا بىر قەۋەت قېلىن قار يىپىشىۋالغان ، يول بويىدىكى ئازگاللار قار بىلەن تىنىپ كەتكەن ئىدى . دەرەخلەرنىڭ تاپ - تاقىر بولۇپ قالغان  شاخلىرى سوغۇق شامالدا سىلكىنەتتى . بالىنىڭ بەدىنى ئىتىيارسىز تىترەشكە باشلىدى . ئۇ كۈچىكىنى ئىسىگە ئالدى . كۈچۈك تىتىرىگەن ھالدا پەلەمپەي  ئاستىدا يەرنى پۇراپ يۈرەتتى . بالا كەڭ ھەم قىقا چاپىنىغا مەھكەم ئورۇنۇپ ، كۆيۈشۈپ كەتكەن پۇتلىرىنى تەستە يۆتكەپ يولغا چۈشتى . ئۇ نەگە بىرىشىنى  بىلمەيتتى ، قىلىن قار كىچىپ ھامان ماڭماقتا ئىدى . قۇپقۇرۇق چوڭ كوچا ئۇنىڭغا قاراپ ئاغزىنى يوغان ئىچىپ تۇراتتى . كۈچۈك ئۇنىڭ كەينىدىن ئىز بىسىپ  سوكۇلداپ كەلمەكتە ئىدى . ئۇنىڭ بىر پاي كالىچى قارغا پىتىپ قالدى . بالا ئارقىسىغا بۇرۇلۇپ ئۇنى ئالماقچى بولغاندا يەنە بىر پاي كالىچىمۇ پۇتىدىن ئاجراپ  قارغا چۆكۈپ كەتتى . ئۇ دەرھال ئىككى پاي كالىچىنى قولتۇقىغا قىستۇرىۋالدى . ئۇنىڭغا مۇشۇنداق قىلسا چاققانراق ماڭغىلى بولىدىغاندەك تۇيۇلدى . ئاز  ئۆتمەيلا ئۇنىڭ پۇتىنىڭ بارماقلىرى سىزىمىنى يوقاتتى . ئۇ يۈگۈرەشكە باشلىدى . ئۈستى باشلىرىغا قار يىپىشتى . بالىنىڭ قورسىقى ئىچىپ غورۇلدىماقتا ئىدى،  چىكىسى تىنماي لوقۇلدايتتى ، ئۇنىڭ قۇسقىسى كىلەتتى خۇددى سەكراتقا چۈشۈپ قالغان ئادەمدەك ئاجىز نەپەس ئالاتتى . سەھەر ، قۇياش بۇلۇتلار ئارىسىدىن  چىقماقچى بولاتتى ، لىكىن قاتمۇ قات بۇلۇتلار ئۇنى توسۇۋالغانىدى . پەقەت قۇياش چىقىدىغان جايدىن سۇس ئاق نۇر چىچىلىپ تۇراتتى ...يىغىۋاتقان قار  تىخىمۇ كۈچىيىپ كەتتى . كوچىلاردا ئادەم پەيدا بولۇشقا ، ماشىنىلار ، ھارۋىلار ، ۋىلىسپىتلەر ئۇياقتىن - بۇياققا ئۆتۈشكە باشلىدى . كۈچۈك بالىنىڭ  ئارقىسىدىن ئىز بىسىپ كەلمەكتە ئىدى.
   بالا ئارقىسىغا قاراپ ئۇنىڭغا : « مەن سىنى ساتمايمەن . ئۇلار ساڭا زەھەر بىرىپ قويىدۇ ، سىنى ئۆلتۈرىۋىتىدۇ .  سىنىڭ قورسۇقۇڭ مىنىڭكىدىنمۇ بەك ئىچىپ كەتكەندۇ ، ئىككىمىز بىر نەرسە تىپىپ يەيلى » دىدى . ئۇ توختاپ كالىچىنى كىيىۋىلىپ يەنە يولىنى داۋام قىلدى .  ئۇ قولىنى قۇۋۇشتۇرغان ، مۈكچەيگەن ھالدا تىترەپ كىتىۋاتاتتى ، چىشىلىرى توختىماي جاقىلدايتتى . بىر نەچچە تال چىچى مەينەتلىشىپ كەتكەن مەڭزىگە  چاپلىشىپ قالغانىدى . ئۇ ئۇششاق يىمەكلىكلەر دۇكىنىنىڭ ئالدىغا كىلىپ توختىدى . دۇكاندىن كاللا پاقالچاقنىڭ مەززىلىك پۇرىقى كىلىپ تۇراتتى .
    ئۇنىڭ  نەپىسى تاقىلداپ ، تىترىگەن ھالدا دۇكان خوجايىنىغا :
    -دۇكان ئالدىدىكى قارلارنى تازلىۋەتمەمسىز ؟ ماڭا گۈرجەكتەك بىر نەرسە بەرسىڭىز قارنى ئىرىققا  تاشلىۋىتەي - دىدى .
    - يوقال شەيتان ، - دەپ ۋاقىرىدى خوجايىن ، - بىرىپ ئىشىڭنى قىل ، ئىشىمنى ئۆزۈم قىلالايمەن !
   - ئۇنداق بولسا كۈچۈكۈمگە بىر  تال سۆڭەك بىرىڭ ، خۇدا سىزنى ئامان قىلسۇن ، ئۇنىڭ قورسىقى بەك ئىچىپ كەتتى ، - دىدى بالا يەنە يېلىنىپ . كۈچۈك كاللا پاقالچاقنىڭ مەززىلىك  پۇرىقىنى پۇراپ ئىختىيارسىز تىلىنى چىقىرىپ پىرقىراپ يۈرەتتى . دۇكان ئىگىسى تەخسىدىن قوينىڭ پاكىز قىرىۋىلىنغان بىر تال پاچاق سۆڭىكىنى ئىلىپ قارغا  تاشلىدى . سۆڭەك قارغا چۆكۈپ كەتتى . بالىمۇ ، كۈچۈكمۇ ئۇنىڭغا قاراپ ئىتىلدى . بالا ئالدىدا بىرىپ سۆڭەكنىڭ ئۈستىگە ئۆزىنى تاشلاپ ئۇنى بالدۇر  ئېلىۋالدى . كۈچۈك بىرىپ سۆڭەك چۈشكەن جاينى پۇرىدى ، يالىدى . بالا قەددىنى رۇسلاپ سۆڭەكنى غاجىلاشقا باشلىدى . ئۇنىڭ گۈشى بولمىغاچقا ،  بالىنىڭ چىشى سۆڭەكنىڭ ئۈستىدە تىيىلىپ كىتىۋاتاتتى . كۈچۈك قۇيرۇقىنى شىپاڭشىتىپ بالىنىڭ ئەتراپىنى توختىماي ئايلىناتتى . ئۇزۇن سوزۇلغان تىلىدىن  شۆلگەيلىرى ئىقىپ تۇراتتى . بالا ئۆتكۈر چىشلىرى بىلەن سۆڭەكنى غاجىلىدى ، شورىدى ، يالىدى . خىلى ۋاقىتتىن كىيىن ، ئاندىن ئۈمۈدسىزلەنگەن ھالدا  ئۇنى كۈچۈكنىڭ ئالدىغا تاشلىدى . خوجايىن پۇكەينىڭ ئارقىسىدا پاسكىنىلىشىپ كەتكەن تەسۋىسىنى سىرىغان ھالدا ئۇلارغا قاراپ ئولتۇراتتى . بالا خوجايىننىڭ  يىنىدىكى پوشكالغا يوشۇرۇنچە قاراپ قويدى ، تەخسىدىكى پوشكال ۋە مەشنىڭ ئىسسىق ھارارىتى ئۇنى تارتىپ تۇراتتى . يەرگە ئىسسىق قۇم يىيىتىلغان ئىدى ،  بالا ئۇنىڭ ئۈستىدىن مىڭىپ تارازا تۇتىدىغان كىشىنىڭ يىنىغا باردى - دە يىغلامسىرىغان ھالدا : -خۇدا ھەققىدە ماڭا بىر پوشكال بەرسىڭىز - دىدى .
   -يوقال  بۇ يەردىن ، - دەپ ۋاقىرىدى تارازىچى قوپاللىق بىلەن ، - يوقلامسەن ياكى تاياق يىگۈڭ كەلدىمۇ ؟ بالا ئۇنىڭغا يالۋۇرۇپ :
   - مەيلى خالىسىڭىز ئۇرۇڭ ، لىكىن  ماڭا پوشكالدىن بىرنى بىرىڭ ، - دىدى . تارازىچىنىڭ ئاچچىقى كىلىپ ھۈرپەيگەنىدى ، بالا ئىلدام قىچىپ كەتتى . ئۇ ناھايىتى كۆپ ماڭدى . بىر نەچچە كوچا  ، بازارلارنى كىسىپ ئۆتتى ، چىدىغۇسىز ئاچلىق ئۇنى مادارىدىن كەتكۈزگەنىدى . ئۇ تۈنۈگۈن كىچىمۇ تۆت ئەتراپنى كىزىپ چىققان ، قاۋاقخانىلارنى  ،ۋوگزاللارنى ئايلانغان ، تىلەمچىلىكمۇ قىلىپ كۆرگەن ، لىكىن ھىچ نەرسىگە ئىگە بولالماي يىرىم كىچە بولغاندا ئىلاجىسىز كەلگەن ئىدى . ھازىرمۇ ئۇ يەنە  بىرەر نەرسە تىپىپ يىيىش ئۈچۈن كوچىمۇ كوچا يۈرەتتى . خىلۋەت كوچىنىڭ بىر چىتىدە ئادەملەر توپلىشىپ تۇراتتى . ئۇ توپ ئىچىگە قىستىلىپ ككىرىپ ئۆزى  بىلەن تەڭ ياشتىكى بىر بالىنىڭ يەردە تۈگۈلۈپ ياتقانلىقىنى كۆردى . ئۇنىڭ كۆزلىرى چىڭ يۇمۇلغان ، يالىڭاياق پۇتى ئاپپاق قار بىلەن كۆمۈلگەنىدى . ساقچى  باشلىقى قولىنى ئارقىسىغا تۇتىۋىلىپ بۇيرۇق چۈشۈرەتتى . سوت ۋەكىلى ۋە قانۇن دوختۇرىنىڭ جىددىي قۇتقۇزۇش ماشىنىسى تۇراتتى . ماشىنا ئۈستىدە شوپۇر  ئىسسىق ياڭيۇ يەپ ئولتۇراتتى . كىشىلەر ھە دەپ غۇلغۇلا قىلىشماقتا ئىدى :
    -ياق ، ئەپەندىم ، ئۇنى باشقا بىرى ئۆلتۈرمىگەن ، توڭلاپ ئۆلگەن .
    -كىم بىلىدۇ  ، باشقا جايدا ئۆلتۈرۈلۈپ بۇ يەرگە ئەكىلىپ تاشلاپ قويدىمۇ تىخى !
   -بۇنداق بالىغا كىممۇ دۈشمەنلىك قىلار ؟!
   - ئاللا بىلىدۇ ، ئاللا ئىنسابىنى يوقاتقان  ئۇنداق كىشىلەرنىڭ جاجىسىنى بىرىدۇ .
    - بىرەر نەرسە بىلەن ئۇنى يىپىپ قويايلى قىتىپ قالمىسۇن .
   - جىنى چىقمىغاندىمۇ - يا ؟ ئاللىقاچان خۇدانىڭ  دەرگاھىغا كەتكەن بولماي .
    -ئۆلگىنىدىغۇ گەپ يوق . ئاۋۋال ئۇنىڭ كىملىكىنى ئېنىقلاش كىرەك ئىدى .
   - كىم بولاتتى ، تۇرار ماكانى يوق بالىدۇ تايىنلىق ! 
   ساقچى ۋاقىرىدى :
    -ئەپەندىلەر ، چەتكە تۇرۇڭلار ، ...
   ئەھۋالدىن قارىغاندا ئۇنى تونۇيدىغان ئادەم يوقتەك قىلىدۇ . ئۆلۈكنىڭ يىندا پارچە پۇللار چىچىلىپ ياتاتتى  . كىشىلەر يەنىلا ئۆلگۈچىگە قارىتىپ پارچە پۇللارنى تاشلاۋاتاتتى . بالا ئۆلۈكنىڭ يىنىغا كىلىپ بىردەم قاراپ تۇرغاندىن كىيىن زوڭزىيىپ ئولتۇرۇپ پۇللارنى  تىرىشكە باشلىدى . كۈچۈكمۇ يۈگۈرۈپ كىلىپ ئۆلۈكنىڭ بىشىنى پۇرىدى، يۈزىنى يالىدى . ساقچى ئۇنىڭ قورسىقىغا كۈچ بىلەن بىرنى تىپىۋىدى ، ئىچىنىشلىق  كاڭشىپ قىچىپ كەتتى . ساقچى بالىنى يەردىن يۇلىۋىلىپ قاتتىق ۋاقىرىدى .
    -نىمە قىلىۋاتىسەن ؟ بۇ يەرگە كىلىپ پۇل تىرىشكە قانداق پىتىندىڭ ؟ ! بالا  ھىچنىمە قىلماقچى ئەمەسلىكىنى ، ئۆزىنىڭ ئاچ قورساق كەمبەغەل ئىكەنلىكىنى ، بۇ پۇللارغا بولكا سىتىۋىلىپ يىمەكچى بولغانلىقىنى ئىيىتتى . ئۇ يەنە  ئۆلگۈچىنىڭ دوستى « ئابباس فىرانگى » ئىكەنلىكىنىمۇ ئىيتىپ بەردى . ساقچى ئۇنى چىڭ تۇتىۋىلىپ سىقىمىدىكى پۇللارنى تارتىۋالدى . ئاندىن ئۇنى ساقچى  ئىدارىسىگە ئەۋەتىپ بەردى . كۈچۈكمۇ ئۇنىڭ ئارقىسىدىن يۈگۈرۈپ كەتتى . ئۇ ساقچى ئىدارىسىدىن چىققاندا گۇگۇم چۈشكەن ئىدى . قار يەنىلا يىغىۋاتاتتى .  ئۇ كۈچۈكىنى ئىزلىدى . ئۇنىڭ نەگە كەتكەنلىكىنى بىلەلمەي ئىنتايىن ئازاپلاندى . قورسىقى تىخىمۇ ئىچىپ كىتىۋاتاتتى . ئۇنى قاتتىق تىترەك باستى . بېشى  قىييىپ چىدىغۇسىز ئاغرىپ كەتتى . گېلى قۇرۇپ ئاچلىق توختىماي ھۇجۇم قىلىشقا باشلىدى . ماغدۇرسىزلىنىپ كۆزىگە قاراڭغۇلۇق تىقىلدى . ئۇ دەلدۈگىنىپ  ماڭاتتى ، ئىچىدە : « ئىككى پۇتۇندا ئازراق ماغدۇر بار چاغدا بىرەر نەرسە تىپى پيىيىشىم كىرەك ، قانچىلىغان ئادەملەر كوچىدا ئاچلىقتىن ئۆلىۋاتىدۇ . مەن  نەگە بارىمەن ؟ بۇ شەھەردە باشپاناھ بولغۇدەك كىمىم بار ؟ ياكى بىرەر نەرسە ئوغۇرلاپ سىتىش كىرەكمۇ ؟! ئەگەر يىگۈدەك نەرسە تاپالمىسام ئابباسنىڭ  تەقدىرىگە ئوخشاش تەقدىرگە دۇچ كىلىمەن .. تۇتۇلۇپ قالسام تۈرمىگە كىرىمەن . تۈرمە بۇ يەردىن ئىسسىق ، ئىچىدىغان ئىچىدىغان ئۇماچ بار . ئاچلىقتىن  ئۆلۈپ قالمايمەن » دەپ ئويلاپ ماڭاتتى.
    ئۇ ئالدىغا قاراپ مىڭىۋەردى . بەدىنىنىڭ تىترىشى ، چىشىنىڭ كاسىلدىشى ، قورسىقىنىڭ غۇرۇلدىشى بارغانسىرى  كۈچەيمەكتە ئىدى . ئۇ چوڭ كوچىدىن ئايرىلىپ تار بىر كوچىغا كىردى ، ئىككى ياقتىن ئىشىك ۋە تاملارغا سەپسالدى. تۇرۇپ - تۇرۇپ ئالدى- ئارقىسىغا  قاراپ قوياتتى . كوچىدا ئادەم كۆرۈنمەيتتى . پەقەت قاتار ئۆيلەرلا كۆزگە تاشلىنىپ تۇراتتى . ئۇ بىر ئۆيگە يىقىنلىشىپ ھۇشيارلىق بىلەن ئەتراپنى كۈزەتتى - دە  ، ئىشىكنى ئاستا ئىتتەردى . ئىشىك ئىچىلمىدى . ئۇ ئۆينىڭ دەرىزىسىگە قارىدى . دەرىزە قاراڭغۇ ئىدى . « ئەپسۇس ! - دەپ ئويلىدى ئۇ ، -    ئابباس ھايات  بولغان بولسا نىمىدىگەن ياخشى بولاتتى - ھە !    ئۆينىڭ ئىچى قاراڭغۇ ، بىر ئىش قىلىشقا تولىمۇ قولاي ئىكەن . لىكىن بىر ئادەم بولمايدۇ ، بىرىمىز كۈزەتتە  تۇرۇپ ، بىرىمىز كىرسەك ياخشى بولاتتى».
    ئۇ يەنە بىر ئۆينىڭ ئىشىكىگە قارىدى . ئىشىك مەھكەم ئىتىلگەنىدى . ئۇ بىرىپ باشقا بىر ئىشىكنى ئىتتەردى .  ئەڭ ئاخىرىدا بىر ئۆينىڭ ئىشىكىنى ئىتتىرىپ قىيا ئاچتى . كوچىدىكى چىراقنىڭ غۇۋا نۇرى ھەم تار ، ھەم قاراڭغۇ كارىدۇرغا چۈشۈپ تۇراتتى . ئۆينىڭ ئىچىدىن  رادىئۇنىڭ ئاۋازى ئاڭلىنىۋاتاتتى . ئۇ كۆزىنى يۇمۇپ كارىدۇر ئىچىدىكى قاراڭغۇلۇققا ماسلاشتى . ئۇ تامدىكى كىيىم ئاسقۇچنى تاپتى . لىكىن ئۇ قۇرۇق ئىدى . ئۇ  : « تازا بىتەلەيدە مەن ، بىرەر كونا ئىشتاننىمۇ ئىسىپ قويماپتۇ . بۈگۈنكى ھەرىكىتىم نەتىجىسىز بولامدۇ نىمە ؟ » دەپ ئويلىدى . بوسۇغىدا بىر جۈپ كونا  ساپما ئاياغ تۇراتتى . ئۇ توساتتىن ، كارىدۇرنىڭ بۇلۇڭىدا بىر قونچاقنىڭ تۇرغانلىقىنى كۆرۈپ قالدى . ئۇ كوچىغا چىقىدىغان ئىشىككە سەپ سالغاندىن كىيىن ،  دەرھال مۈشۈكتەك ئۆمىلەپ بىرىپ قونچاقنى ئىلىپ قوينىغا تىقتى ، قونچاق ناھايىتى يىنىك ئىدى . ئۇ قونچاقنى كۆكرىكىگە چىڭ بىسىپ تالاغا قاراپ يۈگەردى
   . قونچاق تۇيۇقسىز « دادا، ئاپا ! » دەپ ۋاقىرىۋەتتى . بۇ ئاۋازدىن ئۇ قاتتىق چۈچۈپ كەتتى . ئۇ قونچاقنى تاشلىۋىتىپ قىچىشنى ئويلىدى ، لىكىن قىيمىدى .  شۇ ئارىدا قونچاق يەنە : « دادا ، ئاپا ! » دەپ ۋاقىرىدى . بالا يەنە يۈگەردى . ئۇ كوچىنىڭ ئاغزىغا چىققاندىن كىيىن ، يەنە بىردەم يۈگۈرۈپ چوڭ كوچىدىكى  بىر پىشايۋاننىڭ ئاستىغا كىلىپ توختىدى - دە ، قونچاققا ئىنچىكىلەپ قاراشقا باشلىدى .
   قونچاق رەزىنكىدىن ئىشلەنگەن بولۇپ كىچىككىنە كىيىملەر بىلەن  بىزەلگەنىدى . ئۇنىڭ يۈزى قىپقىزىل ، بەدىنى بۇدرۇق ، چاچلىرى ئالتۇنداك ساپسىرىق ، كىرپىكلىرى ھەم قارا ھەم ئۇزۇن ئىدى ، كۆزلىرى زۇمرەتتەك كۆك  ئىدى . مىدىرلىتىپ قويسا كۆزلىرىنى چىمچىقلىتاتتى . كىچىككىنە چىرايلىق ئاغزى كۈلۈمسىرەپ تۇراتتى . ئاپپاق سەدەپتەك ئىككى قاتار چىشى كۆرۈنۈپ تۇراتتى  . بالا قونچاقنىڭ باش - كۆزلىرىنى سىلاپ، پۇت قوللىرىغا قاراپ، قونچاقنى ياخشى كۆرۈپ قالدى . ئۇنىڭ ئۇ يەر- بۇ يەرلىرىنى بىسىپ كۆرۈپ  ئاۋازىنىڭ قەيەردىن چىققانلىقىنى بىلمەكچى بولدى ، كۆزلىرىنى مىدىرلىتىپ كۆردى . يەلكىسى ۋە دۈمبىسىگە قارىدى . قىشى ۋە بىشىنى سىيلاپ باقتى .  كىيىملىرىنى سالدۇرۋىتىپ بەدىنىنىڭ ھەممە يىرىگە سەپسالدى ، ئاخىرىدا قونچاقنىڭ كۆكرىكىنى بىسىۋىدى ، قونچاق تۇيۇقسىز : « دادا ، ئاپا ! » دىدى . ئۇ  يەنە بىر بىسىۋىدى ، قونچاق يەنە : « دادا ، ئاپا ! » دەپ ۋاقىرىدى . ئۇ خۇشال بولۇپ ئويلىدى : « بۇنى قانچە پۇلغا ساتقىلى بولار ، ئون تۈمەنگە ئالارمۇ ؟  ئۇ سۆزلىيەلەيدۇ . قىنى ، سەن ماڭا قاراپ سۆزلەپ باقە ، نىمە دىدىڭ ؟ « دادا ، ئاپا » دىدىڭمۇ ؟ يەنە باشقا گەپنىمۇ قىلاللامسەن ؟ ئىيىتقىنا بۈگۈن نىمە  يىدىڭ ؟ سەن گەپ قىلالايدىكەنسەن ، كۆزۈڭنى چىمچىقلىتالايدىكەنسەن ، ئۇنداق بولغاندىكىن ، ئەلۋەتتە بىر نەرسە يىيىشىڭ كىرەك . » ئۇ قونچاقنىڭ  كۆكسىنى يەنە بىر بىسىۋىدى ، قونچاق يەنە :« دادا، ئاپا ! » دەپ ۋاقىرىۋەتتى. بالا قونچاقنى قولتۇقىغا قىسىپ يولىنى داۋاملاشتۇردى .
    « ئەڭ ئاۋات بازارغا  بىرىشىم كىرەك ، - دەپ ئويلىدى ئۇ ، - ئۇ يەردە بۇنى ئۈستۈن باھادا ساتالايمەن . » پوزۇر كىيىنىۋالغان ، بىشىنى پەلتۇسىنىڭ ياقىسى ئىچىگە تىقىۋالغان  ،بىر تۇتام چىچى پىشانىسىگە چۈشۈپ تۇرغان بىر ئەپەندى بالىنىڭ يىنىغا كەلدى . بالا ئۇنىڭدىن :
    -ئەپەندىم ، مىنىڭ بىر قونچىقىم بار ئالامسىز ؟ - دەپ  سورىدى . ئۇ ئەپەندى قاراپمۇ قويمىدى ، خۇددى تىلى تۇتۇلۇپ قالغاندەك بىرەر ئىغىز گەپمۇ قىلىپ قويمىدى .
    - بالا بىر نەچچە كىچىك دۇكاننىڭ ئالدىغا  كەلدى ۋە بىر يىمەكلىكلەر دۇكىنىنىڭ ئىشىنكىنى ئاستا ئىچىپ :
   - قونچاق ئالامسىز ؟ - دىدى . دۇكان خوجايىنى پۇكەينىڭ ئىچىدىكى ئورۇندۇقتا ئولتۇرۇپ  گىزىت كۆرۈۋاتاتتى . چىراقنىڭ كۈچلۈك نۇرىدا ئۇنىڭ كۆزلىرى قىسىلىپ كەتكەنىدى . دۇكاننىڭ ئىچى جىمجىت ئىدى . بالا يەنە بوش ئاۋازدا :
   - قونچاق ئالامسىز  ؟ - دەپ سورىدى . خوجايىن بىسشىنى كۆتۈرۈپ ئۇنىڭغا قاراپ قويدى - دە مۇلايىملىق بىلەن :
    -ئالمايمەن ، كەت ، ئىشىكنى مەھكەم يىپىپ قوي - دىدى .  بالا پۇكەيگە تىزىپ قويۇلغان بولكا مىۋە ۋاراقلىرىغا كۆز يۈگۈرتۈپ قويۇپ ، ئۆيدىن ئاستا چىقىپ ئىشىكنى چىڭ يىپىپ قويدى . كوچىدا بىر سىمىز ئايال قاردا  پۇتلىرىنى ئىھتىيات بىلەن يۆتكەپ ھاسىراپ كىتىۋاتاتتى . بالا ئۇنىڭ يىنىغا بىرىپ :
    -خىنىم ، قونچاق ئالاملا ؟ - دىدى . ئايال بىشىنى چايقاپ :
    - ماڭ  تىيىلىپ يىقىلىپ چۈشكىلى تاس قالدىم . بۇ يىرىم كىچىدە كىم قونچاق ئالسۇن ! - دىدى . بالا ئىتتىك بىر چەتكە ئۆتۈپ :
   -ئالسىلا خىنىم ، ئەرزان ، قانچە  پۇل بەرسىلە مەيلى . ئۇ كۆزىنى چىمچىقلىتالايدۇ ، گەپ قىلالايدۇ ، - دىدى سۆزلەۋىتىپ ئالدىراشلىق بىلەن قونچاقنىڭ مەيدىسىنى باستى . لىكىن قونچاق بۇ  قىتىم « دادا، ئاپا ! » دىمىدى . ئۇ ئۈمىدسىزلىنىپ ، ئورنىدا تۇرۇپلا قالدى . ئايال قاردا ئىغىر تىنىنى يۆتكەپ ئاستا - ئاستا يىراقلاپ كەتتى . بالا ئايالدىن  كۆزىنى ئىلىپ قونچاقنىڭ يۈزىگە قارىدى ،ئاندىن ئۇنى كۈچەپ باستى . قونچاق يەنە : « دادا، ئاپا ! » دەپ ۋاقىرىدى . ئۇ قونچاقنى مۈرىسىگە ئىلىپ قار  ئۈستىدە پۇتلىرىنى ئاران يۆتكەپ يەنە بىر كوچىغا كىردى . ئۇ توڭلاپ قىتىپ كەتكەن قوللىرى بىلەن قونچاقنىڭ ئىككى پۇتىدىن مەھكەم تۇتىۋىلىپ: « قونچاق  ساتىمەن ، ساھىپجامال مەلىكە ، كۆزىنى چىمچىقلىتالايدۇ . سۆزلىيەلەيدۇ . قونچاق ساتىمەن ، قونچاق ! » دەپ ۋاقىرايتتى . ئۇنىڭ ئاۋازى ئۆزگىرىپ كەتتى .  تىنى قولىدىكى قونچاق بىلەن بىللە تىترەشكە باشلىدى. تىنىمسىز يىغىۋاتقان قار تۈن پەردىسى ئاستىدىكى چىراق نۇرلىرىنى غۇۋالاشتۇرۇپ شەھەرنى كۆممەكتە  ئىدى . ئادەملەر ، ماشىنىلار كوچىدا قاپقارا كۆلەڭگە پەيدا قىلىپ ئۇياق - بۇياققا ئۆتۈشمەكتە . بالىنىڭ : « قونچاق --–سا ------تىمەن !» دەپ ئۈزۈپ  - ئۈزۈپ ۋاقىرىغان ئاۋازى ئاغزىدىن چىقىپلا قار ئىچىگە سىڭىپ كىتەتتى . ئۇ قارغا پىتىپ قالغان پۇتلىرىنى ئاران تارتىۋىلىپ ، قەددىنى رۇسلىۋىلىش ئۈچۈن  كوچىنىڭ چىتىدىكى تامغا يۆلەنمەكچى بولدى . لىكىن قولى تامغا يەتمىدى . بىردىنلا پۇتلىرى بوشىشىپ يىقىلدى . قونچاقمۇ بىر ياققا دۇمىلاپ كەتتى . ئۇ بىر  ئۇچۇم قارنى ئاغزىغا سىلىپ چايناپ يەنە تۈكۈردى - دە جانسىز قولىنى ئىسىتىش ئۈچۈن قوينىغا تىقتى . ئۇنىڭ كۆزى ئاستا - ئاستا يۇمۇلدى . ئاچچىق سوغۇق  ئۇنىڭ تومۇرلىرىغا سانجىلدى . يالىڭاچ قولى مەيدىسىدىن سىيرىلىىپ چۈشۈپ ئاستا - ئاستا ئۇيۇشۇشقا باشلىدى . ئۇ بىشىنى كۆتۈرمەكچى بولدى ، لىكىن بىشى  ئىغىرلىشىپ كەتكەن ئىدى ، بەدىنى ئۆزىگە بويسۇنمايتتى ، بىر پەستىنلا ئۇنىڭ پۈتۈن بەدىنى تارتىشىپ قالدى . ئاغزىدىن يىپىشقاق كۆپۈك چىقىپ ئارقىدىنلا  قاتتىق ئۇيقۇغا كەتتى ...............

    سەھەر ، قار يەنىلار ياغماقتا . چوڭ كوچىدىكى تام تۈۋىدە توڭلاپ قىتىپ كەتكەن بىر ئوغۇل بالا ياتاتتى . ئۇنىڭ  بەدىنىنى قار كۆمىۋەتكەن ، ئەتراپىغا بىر توپ كىشىلەر ئولىشىۋالغان ئىدى . ئەتراپىدا پارچە پۇللار چىچىلىپ تۇراتتى... يىنىدا بىر قونچاق قارغا كۆمۈلۈپ ياتاتتى  ....