16. نەچچە زەرۇرەت ئىلە قالغان چاغى،

چىن دېمەس ئېرسەڭ دېمە يالغان داغى.

ئۆزبىكچىسى:

Necha zarurat ila qolg'on chog'i,
Chin demas ersang, dema yolg'on dog'i.

ئىنگىلىزچىسى:

To withold the truth is sometimes wise,
But never conceal the truth with lies.

***

17. نەكىم قىلدى جاھىلكى ئېردى يامان،

تۇتىب ئەكسىنى تاپدىم ئەندىن ئەمان.

ئۆزبىكچىسى:

Nekim qildi johilki, erdi yomon,
Tutib aksini topdim andin amon.

ئىنگىلىزچىسى :

A fool's efforts make the bad only worse,
Remedy the evil by doing the reverse.

***

18. نەچە سەمەر ساچماق ئېسە شاھ ئىشى،

كۆپراق ئاتەر تاش ئەڭا تەرگەن كىشى.

ئۆزبىكچىسى:

Necha samar sochmoq esa shoh ishi,
Ko'proq otar tosh anga tergan kishi.

ئىنگىلىزچىسى :

The more apples a tree has grown,
The more stones at the tree are thrown.

***

19. بۇ دەمنى ئارىف ئېسەڭ ياخشى تۇتكى ، جاھىل ئىشى،

يىتىشمىگەنگىيۇ ئۆتگەنگە قىيلۇ قال ئولغاي.

ئۆزبىكچىسى:

Bu damni orif esang yaxshi tutki, johil ishi
Yetishmagangayu o'tganga qiylu qol o'lg'ay.

ئىنگىلىزچىسى:

Treasure the moment, it will not last;
Only the fool lives in future or past.

***

20. دەۋران ئېلىنىڭ جىسمىدە ھەن جان بولغىل،

ھەم جانلارىگە مايەئى دەرمان بولغىل.

ئۆزبىكچىسى:

Davron elining jismida han jon bo'lg'il,
Ham jonlarig'a moyai darmon bo'g'il.

ئىنگىلىزچىسى:

Of your contemporaries be the heart and soul;
Minister to sickly minds and make them whole.

***

21. يىگىتلىكدە يىغىلمنىڭ مەخزەنى،

قېرىلىك چاغى خەرج قىلغىل ئەنى.

ئۆزبىكچىسى :

Yigitlikda yig' ilmning maxzani,
Qarilik chog'i xarg' qilg'il ani.

ئىنگىلىزچىسى:

Knowledge is to be hoarded in youth and
spent in age.

***

22. يىلاننى كىشى تۇتسە سەر كۇفتە،

بالادىن قىلۇر ئۆز يولى رۇفتە.

ئۆزبىكچىسى:

Yilonni kishi tutsa sar kufta,
Balodin qilur o'z yo'lin rufta.

ئىنگىلىزچىسى:

Happy the traveller who hath
Killed the snake in the path.

***

23. ھەر كىم ئايان ئەتسە ياخشى قىلىق،

يىتەر ياخشىلىقدىن ئاڭا ياخشىلىق.

ئۆزبىكچىسى:

Har kim ayon etsa yahshi qiliq,
Yetar yaxshiliqdin anga yaxshiliq.

ئىنگىلىزچىسى:

Goodness is repaid in kind,
As every good man doth find.

***

24. سەبىر بىلە كۆپ باغلىق ئىش ئاچىلۇر،

ئىشدە ئاشىققەن كۆپ تايىلۇر.

ئۆزبىكچىسى:

Sabr bila ko'p bog'liq ish ochilur,
Ishda oshiqqan ko'p toyilur.

ئىنگىلىزچىسى

Haste leads to stumbling and delay;
Patience clears the most encumbered way.

***

25. تاپساڭ نەچە شاھلەر ئۆزرە شاھلىق،

پەقىر ئەھلىگە ئەيلە خاكراھلىق.

ئۆزبىكچىسى:

Topsang necha shohlar uzra shahlik,
Faqr ahliga ayla xokrahlik.

ئىنگىلىزچىسى:

Though thou be Shah of Shahs, the Holy,
Be humble and show mercy to the lowly.

***

26. شاھكى ئىش ئەدل ئىلە بۇنياد ئېتەر،

ئەدل بۇزۇق مۇلكنى ئاباد ئېتەر.

ئۆزبىكچىسى:

Shohki ish adl ila bunyod etar,
Adli buzuq mulkni obod etar.

ئىنگىلىزچىسى:

When justice is the corner-stone of power,
A ruined land will soon be made to flower.

***

27. غاپىل ئولمە نەزەردىن ئىتسە ئەدۇۋ،

شام ئۆچۈرگەندە يىل كۆرۈنەرمۇ.

ئۆزبىكچىسى:

G'ofil o'lma nazardin itsa aduv,
Sham' o'chirganda yel ko'runarmu.

ئىنگىلىزچىسى:

Beware of the foe, though not in sight;
Unseen is the wind that snuffs out the light.

***

28. ھەر كىشىكىم بىراۋگە قازگەي چاھ،

چۈشكەي ئۇل چاھ ئۈررە ئكزى ناگاھ.

ئۆزبىكچىسى:

Har kishikim birovga qozg'ay choh,
Tushkay ul choh uzra o'zi nogoh.

ئىنگلىزچىسى:

He who digs a hole for others as a snare
Himself will find entombment there.

***

29. ھەر كىمسەكى ئەيلەمەس ئاشۇقماقنى خىيال،

ياپراقنى يىپەك قىلۇر چېچەك بەرگىنى بال.

ئۆزبىكچىسى:

Har kimsaki aylamas oshuqmoqni xayol,
Yofroqni ifak qilur chechak bargini bol.

ئىنگىلىزچىسى:

He who shows patience and thoughtful design
Turns flowers into honey and grapes inti wine.

***

30. ھەم سۆز ئىلە ئەلگە ئۆلىمدىم نەجات،

ھەم سۆز ئىلە ئۆلۈك تەن ھايات.

ئۆزبىكچىسى:

Ham so'z ila elga o'limdim najot,
Ham so'z ila o'lik tan hayot.

ئىنگىلىزچىسى:

Words can avert calamitous strife,
Words can restore the dead to life.

 

 

ئەسكەرتىش : يۇقارقىلارنىڭ ئۇيغۇرچىسىنى مەن ئۆزبىكچە بېرىلگىنىدىن ئۇيغۇرچىلاشتۇردۇم. سەۋىيەم يېتەرسىز بولغاچقا بەزى جايلىرىدا مەسىلە بولىشى مۇمكىن. ئەپۇ قىلغايسىزلەر!

ئۆزبىكچە ۋە ئىنگىلىزچە مەنبەسى:

 http://www.navoigarden.com/Wise-sayings.htm