چەرچەن ناھىيەسىنىڭ ئۇيغۇر تەڭلىمات بېسىش ھۈنىرى ئۇيغۇر خەلقىنىڭ قەدىمىي ھۈنەر سەنئىتىنىڭ بىر تۈرى بولۇپ، ئۇيغۇرلارنىڭ تۇرمۇشى بىلەن زىچ بىرلىشىپ كەتكەن مەزكۇر تۈر 2007-يىلى 6-ئايدا ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك ، 2008-يىلى 6-ئايدا دۆلەت دەرىجىلىك قوغدىلىدىغان غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرى تۈرىگە كىرگۈزۈلدى . ئۇنىڭ ئاساسلىق ۋارىسچىسى توغراقلىق يېزا ئارىش كەنتىدە ئولتۇرۇشلۇق دېھقان توختى مۇسادۇر .   تەڭلىمات كىگىزنىڭ بىر تۈرى بولۇپ ، ئۇ قوينىڭ قارا يۇڭى بىلەن گۈل تىزىش ئارقىلىق ياسىلىدۇ . چەرچەندە بۇ خىل كىگىز چەرچەندە ئۇزۇن يىللىق تارىخقا ئىگە بولۇپ ،

5 . ئەڭ زەھەرخەندە مەكتەپ تۈزۈمى .ئۇقۇغۇچىلار ئۇرۇشسا پۈتۈن سىنىپتىكى ئۇقۇغۇچىلار نۆۋەتلىشىپ ئۇرۇشقان ئۇقۇغۇچىلارنى  ئۇرۇپ زورلۇق بىلەن زورلۇق جازالىنىدۇ .مەلۇم ئوتتۇرا مەكتەپتە ئىككى ئۇقۇغۇچى ئۇرۇشقاچقا سىنىپنىڭ ئۇمۇمى نۇمۇرىغا تەسىر يەتكەن ، شۇسەۋەپتىن مۇئەللىم پۈتۈن سىنىپتىكى 62 نەپەر ئۇقۇغۇچىلارنى تەشكىللەپ نۆۋەت بۇيىچە ،ئۇرۇشقان ئىككى ئۇقۇغۇچىنى بىر بىرلەپ شاپىلاقلاپ چىققان. 

 6.ئەڭ بىمەنە مەكتەپ تۈزىمى . مەكتەپ تۈزىمىنىڭ ئەسلى مەزمۇنى :ھەركۈنى 6:45  تە ئۇقۇغۇچىلار مېڭىپ ياكى يۈگىرىپ چىقىپ مەيداندا ساپ ھاۋادىن نەپەس ئېلىشى ، 10 مىنۇت گىمناستىكا ئوينىغاندىن كىيىن  ۋاقتىدا چوڭ تەرەت قىلىشى كېرەك .كەچلىكى بەدەن بۇشىتىش گىمناستىكىسىنى ئوينىغاندىن كىيىن  يەنە بىر قېتىم چوڭ تەرەت قىلىشى كېرەك .چىشىنى چوتكىلاپ بولغاندىن كىيىن ، بىر كۈندە قىلغان ئىشلىرىنى ئويلىشى ياكى كۈندىلىك خاتىرە يېزىشى كېرەك .(مەلۇم ئوتتۇرا مەكتەپ )

   تەكلىماكاننىڭ جەنۇبىي گىرۋىكىگە جايلاشقان، <<يېشىل مەرۋايىت>> دېگەن نامى بار مەشھۇر يېشىل بوستانلىق چەرچەن ناھىيىسىدىن نەچچە مىڭ بىللار ئىلگىرى چاڭئەن، دۇنخۇاڭدىن غەربكە قاراپ ماڭغان كارۋانلار ياۋروپا ۋە ئەرەب ئەللىرىگە مال توشۇش جەريانىدا ئۆتۈپ تۇرغاچقا، چەرچەننىڭ تارىختا ئۆچمەس نامى قالغان.
چەرچەن خەلقى تارىختىن بۇيان ئۆزىنىڭ ئەمگەكچان، ئاق كۆڭۈل، مەرىپەت سۆيەر ئۆزگىچىلىكى بىلەن ئۆزلىرىنىڭ كۈندىلىك ھاياتىغا ساز، ناخشا - ئۇسسۇل، قوشاق، سۆز ئويۇنى، بېيىتنى ھەمراھ قىلىپ، ئېلىمىزنىڭ پارلاق يىپەك يولى مەدەنىيىتى ئۈچۈن تېگىشلىك تۆھپىلەرنى قوشۇپ، تارىخ بېتىدىن ئورۇن ئالغان.
           چەرچەن خەلقى چەرچەن مەشرىپىنىڭ ئالاھىدىلىكىنى ئەۋلادتىن ئەۋلادقا گەۋدىلىك ھالدا نامايان قىلىپ، مىللىي پۇرىقى كۈچلۈك، شەكىل - تۈرلىرى كۆپ بولغان رەڭدارلىقىنى جۇلالاندۇرۇپ كېلىۋاتىدۇ.

بۇ بىرجۇپ بىلەكسىز ئانا گەرچە بىرجۇپ بىلىكىدىن ئايرىلغان بولسىمۇ ناھايىتى زور جاسارەت بىلەن  باشقىلارغا ئوخشاشلا تۇرمۇش كەچۈرۈپ كەلمەكتە . بۇ ئانىلارنىڭ بىرسى جۇڭگۇلۇق بۇلۇپ كىچىكىدىنلا بىر جۈپ بىلىكى يوق ،  ئۇناھايىتى زور جاپا مۇشاقەت ئىچىدە چوڭ بولغان . ئەممە بۇ جاپا مۇشاقەت ئۇنىڭغا  بىر جۈپ پۇتىنى قول ئورنىدا ئىشلىتىشنى ئۈگەنگەن ، ھەتتا بىرقىسىم ئىشلارنى بىز قۇلىمىز بىلەن قىلساقمۇ ئۇنىڭچىلىك قىلالىشىمىز ناتايىن . ئېتىز ئىشلىرىنى قىلىش ، تاماق ئىتىش ، خەت يېزىش ، قارتا ئويناش ، تىككۈچىلىك قىلىش ، يىڭنىگە يىپ ئۆتكۈزۈش .... ئۇ ئاشۇ بىر جۈپ قۇلىغا تايىنىپ بىز بىر جۈپ قۇلىمىزدا قىلغان ئىشلارنىڭ ھەممىنى قىلىدۇ .
        يەنە بىرى بولسا ئامىرىكىلىق ئانا بۇلۇپ  ئۇمۇ ئوخشاشلا ئىككى بىلىكىدىن ئايرىلغان ،

       يېقىندا ئەنگىلىيە ئاخبارارت ۋاستىلىرىنىڭ ئاشكارلىشىچە تالىبانلارنىڭ بانان ۋە خۇاسىڭ يىيىشكە ئامراق بىرقىسىم مايمۇنلارنى جان ئالغۇچى قاتىللار قىلىپ تەربىيەلەپ چىققان . تالىبانلار بۇ مايمۇنلارغا ئاپتۇمات ، پىلىمۇت ھەتتا مىنامىيوتلارنى قانداق ئىشلىتىشنى ئۈگەتكەن ، بۇ مايمۇن تىرورچىلارنى مەخسۇس ئامىرىكا ھەربىي فورمىسى كىيگەن ئەسكەرلەرگە ھۇجۇم قىلىدىغان قىلىپ كۆندۈرۈپ چىققان .  تۆۋەندىكىلىر مەزكۇر كۆندۈرۈلگەن تىرورچىلارنىڭ سۇرىتى :

فۇربېس( Forbes )تورى بولسا دۇنيادىكى نۇپۇزلۇق بولغان دەرىجىگە تۇرغۇزۇش تورلىرىنىڭ بىرى . دۇنيادىكى 100 كۈچلۈك كارخانا ،  100 نەپەر مىليادىر ، جۇڭگۇدىكى 500 كۈچلۈك كارخانا ، 100 نەپەر باي ، جۇڭگۇدىكى ئىستىقبالى پارلاق كارخانا -شىركەتلەر ، جۇڭگۇ ئىقتىسادى ھەققىدىكى تەكشۈرۈشلەر ، فوندىلار ، ھەرخىل يېڭى ئىقتىسادى ئۇچۇرلار ، ئىقتىساد مۇلاھىزىلىرى    .......قاتارلىق مەزمۇنلار بار بۇلۇپ  ، توغرىلىق دەرىجىسى يۇقۇرى ،  بىرقەدەر ئىشەنچىلىك بولغان بايلىق  سىتاتىستىكا  تور بىتى ،  سىز بۇ تور بەت ئارقىلىق دۇنيادىكى كارخانا – شىركەت ، بايلار ، تەرەققىيات كۈچى ، مەبلەغ سېلىش ئىقتىدارى - ئۇچۇرى  توغرىسىدىكى يېڭىلىنىپ تۇرىدىغان  مەزمۇنلاردىن خەۋەردار بۇلالايسىز .

بۇ توربىكىتىنىڭ ئادىرسى

-1914  يىلى ، نەزەر غوجا ئابدۇسەمەتوف خاتىرىسىدىن :  

 ... 》 بىز چىنى ئۇيغۇرلىرىنى ئاۋال ئۇيغۇر ئاتىلىپ  كىيىن ئاتىسىز قالغان دىگەنىدۇق ،  بۇ نىمە ئۈچۈن ؟  يەرلىك بىر ئۇيغۇردىن < سەن كىم ؟ > دەپ سورىساڭ ، ئۇ قىلچە ئىككىلەنمەستىنلا < قەشقەرلىك > ياكى  <خوتەنلىك >  دەپ جاۋاپ بىرىدۇ ،< ئۇ > دىگەن يەر جاي نامىغۇ ؟         دىسەڭ ، ئۇ ھامان<مۇسۇلمان> دەيدۇ . ياق مەن سىنىڭ دىنىڭنى سورىمىدىم ، دىسەڭ ھۇدۇقۇپ < مەن چەنتۇ > دەيدۇ . قازاق ،قىرغىزلار غا ئارلاشقان يەرلىكلەر < بىز سارت > دەيدۇ . دىمەك     ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ كىم ئىكەنلىكىنىمۇ بىلمەيدۇ . مانا بۇ جاھالەت

  2010- يىلى ، بىر 33 ياشلىق بىئولوگىيە ئالىمى پىدائىيلىق بىلەن ئۆزىنى باشقا ئالىملارنىڭ ياردىمى بىلەن توڭلىتىپتۇ  ، توڭلىتىشتىن بۇرۇن  ئۇ كىشىلەرگە ئۆزىنىڭ تۇغۇلغان ۋاقتى ۋە توڭلىتىلغان ۋاقتىنى خاتىرلەپ ، مەلۇم بىر جايغا ئۆزىنىڭ توڭلىتىلغان تىنى بىلەن بىريەرگە قۇيۇپ قۇيۇشنى ، كەلگۈسىدە پەن- تېخنىكىنىڭ قۇدىرىتى يەتكەن ۋاقىتتا ئاندىن ئۆزىنىڭ تىنىنى ئىرىتىشنى ئېيتىپتۇ . ئالىملار بۇ ياش يىگىتنىڭ  تىنىنى يۇقۇرى تېخنىكىلار ئارقىلىق   توڭلىتىپ ئاسان ئىرىپ كەتمەيدىغان ، بىر بىخەتەر جايدا ساقلاپتۇ .

            2500-يىلى . ئارىدىن 500يىل ئۆتكەن ۋاقىت .  ئالىملار دۇنيانى زىلزىلىگە كەلتۈرگىدەك بىر خەۋەرنى ئېلان قىلىشىپتۇ .< بۇندىن 500 يىل بۇرۇنقى ئەجدادىمىز قايتا ھاياتلىققا ئىرىشتى .   > ھەقىقەتەن بۇخەۋەر پۈتۈن دۇنيانى تەۋرىتىۋېتىپتۇ .

بىز تىلۋۇزۇردىنلا كۆرەلەيدىغان« دۇنيا ھەپتىلىكى »، « مۇنبەت تۇپراق»  ،  « كۆڭىلدىكى سۆز  » ، «  ئەتراپىمىزدىكى ئىشلار » ،«  مەملىكەت خەۋەرلىرى ۋە خەلىقئارا خەۋەرلەر»  ،  «دۇنيادىكى ئىشلار  » .........قاتارلىق پىروگىراممىلارنى تەڭرىتاغ تورىدىن كۆرگىلى بۇلىدىكەن . تەڭرىتاغ تورىغا كىرگەندىن كىيىن تەڭرىتاغ ئىكرانى دىگەن جايدىن كىرسىڭىز بۇلىدۇ . كۆرمەكچى بولغان پىروگىراممىنى ئاچقاندىن كىيىن 10 سىكونتلۇق ئىلاندىن كىيىن باشلىنىدۇ .

تەڭرىتاغ تورىنىڭ ئادىرسى :

1×8+1=9

12×8+2=98

123×8+3=987

1234×8+4=9876

1235×8+5=98765

123456×8+6=987654

1234567×8+7=9876543

12345678×8+8=98765432