لاڭ شىيەن پىڭ جۇڭگۇدا تەسىر كۈچى ناھايىتى زور بولغان ئىقتىسادشۇناس . ئۇ ئىقتىسادى ئاتالغۇ ، ئىقتىساد بىلىملىرىنى ئىنتايىن چۈشىنىشلىك قىلىپ سۆزلەيدۇ ، نەزەر دائىرىسى كەڭ بۇلۇپ ھەر قايسى ساھەنىڭ ئىقتىساد بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى ، ئاددى كىشىلەر بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى ۋە تەسىرى ، بىر قىسىم كارخانىلاردا ساقلىنىۋاتقان ئىقتىساد ، تۈزۈلمە جەھەتتىكى مەسىللەرنى ئوتۇرىغا قۇيۇپ كىشىلەرنىڭ ئالقىشىغا ئېرىشكەن . ئۇ يەنە نۇرغۇن ئونۋىرتسىتلاردا نۇتۇق سۆلەپ ئۇقۇغۇچىلارنىڭ ناھايىتى قىزغىن قارشى ئېلىشىغا ئېرىشكەن ،ئۇ 2010 – يىلى ئۈچ يۈزمىڭ جۇڭگۇلۇق تور ئەھلى تەرىپىدىن  « جۇڭگۇ ئىنتىرنىت تورىدىكى توققۇز داڭدار كىشى » نىڭ بىرى بۇلۇپ سايلانغان . لاڭ شىيەن پىڭ 2004 – يىلدىن باشلاپ بىر قىسىم تىلۋىزىيە ئستانسىلىرى بىلەن بىرلىشىپ پىروگىرامما ئشلىگەن ،

ئاپتۇنۇم رايۇنلۇق تىلىۋزىيە ئىستانسىسى «مەشراپ » پىروگىراممىسىدا ئۇرۇنلانغان بۇ « چەرچەن تاغ مەشرىپى » ئۆزگىچ ە مۇزىكىسى ، ناخشا تىلى ۋە كۈرۈنۈش ئۇرۇنلاشتۇرۇشى بىلەن نۇرغۇن كىشىلارنىڭ ياقتۇرۇپ كۆرۈشىگە ئېرىشتى .جۈملىدىن مەنمۇ « چەرچەن مەشرىپى»نىڭ مۇزىكىسىنى ياقتۇرىمەن ، ناخشا مۇزىكا ،ھەرىكەت ناھايىتى ماسلاشقان ، ناخشىدا بولسا بىر ئاڭلاش بىلەنلا كۈچلۈك چەرچەن شىۋىسى پۇرۇقىنى ھېس قىلغىلى بۇلىدۇ ،مانا بۇمۇ بۇ كىچىك مەشرەپنىڭ ناھايىتى ياخشى چىقىشنىڭ مۇھىم سەۋەبىڭ بىرسى بولسا كېرەك . 

  ھىندىستاننىڭ داڭلىق ئارتىسى  ئامىرخان رول ئالغان « ئۈچ ئەخمەق »فىلىمى ھەممىمىزنىڭ ئىسىدە بولسا كېرەك ، « يەر شارىدىكى يۇلتۇزلار » بولسا ئامىرخان ئۈزى رول ئالغان ،  ئۈزى رىجىسورلىق قىلغان يەنە بىر نادىر فىلىم . بۇ فىلىم  « ھەر بىر بالا ئالاھىدىدۇر » دىگەن قاراشنى مەركەز قىلىپ راۋاجلانغان ،كىچىككىنە بىر بالىنىڭ تارىخى .  زامانىمىزدىكى مائارىپ ، ناھايىتى «ئۆزگىچە » مائارىپتۇر ، بەلكىم بۇ كىنونى كۆرگەندىن كىىن بىر قىسىم قاراشلىرىڭىدا ئۆزگىرىش بۇلۇپ قالۇر ،

خارۋارد ئونۋىرسىتىنىڭ داڭلىق پىرافىسورى مايكىل سەندىل ( Michael Sandel ) خارۋارد ئونۋىرسىتىدا ئۆتكەن « ئادىللىق : قانداق قىلسا توغرا بۇلىدۇ ؟ » ( 公正：该如何是好？ Justice What s Right ThingTo Do ？ )  دىگەن تىمىدىكى دەرىسى خارۋار ئونۋىرسىتىدا ناھايىتى زور ئالقىشقا ئىرىشىدۇ ، بۇ دەرىس خارۋارد ئونۋىرسىتى تارىخىدىكى ئەڭ كۆپ  ئۇقۇغۇچى قاتناشقان دەرىس بۇلۇپ قالىدۇ . مايكىل سەندىلنىڭ دەرىس ئۈتۈش ئۇسۇلى ئۆزگىچە ،ناھايىتى ئۆزگىچە مىساللار ئارقىلىق  ئۇقۇغۇچىلارنى كەسكىن مۇنازىرىلەرگە يىتەكلىيەلەيدۇ ، يۇمۇرىستىك تۇيغىغىمۇ باي .

قەدىرلىك مەكتەپداشلار ، مەكتەپ ھاياتى نۇرغۇن ئەسلىمىلەرگە تولغان بۇلدۇ . گەرچە مەكتەپتىن ئايرىلغان بولساقمۇ ئاشۇ مەكتەپكە ، ئاشۇ مەكتەپتە بىرگە ئۇقۇغۇغان ساۋاقداشلارغا مېھرىمىز بۇلىدۇ .   مەنمۇ چەرچەن ناھىيلىك ئوتتۇرا مەكتەپتە ئۇقۇغان سابىق ئۇقۇغۇچى بۇلۇش سۈپىتىم بىلەن مەكتىپىمنى ، ئاشۇ ساۋاقداشلىرىمنى دائىم ئەسلەپ تۇرىمەن . تۆۋەندىكى سىن لىنتىسى بولسا چەرچەن ناھىيلىك ئوتتۇرا مەكتەپ قۇرۇلغاندىن كىيىنكى مەكتەپنىڭ ھازىرقى ئەمەلىي ئەھۋالى ئەتراپلىق چۈشەندۈرۈلگەن سىن لىنتىسى .   مەكتەپداشلارنىڭ ، ساۋاقداشلارنىڭ مەزكۈر سىن لىنتىسى بىلەن ئاشۇ ئۇقۇش ھاياتىنى ئەسكە ئالالىشىغا ئىشىنىمەن .

     چەرچەنگە بېرىپ باققانمۇ سىز ؟ تەكلىماكانغا جايلاشقان بۇ بوستانلىق ئۈزلىكسىز ئۆزگۈرىۋاتىدۇ ، ھەمدە بۇ ئۆزگىرىشلەر داۋاملاشقۇسى .  تۆۋەندىكىسى چەرچەننىڭ يېقىنىقى بىر قانچە يىلدىن بېرىقى ئۆزگىرىشلىرىدىن كۆرۈنۈشلەر . .

  بۇ  سىن لىنتىسى مەركىزى خەلىق تىلۋىزىيە ئىستانسىنىڭ 10 - قانىلىدا كۆرسىتىلگەن بۇلۇپ ، بۇ سىن لىنتىسىدا چەرچەن ناھىيىسى تارىخى ، قەدەمىي شەھەر ئورنى ، جۇغراپىيلىك ئالاھىدىلىكى ۋە ئاھالىلەرنىڭ تۇرمۇشى كۆپ تەرەپتىن تۇنۇشتۇرۇلغان .چەرچەن نەھىيىسىنى چۈشۈنىشتە ناھايىتى مۇھىم رول ئوينىيالايدۇ . (خەنزۇچە)