لوقمان ھېكىمنىڭ ئەزىز ئوغلىغا قىلغان يۈز نەسىھىتى

1. ھەي پەرزەنتىم،ئۇلۇغ ۋە قۇدرەتلىك ياراتقۇچىنى تونىغىن.
2. بىرىگە نەسىھەت قىلساڭ، بىر نەرسىنى توغرا دەپ بىلسەڭ ئۇنىڭغا ئاۋۋال ئۆزەڭ ئەمەل قىل .
3. سۆزنى ئۆز ئەھۋالىڭغا بېقىپ قىل.
4. ئادەملەرنىڭ قەدرىنى بىل ۋە قىل.
5. ھەممىنىڭ ھەققى -ھوقۇقىنى چۈشەن.
6. سىرىڭنى مەخپىي تۇت.
7. دوستنى قىيىن كۈندە سىنا .
8. دوستنى پايدا ۋە زىيان ئالدىدا سىنا .
9. رەزىل ۋە نادان ئادەملەردىن يىراق بول.
10. دانا ۋە زېرەك ئادەمنى دوست قىلىپ تاللا.
11.ياخشى ئىشقا قاتتىق بېرىل .
12. ئايالغا قاتتىق ئىشىنىپ كەتمە .
13. ساپ دىل ۋە دانا كىشىلەر بىلەن مەسىلىھەت قىل.
14. سۆزنى دەلىل-ئىسپات بىلەن سۆزلە .
15. ياشلىقىڭنى غەنىيمەت بىل.
16. ياشلىقىڭدا ئىككىلا دۇنيانىڭ ئىشىنى قىل.
17. دوست-بۇرادەرلىرىڭنى ئەزىز بىل.
18. دوست ۋە دۈشمىنىڭگە يۈزۈڭنى ئوچۇق تۇت.
19. ئاتا -ئانىنى غەنىيمەت بىل.
20. ئۇستازنى ئاتاڭدىن ئەزىز بىل .
21. خىراجەتنى كىرىمگە قاراپ قىل.
22 . ھەر قانداق ئىشتا خالىس يول تۇت.
 23. ئالىجانابلىقنى ئۆزۈڭگە شوئار قىل.
 24 . مېھماننىڭ خىزمىتىنى قائىدە بويىچە قىل.
25. بىرىنىڭ ئۆيىگە كىرگەندە ،كۆز ۋە تىلىڭغا ئېھتىيات قىل .
 26 . كىيىمىڭنى ۋە بەدىنىڭنى پاكىز تۇت.
 27. جامائەت بىلەن ھەمدەرت بول.
28. پەرزەنتىڭگە ئىلىم -ئەدەپ ئۈگەت.
29. ئىلاج بولسا ،پەرزەنتىڭگە چەۋەندازلىق ۋە مەرگەنلىكنى ئۈگەت.
30. ئاياق كىيىمنى ئوڭ پۇتتىن باشلاپ كىي،يېشىشنى سول پۇتتىن باشلا .
31. بىرى بىلەن ئىش قىلساڭ شۇ ئادەمگە لايىق ئىش قىل.
32. كېچىسى گەپ قىلساڭ ئاستا ۋە مۇلايىم سۆزلە ،كۈندۈزى گەپ قىلساڭ ،ئەتراپىڭغا بېقىپ سۆزلە .
 33. ئاز يىيىش ۋە ئاز سۆزلەشنى ئادەت قىل.
 34 . ئۆزۈڭگە ياقمىغان نەرسىنى ئۆزگىگىمۇ راۋا كۆرمە.
 35. ئاۋۋال ئويلاپ ،چارە تەدبىر تېپىپ ئىش قىل.
 36. ئوقۇماي ئۇستازلىق قىلما .
37 خوتۇن ۋە بالىغا سىر ئېيىتما .
 38. باشقىلاردىن ياخشىلىقنى تەمە قىلما .
 39. پەسكەش ئادەمدىن ۋاپا كۈتمە .
بېيىت: ئادەمدە بار تومۇر ئۈچ يۈز ئاتمىش ،
 ئۇلاردىن بىرىلا يامان ئىمىش .
40. ھەر قانداڭ ئىشتا بىپەرۋا بولما .
 41. قىلىنمىغان ئىشنى قىلىنغان ھىساپلىما .
 42. بۈگۈنكى ئىشنى ئەتىگە قالدۇرما .
43. ئۆزۈڭدىن چوڭ كىشىگە چاىچاق قىلما .
 44.ئۆزۈڭدىن چوڭ كىشىگە دەيدىغان سۆزۈڭنى سوزما .
45. ئاممىغا (بولۇپمۇ ئاددى كىشىلەرگە) يامان كۆرۈنمەسلىككە تىرىش .
 46 . ھاجەتمەن كىشىلەرنى نا ئۈمىد قالدۇرما.
47. ئۆتكەن جىدەلنى ئەسلىمە .
 48. باشقىلارنىڭ ياخشىلىغىنى ئۆز ياخشىلىغىڭ بىلەن ئارىلاشتۇرۋالما.
49. قانچىلىك بايلىقىڭ بارلىقىنى دوست-دۈشمىنىڭگە بىلدۈرمە .
 50. قېرىنداشنى قېرىنداشتىن ئايرىما
51. ياخشى ئادەمنى غەيۋەت بىلەن يادلىما .
 52. پەقەت ئۆزۈڭنىلا ئويلىما .
 53. كۆپچىلىك ماڭغان بولسا،سەنمۇ ئۇلارغا ئەگەش .
 54. بارماقلىرىڭنى ئېغىز ۋە بۇرنۇڭغا تەككۈزمە .
 55. ئادەملەرنىڭ ئالدىدا چىشىڭنى كوچىلىما.
 56. ئاغزىڭ ۋە بۇرنۇڭنىڭ سۈيىنى قاتتىق ئاۋاز بىلەن تاشلىما .
 57. ئەسنىسەڭ قولۇڭ بىلەن ئاغزىڭنى ياپ .
58. ئادەملەرگە قاراپ كېرىلمە .
59. بارمىقىڭنى بۇرنۇڭغا تىقما .
 60. جىددى سۆزنى چاخچاققا ئارىلاشتۇرۇپ سۆزلىمە .
 61. بىرىنى بىرىنىڭ ئالدىدا خىجىل قىلما .
 62. قاش ،كۆزۈڭ بىلەن چېقىمچىلىق قىلما .
 63. ئېيتقان سۆزۈڭنى تەكرارلىما .
 64. باشقىلارنى بىمەنە كۈلدۈرۈشتىن ساقلان .
 65. ئۆزۈڭنى ۋە يېقىن دوستلىرىڭنى ئادەملەر ئالدىدا ماختىما .
 66. ئۆزۈڭنى ئاياللارغا ئوخشاش ياسىما .
 67. بالىلىرىڭ نىمە دىسە ،شۇنى قىلىۋەرمە .
 68.تىلىڭنى ئايا.
 69. سۆزلەۋېتىپ قولۇڭنى شىلتىمە .
 70.ھەممە ئادەمنى ھۆرمەتلەشنى ئۇنتۇما .
 71. ئىغۋاگەر ئادەم بىلەن سۆھبەتداش بولما .
 72. ئۆلگەن ئادەمنى يامانلاش بىلەن يادلىما ،بۇنىڭن پايدىسى يوق.
 73. ئىلاج بار،بىرى بىلەن ئۇرۇشما ۋە ئاداۋەت ساقلىما .
 74. باشقىلارنىڭ كۈچ -قۇدرىتىنى سىنىغۇچى بولما .
 75. ئۇلۇغلارنىڭ سىنىشىنى ياخشىلىق بىلەن يادىڭدا تۇت ۋە گۇمان قىلغۇچى بولما .
 76. ئۆز نېنىڭنى باشقىلارنىڭ داستىخىنىدا يىمە .
 77. ئىشتا ئالدىراخسانلىققا يول قويما .
 78. مال -دۇنيا تاپىمەن دەپ ئۆزۈڭنى قىيناپ يۈرمە .
79. كىمكى ئۆزىنى تونۇمىسا ،سەن ئۇنى تونۇ .
 80. ئاچچىقىڭ كەلگەندە سۆزنى تاللاپ قىل .
 81. ئېتىكىڭ بىلەن بۇرنۇڭنى ئېرىتما .
 82. كۈن چىققۇچە ئۇخلىما .
 83 ئادەملەر ئالدىدا يالغۇز بىر نەرسە يىمە .
 84 . چوڭلارنىڭ ئالدىغا ئۆتۈۋېلىپ ماڭما .
 85.باشقىلار سۆزلىشىۋاتقاندا ،ئۇلارنىڭ سۆزىگە ئارىلىشىۋالما .
 86.بېشىڭنى ساڭگىلىتىپ ئولتۇرما .
 87 . كوچىدا ئوڭ -سولۇڭغا ئەلەڭلەپ قاراۋەرمە، ئۇدۇل مېڭىپ ، ئالدىڭغا يەرگە قاراپ يۈر.
 88. ئىلاج بار ياۋداق ئۇلاققا مىنمە .
 89.مېھمان ئالدىدا باشقا بىرىگە غەزەپلىنىپ زەھىرىڭنى چاچما .
 90. مېھماننى ئىشقا بۇيرۇما .
 91. دىۋانە ۋە مەست ئادەم بىلەن سۆزلەشمە .
 92. مەھەللىدىكى بىكارچى ۋە بەڭۋاشلار بىلەن ئولتۇرما .
 93. پايدا -زىيان قوغلىشىپ ، ئابرۇيىڭنى تۆكمە .
 94.مەنمەنچى ۋە تەكەببۇر بولما .
 95. ئادەملەرنىڭ ساڭا خۇسۇمەت قىلىشىدىن قاچ .
 96. جىدەل ۋە پىتنىدىن يىراق تۇر.
 97.پىچاقسىز،ئۈزۈكسىز ۋە پۇلسىز يۈرمە .
 98. ئۆزۈڭنى بەكمۇ خار قىلماسلىققا تىرىش .
 99. ئۆزۈڭنى كەمتەر ۋە تۆۋەن تۇت.
 100. گۇنادىن قورقۇش ، خەلىققە ئىنساپ قىلىش ، ئۇلۇغلارغا خىزمەت ، كىچىكلەرگە شەپقەت،دەرۋىشلەرگەساخاۋەت، دوست ۋە ياشلارغا نەسىھەت قىلىش ،دۈشمەنلەرگە تاقابىل تۇرۇش ،جاھىللارنى جىملىق بىلەن يۇمشىتىش ،ئالىملارغا ھۆرمەت قىلىش بىلەن ياشا . بىرەرىنىڭ مال-دۇنياسىغا تەمەگەرلىك بىلەن كۆز تىكمە .