ئون ئۈچىنچى باپ
      ئايتولدىنىڭ كۇنتۇغدى ئېلىگ خىزمىتىگە كىرگەنلىكى بايانىدا
 462 بار ئەردى ئايتولدى ئاتلىق تىتىك ، بۇ شۆھرەتنى ئاڭلاپ ئىتىندى ئىتىك[72] .
 463 يىگىت ئوغلان ئەردى مىجەزى بېسىق ، بىلىملىك ، ئوچۇق دىل ، ئاڭلىق ، ئەقىللىق .
 464 چىرايلىق يۇز ئەردى ، كۆرۈپ كوز قامار ، سوزى يۇمشاق ،تىلىدىن توغرىلىق تامار .
 465 پۇتۇن پەزىلەتنى تامام ئۇگىنىپ ، يۇرەتتى پەزىلەتنى قولغا ئېلىپ .
 466 ئوزىگە قاراپ ئېيتتى : مەنمۇ بۇ كۇن ، ئېرۇر مەن پەزىلەتتە ئەلدىن بۇرۇن .
 467 نىمىشقا يۇرۇرمەن بۇ يەردە قۇرۇق ؟ بارايىن ئېلىككە ، خىزمەت قىلغۇلۇق .
 468 ئېلىككە يار ئولسۇن پەزىلەتلىرىم ، ئېچىنسۇن[73] ماڭا ، سىڭسۇن ئەمگەكلرىم .
 469 ئەقىللق ، بىلىملىك خان ئەرمىش بېسىق ، تىلەرمىش پەزىلەت ئىگىسىن ئېنىق .
 470 ئەقىل قەدرىنى ھەم ئەقىللىق بىلۇر ، بىلىم ساتسا ئالىم ، بىلىملىك ئالۇر .
 471 مۇشۇ خىلدا بىر سوزنى شائىر دېدى ، تىلى ، لەۋزى بىرلە شۇ خىلدا ئىدى .
472 بىلىم قىممىتىنى بىلىملىك بىلۇر ، ئەقىلنى قەدىرلەش بىلىمدىن كېلۇر .
473 نىچۇك تەلۋە بىلگەي بىلىم قەدرىنى ؟ بىلىم نەدە بولسا ، بىلىملىك ئالۇر .
 474 بۇ ئايتولدى ئات ،تون ، قورال راسلىدى ، سالاي خىزمىتىگە يولۇمنى ،دىدى .
 475 ئوزىگە كېرەكنى ئىتىندى ئىتىك ، يۇزلەندى ئېلىككە ، بۇ ئالىم تىتىك .
 476 يەنە ئېيتتى : مۇندىن بارۇرمەن تۇرۇپ ، ئېلىگ خىزمىتىگە ئوزۇمنى ئۇرۇپ .
 477 غېرىپلىق يېرىدە بۇ مال بەك زورۇر ، قولۇم قىسقا بولسا ، يۇزۇم سارغىيۇر .
 478 ناھايەتمۇ قاتتىق غېرىپلىق ئىشى ، غېرىپلىقتا قاتقاي تولا ئەر بېشى .
 479 كېرەك بولغاي ئالتۇن – كۇمۇش بىگۇمان ، ئۇنى خەرج قىلايىن دېسە ھەر قاچان .
 480 بۇڭا ئوخشىتىپ ئۇ ، ئاڭلا ، نىمە دەر ، بىلىمى دېڭىزدەك ، مەڭزى قىزىل ئەر:
481 دىسە كىمكى خىزمەت قىلىشقا كىرەي ، كىرەك ئىككى نەرسە ، سوزۇمنى كېسەي :
 482 بىرىنچى ، كېرەكتۇر كېەلسىز ھايات ، يۇزىنى ئاقارتقاي قىلىپ ئىشنى راسىت .
 483 ئىككىنچى ، ساپ ئالتۇن كېرەك ، ئەي تىتىك ، ئۇنى ئىشلىتىپ قىل ئوزۇڭگە ئىتىك .
 484 ئاشۇ چاغدا خىزمەت ياراملىق بولۇر ، ئۇنىڭغا ئېتىكلىك ئىشىك ئېچىلۇر .
 485 ئۇ ساپ ئالتۇن ئالدى كۇمۇش ھەم تاۋار ، دىدى : باشقا كۇن چۇشسە بۇ ئەسقاتار .
 486 ئويىدىن چىقىپ ماڭدى يولغا چۇشۇپ ، يۇرۇپ گاھىدا ۋە گاھى تۇرۇپ .
 487 كېلىپ يەتتى ئېلىگ تۇرار ئوردىغا ، يېتىپ كوڭلى كۇتكەن تىلەك – ئارزۇغا .
 488 شەھەرگە كىرىپ ئۇ سوراشتى ماكان ، تاپالماي ، كوزىگە تار ئولدى جاھان .
489 مۇساپىرخانىغا چۇشۇپ ، مۇڭلۇنۇپ ، تۇندەى قىلىپ سەۋر ، ئۇ يەردە قونۇپ .
 490 نىمە دەر ، ئاڭلىغىن ، ئەقىللىق بىلىپ ، ساڭا سوز سوزلىدى بىلىمدىن ئېلىپ .
 491 تولا قىينۇلۇر ، كور ، تونۇشسىز كىشى ، كىرىپ قالسا يات ئىچرە يالغۇز بېشى .
492 تولا كۆپ كۇچەنۇر يېڭى كەلگۈچى ، قالۇر غەم ئارا ، يوق ئولسا بىلگۈچى .
 493 تونۇشسىز كىشىنى بىر قارىغۇ سانا ، يول ئازسا ئەگەر قارغۇ ، سوكمە يانا .
 494 كىشى كىرمىگەن ئەلگە كىرسە ئەگەر ، كېلىن يا كىكەچكە ئوخشاپ قالۇر ئەر .
 495 كەچۇر يات كىشىنى ، يىگۈز ، بەر ئىچىم . مۇساپىرنى خۇش تۇت ، بىلىملىك ھېكىم .
 496 مۇساپىرنى كۇتسە يورۇيدۇ يۇزى ، مۇساپىر كۇتكەننىڭ يېيىلۇر سوزى .
 497 كىشىگە كېرەكتۇر ھەر يەردە تونۇش ، تونۇشلار بىلەن ھەل بولۇر ھەر تۈرلۈك ئىش .
 498 شۇ خىل تۇردى ئايتولدى بىر قانچە ۋاخ ، غېرىپلىقتا سارغايدى رەڭگى بىر ۋاخ .
 499 تونۇشتى كىشىلەر بىلەن ئاخىر ئۇ ، ماكانمۇ تېپىلدى ، كۇلدى يۇزىمۇ .
 500 تۇتۇپ دوست – يولداش بولۇشتى يېقىن ، ئوچۇق تۇتتى چوڭ ھەم كىچىككە يۇزىن .
 501 ئوزىگە ئايتولدى تاپتى بىر قاياش ، تۇتۇپ دوست كېڭەشتى ، بولۇشتى ئاداش .
 502 ئاداش تۇتتى ئايتولدى ياخشى كىشى ، كۇسەمىش ئىدى ئاتى ، ياخشى ئىدى .
 503 ئاڭا ئاچتى ئايتولدى كوڭلى – سوزى ، تىلەگى نىمەدۇر ، ئېرۇر كىم ئوزى .
 504 يېرىدىن بۇ ئەلگە نىچۇك كەلگىنىن ، ئاڭا بەردى ئېيتىپ جىمى بىلگىنىن .
 505 ئېلىككە يېقىن خاس ھاجىپ بار ئىدى ، ئوزى مەرت ، ئېلىككە ھەم ئەسرار ئىدى .
 506 كۇسەمىش ئاڭا باردى بىر كۇن تۇرۇپ ، گېپىنى باشلىدى ، سوزگە يول تېپىپ .
 507 بۇ ھاجىپ ئۇنىڭ ھەر سوزىن ئاڭلىدى ، تىلەگى نىمە دەپ ، ئېنىق سورىدى .
 508 ئاڭا ئېيتتى كۇسەمىش بارچە سوزى ، تىلەگى نىمە ھەم كىمكەن ئۆزى .

 ھاجىپنىڭ كۇسەمىشكە جاۋابى
509 دىدى ھاجىپ : ئاۋۋال ماڭا كەلسۇن ئۇ ، كورەيىن ئۇنى مەن ، مېنى كورسۇن ئۇ .
 510 يەنە مەن ئېلىككە بۇنى ئۇقتۇراي ، كورۇنگەي ۋە كەلگەي قاچاندا ، سوراي .

 كۇسەمىشنىڭ ئايتولدىغا ئېيتىقانلىرى
 511 كۇسەمىش يېنىپ چىققاچ ئاندىن يانا ، دىدى : ئايتولدى توغدى كۇنۇڭ مانا .
 512 قېنى ، ماڭ ، تونۇش ئەمدى ھاجىپ بىلەن ، تىلەگىڭ نە ئولسا ، ئۇنىڭدىن تىلەن .
 513 سېنى بىلسۇن كورۇپ ، ئىشەنسۇن سوزۇڭ ، تىلەگىڭ نە ئولسا ، ئۇنى ئېيت ئوزۇڭ .
 514 سوزۇڭنى دىدىم مەن ئۇنىڭغا ، بىراق – ئوزەڭ سوزلە ، مەنىدىن ئېچىپ يىراق .
 515 ئەجەپ ياخشى دەپتۇ دىلى – كۆڭلى تۇز ، كورەرسەنكى ، بەكمۇ توغرى ئۇشبۇ سوز :
 516 كىشىنىڭ سوزنى كىشىمۇ قىلار ، كىشى ئوز ئىشىغا مىھرىبان بولار .
 517 ھەرقانچە بولسىمۇ يېقىن ئۇ كىشى ، ئوزەڭدىنمۇ كويۇمچان بولۇرمۇ كىشى ؟
 518 كويۇمچان تىلەسەڭ ئوزۇڭگە – ئوزۇڭ ، ئوزەڭدىن كويۇمچان يوق ، بەس قىل سوزۇڭ .
 519 تونىن كىيدى ئايتولدى ، تۇردى شۇئان ، كۇسەمىش بىلەن چىقتى ، ماڭدى ئۇيان .
 520 قوۋۇققا يىتىپ كەلدى ئاخىر يۇرۇپ ، قارشى ئالدى ھاجىپ كىشىسى تۇرۇپ .
 521 كۇسەمىش ھاجىپلەر ئۇچرىشىپ چىقىپ ، كورۇشتۇردى ھاجىپلە باشلاپ كىرىپ .
 522 ھاجىپ قارشى ئالدى ، ئورون قىلدى تور ، مۇلايىم سوزلىدى ، ئېغىز ئېچىپ ، كور .

 ھاجىپنىڭ ئايتولدىغا سوئالى
 523 ھاجىپ سورىدى : ئەمدى كوڭلۇڭ نىچۇك ؟ قونالغۇڭ قەيەر ، چۇشكەن ئورنۇڭ نىچۇك ؟
 524 تونۇشۇڭ بارمۇ يا قېرىنداش ، ئاداش كۇتكۇچۇڭ بارمۇ ، يەپ – ئىچمىكىڭگە ئاش ؟
 525 يەنە ئېيتتى : سەندە نىمەدۇر تىلەك ، نىمە ئىش قىلۇرسەن ،ساڭا نە كېرەك ؟

 ئايتولدىنىڭ ھاجىپقا جاۋابى
 526 بۇ ئايتولدى ئېيتتى : ئەي ھاجىپ قۇتى ، ئىشتتىم كۇنتۇغدى ئېلىگنىڭ قۇتى .
 527 ئىشتكەچ يىراقتىن ئۇنىڭ شوھرىتىن ، ئەقىللىق ، بىلىملىك ، نادىر خىسلىتىن .
 528 قىلىپ ئارىزۇ مەن ئۇنىڭ خىزمىتىن ، ئىشكىگە كەلدىم مەن قىلاي دەپ ئىشىن .
 529 تىلەگىم ئېلىككە ئىشلىسەم ئوزۇم ، لايىق كورسە ھاجىپ دىسىكەن سوزۇم .
 530 ھاجىپ ياخشى كوردى بۇ ئايتولدىنى ، دىدى ئوز سوزىدە تولا مەدھىينى .
 531 يۇزى ، كوركى ، خۇلقى – مىجەزى ئوزىن ، ئۇز كوردى ھەممىنى ، تىلىن ھەم سوزىن .
 532 ئۇنى چىن يۇرەكتىن سويۇپ قوللىدى ، ئېلىگ خىزمىتىگە لايىقكەن دېدى .
 533 نەدەيدۇ ئىشىتىكىن ، سويدۇرگەن كىشى ، سويدۇرسە بولۇر ئەيىپ پەزىلەت بېشى .
 534 سويۇلسە كىشى ئەيبى پەزل سېزىلۇر ، سويۇلمىسە ، پەزلى قۇسۇر تۇيۇلۇر .
 535 بۇ سوزنىڭ گۇۋاسى ئېرۇر ئۇشبۇ سوز ، ئوقۇغىن بۇ سوزنى سەن ئەي ياخشى – ئۇز .
 536 كوڭۇل كىمنى سويسە مۇن [74] ئەردەم[75] بولۇر ، تەتۇرى بولۇر ئوڭ ، كېمىمۇ تولۇر .
 537 كوڭۇل كىمنى سويسە ، ھەر ئىشىن سويۇر ، كورەر كوزگە ئۇرسا ، كورۇنمەس بولۇر .
 538 بۇ ئايتولدىغا بەردى ھاجىپ جاۋاپ ، دىدىكىم ، قاراپ تۇر ، كەتمە ئالدىراپ .
 539 ئېلىككە مەن ئېېتاي ئەڭ ئاۋۋال سوزۇڭ ، تىلەگىڭ نىمە ، كىم ئېرۇرسەن ئوزۇڭ .
 540 يۇزۇڭنى كورۇپ ئۇ ، سېنى تونۇسۇن ، سېنى خارلىماستىن ، ئەزىز ئەيلىسۇن .
 541 كېرەكلىكلىرىڭگە تۇرارمەن قاراپ ، قىلۇرمەن ئىشىڭنى سويۇپ ياخشىلاپ .
 542 شۇ ياڭلىغ تولا ياخشى سوز سوزلىدى ، ئىشىڭ ھەل قىلاي دەپ بېلىن باغلىدى .
 543 كىشىلەر ياخشىسى مۇشۇنداق بولۇر ، ياخشى ئەر خەلقنىڭ يۇكىن كوتۇرۇر .
 544 ئىشىتكىن ، نىمە دەر ئېلىن باشلار ئەر ، پۇتۇن ئىشنى ئوبدان كورۇپ ئىشلەر ئەر :
 545 ئەل ئىچرە كىم ئالسا بىر ئۇستۇن ئورۇن ، تۇزىسۇن ئەل ئۇچۇن بىر ياخشى قانۇن .
 546 قولى بولسا كىمنىڭكى ئەلدە ئۇزۇن ، سىلىق بولسۇن قىلىغى ، خۇلقى تۇزۇن[76] .
 547 ئوتەر بولسا كىمنىڭ خەلققە سوزى ، چۇچۇك بولسۇن تىلى ، مۇلايىم ئوزى .
 548 ۋاپاسىز بۇ دەۋلەت بۇزار ھەم تۇزەر ، تۇراقسىز بولغاچقا زېرەكسە تېزەر .
 549 ئىشەنمە بۇ بەختكە ياخشىلىقلا قىل ، بۇ كۇن مۇندا بولسا ئەتە ئاندا ، بىل .
 550 گۇۋەنمە بۇ بەختكە ئەي بەخت تاپقۇچى ، بۇ بەخت كەلگۈچىدۇر يەنە كەتكۇچى
 551 ئەي دەۋلەت ئىگىسى بۇ دەۋلەت بىلە – تۇراي مەن دىسەڭ سەن ، ياخشىلىق تىلە .
 552 ساڭا تەگسە بەگلىك ، ئۇلۇغلۇق نوقۇل ، ئاقارغىچە باشىڭ ،كىچىك پىئېل بول .
 553 يەنە ئېيتتى ھاجىپ : سەن ئەمدى يۇرى ، خوشال ياشا ، باغلاندى بەختنىڭ قۇرى[77] .
 554 سەن ئالدىرما ، خىزمەتكەن بىر پەيت كېلۇر ، پەيت كەلسە ئېتىگلىك قوۋۇق ئېچىلۇر .
 555 ئەجەپ ساز دىيىلگەن بىلىملىك گېپى ، بىلىملىك گېپىدۇر ، يىپەك رەخت كەبى .
 556 ئۇزارىپ قالۇر كەچ ، ئالدىرالسا ئىش ، ئالدىراش ئىش بولۇر پۇشايمان يېيىش .
 557 ئالدىرماي كۇتكۇلۇك ئىشقا پەيتنى دەل ، ئەي ھېكىم ، ئىش بولۇر ئوز پەيتىدە دەل .

ئايتولدىنىڭ ھاجىپقا جاۋابى 558
 ئايتولدى بۇ سوزنى تولۇق ئاڭلىدى ، ئۇ ھالدا قىلىپ سەۋر ، كۇتەي مەن دېدى .
 559 سوزۇم تىڭشىدى ، كوردى ھاجىپ مېنى ، ئوزى بىلسۇن بۇ ئىشنىڭ ۋاقىت – چېغىنى .
 560 قايۇ ۋاقتا قىچقىرسا ھاجىپ مېنى ، كېلەي مەن شۇ ۋاقتا – دىيىلگەن كۇنى .
 561 تۇرۇپ چىقتى ئايتولدى ئۇندىن يانا ، ئويىگە كىرىپ سالدى توننى مانا .
 562 كورۇپ ھاجىپ ئايتولدىنىڭ قىلىقلىرىن ، كىشىلەردىن بولەكچە پەرق بارلىغىن .
 563 دىدى : كورگىنىم يوق بۇ ياڭلىغ كىشى ، بىلىملىك – ئەقىللىق ، خەلقنىڭ بېشى .
 564 مۇشۇنداق كىىشەر بولۇر بەكمۇ قىز ، بۇ قىز قىزلىغى قىلدى ئاتى قىز[78] .
 565 ئەزىزدۇر شۇ نەرسە ئۇ گەر بولسا كەم ، تېپىلماس ئەزىز كوپ قىلسا ئەجىر ھەم .
 566 مۇشۇنداق كىشىلەر ئېلىككە كېرەك ، ئېلىككە نەرسە ئەلگە كېرەك .
 567 پەزىللىك كىشىدىن ئومۇم نەپ ئالۇر ، بۇ پەزلى بىلەن ئەر تىلەككە يېتۇر .
 568 ئېلىككە ئېيتتى ھاجىپ ۋاقىت تېپىپ ، بۇ ئايتولدىنى تولا تەۋسىپ قىلىپ .
 569 ئۇنىڭ ھالى ، ھەركىتى ، خۇلقىنى دېدى ، ئەقىلغە مۇناسىپ ئىلمىنى دېدى .

 ئېلىگنىڭ ھاجىپقا جاۋابى
 570 ئىشتكەچ ئېلىگ ، دىدى : كەلتۇر قېنى ، ئېرۇر قانچىلىك ،مەن كورەيىن ئۇنى .
 571 تىلەر ئەردىم ئەمدى مۇشۇنداق كىشى، كۇزەتسە ، بېجىرسە بۇ بەگلىك ئىشى .
 572 تىلەگىمنى تاپتىم ، لېكىن بىر سوزۇم ، كى ،شۇنداق كىشىگە مۇھتاجدىم ئوزۇم .
 573 يۇگۇر ،ماڭ قىچقىرغىن ئۇنى سەن ماڭا ، كەلتۇر خىزمىتىمگە ، ئەي جەسۇر توڭا .
 574 چىقىپ ھاجىپ ئويدىن ، ئىششىككە كېلىپ ، يۇگۇرتتى بىر ئوغلان خەۋەرچى قىلىپ .
 575 يۇگۇردى بۇ ئوغلان خەۋەر يەتكۈزۈپ ، ئايتولدى كىيىندى سويۇنچكە تولۇپ .
 576 ئېتىن مىندى ، كەلدى قوۋۇقتا چۇشۇپ ، بېرىپ ھاجىپمۇ ، ئۇنى ئالدى كۇتۇپ.
 577 قەدىرلەپ ھاجىپ توردىن بەردى ئورۇن ، ئەدەپ بىرلە ئايتولدى ئالدى ئورۇن .
 578 ئېلىگ قېشىغا كىردى ھاجىپ يېنىپ ، ئېلىكتىن ئوتۇندى ئۇ ئورە تۇرۇپ .

 ئېلىگنىڭ ھاجىپقا جاۋابى
 579 ئېلىگ ئېيتتى : قىچقار ، ماڭا كىرسۇن ئۇ ، كورەيىن ئۇنى مەن ، مېنى كورسۇن ئۇ .
 580 ھاجىپ چىقتى ، ئېيتتى : ئەي ، ئايتولدى تۇر ، ئېلىككە كورۇنگىن ، بەختىڭ تاپتى قۇر .

 ئون تۆتىنچى باپ

ئايتولدىنىڭ كۇنتۇغدى ئېلىگ ھوزۇرىغا كىرگەنلىكى بايانىدا

581 بۇ ئايتولدى كىردى ، كورۇندى چوكۇپ ، ئېچىلدى ئېلىگ كوڭلى ئۇنى كورۇپ .
 582 يۇكۇندى ئېلىككە ،كور ، ئاچتى سوزىن ، قىلىپ سوزنى شىرىن ، سويدۇردى ئوزىن .

 ئېلىگنىڭ ئايتولدىغا سوئالى
 583 ئېلىگ ئېيتتى : كىم سەن ، نىمەدۇر ئېتىڭ ؟ قايەردىن كېلۇرسەن ، قايەردە يۇرتۇڭ ؟
 584 بېسىقلىق بىلەن ئاچتى ئايتولدى تىل ، سىلىقلىق بىەن ئۇ سوزىن ئاچتى، بىل .
 585 بېسىقلىق ، سىلىغلىق ئاقىل خۇلقى ئول ، ئەقىلسىز كىشىلەر تامام يىلقى ئول
 586 بۇڭا ئوخشىتىپ شائىر ئېيتتى بىر بېيىت ، ئىشىڭ بولسا شاشما ، سەۋىر بىلەن ئېيت .
 587 ئالدىراش قىلما ئىش ، سەۋر بىرلە قىل ، ئالدىراپ قىلغان ئىش تاڭنا پۇشمان ، بىل.
 588 تۇتۇپ ئوزنى ، ئالدىرما ، ئىشتا پۇتۇن ، تاپار قۇل سەۋرلە بۇ بەگلىك ئوزرۇن .

 ئايتولدىنىڭ ئېلىككە جاۋابى
 589 بۇ ئايتولدى ئېيتتى : ئەي ئېلىگ قۇتى ، بولۇر خىزمەتلە ياخشى قۇللۇق ئېتى .
 590 ئېتىم – قۇل ، تاپۇغچى[79] ، ماكانىم قوۋۇق ، ئادىتىم ئىشلەشتۇر ، خۇيۇم توغرۇلۇق .
 591 ساڭا كەلدىم ئوزۇم ئۇزۇن يول بىسىپ ، مۇرادىمغا يەتتىم بۇ كۇن مەن قېنىپ .
 592 تىلەگىم شۇ : مېنى يامان كورمىسەڭ ، سېلىپ ئىشقا ، لېكىن ئوزۇڭ بەزمىسەڭ
 593 سويۇندى ئېلىگ ئاڭلاپ ، ئۇنىڭ بۇ سوزىن ، سىناپ كوردى ھەم بەك ياقتۇردى ئوزىن .

 ئېلىگنىڭ ئايتولدىغا جاۋابى
 594 ئېلىگ ئېيتتى : ئايتولدى كوردۇم سېنى ، سويۇندۇردى كوركىڭ ، قىلىغىڭ مېنى .
 595 ساداقەت بىرلە ئىشلە ، بول مېھرىۋان ، ئىشىكتە تۇر ، ماڭا يېقىن بول ھەرئان .
 596 مېنىڭدىن سېخىلىق ، سېنىڭدىن تاپۇغ ، بۇ خىزمەت تۇپەيلى ئاپار بەخت قوۋۇغ .
 597 كىرىشكىن سەن ئىشقا بۇ كۇندىن كېين ، ئوتەر بەگ ئىشلىگەن خىزمەچى ھەققىن .

 ئايتولدىنىڭ ئېلىككە جاۋابى
 598 يەر ئۇپتى ئايتولدى ، دىدى : گەر ئېلىگ _ سويۇنسە ، بېرۇر بەخت ئىشچىغا ئىلىگ .
 599 بۇ خىزمەتنى دەپ كەلدىم ئويدىن تۇرۇپ ، ئۇزۇن يولنى يۇردۇم ساڭا يۇزلۇنۇپ .
 600 بۇ خىزمەت ئۇزە ھەق مەدەت ئەيلىسۇن ، خىزمەتتە خاتادىن مېنى ساقلىسۇن .
 601 خوشال چىقتى ئايتولدى ئىشىككە كۇلۇپ ، ئەقىل_ كوڭلى ئېچىلىپ چىراقتەك يورۇپ ،
 602 نىمە دەيدۇ ، ئاڭلا ، بەخت قۇچقان ئەر ، قۇتى بىرلە ئارزۇسىغا يەتكەن ئەر:
 603 كىشىگە كۇلۇپ باقسا بەگلەر كوزى، دىلى ، ئەقلى تىرىلىپ گۇۋىنۇر ئوزى.
 604 كىشىگە ئوچۇق بولسا بەگلەر يۇزى، يورۇيدۇ كوزى ھەم يارايدۇ سوزى.
 605 بەگ كىمنى ئوزىگە يېقىن تۇتسا گەر، كورەرسەن ، يېقىنلىق قىلۇر ئوزگىلەر.
 606 بەگ بىر بەخت ، يېقىن بولسا بەختكە كىشى، يېتىپ ھەممە مەقسەتكە، پۇتكەي ئىشى
 607 چۇشۇپ ئىشقا ئايتولدى شۇندىن بۇيان ، سەھەر تۇردى ، قايماي ئىشىدىن ھامان .
 608 قوۋۇقچى ، گۇزەتچى بىلەن كۇن ۋە تۇن – بولۇپ قىلدى خىزمەت ئۇ سادىق پۇتۇن .
 609 كىرەتتى ، چىقاتتى ئېلىگ يېنىغا ، ئېلىگمۇ ئىشەنچلە قارايىتتى ئۇڭا .
 610 ئۇ خىزمەت ئاشۇردى كۇنىدە يېڭى ، ئېلىگمۇ قەدىرلەپ تۇردى ھەر تېڭى .
 611 بېگى قۇلنى خىزمەت بىلە قەدىرلەر ، ئەگەر سىڭسا خىزمەت كىچىكمۇ ئۆسەر .
 612 خىزمەت قىل ، خىزمەت بىلە قۇل بەگ بولۇر ، كىم ئەمگەك سىڭدۈرمەي تىلەككە يېتۇر ؟
 613 ئىشىت ئەمدى ئالىم سوزىن : نىمە دەر ، بۇ گەپنى ئىنچىكە ئىپادە ئىتەر :
 614 تىگىمسىز خىزمەت بىرلە تورگە چىقۇر ، يارامسىز نە قىلسا ئىشىكتە قالۇر .
 615 خىزمەتنى قايماستىن راسىت ئىشلەش كېرەك ، قوبۇل بولسا خىزمەت تىلەككە يېتۇر .
 616 بۇ ئايتولدى كورسەتتى كۇندە تاپۇغ ، ئېلىگمۇ سېخىلىكلە ئاچتى قوۋۇق .
 617 ئېلىككە يېقىنلاشتى ئۇ كۇنسىرى ، ئېشىپ خۇشلىغى ، كەتتى قايغۇ نېرى .
 618 بېرىلدى خىزمەتكە بۇ ئايتولدى بەك ، ئېلىگ قىلدى ئېھسان ، كوپەيدى يولەك .
 619 ئېلىگ ھەممە ئىشتا سىنادى ئۇنى ، كوڭۇلدە كۇتكىنىدەك بىلدى ئۇنى .

 ئون بەشىنچى باپ

ئايتولدى ئۆزىنىڭ بەخت – سائادەتنىڭ سىمۋولى ئىكەنلىكىنى ئېيتقانلىقى بايانىدا

 620 ئېلىگ تەنھا بىر كۇن ئوزى ئولتۇرۇپ ، چاقىردى ، ئايتولدى كىرىدى خوش بولۇپ .
621 كىرىپ تۇردى ئايتولدى ئۇدۇلدا تىك ، كەل ئولتۇر ، دىدى ئۇنى ئىملەپ ئىلىگ .
622 چىقاردى بۇ ئايتولدى بىر توپىنى ، كور ، ئۇنى قويۇپ ئاستىغا ئولتۇردى ، كور .
 623 بىلىمدىن سۆز ئاچتى ئېلىگ قانچىلاپ، ئېچىپ سۆز ئايتولدىمۇ بەردى جاۋاپ .
 624 سويۇندى ئېلىگ ، كور ، يۇرۇتۇپ يۇزىن ، كورۇپ ئايتولدى بۇنى يۇمدى كوزى .
 625 دىمەي ھىچنىمە ، كەستى ئېلىگ سوزىن ، بۇ ئايتولدى ئولتۇردى ئاچماي كوزىن .
 626 ئېلىگ باشلىدى سوزنى بىردەم تۇرۇپ ، جاۋاپ بەردى ئايتولدى تەرىن تۇرۇپ .
 627 ئېلىگ ئاڭا كوز سالدى ئوبدان قاراپ ، تولۇق تاپتى ئەقىل – ھوش ،ئىلمىنى سىناپ .
 628 خوشال باقتى ئېلىگ ئاۋۇتتى ئوزىن ، بۇ ئايتولدى بەك تېز ئورىدى يۇزىن .

 ئېلىگنىڭ ئايتولدىغا ئېيتقانلىرى
 629 ئېلىگ كايىپ ئارتۇق ، قارايدى يۇزى ، دىدى : ئالدىراڭغۇلۇق يامان ئىش ئورنى .
 630 بۇ نوۋەت بۇ ئىشتا يېڭىلدىم ئوزۇم، نىمىشقا كىشىگە مەن ئاچتىم سوزۇم .
 631 نىمە دەر بىلىملىك ، سوزىن ئاڭلا ، بىل ، شېشىپ[80] قىلغان ئىشنىڭ پۇشايمىنى يىل .
 632 شېشىپ قىلغان ئىشلار ھامان خام قالۇر ، چالا پىشقان ئاشتىن كېسەللىك كېلۇر .
 633 ئېرۇر بۇ شاشماقلىق ، يېڭىلىش بېشى ، تەمكىنلىك بىلەندۇر ياخشىلىق ئىشى .
 634 بولۇپ ئالدىراقسان ، سېنى تونۇماي ، تۇتۇپتىمەن يېقىن ، ئىشلىتىپ قارىماي .
 635 نىچۇك بولسىمۇ بەگلەر خادىم قۇلىن – سېلىپ ئىشقا سوڭ ، ئاچقاي ئېھسان يولىن .
 636 ئاۋۋال پۇشۇرۇپ ئىشتا ، كورسۇن سىناپ ، قەدىرلەپ كوتەرسۇن بۇنىڭغا قاراپ .

 ئايتولدىنىڭ ئېلىككە سوئالى
 637 بۇ ئايتولدى ئېيتتى : ئەي ، ئېلىگ قۇتى ، نىمىشقا كايىپ مۇنچە تاشتى ئوتى ؟
 638 گۇنايىم نىمىكىن ، بىلمىدىم ئوزۇم ، دىسە ئۇنى ، سوڭرە ئىشتسە سوزۇم.
 639 گۇنايىم بار ئولسا ، قىينا ، ئەرك ساڭا ، يوق ئولسا ، يۇزۇڭنى قارايتما ماڭا .
 640 نىمە دەيدۇ ئاڭلا ، ئەقىل ئوخشۇتۇپ ، قىياس مەنا بىرلە ئۇنى ئۇقتۇرۇپ .
 641 خاتا قىلسا خادىم چاقرىتاق كېرەك ، نىمىشقا يېڭىلدى ، سورىماق كېرەك .
642 گۇنايى بار ئولسا ، تۇتۇپ قىينۇسۇن ، يوق ئولسا، دىلىنى ئاۋۇتماق كېرەك .

 ئېلىگنىڭ ئايتولدىغا جاۋابى
 643 ئېلىگ قىلدى سوزىنى تېشىپ ئاچچىغى ، دىدى : سەن بىلىمسىز ، كىشى ئاخمىغى .
 644 ئوزۇڭگە قاراپ باق ، كىم ئەردىڭ ماڭا ، بۇ گۇستاخلىق كەلدى قەيەردىن ساڭا ؟
 645 دىسەم خىزمىتىڭ بارمۇ ، يوق خىزمىتىڭ ، دىسەم تەگدى پايداڭ ، يوق مەنپەئەتىڭ .
 646 كورمەي خىزمىتىڭنى قەدىرلەپ سېنى ، ئورۇن بەردىم ئەرسە ، سەن باستىڭ مېنى .
 647 قويۇپ توپنى ئولتۇردۇڭ ئۇستىدە سەن ، بۇ توپ ئولتۇر يەرمۇ ، ئوبدان چۇشەن .
 648 ساڭا سوزلىدىم ھەم سوزۇڭ ئاڭلىدىم ، كوزۇڭ يۇمغىنىڭدا ئوزۇم تاڭلىدىم [81] .
 649 كەچۇردۇم ، يەنە سوزلىدىم ساڭا ، نىچۇن ئورىدىڭ يۇز ، قېنى ئېيت ماڭا .
 650 ئىشتمەپمىدىڭ سەن ھېكىمنىڭ سوزىن ، يېقىن بەككە بولساڭ ، كۇزەتكىن ئوزۇڭ .
 651 ساڭا دىمىگەنمۇ ئاتاڭ يا ئاناڭ ، ئەي ئوغلۇم بېگىڭگە ئوزۇڭ قىلما تەڭ .
652 نەسىھەت بەرمىدىمۇ ساڭا توپ بېشىڭ ، بېگىڭنى باسما سەن ، كۇزەتكىن بېشىڭ .
 653 بۇ بەگلەر ئېرۇر ئوت يېقىن بارما ئەر ، كويۇشۇڭ ئېنىقتۇر ، بارساڭ ئەگەر .
 654 غاپىل بولما ، بەگلەر كويەر ئوت ئېرۇر ، يېقىنلاشماق ئوتقا پالاكەت بولۇر .
 655 دىققەت قىلسا بەگلەر كويەر ئوتتەك ئول ، غادايسا ئۇزەر باش ، شورار قاننى ئول .
 656 ساڭا باقسا ئارتۇق قورقۇنچ ئىچرە تۇر ، ئەگەر قورقمىساڭ ، كۇچ بىلەن قورقىتۇر .