|
- ھۇ كاللىسى ئىشلىمەيدىغان خۇمپەرلەر! شۇ ئىشتىن باشقىنى ئويلاشمايسىلەر زادى، قىزىمنىڭ جېنىنى تۆمۈرمىكىن دەپ قېلىشتىڭما! ھەر قايسىڭ ئاشۇنداق يېتىشىپ باقە قېنى قانداق بوپ كېتىشەرسەنكىن. ھۇ خوتۇنپۇرۇش گۇيلار، تەربىيە كۆرمىگەن پەسەندىلەر! كىشىلەر ئۇنىڭدىنمۇ ئۆتە ئەپسانە گەپلەر بىلەن موماينىڭ دەككىسىنى بەردى. موماي ئۇلار بىلەن تىللىشىپ ئولتۇرۇشنى خوپ كۆرمىدى بولغاي، قولىغا ھاسىسىنى ئېلىۋېلىپ كىشىلەر تامام كەتكۈچە ئىشىكنىڭ ئالدىدا تۇرۇۋالدى. موماي چېدىرغا كىرىپ كېتەي دەپ تۇرۇشىغا، ئۇلىسېسنىڭ قاراڭغۇدا ئۆزى يالغۇز تۇرغىنىنى كۆرۈپ قالدى. ئۇ خۇددى بىر تازقاراغا ئوخشاش، كەچ كىرىپ كېتىۋاتقىنىغا پەرۋامۇ قىلماي تىككىدە تۇراتتى. - قانىتىڭنى بىر يەردە قويۇپ قويغانمىتىڭ؟- دېدى موماي ئۇنىڭغا. - بوۋامنىڭ قانىتى بار ئىدى،- دەپ جاۋاب بەردى ئۇلىسېس تەمكىنلىك بىلەن،- لېكىن، بۇنىڭغا ھېچكىم ئىشەنمەيدۇ. موماي بالىغا سىنچىلاپ قارىۋېتىپ دېدى: - گېپىڭگە ئىشەندىم. ئەتە قانىتىڭنى ئالغاچ كېلەرسەن،- موماي ئۇلىسېسنى تېشىدا قالدۇرۇپ چېدىرغا كىرىپ كەتتى. ئېلوندىرا بويىنى سۇغا سالغاندىن كېيىن خېلى راھەتلىنىپ قالدى. ئۇچىسىغا گۈللۈك مايكا ئالماشتۇرۇۋالدى، يىغىدىن ئۆزىنى ناھايىتى تەستە تۇتۇۋالدى، چاچلىرىنى قۇرۇتۇپ يېتىشقا تۇتۇندى. مومىسى ئاللىبۇرۇن ئۇيقۇغا كەتكەنىدى. ئۇلىسېس ئېلوندىرانىڭ كارىۋىتىنىڭ كەينىدىن ئاستاغىنە بېشىنى چىقاردى. قىزنىڭ كۆزلىرى ئۇلىسېسنىڭ نۇرلۇق كۆزلىرى بىلەن ئۇچراشتى، لېكىن لام- جىم دېمىدى، چۈشۈم ئوخشايدۇ دەپ ئويلاپ پەرۋا قىلماستىن قولياغلىقى بىلەن يۈزلىرىنى سۈرتۈپ تۇرۇۋەردى. ئۇلىسېس قىزغا كۆزىنى قىستى. قىز پەس ئاۋازدا سورىدى: - كىم سىز؟ ئۇلىسېس كارىۋاتنىڭ ئاستىدىن سۇغۇرۇلۇپ چىقىپ دېدى: - ئىسمىم ئۇلىسېس،- ئۇ دادىسىنىڭ يېنىدىن ئوغىرلاپ كەلگەن پۇللارنى چىقىرىپ گېپىنى داۋام قىلدى،- ماۋۇ پۇلنى كۆردىڭىزمۇ. ئېلوندىرا قوللىرى بىلەن كارىۋاتقا ئېسىلىپ تۇرۇپ بېشىنى ئۇلىسېسقا يېقىن ئەكەلدى، خۇددى باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چېغىدىكى ئويۇنلارنى ئويناۋاتقاندەك، ئۇلىسېس بىلەن قىزغىن پاراڭغا چۈشتى. - ئۆچرەتتە تۇرمىسىڭىز قانداق بولىدۇ،- دېدى قىز. - ھېلىمۇ بىر كېچە ساقلىدىم. - ئەمىسە ئەتىگىچە ساقلاڭ. شۇ تاپتا بېلىم ئۇرۇپ چېقىۋەتكەندەك چىدىغۇسىز ئاغرىپ كېتىۋاتىدۇ. شۇ ئەسنادا موماي يەنە جۆيلۈشكە باشلىدى: - ئەڭ ئاخىرقى رەت يامغۇر ياغقان ئاشۇ كۈنگە 20 يىل بولاي دەپ قالدى. ئۇ كۈنى بوران ئاجايىپ دەھشەت چىقتى، چىلەكلەپ قۇيغاندەك دەھشەتلىك يامغۇردا ئۇلغايغان دېڭىز سۈيى تېشىپ، ئۆينى بېلىق بىلەن قۇلۇلە بېسىپ كەتتى، رەھمەتلىك بوۋاڭ ئامادىس نۇر چېچىپ تۇرغان بىر نەرسىنىڭ كۆكتە ئۇچۇپ يۈرگىنىنى كۆرۈپتۇ. ئۇلىسېس ئۆزىنى دەررۇ كارىۋاتنىڭ كەينىگە ئالدى. ئېلوندىرا ھوزۇرلىنىپ كۈلۈپ تاشلىدى ۋە ئۇنىڭغا دېدى: - ئۈش، ئاۋاز چىقارماڭ، مومامنىڭ كۆزى ئۇيقۇغا ئىلىنسىلا ئاشۇنداق ساراڭدەك جۆيلۈيدۇ، لېكىن قاتتىق يەر تەۋرىسىمۇ ئويغانمايدۇ. ئۇلىسىېس كارىۋاتنىڭ كەينىدىن يەنە بېشىنى چىقىرىپ، كارىۋات كىرلىكىنىڭ يەنە بىر ئۇچىدىن تۇتتى. كىرلىك كارىۋاتقا باققاندا بەكلا چوڭ بولغاچقا، سۆرۈلۈپ قالغان يېرىنى قاتلاشقا خېلى ۋاقىت كەتتى. كىرلىك ھەربىر قاتلانغاندا ئۇلىسېس ئېلوندىراغا ئاز- ئازدىن يېقىنلىشاتتى. - سىزنى قاچان كۆرەرمەن دەپ بەك تەقەززا بولغانتىم. خەقنىڭ سىزنى قالتىس چىرايلىق دېگىنى بىكار ئەمەسكەن، ھەقىقەتەن بەك چىرايلىقكەنسىز،- دېدى ئۇلىسېس تۇلۇمدىن توقماق چىققاندەكلا. - ئۆلۈپ قالاي دەپ قالدىم،- دېدى ئېلوندىرا. - ئاپامنىڭ دېيىشىچە، قاقاس دالىدا ئۆلگەن كىشى جەننەتكە كىرەلمەسمىش، ھامان ئۆلگەندىكىن، بىراقلا دېڭىزدا ئۆلگەن ياخشىمىش،- دېدى ئۇلىسېس قىزغا. ئېلوندىرا بايىقى مەينەت كىرلىكنى بىر ياققا قايرىۋېتىپ، ئورنىغا پاكىز، دەزماللانغان كىرلىكنى سالدى. - مەن دېڭىزنى كۆرۈپ باقمىغان،- دېدى قىز. - دولقۇنلىنىپ تۇرغان سۈيىنى دېمىسە، دېڭىزمۇ مۇشۇ قاقاسلىققا ئوخشاپ كېتىدۇ،- دېدى ئۇلىسېس. - ئەمىسە پىيادە ماڭغىلى بولمىغۇدەك. - دادام سۇدا ماڭالايدىغان بىر كىشىنى تونۇيىتتى، لېكىن ئۇنىڭغىمۇ ناھايىتى ئۇزۇن زامانلار بولۇپ كەتتى. ئېلوندىرانىڭ كۆڭلى ئوبدانلا كۆتۈرۈلۈپ قالدى، لېكىن ئۇيقۇنىڭ قىينىشىغا بەرداشلىق بېرەلمەي ئۇلىسېسقا دېدى: - ئەتە بالدۇرراق كېلەلىسىڭىز، ئۆچرەتنىڭ ئالدىدا تۇرالايسىز. - تاڭ ئاتسىلا دادام بىلەن كېتىپ قالىمەن. - ئەمدى بۇ يەرگە كەلمەمسىلەر؟ - تاڭەي، ھېچ بىلمىدىم،- دېدى ئۇلىسېس،- چېگراغا بارىدىغان يولدا نىشاندىن ئادىشىپ قېلىپ، مۇشۇ يەرگە كەپ قالدۇق. ئېلوندىرا بىردەم ئويلىنىپ تۇرۇپ كەتتى، قاتتىق ئۇخلاۋاتقان مومىسىغا لاپپىدە بىرنى قاراپ قويۇپ دېدى: - بوپتۇ، ئەكېلىڭە پۇلىڭىزنى. ئۇلىسېس پۇلنى قىزغا تەڭلىدى. ئېلوندىرا كارىۋاتتا سوزۇلۇپ ياتتى، جۈرئىتىنى يوقاتقان ئۇلىسېس غال- غال تىتىرىگىنىچە جايىدا جىممىدە تۇراتتى. قىز ئۇنىڭ قولىدىن تارتىپ تېزرەك بولۇشقا ئالدىراتتىيۇ، يىگىتنىڭ مۇڭ باسقان چىرايىغا دىققەت قىلىپ ئۈلگۈردى. قىز ئەر زاتىدىكى بۇنداق يۈرەكسىزلىكنى ئوبدان چۈشىنەتتى. - بۇ ئىشنى تۇنجى قېتىم قىلىشىڭىز ئوخشىمامدۇ؟- سورىدى قىز. ئۇلىسېس ئۇن چىقارماي خىجىللىق ئىلىكىدە كۈلۈپ قويدى. قىز ئۇنىڭغا ئۆز تەجرىبىسى بويىچە دېدى: - جىددىيلەشمەڭ، ئاستا نەپەس ئېلىڭ، تۇنجىسىدا شۇنداق بولىدۇ. قىز ئۇنى يېنىدا ياتقۇزدى، كىيىملىرىنى سالدۇرغاچ، ھەرخىل ناز- خۇلقلارنى چىقىرىپ ئۇنى سىيلاپ- سىيپاشقا باشلىدى. - ئىسمىڭىز نېمە؟ - ئۇلىسېس. - بۇ دېگەن ئامېرىكىلىقنىڭ ئىسمىغۇ؟ - ياق، دېڭىزچىلارنىڭ ئىسىمى. ئېلوندىرا ئۇنى بالىلارچە ھېسسىياتتا سۆيدى. - بىر قارىسا ئالتۇن بويلۇق يىگىتكەنسىز، لېكىن بويىڭىزدىن گۈل ھىدى پۇراپ تۇرىدۇ،- دېدى ئېلوندىرا . - گۈل ھىدى ئەمەس، ئاپېلىسىن ھىدى كېلىۋاتىدۇ دېسىڭىز توغرا بولىدۇ،- دېدى ئۇلىسېس. ئۇلىسېستىكى بايىقى جىددىيلىك ئوبدانلا پەسىيىپ قالغانىدى، ئۇ چىرايىغا سىرلىق كۈلكە يۈگۈرتۈپ دېدى: - ماشىنىدىكى قۇشلارنى ئۆزىمىزنى قوغداش ئۈچۈن ئېلىۋالغان، ئەمەلىيەتتە ئاپېلىسىننى چېگرىدىن ئەتكەس قىلىپ ئۆتكۈزمەكچى. - ئاپېلىسىن توشۇش ئەتكەسچىلىك ھېسابلانمايتتىغۇ،- دېدى ئېلوندىرا. - توغرا، ئاپېلىسىن سودىسى ئەتكەسچىلىك ھېسابلانمايدۇ،- دېدى ئۇلىسېس،- لېكىن بىزنىڭ ئاپېلىسىنلىرىمىزنىڭ بىر تېلى 50 مىڭ پىسو. ئېلوندىرا تۇنجى رەت ھوزۇرلىنىپ كۈلدى. - مەن سىزنىڭ يالغان گەپ توقۇغان چاغدىكى سۈرلۈك تۇرۇقىڭىزغا ئامراق بوپ قالدىم. |
