|
- ئۇ ھامان قايتىپ كېلىدۇ، ھاياتنىڭ رەھىمسىز زەربىسىگە بەرداشلىق بېرەلمىگەندە قايتىپ كېلىپ يەنە مۇشۇ ئۆينى تاپىدۇ. - ھەجەپ غەم يېمەس ئادەمكەنسىز،- دېدى ئايال ئۇھسىنىپ قويۇپ،- ئۇ ئەمدى مەڭگۈ قايتىپ كەلمەيدۇ. بۇ دورەم ئۇلىسېس ئېلوندىرانىڭ ئىز- دېرىكىنى باشقىلاردىن سوراپ يۈرمىدى. يولدىن ئۆتۈپ كېتىۋاتقان قارا ماشىنغا تۇيدۇرماي يامىشىپ چىقىۋېلىپ، قاقاسلىقتىن يىراقلاپ كەتتى، قورسىقى ئاچسا ئانچە- مۇنچە بىر نەرسىلەرنى ئوغرىلاپ يېدى، چارچىسا بىرەر دالدا جاينى تېپىپ قېنىپ ئۇخلىۋالدى، گاھىدا تېخى تۇتۇلۇپ قالسام قانداق قىلارمەن دېمەي، قەستەن ئۇنى- بۇنى ئوغرىلاپ كۆڭلىنى خۇشمۇ قىلدى، تاكى دېڭىز بويىدىكى بىر شەھەردە ئۆزىگە تونۇش چېدىرنى تاپقۇچە شۇنداق قىلدى. شەھەر تولىمۇ چىرايلىق ئىدى، يېقىندىمۇ، يىراقتىمۇ ئەينەكلىك قۇرۇلۇشلار كۆزگە تاشلىنىپ تۇراتتى. تۈن قاراڭغۇسىدا ئارۇۋا ئارىلىغا يولغا چىقىش ئالدىدا تۇرغان بىر نەچچە ھەربىي پاراخۇت خوشلىشىش گۈدۈكى چالماقتا ئىدى. ئېلوندىرا كارىۋاتقا باغلاپ قويۇلغان، ئۆتكەندە ئۇلىسېسنى چاقىرغان چاغدىكى تۇرۇقىنى بۇزماي تاتلىق ئۇخلاۋاتاتتى. ئۇلىسېس يېقىن كېلىپ قىزغا جىممىدە قاراپ تۇردى، لېكىن قىزنى ئويغاتمىدى. ئېلوندىرا ھايال ئۆتمەيلا ئۇيقۇسىنى ئاچتى، قاراڭغۇدا ئۇلار چىڭڭىدە قۇچاقلاشتى، پۈتۈن ئىشىقى بىلەن سۆيۈشتى، ئەزەلدىن بولۇپ باقمىغان بىر شېرىن لەززەت ئىلىكىدە مۇھەببەتنىڭ پەيزىنى قانغۇچە سۈرۈشتى. ئۇلارنىڭ يېنىدىلا مەلەخ- مەلەخ ئۇخلاپ ياتقان موماي بىرلا ئۆرۈلدى- دە، يەنە جۆيلۈشنى باشلىۋەتتى: - گرېتسىيىلىكلەرنىڭ كېمىسى كەلگەندە بىر بەختسىزلىك يۈز بەردى، ئەسلىدە ئاياللارغا بەخت ئاتا قىلىشقا تېگىشلىك ئۇ ساراڭلارنىڭ ئاياللارغا بەرگىنى پۇل- پۈچەك ئەمەس، قان شورىغۇچ قۇرۇت بولۇپ چىقتى، بۇ قۇرۇتلار كېيىن ئۆي- ئۆيلەرگە يامراپ، كىشىلەرنى دوختۇرخانىلاردىكى بىمارلارغا ئوخشاش كۈنبويى ئىڭراپ توختىمايدىغان ھالغا چۈشۈرۈپ قويدى، بالىلارنىڭ يىغىسىمۇ ئۈزۈلمەيدىغان بولدى. موماي يەنە بىر ئۆرۈلۈپ كارىۋىتىدا ئۆرە بولدى- دە، ۋارقىراپلا كەتتى: - ۋاي خۇدايىم، دەل شۇ ئەسنادا ئۇ كېلىپ قالدى، ئۇ ئامادىستىنمۇ قاۋۇل، قامەتلىك ئىدى. ئۇلىسېس باشتا موماينىڭ جۆيلۈشلىرىگە دىققەت قىلمىدى، موماينىڭ تۇرۇپلا ئۆرە بولغىنىنى كۆرۈپ ئالمان- تالمان ئۆزىنى دالدىغا ئالدى. ئېلوندىرا ئۇنى بېسىپ تۇرۇپ: - جىم تۇرۇڭ، ئۇ ھەمىشە ئاشۇنداق قىلىدۇ. ھەر قېتىم جۆيلۈپ شۇ يەرگە كەلگەندە ئۆرە بولۇپ ئولتۇرىدۇ، لېكىن بۇ ئۇ ئۇنىڭ ئويغانغىنى ئەمەس،- دېدى. ئۇلىسېس قىزنىڭ قوينىغا يەنە ئۆزىنى ئاتتى. - شۇ كۈنى كېچىسى دېڭىزچىلار بىلەن بىللە ناخشا توۋلىدىم، مەن تېخى يەر تەۋرىگەن چېغى دەپ قاپتىمەن،- موماي جۆيلۈشلىرىنى يەنە داۋام ئەتتى،- خەقلەرنىڭ ھەممىسى شۇ ئويدا ئاللا- توۋا كۆتۈرگىنىچە ئۆزلىرىنى تالاغا ئېتىشتى، ئۆيدە ئۇ ئۆزىلا يالغۇز قالدى. ئاشۇ ئىشلارنى ئەسلىسەم، تېخى تۈنۈگۈنلا يۈز بەرگەندەك تۇيۇلىدۇ. شۇ چاغلاردا مودا بولغان ناخشىلارنى ئېيتىپ يۈرسەم، ھويلىدىكى شاتۇتىمۇ ئۆگىنىۋاپتۇ. موماي جۆيلۈۋېتىپ، ھەسرەتلىك ئىككى مىسرا ناخشىنىمۇ قوشۇپ قويدى: ئەي ئەپەندى، قايتۇرۇپ بەر مەسۇملۇقۇمنى، تۇنجى سۆيگۈ شارابىڭدىن قانغۇچە ئىچەي. ئۇلىسېس ئەنە شۇندىلا موماينىڭ جۆيلۈۋاتقانلىرىنىڭ ئەسلىدە ئۆتمۈشتىكى ئەسلىمىلىرى ئىكەنلىكىنى چۈشىنىپ يەتتى. - ئۇمۇ شۇ يەردە ئىدى،- موماي جۆيلۈشلىرىنى يەنە باشلىدى،- ئۇ خۇددى گىۋاتالار گىۋئاناغا بارغان چاغدىكىدەك ئۆشنىسىگە مەخسۇس يىرتقۇچ ھايۋانلارنى ئاتىدىغان يوغان كالبېرلىق ئوۋ مىلتىقىنى ئارتىپ، يەلكىسىگە ۋايجرا شاتۇتىسىنى قوندۇرۇپ، ئالدىمدا مەردانە قىياپەتتە تىككىدە تۇراتتى. ئۇ ماڭا: «جاھاننى نەچچە مىڭ مەرتە ئايلىنىپ چىقتىم، نۇرغۇن دۆلەتلەرگە باردىم، خىلمۇخىل ئاياللارنى ئۇچراتتىم، بىلدىمكى، دۇنيادا ھېچقانداق ئايال سەندەك مەغرۇر، ئىشچان، چىرايلىق ئەمەسكەن» دېگەنىدى. موماي ئۆزىنى يەنە كارىۋاتقا تاشلاپ ئۆكسۈپ يىغلاپ كەتتى. ئۇلىسېس بىلەن ئېلوندىرا موماينىڭ مەلەخ- مەلەخ ئۇخلاۋېتىپ ئۇھسىنغان ئاۋازىدىن دىرىڭڭىدە چۆچۈپ كەتتى ۋە خېلىغىچە جىممىدە تۇرۇۋالدى. ئېلوندىرا تۇيۇقسىز ئېغىز ئاچتى: - ئۇنى ئۆلتۈرۈۋېتىشكە جۈرئەت قىلالامسىز؟ ئۇلىسېس قاتتىق چۆچۈپ كەتتى، نېمە دەپ جاۋاب بېرىشىنى بىلەلمەي: - ئۇقمايمەن، سىز شۇنداق قىلالامسىز؟- دېدى. - ئۇ ئىشنى مەن قىلسام بولمايدۇ، چۈنكى ئۇ دېگەن مېنىڭ مومام تۇرسا. ئۇلىسېس موماينىڭ قانچىلىك جېنى بارلىقىنى دەڭسەپ باقماقچى بولغاندەك، ھېچنېمىنى تۇيۇماي قاتتىق ئۇخلاۋاتقان لاخسا مومايغا لەپپىدە بىرنى قاراپ قويۇپ، ئاخىرى بىر قارارغا كەلدى: - سىز ئۈچۈن ھەممە ئىشنى قىلىشقا تەييارمەن. ئۇلىسېس بىر قاداق چاشقان دورىسى سېتىۋېلىپ، ئۇنى پىشلاق ۋە بۆلجۈرگەن قىيامى بىلەن ئوبدان ئارىلاشتۇردى، ئاندىن يەنە بىر يوغان تورتنىڭ قىيمىسىنى ئويۇپ ئېلىپ زەھەرلىك دورا ئارىلاشتۇرۇلغان قايماقلىق قىيام بىلەن قوچۇدى، ئارقىدىن ئۈستىگە قايماق سۈرتۈپ، قوشۇق بىلەن ئىز قالمىغۇدەك دەرىجىدە ئوبدان سىيلىقلىدى، ئۈستىگە 72 تال ئەتىرگۈل بەرگىسىنى قويۇپ قويدى. ئۇلىسېسنىڭ تۇغۇلغان كۈنى تورتى كۆتۈرۈپ چىدىرغا كىرىپ كەلگىنىنى كۆرگەن موماي ئورۇندۇقتىن ئىرغىپ تۇردى- دە، ھاسىسىنى شىلتىپ ۋارقىرىدى: - ھۇ يۈزى قېلىن پەسەندە، بۇسۇغامدىن قەدەم بېسىشقا قانداق پېتىندىڭ! ئۇلىسېس كۈلۈپ تۇرۇۋالدى، موماينى جايلىۋېتىش نىيىتىنى زىنھار ئاشكارىلىمىدى: - بۈگۈن سىلىنىڭ تۇغۇلغان كۈنلىرى، شۇڭا ئۆزلىرىدىن ئەپۇ سورىغىلى كەلدىم،- دېدى ئۇ. موماي ئۇنىڭ ياغلىما گەپلىرىدىن ئېرىپ كەتتى، ئۈستەللەرنى تىزدۇرۇپ، خۇددى تويى بولغان كۈنىدىكى كەچلىك تاماققا تەييارلىق قىلغان پەدىدە داستىخان راسلىدى. ئۇلىسېسنى ئوڭ يېنىغا ئولتۇرغۇزدى، ئېلوندىرا بىر چەتتە تۇرۇپ ئۇلارنى كۈتۈشكە باشلىدى. موماي بىرلا پۈۋلەپ شاملارنى ئۆچۈرۈپ تاشلىدى، ئاندىن تورتنى ئوخشاش چوڭلۇقتا بۆلۈپ، بىر پارچىسىنى ئۇلىسېسقا ئۇزاتتى. - ئادەم خاتالىقىنى بوينىغا ئالسا، يېرىم دۇنياغا ئېرىشكەن بىلەن باراۋەر بولىدۇ. ماۋۇ تۇنجى پارچىسى، شۇنداقلا ئەڭ ئامەتلىك يېرى، بۇنى سەن يېگىن. - مەن تاتلىق نەرسىلەرنى يېمەيمەن، ئۆزلىرى يېسىلە،- دېدى ئۇلىسېس. موماي تورتنىڭ يەنە بىر پارچىسىنى ئېلوندىراغا تەڭلىدى، قىز تورتنى ئالغان پېتى ئاشخانىغا كىرىپ ئەخلەت ساندۇقىغا تاشلىۋەتتى. موماي تورتنى ئاز- ئازدىن تىتىپ ئاغزىغا تىقاتتى- دە، چاينىمايلا يۇتاتتى، ئۇ شۇ خوشلۇقىدا تورتنى پاكپاكىز يەۋەتتى. ئۆز تەخسىسىدىكىنى يەپ بولۇپ، ئۇلىسېس يېمىگەن تورتنىمۇ ئېلىپ يېدى. تورتنىڭ ئاخىرقى پارچىسىنى مالاچلىتىپ يەۋېتىپ قولى بىلەن داستىخاندىكى تورتنىڭ ئۇۋاقلىرىنىمۇ تېرىپ ئاغزىغا تىقتى. |
