بۈگۈن مەلۇم بىر دەرسكە تەييارلىق قىلىۋېتىپ پايدىلىنىش ماتېرىيالىغا ئورۇنلاشتۇرۇلغان بىر تەھلىل سۇئالىنىڭ مەزمۇنى دىققىتىمنى ئۆزىگە تارتتى ،بۇ  شاڭخەيدىكى ۋەيبەيدۇكۆۋرۇكى (Garden Bridge)گە مۇناسىۋەتلىك قىسقىچە ئۇچۇر ئىكەن .
ئۇنىڭدا مۇنداق دېيىلگەن ئىدى :« ئەنگىلىيىلىكلەر لايىھىلەپ ،ياسىغان 100يىللىق تارىخقا ئىگە ۋەيبەيدۇ كۆۋرۈكى 2008-يىلى 4-ئاينىڭ بېشىدا مۇۋاپىقىيەتلىك ھالدا يۆتكىۋېتىلدى .
2007-يىلى يىل ئاخىرىدا ئەنگلىيە تەرەپ شاڭخەي شەھەرلىك قۇرۇلۇش باشقۇرۇش ئىدارىسىگە خەت يېزىپ مۇنداق ئەسكەرتتى : ۋەيبەيدۇ(Garden Bridge)كۆۋرۈكى 1907-يىلى ياسالغان كۆۋرۈكنىڭ ئىشلىتىلىش مۇددىتى 100يىل دەپ بېكىتىلگەن . ھازىرئىشلىتىلىش ۋاقتى توشتى .بۇنىڭدىن كېيىن رېمونت قىلىش ۋە ئاسراشقا ئەھمىيەت بەرگەيسىزلەر دېگەن .
ئەنگلىيىدىكى بۇ قۇرۇلۇش لايىھىلەش شىركىتىنىڭ 100 بۇرۇن ياسىغان بۇ كۆۋرۈككە كۆڭۈل بۆلۈپ خېرىدارلارئۈچۈن مۇلازىمەت قىلىشى ،سۈپەت بىرىنچى دەيدىغان مەسئۇلىيەت ئېڭىدا 100يىلغىچە چىڭ تۇرۇشى كىشىنى بەكمۇ تەسىرلەندۈرىدۇ »..
بۇنى ئوقۇپ بولۇپ ،ئون يىللارنىڭ ئالدىدا بىر ئوقۇتقۇچىمىز سۆزلەپ بەرگەن بىرئىش يادىمدىن غۇۋا كەچتى ،شۇ چاغدا بۇ ۋەقە ماڭا شۇنچە تەسىر قىلغان چىغى ھازىرغىچە ئاساسلىق مەزمۇنى يادىمدا قاپتۇ …
ئەينى ۋاقىتتا ئەشۇ مۇئەللىمنىڭ نېمە ۋەجىدىن ئۇ ۋەقەنى ئېيتىپ بەرگەنلىكىنى ئەسلىيەلمىدىم ، بۇ مۇنداق ئىش ئىدى :
ئۇيغۇرتارىخىغا شەرەپلىك ئىش-ئىزلىرى بىلەن مۇبارەك ناملىرى پۈتۈلگەن مۇسابايۇۋلار جەمەتى 1895-يىلى غۇلجىدا قۇرغان تېرە زاۋۇتىنىڭ زاۋۇت ئۈسكۈنىلىرىنى گېرمانىيىنىڭ مەلۇم شىركىتىدىن سېتىۋالغان بولۇپ ،بۇنىڭغا ئائىت ئىش-ئىزھار ئۆزتارىخقا ئەھمىيەت بېرىدىغان ھەربىرىمىزگە تونۇشلۇق . ئەنە شۇ گېرمان شىركىتى (مۇئەللىمنىڭ ئېيتىشىچە) ئەينى ۋاقىتتا مۇسابايوۋلارغا سىتىپ بەرگەن ئۈسكۈنىلەرگە 100يىللىق كاپالەت بەرگەن بولۇپ ، نەق 100يىل تولغان ۋاقىتتا ئەنە شۇ شىركەتنىڭ كېيىنكى ۋارىسلىرى بىرى كاپالەت ۋاقتىنىڭ تولغانلىق مۇناسىۋىتى بىلەن ،يەنى بىرى ئەينى ۋاقىتتا ئۆزلىرىدىن زاۋۇت سېتىۋېلىپ ئىش باشلىغان مۇسابايوۋلار شىركىتىنىڭ 100يىلدىن كېيىنكى تەرەققىياتىنى كۆرۈپ بىقىش ئۈچۈن غۇلجىغا كەلگەن ئىكەن ، ئەلۋەتتە ئۇلارنىڭ كۆرگىنى يىللارنىڭ بوران-چاپقۇنلىرىدا كېرەكسىز تۆمۈر-تەسەككە ئايلانغان زاۋۇت خارابىىسى بولۇپ ،ئۇلار بۇنى كۆرۈپ بەكمۇ ئەپسۇسلانغان ئىكەن ..

ئىنگلىزلار ..نېمىسلار .. ئۇلار بىزگە ئۆزلىرىنىڭ 100يىللىق ۋەدە بىرەلەيدىغانلىقىنى ،شۇنداقلا ۋەدسىدە تۇرالايغانلىقىنى يۇقىرىقى مىساللاردا ئىسپاتلاپ تۇرۇپتۇ .بۈگۈنكى كۈندە ئەنە شۇ ئېنگىلىز ۋە نېمىسلارنى ئۆزئىچىگە ئالغان ياۋروپالىقلار  ،جاھان ئەھلى ئىچىدە ئىش -ئوقىتى ئىلگىرى باسقان قەۋىم بولۇپ قالدى .
ئۇلارنىڭ بۈگۈنكىدەك يۈكسىلىشىدە ،پەن -تېخنىكىغا ئەھمىيەت بىرىشىدىنمۇ مۇھىم ئامىل ئۇلارنىڭ ئۆزۋە ئۆزگىگە تۇتقان مۇئامىلسىدىكى ھەقىقى مەسئۇلىيەتچانلىق ئىستىلى مۇھىم رول ئوينىغانلىقى گۇمانلىق ئەمەس .
قارىغاندا جوڭگۇنىڭ ئىچىۋىتىلگەن ئىشىكىدىن ئۇلارنىڭ پەن -تېخنىكىسى بىلەن كاپىتالى كىرىپلا قالماي ،ئەڭ مۇھىمى ئىنسانچىلىق سەنئىتىمۇ كۆپلەپ كىرسە بولغۇدەك !