قايسى چاغدا دەم ئالسا ئەرلەرنىڭ ئۆمۈرى ئۇزۇن بولىدۇ؟

جۇڭگودا ئەرلەرنىڭ ئوتتۇرىچە ئۆمۈرى ئاياللارنىڭ ئوتتۇرىچە ئۆمۈرىدىن قىسقا بولۇپ، فىزىئولوگىيىلىك ۋە پسىخىكىلىق ئامىللارغا ئوخشاش بىر قاتار ئامىللار ئەرلەرنىڭ ئوتتۇرىچە ئۆمۈرىنىڭ ئاياللاردىن قىسقا بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان. ئەمما، شۇنداق بىر چاغدا دەم ئېلىش ئەرلەرنىڭ ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈشىگە پايدىلىق بولۇپ، بۇ چاغ شۋېتسىيىدە ( Sweden ) ئەرلەر چوقۇم دەم ئالىدىغان چاغ قىلىپ بەلگىلەنگەن. ئۇنداقتا بۇ چاغ زادى قايسى چاغ ؟
شۋېتسىيە تەتقىقاتچىلىرىنىڭ ‹‹ ئىجتىمائىي پەنلەر ۋە تېببىي پەن (Social Science and Medicine) ›› ژۇرنىلىدا ئېلان قىلغان تەتقىقات دوكلاتىدا بايان قىلىنىشىچە، ئەرلەر ئايالى تۇغقان چاغدا دەم ئېلىپ بوۋاق باققاندا، ئەرلەرنىڭ تۈرلۈك كېسەللىكلەرگە گىرىپدار بولۇش خەۋپى زور دەرىجىدە تۆۋەنلەپ، ئەرلەر بىلەن ئاياللار ئوتتۇرىسىدىكى ئۆمۈر كۆرۈش پەرقى كىچىكلەيدىكەن.
شۋېتسىيە كارولىن ئىنستىتۇتى ( Karolinska Institutet ) تەتقىقاتچىلىرى 72 مىڭ نەپەر ئاتىلار ئۈستىدىن تەتقىقات ئىشلەش ئارقىلىق مەزكۇر خۇلاسىنى چىقارغان بولۇپ، ئايالى تۇغقان چاغدا تولۇق 2 ئاي دەم ئېلىپ بالا باققاندا، ئەرلەرنىڭ زىيادە بۇرۇن ئۆلۈپ كېتىش خەتىرى %25 ئەتراپىدا تۆۋەنلەيدىكەن.

بۇنداق بولۇشىنىڭ سەۋەبىنى تەتقىقاتچلار مۇنداق 2 نۇقتىدىن تەھلىل قىلغان:

1 . ئەرلەر بالا باققاندا بالا ۋە ئۆزىنىڭ ساغلاملىقىغا ھەرقانداق چاغدىكىدىن بەكرەك دىققەت قىلىپ، بالا ۋە ئۆزىنىڭ ساغلاملىقىغا زىيانلىق بولغان ئامىللاردىن ( مەسىلەن، تاماكا، ھاراق، ۋاقتىدا ئوزۇقلانماسلىق، دەم ئالماسلىق … دېگەندەك ) ئۆزىنى تارتىشى سەۋەب بولۇشى مۇمكىن.
2. بالا باققاندا ئەرلەرنىڭ روھىي بېسىمى زور دەرىجىدە يەڭگىللەپ ، پسىخىك ھالىتى ئەڭ ياخشى ھالەتتە تۇرۇشى مۇمكىن.

شۋېتسىيە ( Sweden ) بولسا دۇنيادىكى تۇنجى ئەرلەرنىڭ تۇغۇتقا ھەمراھ بولۇپ دەم ئېلىشىنى بەلگىلىگەن دۆلەت بولۇپ، بالا تۇغۇلغاندىن كېيىن ئەر – ئايال ئىككەيلەن مائاشى بىلەن جەمئىي 13 ئاي دەم ئالالايدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە ئەرلەرنىڭ ئەڭ تۆۋەن دەم ئېلىش ۋاقتى 2 ئاي بولۇپ، بۇنى ئايال تەرەپ ئېلىۋېلىشقا بولمايدۇ.
دۆلىتىمىزدە بولسا پلانلىق تۇغۇتقا رىئايە قىلىش ئالدىنقى شەرتى ئاستىدا، ئەرلەرنىڭ تۇغۇتقا ھەمراھ بولۇش دەم ئېلىش كۈنى 15 كۈن قىلىپ بەلگىلەنگەن. قارىغاندا بۇ خىل تۈزۈمگە ئاز – تولا ئۆزگەرتىش كىرگۈزلمىسە، جۇڭگولۇق ئەرلەرنىڭ ئۆمۈرى يەنىلا ئاياللارنىڭكىدىن كۈتە بولىدىغان ئوخشايدۇ…