ئالىم ئەھەت تور خاتىرىسى

«ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2016» نىڭ ئەڭ زور ئالاھىدىلىكى سۆزلۈك ئامبىرىغا ھەركۈنى يېڭى ئاتالغۇ، سۆز-ئىبارىلەر قوشۇلۇش بولۇپ، دەۋر بىلەن تەڭ ئىلگىرىلەپ ماڭالايدۇ. بىرنەچچە كۈندىن بېرى يەنە «ش ئۇ ئا ر مىللەتلەر تىل-يېزىق خىزمىتى كومىتېتى»، «ش ئۇ ئا ر مىللەتلەر تىلىدىكى ئاتالغۇلارنى قېلىپلاشتۇرۇش-بېكىتىش كومىتېتى» قېلىپلاشتۇرۇپ ئېلان قىلغان تۆۋەندىكى يېڭى ئاتالغۇلار لۇغىتىمىزگە قوشۇلدى. ئۈنچە – مەرۋايىت ناملىرىنىڭ ئۇيغۇرچە ئاتىلىشىنىڭ قېلىپلاشتۇرۇلغان نامى 阿勒泰碧玺, 阿勒泰水晶, 安沸石, 奥长石, ……

بۈگۈن ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2016 ئېلان قىلىندى بۈگۈن 2016-يىل 21-ئىيۇل، پەيشەنبە بۈگۈن كەچ ئۈرۈمچى ۋاقتى 7:21 دە «ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2016» ئېلان قىلىندى، ئۈندىدار ياكى ئەلى چىقىمدانى (支付宝) ئارقىلىق سېتىۋېلىشقا بولىدۇ ئۈندىدار دۇكىنىدىن سېتىۋېلىش ئۈچۈن تۆۋەندىكى ئىككىلىك كودنى سايىلەپ، ئۈندىدار دۇكىنىغا كىرىڭلار ئەلى چىقىمدانىدىن سېتىۋېلىش ئۈچۈن تۆۋەندىكى ئۇلانمىنى چېكىڭلار. http://www.uighursoft.com/ug-CN/dukan/udict6/ توردىن چۈشۈرۈش ئادرېسى: http://www.uighursoft.com/downlo……

«ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2016»نىڭ يېڭى نەشرى تاماملاندى، پات يېقىندا (تەخمىنەن بىر ھەپتە ئىچىدە) ئېلان قىلىنىدۇ، بۇ لۇغەتتە ئۆزگىرىش كۆپ بولۇپ، سۆزلۈك مىقدارى تېخىمۇ كۆپەيتىلدى، ئىملا ۋە تەرجىمىدىكى خاتالىقلار ئاساسەن تۈگىتىلدى، ئەڭ يېڭى ئاتالغۇلارمۇ تولۇقلاپ كىرگۈزۈلدى، خېرىدارلارمۇ ئىشلىتىش ھەققىنى سېتىۋېلىپ ئىشلىتىدۇ. لۇغەتنىڭ سۆزلۈك مىقدارىنى ھېسابلاپ كۆرەيلى، بۇ لۇغەتكە جەمئىي 2 مىليون 400 مىڭدىن ئارتۇق سۆز-ئىبارە كىرگۈزۈلگەن. ھەر بىر بەتكە 3 ئىستون، ھەر بىر ئىستونغا 33 دىن سۆز تىزىپ، ……

«ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى»نىڭ يېڭى نەشرى تاماملاندى. بۇ قېتىم يەنە نۇرغۇن ئەڭ يېڭى سۆز-ئىبارە ۋە ئاتالغۇ قوشۇلغاندىن باشقا يەنە ئىلگىرىكى تەرجىمە ۋە ئىملا خاتالىقلىرى تۈزىتىلدى. يېڭىدىن يەنە قازاقچە، تۈركچە، ئۆزبېكچە لۇغەت قوشۇلدى. ھازىرچە شەخسلەر نەشرى ۋە ئىدارە-ئورگان نەشرىگە ئايرىلغان بولۇپ، پات يېقىندا ئېلان قىلىنىدۇ. شەخسلەر نەشرىنى ئىنتېرنېتتا ئىشلەيدۇ، ھەر يىلى يىللىق ئىشلىتىش ھەققى تاپشۇرىدۇ. ئىلگىرى لۇغەت سېتىۋالغانلارنىڭ بىرىنچى يىلىدىكى ئىشلىتىش ھەققى ئېلىنمايدۇ. ئەمما ئىككىنچى يىلىدىكى ئ……

CLDR دېگىنىمىز ئىنگلىزچە Common Locale Data Repository دېگەن سۆزنىڭ قىسقارتىلمىسى بولۇپ، «ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان يەرلىك مەلۇمات ئامبىرى» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. ئۇ يۇنىكود ئورگىنىنىڭ ھەرپ-بەلگە ئۆلچىمىدىن كېيىنكى يەنە بىر مۇھىم دۇنياۋى ئۆلچىمى ھېسابلىنىدۇ. بۇ ئۆلچەمدە دۇنيادىكى مۇھىم تىللارنىڭ يەرلىك مەلۇمات ئۇچۇرى XML فورماتىدا ساقلىنىپ، كومپيۇتېر ۋە باشقا كۆچمە ئۈسكۈنىلەرگە تەمىنلىنىدۇ. بۇ تېخنىكىلىق ئۆلچەمنى تۈزۈشكە IBM, Apple, Google, Microsoft ۋە ھۆكۈمەت ئورگانلىرى باش بولۇپ قاتنىشى……

ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى بارلىققا كەلگىلى 16 يىل بولدى،  بولۇپمۇ سۆزلۈك مىقدارى مىليوندىن ئاشىدىغان ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2005-يىلى رەسمىي نەشردىن چىقىپ بۇ جەھەتتىكى بوشلۇقنى تولدۇرغان ئىدى. كېيىن يەنە 2007، 2008 نەشرى بارلىققا كەلدى. ئەسلىدىكى پىلان بويىچە 2010-يىلى «ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2010» ئېلان قىلىنماقچى بولغان، ئەمما ئۇيغۇرسوفت شىركىتىنىڭ مىكروسوفتقا يازغان ئىلتىماسى تەستىقلىنىپ، مىكروسوفت بىلەن ھەمكارلىق ئورنىتىلىدى،  شۇنىڭ بىلەن Windows 8 نى ئۇيغۇر تىلىغا تەرجىمە قىلىپ يەرلىكلەشتۈرۈش ئىشىنى باشلىۋ……

ئۇيغۇرسوفت ئۈندىدار لۇغىتى بەش تىللىق ھەقسىز لۇغەت بولۇپ، پەقەت ئەۋەتكەن سۆزنىڭ ئۆزىنى تەرجىمە قىلىپ بېرەتتى، بۇنى ئىشلىتىپ بېقىش ئۈچۈن تۆۋەندىكى چىپار كود (ئىككىلىك كود) نى سايىلەپ قوشۇۋېلىڭ. بۈگۈن ئۇيغۇرسوفت لۇغىتى 2008 گە ئوخشاش ئىقتىدار ھازىرلانغان ئۈندىدار لۇغەت (سىناق) نەشرى ئېلان قىلىندى، ئۇيغۇرسوفت ئۈندىدار سالونىغا ئەگەشكەن بولسىڭىز، ئاستىدىكى باش تىزىملىكتىن لۇغەتنى تاللاڭ. لۇغەت قوزغىلىپ تۆۋەندىكى ئېكران كۆرۈنۈشنى پەيدا بولىدۇ سىز ئۈستىدىكى ئىزدەش رامكىسىغا سۆز كىرگۈزۈپ ئىز……

ئۇيغۇرسوفت ئىملا تەكشۈرۈش قورالى (ھەقسىز) ئېلان قىلىنغان بۇيان تىزىملاتقان ئىشلەتكۈچى 20,000 غا يېقىنلاشتى، كۈندىلىك ئاكتىپ ئىشلەتكۈچىلەر 1500 ئەتراپىدا بولۇپ، ھەربىر ئىشلەتكۈچى تەخمىنەن 2000 دىن 3000 غىچە سۆز تەكشۈرۈپ، ھازىرغا قەدەر ئومۇمىي تەكشۈرگەن سۆز سانى 1,000,000,000 (1 مىليارد) دىن سەل ئاشتى. شۇنداق قىلىپ ئۆتكەن بىر يىلدا ئۇيغۇرسوفت ئىملا تەكشۈرۈش قورالى 1 مىليارد سۆزنىڭ توغرا-خاتاسىغا ھۆكۈم قىلىپ، بۇ جەھەتتە يېڭىلىق ياراتتى. (نەشرىيات ئۆلچىمى بويىچە 1 مىليارد سۆزنىڭ ئىملاسىنى تەكشۈرۈ……

كومپيۇتېر ياردىمىدە ئىملا تەكشۈرۈش ۋە توغرىلاش ئىنتايىن زۆرۈر بولۇپ، چەتئەللەردە ھەرقانداق يازمىلارنىڭ تۇنجى نۇسخىسىنى كومپيۇتېر ئارقىلىق تەكشۈرۈش ئومۇمىي ئادەتكە ئايلانغان. ئېھتىماللىق ۋە ئىستاتىستىكىلىق ماتېماتىكا مودېلى بىلەن قوراللانغان، يېڭى سۆزلەرنى ئۆزلۈكىدىن ئۆگىنىش ئىقتىدارى ھازىرلانغان، مەلۇم جەھەتتىن ئىنسان مېڭىسىگە تەقلىد قىلىنغان، ئىنتېرنېتكە باغلانغان چوڭ مەلۇمات ئامبىرى ئاساسىدىكى ئۇيغۇرچە ئىملا تەكشۈرۈش ۋە توغرىلاش قورالىنىڭ ئوڭۇشلۇق پۈتۈپ چىقىشى ئۈچۈن بۇ ئويۇن لايىھەلەندى. ……

يېقىندىن بۇيان ئۇيغۇر تىلى چوڭ مەلۇمات ئامبىرىمدىن نۇرغۇن قىزىقارلىق نەتىجىلەر چىقىۋاتىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ ئۇزۇن سۆز تۆۋەندىكى 54 ھەرپتىن تۈزۈلگەن بولۇپ، ئاخىرىنى داۋاملاشتۇرالامسىز؟ ئۇنداق قىلالمىسىڭىز بىر تىنىقتا دەم ئالماي ئوقۇپ بېقىڭ، مۇشۇنداق سۆزلەردىن يەنە 8455 ى بايقالدى. بۇ ئۇيغۇرچە بىر سۆزنى خەنزۇچىگە قانداق تەرجىمە قىلىمىز؟ جەمئىي نەچچە خەت چىقار؟

قولۇمدىكى ئۇيغۇر تىلى چوڭ مەلۇمات (大数据) ئامبىرىدىن تۆۋەندىكى نەتىجىلەرگە ئېرىشىپ ھەيران قالدىم، تىلچى ئۇستازلار ۋاقتىدا دورا ياساڭلار، تەرجىمانلار ئۇيغۇر تىلىنىڭ قانۇنىيىتىنى بۇزماڭلار، تەرجىمە قىلىۋاتقان سۆز-ئىبارىلەرگە مەسئۇل بولۇڭلار. بۇنداق كېسەل جۈملىلەر رادىيو-تېلېۋىزىيە، گېزىت-ژۇرنال، ھەتتا ھۆكۈمەت باشقۇرۇشىدىكى تور بېكەت...قاتارلىق تاراتقۇلاردىمۇ كۆپ ئۇچرايدۇ، مەن بۇ يەردە ئۇلارنى تىلغا ئالمايمەن. بۇ ئۇيغۇر تىلىدىكى كېسەللىك ئەمەس، تىلىمىزدا گۇناھ يوق، بەلكى تەرجىماندىكى كېسەللىكتۇر……

تۆتىنچى نۆۋەتلىك بۇ يىغىنمۇ يەلتاپان شىركىتىنىڭ ساھىبخانلىقىدا ياخشى ئۆتكۈزۈلدى، ئەمما چۈشتىن كېيىنكى يىغىندا ئوتتۇرغا قويۇلغان تېمىلار بىرقەدەر كۆپ بولغاچقا، بىرقىسىم قاتناشقۇچىلار سوئال سوراش پۇرسىتىگە ئېرىشەلمىدى، مەنمۇ تېخىمۇ كۆپ نەرسىنى چۈشەندۈرمەكچى بولغان ئىدىم، كۆپچىلىكنىڭ مەندىن سوراش مۇمكىن بولغان سوئاللىرىنى قېزىپ، مۇشۇ يەردە بولسىمۇ جاۋاب بېرەي دەپ ئويلىدىم. چوڭ مەلۇمات (大数据 big data) دېگىنىمىز ئۇچۇر مىقدارى زىيادە چوڭ، مەلۇمات تىپى خىلمۇخىل بولغان مەلۇمات توپلامى بولۇپ، بۇند……