ئىلى دىيارى بلوگى

چۆلدەرىگەن كۆڭۇل

سېغىنىشنى يۇشۇردۇم ئۆزەمنى بەزلەپ،

  ياتتىم تەنھا تىمتاس شۇ قاراڭغۇ تۇندە.

سەندىن مانا ئايرىلىش كەلمەكتە قىستاپ،

كەلمەس بولۇپ كېتەمسەن تاشلاپ بۇكۇندە.

                                        «تارانچى» نامى توغرىسىدا

   تارانچى نامى تىلغا ئېلىنغان ھامان كىشىلەر ئىلى رايونىدىكى ئۇيغۇرلارنى كۆز ئالدىغا كەلتۈرىدۇ. نۆۋەتتە بۇ ھەقتە ئېلىپ بېرىلغان ئىزدىنىشلەرنىڭ كۆپ قىسمى بەزى نۇقسانلاردىن خالىي ئەمەس. شۇڭا تارانچىنامىغا توغرا تەبىر بېرىش، جۇڭغار خانلىقى دەۋرىدىكى تەڭرىتېغىنىڭ شىمالىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخىنى چۈشىنىشتە بىر قەدەرمۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.

«تارانچى» نامى توغرىسىدا(داۋامى)                                       

بولۇپمۇ ئوتتۇرا ئاسىيا رايونىدا قازاق فېئوداللىرىنىڭ سۇيۇرغاللىقىنىڭ كېڭيىشى ۋە تەڭرى تېغىنىڭ جەنۇبىنىڭ ۋەزىيىتىنىڭ ئۆزگىرىپ تۇرۇشى كېيىنكى ۋاقىتلارغا كەلگەندە ئۇلارنى ئاشلىققا بولغان ئېھتىياج جەھەتتە قايتا چىقىش يولى تېپىشقا مەجبۇر قىلدى.

تاپقىن ئەمدى غورۇرۇڭنى!

شۇنچە قىلدىڭ ئۆزگى يارنى قەدىرلەپ،

ئۇنىڭ بىلەن چىن مۇھەببەت باغلاي دەپ.

ۋاپاسىزلىق ئەسلى ئۇنىڭ ئادىتى،

يۈرمە ئەمدى مەڭگۈ بىللە ئۆتەي دەپ.

                             (غۇلجا )ئۈمىد مەكتۋىنىڭ قىسقىچە تارىخى   

             19-ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدىن 20- ئەسىرنىڭ باشلىرىغىچە بولغان ئارلىقتا، ئىلىنىڭ مەملىكەت ئىچى ۋە سىرتى بىلەن بولغان باردى - كەلدىسىنىڭ كإپىيىشى ھەمدە سودىنىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئەگىشىپ، غولجا شەھىرىنىڭ نوپوسى كۆپىيىپ، دائىرىسى كېڭىيىپ، يېڭى -يېڭى مەھەللىلەر بارلىققا كەلدى ۋە كېڭىيىشكە باشلىدى.

شائىر تېيىپجان ئېلىيېف

    ھازىرقى زامان ئۇيغۇر شېئىرىيىتىنىڭ ئاساسچىلىرىدىن بىرى ، ئاتاقلىق شائىر ، ئەدەبىياتشۇناس ۋە جامائەت ئەربابى تېيىپچان ئېلىيوۋ .....

ۋاپاسىزغاخەت

يازار يىگىت دەرد ئىچىدەسالام خەت،

كۆڭلىنى ھىچ چۇشەنمىگەن قىزچاققا.

قەلەم پۇتەر ئاق قەغەزگەھەسرەتنى،

لەنەت ئوقۇپ توختىماستىن"ئۇز"چاققا:

ئانا قۇش

سۆزلىسەم ئەجرىڭنى تۈگۈمەس ئەسلا،

مىھرىبان ئانامسەن ،خىسلىتىڭ كۆپتۇر.

 بىر ئۆمۇر ئۆتتۇڭغۇ ئانا قۇش كەبى،

سەن بولغاچ ھەرقاچان كۆڭلۈممۇ توقتۇر .

                    غۇلجا ناھىيىسىدىكى « يۈزلەر »ھەققىدە چۈشەنچە

             جۇڭگو تارىخىدا ئۆتكەن سۇلالىلەر ۋە خانىدانلىقلار غەربىي يۇرتنى باشقۇرۇش ئۈچۈن لەشكەر تۇرغۇزۇپ، بوز يەر ئۆزلەشتۈرۈپ، چېگرا رايوننى قوغداشنى ئاساسىي دۆلەت سىياسىتى قىلغان. ئىلىنىڭ يېقىنقى زامان تارىخ ماتېرىياللىرىغائاساسلانغاندا، جۇڭغارلار ئۆز مەركىزىنى قوبۇقساردىن تەبىئىي شارائىتى بىر قەدەر ياخشى بولغان ئىلىغا كۆچۈرۈپ كەلگەندىن كېيىن،