-
غەرىبتە ۋە ئۇيغۇرلاردا ئەۋلات بوشلۇقى
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
دىلمۇرات مەھمۇت
مارگارېت ئوتتۇرىغا قويغان مەدەنىيەتنىڭ ئۈچ باسقۇچىغا ھازىرقى ئۇيغۇر جەمئىيىتىنى تەدبىقلاپ باقىدىغان بولساق، ئەھۋال كىشىنى سەل قايمۇقتۇرىدۇ. مېنىڭچە ھازىر ئۇيغۇرلار 2- باسقۇچتا تۇرماقتا. ياشلار تېخى چوڭلارنىڭ ئەنئەنىسىدىن بەكمۇ يىراقلاپ كەتمىدى ھەم ئۇلاردىن نۇرغۇن نەرسىلەرنى ئۆگىنىشنى خالايدۇ. چوڭلارمۇ ئۆزلىرىنىڭ جەمئىيەت تەرەققىياتىغا يېتىشەلمەي قېلىۋاتقىنىغا ئىقرار. دېمەك ئۇلارمۇ بۇ جەھەتتە ياشلارغا مۇراجىئەت قىلىشنى دۇرۇس دەپ بىلىدۇ. غەرب 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىن 2- باسقۇچقا قەدەم قويغان. ۋەھالەنكى، بۈگۈن غەرب دۇنياسىدىكى چوڭلارنىڭ غېرىپلىشىشى، ياشلار تەرىپىدىن چەتكە قېقىلىشى، ھەتتا خارلىنىشى 3-باسقۇچنىڭ يەنى، بۇرۇنقىلار كېيىنكىلەرگە تەقلىد قىلىدىغان مەدەنىيەت باسقۇچىنىڭ بىر يامان ئۆسمىسىدۇر. بۇ خىل يامان ئۆسمىنىڭ ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىمۇ ئاز-تولا بىخ سۈرۈۋاتقانلىقىنى ئىنكار قىلىشقا بولمايدۇ.
ئۇيغۇرلار راستىنلا يوقۇلامدۇ؟
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
يېقىندىن بىرى ئۇيغۇرلار يوقىلىدۇ دېگەن گەپلەر ئەۋج ئىلىپ كەتتى . مەن يوقالسا قانداق يوقىلار دەپ ئويلىدىم لېكىن ئەندىشە قىلمىدىم . مىنىڭ نەزىرىمدە مىللەت يوقالمايدۇ . باشقىلار بۇ مەسىلىنى قايسى نوقتىدىن دەيدۇ بىلمىدىم . بەلكىم تىلى يوق بۇلۇپ ئۆزى بار لېكىن بارلىق نەرسىلىرىنى ئۇنتۇپ باشقا بىر مىللەت بۇلۇپ قىلىش ئارقىلىق يوق بولىدۇ دېمەكچىمۇ ئىش قىلىپ ئۇيغۇرلار يوق بولىدۇ دېگەن ھۆكۈم خاراكتېرىنى ئالغان بىر تالاي تارتىش كاللامغا كىرىۋالدى .
يوقارقىلار ئىزدىنىش مۇنبىردىكى ئۆزھالنىڭ يازغانلىرى. مېنىڭچە ئەڭ مۇھىمى بىزنىڭ تىل-يېزىقىمىز. تىلىمىز يوقالمىسا مىللىتمىز يوقالمايدۇ. تىلىمىزنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن نېمىلەرنى قىلىشمىز كېرەك؟ بىزنىڭ قولىمىزدىن نېمە كېلىدۇ؟
1-ھەقىقى ئۇيغۇر خوتۇن ئېلىڭ . (ئۇيغۇرغا تىگىڭ)
2-ئۇيغۇر خوتۇندىن تۇغۇلغان بالىڭىزغا ئۇيغۇرچە ئىسىم قويۇڭ. باشقىلار ئۇيغۇرچە ئۆگەنسە چوڭ بولغاندا چوشقا بولۇپ كېتىدۇ ،خىزمەت تاپالمايدۇ ،...... قورقاتسىمۇ ئانا تىلىنى ئۆگىتىڭ ، ئۆيدە ئۇيغۇرچە پىروگرامما ،ئۇيغۇرچە دۋد،مۇقام لېنتىلىرى دىگەندەك ئۇيغۇر تۇرمۇشى تەسۋىرلەنگەن تاراتقۇ ۋاستىلىرى بىلەن كىچىك بالىلاردا ئۆزلۈڭ ئېڭى تۇرغۇزۇشنى كىچىكىدىنلا باشلاڭ . ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرىدىن ئېيتىپ بېرىڭ .. شۇندا تۆۋەندىكلەرگە يول ئېچىلىدۇ ..ﺩﯦﻠﻮ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﻛﯩﺮﺯﺳﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻧﻪﺯﻩﺭ(3)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
- ﺋﻪﻣﯩﺴﻪ ﻣﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﺑﯧﺮﻩﻱ. ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻰ.
- ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻰ؟،- ﺩﯦﺪﻯ ﺧﻮﺟﺎﻳﯩﻦ. ﺋﯘ ﭼﯜﺷﻪﻧﻤﯩﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﻗﯩﻠﯩﭗ.
- ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﺰ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻰ. ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﯩﻢ- ﻗﯩﺰﻟﯩﺮﻯ ﮔﯜﺯﻩﻟﻠﯩﻜﺘﻪ ﺟﯘﯕﮕﻮﺩﺍ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ. ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺑﯘﻻﺭﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ. ﺑﯘ ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ ﺗﯧﺨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯧﭽﯩﻠﻤﯩﺪﻯ. ﺳﻮﺩﯨﮕﻪﺭﻟﻪﺭ ﺗﻮﻧﯘﭖ ﻳﯧﺘﻪﻟﻤﯩﺪﻯ. ﻣﯧﻨﯩﯖﭽﻪ ﻣﯘﺷﯘ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻘﺎ، ﺋﯧﭽﯩﺸﻘﺎ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﺳﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯔ.ﺩﯦﻠﻮ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﻛﯩﺮﺯﺳﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻧﻪﺯﻩﺭ(2)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
ﺋﻮﻏﯘﻝ ﭼﻮﯕﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻏﻪﺭﻕ ﻣﻪﺳﺖ، ﺋﺎﻻ- ﺗﺎﻏﯩﻞ ﺳﯚﺯﻟﯩﺪﻯ. ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﻠﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ.ﻗﯩﺰ ﺑﻮﻳﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﻪ- ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﻼ ﺋﯩﭙﭙﯩﺘﯩﻨﻰ ﻳﻮﻗﺎﺗﺘﻰ. ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﯩﺰﻻﺭ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻨﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻛﯧﺮﻩﻛﻠﯩﻜﻰ، ﻗﯩﺰﻟﯩﻘﻰ ﺑﺎﺭ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻼ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﮬﯩﻜﯩﻤﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ، ﺋﯘﻧﻰ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﺸﻨﯩﯔ ﻧﯩﻤﯩﺪﯨﻦ ﺩﯦﺮﻩﻙ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ، ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻤﯘ، ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﻤﯘ، ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﻪﺗﻤﯘ ﺋﯚﮔﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﯩﺪﻯ.ﺩﯦﻠﻮ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﺧﻼﻕ ﻛﯩﺮﺯﺳﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻧﻪﺯﻩﺭ(1)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
- ﻛﺎﺭﯨﯟﺍﺗﻘﺎ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﯩﻴﯩﻤﯩﯖﻨﻰ ﺳﺎﻝ ﺟﺎﻻﭖ،- ﺩﯦﺪﻯ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﮬﻪﻧﯩﭙﻪﻧﻰ ﻛﺎﺭﯨﯟﺍﺗﻘﺎ ﺋﯩﺘﺘﯩﺮﯨﭗ ﺗﯘﺭﯗﭖ،- ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ ﻣﯘﺷﯘ ﻛﺎﺭﯨﯟﺍﺗﺘﺎ ﺋﺎﭼﺎﯕﻨﻰ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯﻏﺎﻧﯩﺪﯗﻕ. ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻧﯚﯞﻩﺕ ﺳﺎﯕﺎ ﻛﻪﻟﺪﻯ. ﺋﻪﺗﻪ ﻧﯚﯞﻩﺕ ﺋﺎﭘﺎﯕﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ .شەيتاننىڭ ئىككىنجى قۇرۇلتىيى
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
-ﻣﺎﯞﯗ ﺳﻪﻥ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﭼﻮﻗﻘﺎ ﮬﺎﺭﺍﻗﻜﻪﺷﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻜﯩﻠﯩﺘﻠﯩﺮﻯ، ﺋﺎﯞﯗ ﺗﺎﻏﺪﻩﻙ ﺩﯙﯞﯨﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﻏﯩﻨﻰ ﺯﯨﻨﺎﺧﻮﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻜﯩﻠﯩﺘﻰ. ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﻣﯘﭼﯘﻛﻠﻪﺭ ﺳﯩﻴﯩﭗ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮬﺎﺭﺍﻣﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺳﺎﻗﻼﭖ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ. ﺋﻪﻧﻪ ﺋﺎﯞﯗ ﺳﻪﮬﻨﻪ ﮬﺎﺭﺍﻕ ﺋﯩﺸﻠﻪﭖ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ، ﭘﺎﮬﯩﺸﯩﺨﺎﻧﺎ ﺋﺎﭼﻘﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻜﯩﻠﯩﺘﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ،-ﺩﯨﺪﻯ ﺭﺍﻛﺸﺎﺱ ﻛﻮﺯﯨﻨﻰ ﺳﻪﮬﻨﯩﮕﻪ ﺗﯩﻜﯩﭗ .ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(9)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
گەرچە ئىسلام پەلسەپەسى ئاللىقاچان ئاللا ئىنسانغا ئىككى نەرسە بەردى: بىرى ، تەبىئەت دۇنياسى ، يەنە بىرى،« قۇرئان كەرىم»دېگەن گەپنى قىلىپ ئۆتكەن بولسىمۇ كېيىن يۇقىرىقىدەك گەپلەر بولۇنۇۋاتقاندا ئايەتلەرنى ئۆزگەرتىش كۇفۇرلۇق بولىدىكەنۇ تەبىئەت شەيئىلىرىنى ، قانۇنىيەتلىرىنى بۇرمىلاش كۇفۇرلۇق بولمامدۇ؟ دەپ ئويلايدىغانلار چىقمىدى.ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(8)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
بۇ يەردە ئوقۇرمەنلەرنىڭ دىققىتىگە شىنجاڭ تارىخىي ماتېرىيالىدا خاتىرىلەنگەن ، مۇنۇ تارىخى ۋەقەلىكنى ئۇزىتىمەن.
ماجەنساڭ يېڭىشەھەرگە چىقىپ كېتىش ئالدىدا ئۆزىچىلا تۆمۈر ئېلىگە سىجاڭلىق ئۇنۋانىنى بېرىپ ، ما داۋتەينىڭ تامغىسىنى تۇتقۇزۇپ قويدىﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(7)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
بالىلىرىمىزغا تارىخلارنى ، ئادەتلەرنى ، ئىدىيىلەرنى بىلدۈرۈش ھېچ بولمىغاندا مانا مۇشۇ جۈملىدىندۇر.لېكىن مەن كۆرگەن ئۇيغۇر جەمئىيىتى تېخى بۇنچىلىك چوڭقۇر ئەجىردە ئەمەسﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(6)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
شۇڭا قىلىق ،تۇرۇق ،ئىپادە ۋە ئۆتمۈش ئىنساننىڭ ئەڭ ياخشى تەرجىمانىدۇر. شۇڭا ئىنسان ئۆزىنىڭ قانداق ئادەملىكىنى ئۆزى دەپ بېرەلمىسىمۇ ،باشقىلار ئۇنىڭ قانداق ئادەملىكىنى بىلەلەيدۇ. ھېچ بولمىغاندا ئۇنىڭ قانداق ئادەملىكىنى ھېس قىلالايدۇ.ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(5)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان، ئەمىر تۆمۈر، تۇغلۇق تۆمۈر ، پېتر ، ناپالېئون، لېنىن ، سۇنجۇڭسەننىڭ ئەجرى بىلەن ئۆمۈر بويى تۇرمۇش ھەلەكچىلىكىدە ئۆتكەن سەتىراچ ياكى موزدۇز، مايلامچى ياكى مەدىكارنىڭ ئەجرى ئوخشاش چىقىدۇ يۇ ،لېكىن بۇ شەخسلەر ھەرگىز يۇقىرىدىكى ئادەملەر قاتارىدا تۇرالمايدۇ.ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(4)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
قايسىدۇر بىر تارىخىي ماتېرىيالدىن قەشقەرلىك بىر ئايالنىڭ ئۆتمۈشىنى ئەسلەپ يازغان ماقالىسىنى ئوقۇغانىدىم. ئۇ ئۆز مەھەللىسىدىكى كىمدۇر بىرسىنىڭ پاكىستان، ھىندىستان، ئوتتۇرا ئاسىيادا تىجارەت قىلغاندا40 نەچچە خۇتۇن ئالغانلىقىنى ئاڭلىغانلىقىنى نارازلىق بىلەن يازغانلىقى يادىمدا تۇرۇپتۇ.ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(3)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
ھەممىدىن ئېغىر كەلگىنى دەل مەن داۋالاپ ئۆلۈمدىن بېرى قىلغان نامراتلار بىر سېۋەتكە تېرەك غازىڭى، بىر سېۋەتكە ئۆرۈك غازىڭى، بىر سېۋەتكە ئالما غازىڭى ئېلىپ كېلىپ، بۇ ئۇنسۇر ئەمگەكچى خەلقنى ئات -ئۇلاغ ئورنىدا كۆرۈپ، ئۇلارنى مۇشۇنداق نەرسىلەرنى يېيىشكە قىستىغان، دەپ شۇئار توۋلاپ، ئۇرۇپ ھالىمنى قويمىدىﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(2)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
چىڭخاڭداۋدىكى قىز ئاتۇم چۈشكەن ئارال ئەمەسمۇ؟ غەيرىي ئىقتىدارلىق بولۇپ ياشاش پەزىلەتلىك ياشاشتىن شۇنداق ئۈستۈنمىدۇ؟! بۇ ئاتۇمنى زادى كىملەر تاشلىدى؟ مەن ياۋروپاچە ياشاڭ دېگەندەك گەپلەر بىلەن ئاتۇم تاشلىغۇچىلارنىڭ بىرى بولمىدىممۇ؟ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ؟(1)
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
ﺋﻮﻳﻐﯘﺭ ﻗﯩﺰﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯜﭼﻨﻰ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﺎﻟﺪﺍﭖ ﺋﯩﺸﺮﻩﺗﺨﺎﻧﯩﻐﺎ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﺘﯩﭙﺘﯘ. ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﺰﻧﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯞﺍﻟﺴﺎﯕﻼ،ﺩﻩﻳﺪﯗ- ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﺧﻪﯞﻩﺭﻧﻰ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﭖ ﻛﻪﭘﺘﯘ.فىرانسىيىدە ئىشلەنگەن، ئۇيغۇرلارنى تۇنۇتۇشنى مەقسەت قىلغان فىلىم «ئاتا»نى چۈشۈرۋېلىڭ
تۈرى:ئىجتىمائى مەسىللەر | خەتكۈچ:
بۈگۈنگىچە ئۇيغۇرلار ھەققىدە ئىشلەنگەن ھۆججەتلىك فىلىملەر، ماقالىلەر، كىتابلار ئوقۇرمەنلەرنىڭ، تاماشىبىنلارنىڭ قىزغىن ئالقىشىغا سازاۋەر بولۇپ، دۇنيانىڭ ئۇنتۇلغان بۇلۇڭىدا ياشاۋاتقان بۇ خەلقنى بايقىغان ۋە بىلىدىغان كىشىلەر بارغانسېرى كۆپىيىپ ماڭماقتا. يېقىندا فرانسىيىدە ئىشلەنگەن "ئاتا" ناملىق فىلىممۇ مانا بۇلارنىڭ بىرى.بىز ئۇيغۇرلار كومپارتىيىنىڭ ئادالىتىدىن ھېچقاچان شەكلەنگەن ئەمەسمىز. ئەللىك ئۈچ يللىق شانلىق مۇساپىلىك يولدا، گاھى - گاھى يولغا قويۇلۇپ قالغان خاتا سىياسەت ۋە تەدبىرلەرنى كومپارتىيىنىڭ ھەمىشە ۋاقتى – ۋاقتىدا تۈزىتىپ كەلگەنلىكىنى ئوبدان بىلىمىز. ھالبۇكى، بۈگۈنكى كۈندە شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىمىزدا سەۋەنلىك تۈپەيلىدىن يولغا قويۇلۇپ قالغان مەزكۇر ئۇيغۇر تىل -يېزىقىنى ئالىي مائارىپ سورۇنىدا ئىشلىتىشتىن قالدۇرۇشتەك تەدبىرنىمۇ جەزمەن ۋاقتىدا تۈزىتىپ بېرىدۇ، دەپ يۈزدە يۈز ئىشىنىمىز!ئەزىز پەيغەمبىرىمىز جانابىي رەسۇلۇللاھ ئەلەيھىسسالام ئۆز زامانىسىدا، ئەسىرگە چۈشكەن يەھۇدىي مۇشرىكلىرىدىن ئەرەبلەرگە خەت يېزىشنى ئۆگىتىپ قويۇشقا رازى بولغانلارنى ئەسىرلىكتىن ئازاد قىلىۋەتكەن ۋە مۇبارەك ئېغىزىدىن رەھمەت شىرنىلىرىنى تۆكۈپ تۇرۇپ: «ئوتلۇبۇل ئىلىم ۋەلەۋبىسىسىين» (ئىلىم ئاشۇ يىراق جوڭگودا بولسىمۇ بېرىپ ئۆگىنىڭلار) دېگەن«قوش تىللىق مائارىپ» تەدبىرىنىڭ غايىسى بولسا مەملىكىتىمىزدىكى ئازسانلىق مىللەتلەرنىڭ مەۋجۇد تىل ـ يېزىقىنى، شۇ جۇملىدىن ئاز دېگەندىمۇ 1500 يىلدىن بۇيان قوللىنىپ كېلۋاتقان ئۇيغۇر تىل ـ يىزىقى ئۆزساھەسىدە، جۇڭگو تۇپرىقىدا دۆلەت تىلى قىلىپ قوللىنىۋاتقان خەنزۇ تىلى بىلەن تەڭ ـ باراۋەر قوللىنىلىش ئىمكانىغا ئىگە قىلىش ۋە ئىمكانىيەت مەيدانىنى ئەبەدىي قوغداشتىن ئىبارەتكى، ھەرگىزمۇ ئۇيغۇر تىل – يېزىقىنى ئاداققىي جەھەتتە يوقىتىپ تاشلاش ئەمەس .共1页 1共1页 1