تارىمى تور خاتىرىسى

بالىلار ئويۇنى ئويناپ تۈركچە ئۆگىنىش

بۇ ئادىرىسقا كىرىپ ئويۇنلارنى چۈشۈرۋېلىڭ ، توردا ھازىر ھالەتتە ئوينىسىڭىزمۇ بولىدۇ .
تۈركىيەنىڭ بالىلار ئويۇنى تور بېتى بولۇپ ، تۈرك تىلىنى يېڭىدىن ئۆگىنىۋاتقانلارغا تىل ئۆگىنشىتە ماس كىلىدىغان ئويۇنلار كۆپ .

بۇ باش بەت ئادىرىس

http://www.ttcocuk.com/oyna/oyunlar.aspx

تىل ئۆگىنشىكە ۋە بالىلارنىڭ ئۆگىنىشگە مۇۋاپىق بولغان ئويۇنلار سەھپىسى

يەھۇدىيلار ۋە دۇنيادىكى يەھۇدىي تەشكىلاتلىرى - [يېڭىچە دۇنياغا نەزەر]

ئۈزلۈكسىز  تولۇقلاپ ،  قايتا  رەتلىنىدۇ  .

كىتاب ئەھلى ئىچىدىكىلەر ئىجىل ۋە تەۋراتنى ئۆزگەرتىۋەتكەن ، بۇلارغا  ئىشىنىڭ ياكى ئىشەنمەڭ ، ئۆز ئىختىيارىڭىز  ، مەن  بۇلارنى سىزنى مۇشۇلارغا ئەزا بولسۇن ۋە ياكى ئېتقادىنى ئۆزگەرتىپ مۇشۇلارغا ئېتقاد قىلسۇن دەپ يازغىنىم يوق .
كىتاب ئەھلى بولغان ئەرەبلەر  ۋە  يەھۇدىيلارنىڭ  قويۇق  دىنىي  تۈسكە  ئىگە  بولغان  دىنىي  مىللەت  ئىكەنلىكىنى  ئۇنتۇلۇپ  قالماسلىقىڭىز  كىرەك  ، دۇنيادا قۇدرەت  تاپقان دۆلەت ئامىرىكا  ، ئامىرىكىدا  قۇدىرەت  تاپقىنى  يەھۇدىي  ، شۇنداقلا دۇنيادىمۇ قۇدرەت  تاپقان  مىللەت  ھەم  يەھۇدىي  ، شۇڭا  يەھۇدىي ۋە  يەھۇدىي تەشكىلاتلىرىنى چۈشىنىشمۇ  ئەلۋەتتە كىرەك  . دۇنيانىڭ  سىياسىي تەرتىپ ئىشلىرىنى ۋە تەرەققىيات

تۈركىي مىللەتلەر - [تۈركىي مىللەتلەر ]

 تۈركىي مىللەتلەر

 
تۈركىي  جۇمھۇرىيەتلەر   :  جەمئىي 7 .
1.  تۈركىيە  ، ئۆزبېكىستان ، قازاقىستان ، قىرغىزىستان ، تۈركىمەنىستان ، ئەزەربەيجان ، قىبرىس تۈرك جۇمھۇرىيىتى ،

تۈركىي ئۆز ئەرك زىمىنلىرى : جەمئىي 24 .
1. ئۇيغۇر ئۆز ئەرك دىيارى  ، ئاجارىستان ، ئالتاي  ئۆز ئەرك جۇمھۇرىيىتى ، ئادىگالار  دىيارى (كۇزەي كاپكاز رايونىدا) ، باشقىرىتىستان ، چىچىنىستان ، چۇۋاشىستان ،داغىستان ، يۇنانىستان گاگائۇز  دىيارى ، خاكاس تۈركلىرى دىيارى(روسىيە تەۋەسىدە)  ، قالمۇقىستان ،  قاراقالپاقىستان ، قاراچاي - چېركەس دىيارى ، قابارداي - بالقار دىيارى (كافكازدا) ، قىرىم -تاتار دىيارى ، نوغاي دىيارى، ياقۇتىستان ، تۇۋا ، ئىنگۇشىستىيە، تاتارىستان ، ناخچىۋان ، تايمىر،  تۈرك ۋە كايىك ئادالارى ، كۇزەي ( ئوسېتىيە) ، 
 
   جۇمھۇرىيەت ۋە  ئۆز ئەرك رايونى بولمىغان تۈركىيرايونلار : .
   ئالتاي تۈركلىرى ،ئاخىسكا تۈركلىرى ، ئارناۋۇت تۈركلىرى ،بورچالى تۈركلىرى،، چېركەسلەر، گاگائۇز تۈركلىرى (مولداۋىيە)، گىرىت ۋە ئىگە تۈركلىرى ،  كۆكچاي تۈركلىرى ،   خازار تۈركلىرى، خالاجىستان  تۈركلىرى،  خىرۋاتىستان تۈركلىرى ،  گەنسۇ ئۇيغۇرلىرى ،  قارايىم

يەھۇدىيلار .1 - [يېڭىچە دۇنياغا نەزەر]

يەھۇدىيلار كىمدۇر ؟
1924 -يىلى  سىتالىن  سوۋىت جۇمھۇرىيىتى تەۋەسىدىكى مىللەتلەرنى ئېنىقلاش ئۈچۈن مىللەتكە تەبىر بەرگەن ،
مىللەت

ئەمدى قارايدىغان بولساق سىتالىننىڭ كۆز قارشى ئىدىيەسى بويىچە ئايرىسا ، دۇنيادا يەھۇدىي مىللىتى بولماسلىقى مۇمكىن ، ئۇنداقتا كىم يەھۇدىيدۇر ؟
يەھۇدىي دىگەنلىك1. ئاتا - ئانا جەمەتى ئىچىدە خالىغان بىر  تەرەپنىڭ  ئەجدادلىرى يەھۇدىي بولغان بولۇش . يەنى شۇ شەخىس قان تومۇرىدا ئېقىۋاتقان مەلۇم نىسبەتتە  يەھۇدىي قېنى بار بولۇش ،
2. يەھۇدىي دىنغا ئېتىقاد قىلىدىغانلار 
مانا مۇشۇ ئىككى شەرتكە  ئاساسەن  يەھۇدىي ياكى يەھۇدىي پۇشتى ھېسابلىنىدۇ ، بۇلارنى ئومۇملاشتۇرۇپ يەھۇدىيلار دەپ ئاتايمىز .

يەھۇدىيلارنىڭ  2000  يىللىق سۈرگۈن  ھاياتىغا  نەزەر

تۈرك تارىخى :سۈرەتلىك فىلىم

تۈرك  تارىخى  :سۈرەتلىك فىلىم

ئولتۇراق ئۆي قىيىنچىلىق كۆرسەتكۈچى - [يېڭىچە دۇنياغا نەزەر]

ئولتۇراق ئۆي قىيىنچىلىق كۆرسەتكۈچى
ئولتۇراق ئۆي قىيىنچىلىق كۆرسەتكۈچى بولسا باراۋەر ھالدا ئولتۇراق ئۆيدە ئولتۇرۇشتىكى ئىقتىسادى قىينچىلىقنىڭ دەرىجىسىنى كۆرسىتىدۇ . يەنە شۇنداقلا ئولتۇراق ئۆي بايلىقى بازىرىنىڭ كۆپۈكسىمان بازارغا ئايلىنىش كۆرسەتكۈچىنى كۆرسىتىدۇ .
ئۇنىڭ ھېسابلاش ئۇسۇلى بولسا : تاۋار ئۆينىڭ ئوتتۇرچە باھاسى (ھەر كىۋادىرات مىتىر ) \ كىشلەرنىڭ ئوتتۇرچە ئايلىق كىرىمى =  ئولتۇرۇراق ئۆي قىيىنچىلىق كۆرسەتكۈچى . يەنى ئولتۇراق ئۆي قىيىنچىلىق كۆرسەتكۈچى تاۋار ئۆينىڭ ئوتتۇرچە باھاسى بىلەن ئوڭ تاناسىپ ، كىشلەرنىڭ ئوتتۇرچە ئايلىق كىرىمى بىلەن تەتۇر تاناسىپ.

ئەقلىي ئىقتىدارغا تەسىر كۆرسىتىدىغان ئامىللار - [يېڭىچە دۇنياغا نەزەر]

تەتقىقات نەتىجىلىرىدىن كۆرە ئوخشاش بولمىغان مىللەت ۋە ئىرقتىكلەر ئارلاشمىسىدىن بولغان كىشلەرنىڭ نىڭ ئەقلىي ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى  ئوخشاش مىللەت ۋە ئىرىقتىكىلەر  ئارلاشمىسىدىن  بولغان كىشلەرنىڭ ئەقلىي ئىقتىدار كۆرسەتكۈچىدىن يۇقىرى بولغان .
يەنە  شۇنداقلا   ئوخشاش  بولمىغان مىللەت ۋە  ئىرىقتىكىلەرنىڭ  ئارلاشمىسىدىن  بولغان كىشلەرنىڭ  روھىي كىسەل  بولۇش نىسبىتىمۇ كۆرۈنەرلىك يۇقىرى بولغان .
باشقا تەتقىقات نەتىجىلىرىدىن كۆرە : ئانا سۈتى بىلەن بېقىلغان پەرزەنىتلەرنىڭ ئەقلىي ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى  ئانا سۈتى بولمىغان سۈتلۈك يىمەكلىكلەر بىلەن بېقىلغان پەرزەنىتلەرنىڭكىگە قارىغاندا 3--10 نومۇر يۇقىرى بولغان .
1. يىمەكلىك : گۆش ۋە چىلانغان يىمەكلىك ۋە چىرىگەن يىمەكلىكلەرلەرنى كۆپ يىگۈچىلەرنىڭ ئەقلى ئىقتىدارى تۆۋەن بولغان .
2. يۇقىرى مايلىق يىمەكلىك: كانادا ئالىملىرىنىڭ تەتقىقاتتىن بايقىشىچە ، يۇقىرى مايلىق يىمەكلىكلەرنى ئىستىمال قىلغاندا ئەستە تۇتۇش ئىقتىدارى ۋە دىققەتنى مەركەزلەشتۈرۈش ئىقتىدارىغا زىيىنى بولغان ، تەجىربىلەردىن ئىسپاتلىشىچە ، يۇقىرى مايلىق ھايۋان چاشقان گۆشىنى ئىستىمال قىلغاندا ، ئەستە تۇتۇش ئىقتىدارى ۋە دىققىتىنى مەركەزلەشتۈرۈش ئىقتىدارى كۆرۈنەرلىك دەرىجىدە تۆۋەنلەپ كەتكەن .
3. تاماكا ۋە ھاراق : كۆپ مىقداردا ھاراق ئىستىمال قىلىش ۋە تاماكا چىكىش ئادەم چوڭ مىڭە ھۈجەيرىلىرىدىكى ئاقسىلنىڭ بىركىشىگە

ھېسىي ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى( emotional quotient ) - [يېڭىچە دۇنياغا نەزەر]

ھېسىي ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى( emotional quotient )
ھېسىي  ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى بولسا ، تونۇش ، كونترول قىلىش ۋە ئۆز ھېسىياتىنى تەڭشەش ئىقتىدارىنى كۆرسىتىدۇ .
ھېسىي ئىقتىدارنىڭ يۇقىرى تۆۋەنلىكى بولسا ھېسىياتنىڭ سۈپىتىنىڭ پەرقىنى ئەكىس ئەتتۈرۈپ بېرىدۇ .
ھېسىي ئىقتىدار ئەقلىي ئىقتدارغا ئوخشىمايدۇ ،  پىسخولوگلار مۇنداق دەپ قارىغان، ھېسىي ئىقتىدارى يۇقىرى ئادەمنىڭ  تۆۋەندىكىدەك ئالاھىدىلىكلىرى بار بولغان : ئىجتىمائىي مۇناسىۋەت ئىقتىدارى كۈچلۈك ، تاشقى مىجەز  ھەم خوشال ، ئاسان قورقۇش ۋە ئازابلىنىش تۇيغۇسىغا كىرىپ قالمايدىغان ، ئىش - كەسىپلەرگە چوڭقۇر كىرىشەلەيدىغان ، ئەستايىدىل ، ھېسداشلىققى كۈچلۈك ، مۇھەببەت تۇرمۇشى مول ، يالغۇز ياكى كۆپ ئادەملەر ئارىسىدا تۇرغاندا ئوخشاشلا ئۆزىنى تەبىي تۇتالايدۇ .

ئەقلى ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى ( Intelligence Quotient ) - [يېڭىچە دۇنياغا نەزەر]

ئەقلى ئىقتىدار  كۆرسەتكۈچى ( Intelligence Quotient   )

ئەقلى ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى بولسا ، ئىنسانلارنىڭ ئوبىيكىتىپ شەيئىنى تونۇ ش ۋە ئۆز بىلمىدىن پايدىلىنىپ رىئال مەسىلىلەرنى ھەل قىلىشتىكى  ئىقتىدار  كۆرسەتكۈچى .

1905-يىلى ،فىرانسىيەلىك پىسخىلوگ سىمون ، تۇنجى ئەقلى ئىقتىدارنى سىناش  جەدىۋىلىنى تۈزۈپ چىققان .

IQ=MA÷C.A×100,

IQ =  ئەقلى يېشى  \ ئەمەلىي يېشى * 100  يەنى  ئەقلى يېشىنى ئەمەلىي يېشىغا بۆلۈپ 100 گە  كۆپەيتىمىز .

سىناق جەدۋىلى جەمئىي 30 سۇئال چىقىرىلغان ، ھۆكۈم قىلىش ئىقتىدارىنى چۈشىنش ۋە لوگىكىلىق تەپەككۇر.

1916 -يىلى ئامىرىكىلىق  ۋېسلى  يەنە بىر خىل ئەقلى ئىقتىدارنى سىناش جەدىۋىلىنى تۈزۈپ چىققان . ئۇ  ياشلار ، قۇرامىغا يەتكەنلەر ، بالىلار ، 4--6.5 ياشقىچە بولغان بالىلار غىچە  ئايرىم --ئايرىم تۈزۈپ  چىققان .

130 تىن  يۇقىرى بولغانلار ئالاھىدە  دەرىجىدىن تاشقىرى ئەقىللىق  . 120--129  ئالاھىدە ئەقىللىق  ، 110 --119  ئەقىللىق ،

80--109  ئەقلىي نورمال ، 70--79 ئەقلى تۆۋەن ، 70تىن تۆۋەنلەر  ئەقلى ئىقتىدارى كەمچىل.

ھازىرقى زاماندىكى تىپىك ئەقلى ئىقتىدارنى سىناش ئىچىدە ، ئاساسىي  نوپۇسنىڭ  ئوتتۇرچە  ئەقلى ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى 100 ،

مۇئەييەن سىتاتىستىكا پىرىنسىپىغا ئاساسلانغاندا،  ئەقلى ئىقتىدار كۆرسەتكۈچى 70 تىن  تۆۋەن  بولغانلار  3%  ، 70--79  بولغانلار  6% ، 80--89  بولغانلار15% ، 90  --110  بولغانلار46% ،   110--119 بولغانلار18 %  ،  ئەقلى ئىقتىدار  كۆرسەتكۈچى  120--139  بولغانلار11%  ،  140  تىن  يۇقىرى بولغانلار  0.5%  

تۈركچە ئېغىز تىلى -3 - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]

قەيەرلىكسىز

Ali : Merhaba Helga. Nasılsın?
Helga : Teşekkür ederim, iyiyim. Sen nasılsın Ali?
Ali : Sağol, ben de iyiyim.
henry : Merhaba, ben henry. Ben Amerikalı'yım. Sen nerelisin Ali?
Ali : Ben Türk'ü...

ئەلى: ياخشىمۇسىز   ھېلگا  ، قانداق  ئەھۋالىڭىز؟

ھېلگا :  رەھمەت ،  ياخشى ، سېنىڭ ئەھۋالىڭ قانداق  ئەلى؟

ئەلى :  رەھمەت  ، مەنمۇ ياخشى . 

ھېنرى :  ياخشىمۇسىز ، مەن ھېنرى. مەن ئامىرىكىلىق . سەن قەيەردىن ئەلى ؟

ئەلى :  مەن تۈركىيەلىك ، سەن قەيەردىن  ھېلگا؟

ئىسىمنىڭ ياسىلىشى - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]

ئىسىمنىڭ  ياسىلىشى 

بىر قىسىم ئىسىم ۋە پېئىللارغا  ئۇلانمىلارنىڭ قوشۇلىشى ئارقىلىق يېڭى ئىسىم ياسىلىدۇ .

1.  ئىسىمدىن ئىسىمنىڭ ياسىلىشى

باشقا ئىسىمدىن يېڭى ئىسىم ياسالغان ۋاقىتتا كۆپ قوللىنىدىغان ئۇلانمىلار  تۆۋەندىكىچە : (مۇھىملىرى)

(1) ci ,cı, cu , cü  سوزۇق تاۋۇش  ۋە ئۈزۈك تاۋۇش بىلەن ئاياقلاشقان سۆزلەردىن كىيىن ئۇلىنىپ كىلىدۇ .

تۈركچە ئۆگىنەيلى

قەدىمكى ئۇيغۇر قەبىلىلىرىنىڭ نامى

 









ئەسلى مەنبەسى 

  http://bbs.danglik.com/read.php?tid-2264.html

 

مەن دېمەك سەندۇر،سەن دىمەك مەندۇر - [تەرجىمە ناخشىلار ]

بىز ھەرچاغ ھەرزامان ئۇچرىشالمايمىز ،

ئەمما قەلىبلەر ئۇچرىشار دائىم .
سۆيۈش سۆيۈلۈش بۇ بىر ھەقىقەت ،
تەقدىرىمىزگە پۈتكەن تەڭرىمىز .

مەن دىمەك سەندۇر ،سەن دىمەك مەندۇر ،
ئۆزگىلەر بىزگە ھەم كېرەكمەستۇر ،
مىنىڭ بارلىقىم ،مىنىڭ ھاياتىم ،
ساڭا تەئەللۇق ،ساڭا تەقدىمدۇر .
-о-о-о-о-о
Пусть говорят, мы редко видимся с тобой,
В сердце всегда ты со мной, ты со мной,
Пусть говорят, что не судьба нам быть вдвоем,
Люди твердят об одном, об одном.

Anam Sensiz Uykum Gelmez - [تۈركىيە ناخشىلىرى]

 

Anam Sensiz Uykum Gelmez

كىلىشلەر - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]

كىلىشلەر  تولدۇرغۇچى  سۆزگە  قوشۇلغان ئۇلانمىنىڭ ياردىمىدە ئىپادىلىنىدۇ .

تۈرك تىلىدا ئالتە  كىلىش  بار   .  

1.   باش كىلىش  ھېچقانداق ئۇلانما ئۇلانمىغان ، ئەسلىدىكى تۈپ سۆز بىلەن ئوخشاش  كىلىش  .

 مەسلەن  : 

  talebeler   gidiyorler          ئالىي  ئوقۇل  ئوقۇغۇچىلىرى مېڭىۋاتىدۇ .
kitabım    burdadır               مېنىڭ   كىتابىم  بۇ يەردە  .
kitabınız   nerederdir              سىزنىڭ  كىتابىڭىز   قەيەردە ؟

تەۋەلىك مۇناسىۋىتى - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]

سۆزلەر سوزۇق تاۋۇش بىلەن ئاياقلاشقاندا  ، 

بىرىنجى  شەخىس  بىرلىك   +   m 

بىرىنجى  شەخىس  كۆپلۈك  +  miz  ,  mız , muz , müz      قوشۇلىدۇ  .

ئىككىنجى  شەخىس بىرلىك  +   n

ئىككىنجى  شەخىس  كۆپلۈك  +    nız , niz , nüz ,nuz     قوشۇلىدۇ 

ئۈچىنجى شەخىس  بىرلىك   +    sı , si , sü ,su 

ئۈچىنجى  شەخىس  كۆپلۈك   +  sı , si , sü ,su   قوشۇلىدۇ  .

مەسلەن  :

lar , ler نىڭ ئىشلىتىلىشى - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]

lar , ler نىڭ ئىشلىتىلىشى

  تۈرك تىلدا كۆپلۈك سانلار بولسا lar , ler    نىڭ قوشۇلۇش ياردىمى ئاستىدا تۈزۈلىدۇ ، lar , ler ئىسىمغىلا قوشۇلۇپ قالماي ، ھازىرقى زامان ئىسىملىق پېئىلىنىڭ ئۈچىنجى شەخىس شەكىلىگىمۇ قوشۇلىدۇ .

 lar , ler نىڭ قوشۇلۇش شەكىلى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ ماسلىشىشىغا ئاساسەن بولىدۇ . سۆزنىڭ ئاخىرقى بوغۇمىدىكى سوزۇق تاۋۇش a , ı , o , u بولغاندا lar ، سۆزنىڭ ئاخىرقى بوغۇمىدىكى سوزۇق تاۋۇش ü ، ö ، i ،e بولغاندا ler قوشۇلىدۇ .

 قوشۇلىدۇ .

تۈركچە ئۆگىنەيلى -3 - [تۈركچە ئۆگىنەيلى ]

ھازىرقى زامان ئىسىملىق پېئىلى بىرىنجى شەخىس بىرلىك شەكىلى بولسا ، سۆزلەرگە ım ,im , um , üm نىڭ قوشۇلىشى بىلەن ياسىلىدۇ ، تۈرك تىلىدا ئىككى سوزۇق تاۋۇش ئۇلىنىپ كەلمەيدىغانلىقى ئۈچۈن ، ئىككى سوزۇق تاۋۇش ئارىسىغا ، y قوشۇپ ئۇلىنىپ كېلىدۇ .

 مەسلەن : ben askerim.

 ben talebeyim

. .....