مەمەت ئېلى
 

مەكتەپلەردە ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەتلەر يۈز بەرمەيدۇ دېگىلى بولمايدۇ. سىنىپتا ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە، بۇنى چوقۇم سىنىپ مۇدىرى ھەل قىلىدۇ. سىنىپ مۇدىرلىرى مەكتەپتە ئوقۇغۇچىلارغا قويۇق ئارىلىشىدىغان، ئۇلارنىڭ دەردىگە يېتىدىغان يېقىن ئادىمى بولغاچقا، ئۇلارنىڭ ئوقۇغۇچىلارغا قىلغان تەربىيەسىنىڭ ئۈنۈمى يۇقىرى، تەسىرى چوڭقۇر بولىدۇ. ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە، سىنىپ مۇدىرى مەسىلىنى سوغۇققانلىق بىلەن ئەستايىدىل ئېنىقلاپ، ئادىل ھەل قىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنى ئىتتىپاقلاشتۇرۇپ، سىنىپ كوللېكتىپىنىڭ ئىناقلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن زور تىرىشچانلىق كۆرسىتىشى كېرەك. مېنىڭچە، سىنىپ مۇدىرى ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە تۆۋەندىكى ئۇسۇللارنى قوللىنىش كېرەك دەپ قارايمەن:

1. «زىرائەتنى كۆكىدە ئورۇۋېتىش»تىن ساقلىنىشى كېرەك. ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە، سىنىپ مۇدىرى زىددىيەتنىڭ سەۋەبىنى تېپىشقا، ئۇنى ئەتراپلىق، چوڭقۇر تەھلىل قىلىشقا ئەھمىيەت بېرىپ، زىددىيەتلەشكۈچىلەرنى تەنقىد قىلىشتىن، ئالدىراپ يەكۈن چىقىرىشتىن ساقلىنىشى كېرەك.

2. مەسىلىنى ھەل قىلىشنى كېچىكتۈرۈۋەتمەسلىك كېرەك. سىنىپ مۇدىرى ئوقۇغۇچىلار ئارىسىدا زىددىيەت يۈز بەرگەندىن كېيىن، دەرھال زىددىيەتلەشكۈچى ئوقۇغۇچىلار بىلەن ئايرىم - ئايرىم سۆھبەتلىشىشى، شۇ مەيداندا بار ئوقۇغۇچىلاردىنمۇ پىكىر ئېلىش ئارقىلىق، زىددىيەتنىڭ سەۋەبى، جەريانىنى توغرا ئىگىلەپ، ئەتراپلىق مۇلاھىزە يۈرگۈزگەندىن كېيىن، مەسىلىنى مۇۋاپىق ئۇسۇل بىلەن ۋاقتىدا ھەل قىلىپ، ئوقۇغۇچىلارنى قانائەتلەندۈرۈشكە ئەھمىيەت بېرىشى كېرەك.

3. ئوقۇغۇچىلارنىڭ »دىلىنى يارا قىلىپ قويۇش« تىن ساقلىنىشى كېرەك. ئوقۇغۇچىلار ياش جەھەتتىن كىچىك بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ ئۆزىگە خاس غۇرۇرى، ئىناۋىتىنى ساقلاش تۇيغۇسى، مەخپىيەتلىك ئېڭى بولىدۇ. ئەگەر، سىنىپ مۇدىرى ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە سالماق بولماي، مەكتەپ تەشكىلىگە ياكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئائىلىسىگە ئىنكاس قىلىپ قويسا، ئوقۇغۇچىلارنىڭ غۇرۇرىغا تىگىپ، ئوقۇتقۇچى، ئوقۇغۇچى مۇناسىۋىتىگە تەسىر يېتىشى مۇمكىن. شۇڭا، سىنىپ مۇدىرى ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئائىلىسىگە ۋە تەشكىلگە مەلۇم قىلىش مەسىلىسىدە سالماق، يىراقنى كۆرۈشى كېرەك.

ئومۇملاشتۇرۇپ ئېيتقاندا، سىنىپ ئىچىدە ئوقۇغۇچىلار ئارا زىددىيەت يۈز بەرگەندە، سىنىپ مۇدىرى ھەقىقىي مەسئۇلىيەتچانلىق تۇيغۇسى بىلەن ئاقىلانە ئايلىنىشى ۋە ئىزدىنىشى، ئوقۇغۇچىغا ئىجابىي تەربىيە بېرىشنى ئاساس، تەنقىدنى قوشۇمچە قىلىشى؛ مەسىلىنى ئەتراپلىق ھالدا ئاقىلانە ھەل قىلىشقا ئەھمىيەت بېرىشى، سىنىپ كوللېكتىپىنىڭ ھەقىقىي ئىتتىپاقلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسىتىشى كېرەك.

(تەھرىر : سەپەر)

• ئوقۇتقۇچىلار بىلەن ئائىلە باشلىقلىرىنى
• سىنىپ مۇدىرى ئوقۇغۇچىلار ئارىسىدىكى زى
• ئوقۇغۇچىلارنىڭ توغرا ئۆگىنىش ئۇسۇلى
• قانداق قىلغاندا دەرسخانا ئوقۇتۇشىدىكى
• ئوقۇتقۇچىلار ئەخلاقىنىڭ ئوقۇغۇچىلارغا
• مەكتەپ ئائلە باشلىقلرى ھەمكارلىشىپ ئوق
• پىسخىكىسىدا توسالغۇ كۆرۈلگەن ئوقۇغۇچىل
• ئائىلە سۆھبىتىنىڭ رولى
• ئوقۇتقۇچى بىلەن ئوقۇغۇچىلار قانداق سال
• ئوتتۇرا–باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى
• باشلانغۇچ مەكتەپ تەربىيەسىنىڭ بالىلارغ
• ئوقۇتقۇچىلار قانداق ئوبراز يارىتىشى كې
• ئارقىدا قالغان ئوقۇغۇچىلارنى يېتەكلەش
• ئوقۇتقۇچى قانداق ئوقۇغۇچىن
• ئوقۇتقۇچى، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۈلگىسمۇ ياك
• دەرىسخانىدا ئوقۇغۇچىلارنى سۇئال ئارقىل