شىنخۇا تورى ئوبزورى: يېزا مائارىپى بايلىقتىن ئالدىن بەھرىمەن بولۇش

ھوقۇقىغا ئېرىشسە بولامدۇ-قانداق؟

 يېقىندا ئېچىلغان گوۋۇيۈەن دائىمىي ئىشلار يىغىنى مەجبۇرىيەت مائارىپىنى تەڭ تەرەققىي قىلدۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈش ئىشلىرىنى مەخسۇس تەتقىق قىلىپ ئورۇنلاشتۇردى ، ھەمدە « مەجبۇرىيەت مائارىپىنى تەڭپۇڭ تەرەققىي قىلدۇرۇشنى چوڭقۇر ئىلگىرى سۈرۈش توغرىسىدىكى پىكىر » نى ماقۇللاپ ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تەڭپۇڭ مائارىپنى قوبۇل قىلىشى ئۈچۈن ، نىشاننى كۆرسىتىپ بەردى .

    دۆلىتىمىز كۆپ يىللىق تىرىشچانلىق كۆرسىتىش ئارقىلىق ، 9 يىللىق مەجبۇرىيەت مائارىپىنى ئاساسىي جەھەتتىن ئومۇملاشتۇردى . بۇ بىر تۈرلۈك ئۇلۇغۋار مۇۋەپپەقىيەت . ھالبۇكى ، ئىنكار قىلىشقا بولمايدىغىنى شۇكى ، يېقىنقى يىللاردىن بۇيان دۆلىتىمىزنىڭ شەھەر-يېزىلىرىدا مائارىپنىڭ تەرەققىياتى تەڭپۇڭ بولماسلىقتەك مەسىلىلەرمۇ نىسبەتەن گەۋدىلىك بولۇپ، ئەلا سۈپەتلىك مائارىپ بايلىقىنىڭ شەھەرلەرگە مەركەزلىشىپ قېلىشىغا ئوخشاش ھادىسىلەر ، جەمئىيەتنىڭ كەڭ ئەندىشىسىنى قوزغىدى .

    شەھەر-يېزا مائارىپىدا پەرىقلەرنىڭ پەيدا بولۇشىدىكى سەۋەب شۇكى ، مائارىپ بايلىقىنىڭ تەقسىملىنىشى تەڭپۇڭ ئەمەس. شەھەرلەردە ھۆكۈمەت مالىيەسىنىڭ ئەمەلىي كۈچى نىسبەتەن كۈچلۈك بولۇپ ، مائارىپ ساھەسىگە تېخىمۇ كۆپ ئادەم ، مالىيە قاتارلىق بايلىقلارنى سېلىش ئىمكانىيىتىگە ئىگە . يېزىلاردا ، چەكلىك بولغان مالىيە بايلىقىنى ئىنچىكە ھېسابلاپ ، تۈرلۈك ئىجتىمائىي ئىشلارغا ئىشلىتىشكە توغرا كەلگەچكە ، يېزا مائارىپى ئىلگىرىلىشى ساسلىققا ئايلىنىپ قالغان .

    بەختكە يارىشا ، شەھەر-يېزا مائارىپى تەرەققىياتىنى تەكشىلەشتۈرۈش مەركەزنىڭ يۈكسەك دىققىتىنى قوزغاپ ، شەھەر بىلەن يېزا مائارىپىنىڭ پەرقىنى تارايتىش پۈتۈن جەمئىيەتنىڭ ئورتاق تونۇشىغا ئايلاندى . ئەمما قانداق قىلىپ يېزا بىلەن شەھەر مائارىپىنىڭ پەرق مەسىلىسىنى يەنىمۇ ئىلگىرىلىگەن ھالدا تارايتىشنى كونكرېتلاشتۇرغاندا ، مېنىڭ قارىشىمچە ، ئاچقۇچ يېزا مائارىپىنى بايلىقتىن ئالدىن بەھرىمەن بولۇش ھوقۇقىغا ئىگە قىلىشتا .

    بىر جەھەتتىن مائارىپنى يۈلەش بايلىقى ، ئىلغار ئوقۇتۇش ئەسلىھە-ئۈسكىنىلىرى ، مۇنەۋۋەر ئوقۇتقۇچى-ئىقتىساس ئىگىلىرى قاتارلىق ئەلا سۈپەتلىك مائارىپ بايلىقى جەھەتتە ، ئالاقىدار تارماقلار ئېتىبار بېرىش سىياسىتى، مۇكاپاتلاش ۋە تولۇقلىما ياردەم بېرىش قاتارلىق تەدبىرلەردىن پايدىلىنىپ ، يېزا رايونلىرىغا مايىللىشىش ، يېزا مائارىپىنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ئۈچۈن مۇلازىمەت قىلىشقا يېتەكلەپ كۆرسە بولىدۇ . يەنە بىر جەھەتتىن ، ھازىر بار بولغان مائارىپ بايلىقىدىن تولۇق پايدىلىنىش ۋە يېڭىلاپ دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش ، بولۇپمۇ يېزا مائارىپىنىڭ « يۇمشاق دېتال » سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈشكە كۈچەپ ئەھمىيەت بېرىش كېرەك . شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، شەھەرلەرنىڭ ئەلا سۈپەتلىك ئوقۇتقۇچىلار كۈچىنىڭ تارقىلىش رولىنى جارى قىلدۇرۇپ ، ئوقۇتقۇچىلار كۈچىنى قەرەللىك ھالدا ئالماشتۇرۇپ ، تارقىتىش ، ياردەم بېرىش ، يېتەكلەش قاتارلىق شەكىللەر ئارقىلىق يېزا ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ئوقۇتۇش ئىدىيەسىنى يېڭىلاشقا ياردەم بېرىپ ، ئوقۇتۇش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈش كېرەك .

    ئۇنىڭدىن باشقا ، يەنە خەلق ئارىسىدىكى مائارىپ بايلىقىنى بېرىكتۈرۈپ ، مائارىپ بايلىقى دائىرىسىگە كىرگۈزۈشنى ئومۇميۈزلۈك ئويلىنىپ كۆرۈپ ، بىر تۇتاش تەقسىملەشكە بولىدۇ . مۇكەممەل بولغان مائارىپ ئوقۇ-ئوقۇتۇش لايىھەسى ئارقىلىق خەلق ئارىسىدىكى ياردەمچى ئوقۇتقۇچىلار كوللېكتىپىنى يېزا مائارىپىغا داۋاملىق دىققەت قىلىش ۋە ئۇنىڭغا ئاكتىپ قاتنىشىشقا رىغبەتلەندۈرۈپ ، خەلق ئارىسىدىكى ئەلا سۈپەتلىك مائارىپ بايلىقىنى يېزا مائارىپ ئىشلىرىنى ئاسانلىق بىلەن تەمىنلەش ۋە ئۇنىڭغا كاپالەتلىك قىلىشقا يۈزلەندۈرۈپ ، يېزا مائارىپىنى تەرەققىي قىلدۈرۈشتىكى كۈچلۈك تولۇقلىمىغا ئايلاندۇرۇش كېرەك.

()

• . مائارىپ مىنىستىرلىقى: ئېلىمىز ئوقۇغۇچى
• . ئوزۇقلۇق تامىقى «چالا پىشقان تاماق»قا ئ
• . تاپشۇرۇق كۆپ،ئۈنۈمى شۇنچە تۆۋەن
• . ‹‹ئازاد قىلىش›› ئوقۇتقۇچىلارنى ئەڭ ي
• . خەت چېكىش شەكلىدىكى تەربىيەلەشنى توختا
• . ‹‹70-يىللار›› دىكى شەھەر بىلەن يېزا ما
• . يېزا مائارىپى بايلىقتىن ئالدىن بەھرىمە
• . يېزا مائارىپى مەسىلىسىنى چوقۇم بىراقلا
• . يېزىلاردىكى مەكتەپلەرنىڭ يوقىلىش ئەكىس
• . ماشىنا ئوقۇتقۇچىلار ھەقىقىي ئوقۇتقۇچىل
• . مائارىپنىڭ ئادىللىقىدىن ھەر بىر بالىنى
• . مىجەز يوقلۇقمۇ ياكى ھۇرۇنلۇقمۇ؟
• . ئوقۇش تارىخى ئوقۇغۇچىنىڭ ئىقتىدارى بىل
• . ئامېرىكىلىقلارنىڭ تولۇق كۇرس ئۇنۋانىغا
• . گوۋۇيۈەن مائارىپ نازارەتچىلىك كومىتېتى
• . ‹‹نۇقتىلىق سىنىپ››نىڭ ئالاھىدىلىكى