— تۇنجى قېتىم مەشغۇلات قىلىشىڭىز ئوخشىمامدۇ؟ — دەپ سورىدى.
— ياق!، — دېدى ئۇ يالغان ئېيتىپ ۋە ئۆزىنى بۇ ئىشلارنى قىلالايدىغاندەك كۆرسەتمەكچى بولۇپ، — كۆزۈمنى يۇمۇۋالساممۇ مەشغۇلات ئېلىپ بارالايمەن، — دېدى. شۇ تاپتا ئۇنىڭ كۆزلىرى كومپيۇتېر ئېكرانىدىكى كىشىنىڭ ئەقلى يەتمىگۈدەك دەرىجىدىكى مۇرەككەپ گرافىكلارغا تىكىلگەن بولۇپ، كۆڭلىدە بولسا يېنىدىكى كىشىنىڭ ئۆز سۆزلىرىگە ئىشىنىشىنى ئۈمىد قىلاتتى. ئىككىيلەن بىر - بىرىگە قاراپ كۈلۈپ قويۇشتى. جامىسنىڭ خىزمەتدىشى پۈتۈن زېھنى بىلەن كومپيۇتېرغا قاراپ ئولتۇراتتى، بارماقلىرى بولسا كۇنۇپكا تاختىسى ئۈستىدە ئوينايتتى، تۇرۇپ – تۇرۇپلا يۇقىرى ئاۋازدا بۇيرۇق چۈشۈرۈپ قوياتتى. جامىس بۇ خىزمەتدىشىنى دوراپ ئۈستەل يېنىدىكى مىكروفونغا چېتىپ قويۇلغان تىڭشىغۇچنى قۇلىقىغا تاقىۋالدى. ئۇ، ‹‹مۇشۇنداق قىلسام ھېچبولمىغاندا كۆرۈنۈشتە بولسىمۇ ئىش قىلىۋاتقان بولارمەن››، دەپ ئويلىدى. ئاندىن ئۇ يەنە ئېكراندىكى سان - سېپىرلارغا، سىزىقچىلارغا، چېسلاغا، شەھەر ئىسىملىرىغا، شۇنداقلا يەنە نۇرغۇنلىغان مەخسۇس ئاتالغۇلارغا پۈتۈن زېھنى بىلەن قاراپ چىقتى. ئەمما ئاتالغۇلارنىڭ زادى قانداق مەنىسى بارلىقىنى بىلەلمىدى. www.iz.la
ئۇ تېز تاماقخانىدا ئىشلەۋاتقان چاغدا قۇلىقىدىن دائىم تىڭشىغۇچ ئايرىلمايتتى. بۇ يەردىكى خىزمەت ئورنىدىمۇ قۇلىقىدىن دائىم تىڭشىغۇچ ئايرىلمىسىمۇ، ئەمما بۇ يەردىكى خىزمەت ئاشخانىدىكىدىن كۆپ مۇرەككەپ ئىدى. چۈنكى ئۇنىڭ قۇلىقىغا ئاڭلىنىدىغىنى ھامبۇرگ بولكىسى بىلەن مايدا پىشۇرۇلغان بەرەڭگە قەلەمچىسى ھەققىدىكى پاراڭلار بولماستىن، بەلكى قانداقتۇر ‹‹كۆرسەتكۈچ 2000 نۇقتىدىن ئېشىپ كەتتى، سېتىۋەت، سېتىۋەت، ھەممىنى سېتىۋەت!›› ياكى ‹‹كۆرسەتكۈچ قايتا ئۆستى! سېتىۋال! سېتىۋال! سېتىۋال›› دېگەندەك سۆزلەر ئىدى. ئۇ يالغاندىن بىلگەن قىياپەتتە كۇنۇپكا تاختىسىنى بىر نەچچىنى بېسىپ باقتى، ئەمما ھېچقانداق ئۆزگىرىش بولمىدى. ئېكراندا تۇرۇپ نۇرغۇن رەقەملەر پەيدا بولاتتى، يەنە تۇرۇپلا يوقاپ كېتەتتى. ئۇ ئىككى سائەتچە ھەپىلىشىپمۇ رەقەملەرنىڭ باش - ئايىغىنى پەرق ئېتەلمىدى. ئۇ بۇرۇلۇپ يېنىدىكى ھېلىقى خىزمەتدىشىغا:
ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
— قاراڭ، بۇ خىزمەتمۇ كىشىنى زېرىكتۈرىدىكەن، — دىدى.
— بۇ ھېچ گەپ ئەمەس، بۈگۈن تېخى تىنچ بىر كۈن بولدى، — دېدى خىزمەتدىشى، — ياخشىمۇ سىز، ئىسمىم داۋىد بىدسون. ھەر كۈنى چۈشتىن بۇرۇنقى بازارنىڭ ئېچىلىشى بىزنىڭ ئەڭ ئالدىراش ۋاقتىمىز، ھەممىسى ئاسىيا پاي بازىرىنىڭ يېپىلىش ئالدىدىكى پەيتنى تۇتۇۋېلىشنى ئويلايدۇ، بۇنى دېمىسەممۇ بىلىسىز.
ئەمەلىيەتتە، جامىس ھېچنىمىنى بىلمەيتتى. جامىس باشقىلارنىڭ دىققىتىنى تارتالايدىغانلاردىن ئەمەس، ئوقۇغان ئالىي مەكتىپى ئانچە داڭلىق مەكتەپلەردىن بولمىسىمۇ، بەكمۇ ناچارمۇ ئەمەس ئىدى. ئۇنىڭ سودا - ئىقتىساد كەسپىدىكى نەتىجىسى ئالاھىدە بولمىسىمۇ، ئەمما يەنىلا ئىلمىي ئۇنۋانغا ئېرىشتى. ئۇ پەقەت غەمسىز، بىپەرۋا ياشىغۇسى بار ئىدى، ئۇلۇغۋار غايىسىمۇ يوق ئىدى. بىراق دادىسى ئۇنىڭغا نۇرغۇن ئۈمىدلەرنى باغلىغانىدى. ئۇ ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەندىن كېيىن بىر تېز تاماقخانىدا ئىشلىدى. دادىسى ئۇنىڭ كىشلىك تۇرمۇشقا بولغان پوزىتسىيەسىدىن ئىنتايىن خاپا ئىدى. ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
— جامىس، ئادەم غايىلىك بولۇشى، ئىشىدا ئۇتۇق قازىنىشى كېرەك، —دەيتتى.
ئوغلىنى ياراملىق كىشىلەردىن بولۇپ چىقسىكەن، دېگەن دادا ئامالسىز جامىسنىڭ تاغىسى — لوندون پۇل مۇئامىلە ساھەسىدىكى داڭلىق ئەربابتىن ياردەم سورىدى...
ئۈچ كۈندىن كېيىن، جامىس مانا مۇشۇ كومپيۇتېر ئالدىدا ئولتۇرۇپ قالدى. تەلەي دېگەن شۇدە، ئۇ ئوقۇۋاتقان ۋاقىتلىرىدەك ئۆگىنىشتە قىينالغان بولسىمۇ، ئەمما، بۇ ئۆتكەلدىن يەنىلا ئۆتۈپ كەتتى. قانداق مەشغۇلات قىلىشنى بىلىۋالغاندىن كېيىن، ئۇ، بۇ ئىشلارنىڭ تولىمۇ ئاسانلىقىنى ھېس قىلدى. پەقەت تىڭشىغۇچتىكى ۋە ئېكراندىكى بۇيرۇققا ئاساسەن مەشغۇلات ئېلىپ بارسىلا بولاتتى. ئۇ قانچىلىك كۆپ مەبلەغنىڭ ئايلىنىۋاتقانلىقى بىلەن ھېسابلىشىپ ئولتۇرماستىن، خۇددى كۆكتات بازىرىدا سەۋزە، چېچەك كاپوستا سودىسى قىلىۋاتقاندەك تۇيغۇدا ئولتۇراتتى. ناۋادا ئۇ قارار چىقارمىسا بولمايدىغان سودا بولۇپ قالسا، يېنىدىن تەڭگە پۇلنى چىقىرىپ ئاسمانغا ئېتىپ ئوڭ چۈشسە سېتىۋېلىش، تەتۈر چۈشسە سېتىشقا ھۆكۈم قىلاتتى.
ئىز تورى www.iz.la
مۇشۇنداق قىلىپ ئۇ ئۆزى ئويلاپ باقمىغان ئۇتۇقلارنى قازاندى. ئىككى ھەپتىدىن كېيىن خۇجايىنى ئۇنىڭغا ‹‹جامىس، قالتىس ئىش قىلدىڭ›› دېدى. ئەمەلىيەتتە، ئۇ ھېچنىمىنى بىلمەيتتى. بىر كۈنى خوجايىنى ئۇنىڭ يېنىغا بىر بوتۇلكا شامپان ئېلىپ كېلىپ:
— جامىس، بۇ ساڭا قىلغان سوۋغام. سىنگاپور بانكىسىنىڭ پېيىنى سېتىۋالغان ئىشنى بەك چىرايلىق پۈتكۈزدۈڭ، — دېدى.
جامىس خۇجايىنى بىلەن شامپان ئىچىشكە باشلىدى، شامپاننى ئىچىپ بولۇپ، ئۇلار يەنە قاۋاقخانىغا بېرىپ ئىچىشتى، ئاخىرى ھەر ئىككىسى مەست بولۇپ قېلىشتى. جامىس قاۋاقخانىدىن ئۇدۇللا ئىشخانىسىغا يېنىپ كەلدى. بىراق، قاتتىق مەست بولۇپ كەتكەنلىكتىن ئۆزىنىڭ نېمە ئىش قىلغانلىقىنىمۇ بىلەلمىدى.
ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
ئىككىنچى كۈنى ئەتىگەندە جامىس ئۇيغىنىپلا، ئىنتايىن بىئارام بولۇۋاتقانلىقىنى ھېس قىلدى. ئۇ خوجايىنىدىن روخسەت سوراپ بىر نەچچە كۈن دەم ئېلىپ كەلمەكچى بولدى.
— چاتاق يوق، — دېدى خوجايىن. شۇنىڭ بىلەن ئۇ تايلاندقا ساياھەتكە كەتتى.
ئىككى كۈندىن كېيىن، جامىس بىر قاۋاقخانىدا ئىككى غەربلىكنىڭ پارىڭىنى ئاڭلاپ قالدى.
— لوندوننىڭ ئاكسىيە سودىسى ھالاك بولايلا دەپ قاپتۇ.
— ئادەمنىڭ ئەقلى يەتمەيدۇ، — دېدى يەنە بىرى.
— قايسى بىر لەقۋا ئەسلىدە 100 مىڭ فوندستېرلىڭغا ئوننى سېتىۋالغىلى بولىدىغان پايدىن 10 فوندستېرلىڭغا 100 مىڭنى سېتىۋېتىپتۇ. ئېيتىشلارغا قارىغاندا، ئۇ كالۋا ھېچقاچان خاتالىشىپ باقماپتىكەن، بۇ خاتا قىلىپ سالغان بىردىنبىر ئىشى ئىكەن.
ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
جامىس دەرھال قاۋاقخانىدىن ئايرىلىپ، ئاپتوماتىك پۇل ئالغۇدىن بارلىق پۇللىرىنى ئېلىپ، يەنە قاۋاقخانىغا قايتىپ كىرىپ، قاۋاقخانا خوجايىنىدىن مۇلازىمەتچى قوبۇل قىلىدىغان – قىلمايدىغانلىقىنى سۈرۈشتۈردى.
خەتكۈچلەر:
