ھازىر ئۇيغۇرلارنىڭ قائىدە - يۇسۇنلىرىنىڭ  ئىچىدە  جەسەتىنى قەبىرىگە ئېلىپ بېرىشىقا جىنازا  ئۈستىگە ئۆي ئىگىسى  ۋە ئۇرۇق - تۇققانلار  بىر كىيىملىكىتىن رەىت ياپىدىغان ئادەت  بار . بۇنى << يۇپۇق  >> دەپ ئاتايدۇ . ئۇنى مېيىت يەرلىكىكە قويۇلۇپ بولغاندىن كېيىن گۆركارغا . مېيىت يۇغۇچغا . كەمبەغەللەرگە ، قارىي - موللىلارغا ئۈلۈشتۈرۈپ بېرىدۇ ، يۇپۇقىنىڭ قانچە قەۋەت يېپىلغانلىقى ئۆلگۈچىگە  بولغان ھكرمەت  بولۇپ ھۋسابلىنىدۇ .

بۇ خىل يوسۇننىڭ قەدىمىكى دەۋىرىدە  پادىشاھلار ، بەگلەرنىڭ جەمەتىدىن ئۆلۈم چىقسا قىلىنىدىغان  ئادەت ئىكەنلىكى ھەققىدە << دىۋان >> دا مۇنداق مەلۇمات  بەرگەن ، ئەشۈك ، گۆشۈك ، يۇپۇق ، خانلار ۋە بەگلەر ئۆلگەندە . ئۇلارنىڭ قەبرىلىرى  ئۈستىگە  يېپىلىپ ، كىيىن كەمبەغەللەرگە  ئۈلۈشتۇرۇپ  بېرىلىدىغان يىپەك يۇپۇق >> (98.1) . نورغۇن قائىدە - يوسۇنلار ئاۋۋال يۇقىرى تەبىقە كىشلەر ئارىسىدا مەنىلىك . رىقابەت ، ئۆزىنىڭ بايلىق ، باياشاتلىقىنى نامايان قىلىش ئۈچۈن پەيدا بولىدۇ . ئاندىن بۇ بارا - بارا قائىدە ئايلىنىپ ئوتتورھال تۇرمۇشتىكىلەرگىمۇ ئومۇملىشىدۇ ، بەزىلىرى ئەسلى دىنىي ئېتىقاد بىلەن ھېچقانداق مۇناسۋېتى  بولمىسىمۇ ، بارابارا كىشلەر ئۇنى دىنىي ئېتىقاد بىلەن ھېچقانداق مۇناسۋېتى بولمىسىمۇ، بارا- بارا كىشلەر ئۇنى دىنىي يوسۇن سۈپىتىدە قاراپ مۇئامىلە قىلىدۇ ، شۇنىڭ بىلەن ئاۋامغا ئومۇملىشىدۇ . << ئەشۇك >> قەبرىگە يېپىلىدىكەن ، ھازىر بولسا جىنازىغا يېپىلىدۇ ،

قانداقلا بولمىسۇن ئۆلۈمىنى ھەيۋەتلىك ، ھۆرمەت - ئېھتىرام  بىلەن پۈتۈن يۇرت ئەھلى قاتنىشىپ  ئۇزىتىش  ئۇيغۇرلارنىڭ ياخشى ئەنئەنىلىرنىڭ  بىرى ، ئۆلۈمىنى ئىززەت - ئىكرام  بىلەن ئۇزىتىش ، ئۇنىڭ ھاياتىدىن  خۇلاسە چىقىرىش  ياخشى ئىجىتىمائىي  ئۈنۈمگە ئىگە پائالىيەت  ھېسابلىنىدۇ . بىراق ، بەزى قائىدە -يوسۇنلارنى ھەددىدىن ئاشۇرۋەتمەسلىك  كېرەك . ھەر ئىشتا ئوتتورھال يول تۇتۇش خەيرىلىك بولىدۇ .

مەنبە. قائىدە - يوسۇنلىرمىزىدىن ئېلىنىدى